biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

euro, Bułgaria
15.10.2025 10:29 Wakacyjny raj Polaków przyjmuje euro. Rząd odbębnił sukces, obywatele i turyści już liczą koszty

Podczas gdy Polska pozostaje na uboczu, wejście do strefy euro jest celem wielu państw Unii Europejskiej. Widzą w tym szansę na stabilizację gospodarczą i wzrost, ale i oddalenie się od wpływów Moskwy. Proces ten nie należy jednak do najprostszych. 1 stycznia 2026 roku kraj uwielbiany przez Polaków dołączy do strefy euro. Taka zmiana może mieć znaczący wpływ na turystów odwiedzających ten kierunek. Czy ceny pójdą w górę?

Pieniądze
14.10.2025 22:15 Tyle zarabiają Polacy. GUS podał nowe dane o wynagrodzeniach

Główny Urząd Statystyczny dostarczył najświeższe dane o wynagrodzeniach Polaków, które wywołują zaskoczenie. Okazuje się, że w porównaniu do 2022 roku pensje wzrosły we wszystkich analizowanych grupach zawodów, ale dynamika tych zmian jest skrajnie różna.

Zegarek
14.10.2025 21:10 Zmiana czasu z letniego na zimowy 2025. Pracownicy mogą liczyć na specjalny dodatek

W nocy z 26 na 27 października 2025 roku Polska przejdzie z czasu letniego na zimowy, cofając wskazówki zegarów z godziny 3:00 na 2:00. O ile dla większości Polaków oznacza to dłuższą noc, o tyle dla osób pracujących na nocnej zmianie jest to realna, dodatkowa godzina pracy. Polscy pracodawcy mają obowiązek odpowiednio rozliczyć ten dodatkowy czas.

Kancelaria Prezydenta, Karol Nawrocki
14.10.2025 20:30 Tyle w 2026 roku wyda Kancelaria Prezydenta Nawrockiego. Kwota jest rekordowa

Nowy budżet Kancelarii Prezydenta Karola Nawrockiego na 2026 rok wzbudził ogromne emocje. “Rzeczpospolita” informuje, że kwota ma być znacznie wyższa niż w poprzednich latach. Na co konkretnie ma zostać przeznaczony rekordowy budżet? Kancelaria Prezydenta tłumaczy, z czego wynika znaczący wzrost wydatków.

Kaloryfer
14.10.2025 16:16 Ta rzecz sprawia, że rachunki za ogrzewanie są wyższe. Wielu Polaków ma ją w swoim domu

W dobie rosnących kosztów energii każdy element gospodarstwa domowego staje się częścią skomplikowanej kalkulacji finansowej. Mieszkanie, będące wizytówką naszych estetycznych wyborów, nierzadko kryje jednak pułapki, które uderzają bezpośrednio w portfel.

Pilot telewizja
14.10.2025 15:30 Popularne stacje na dobre znikają z anteny. Padła data

Polacy dorastający w latach 90. z pewnością będą zawiedzeni. Poinformowano o wycofaniu jednych z najpopularniejszych kanałów telewizyjnych, które kilka dekad temu zrewolucjonizowały cały świat. Przyczyn można poszukiwać w rosnącej popularności platform streamingowych. Wiadomo, do kiedy można się nimi cieszyć w telewizji.

zakupy
14.10.2025 13:12 GIS ostrzega, może działać jak trucizna. Wycofują ze wszystkich sklepów, każdy Polak mógł kupić i zjeść

Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) wydał pilne ostrzeżenie: w jednej z partii chrupek kukurydzianych oznaczonych jako „bezglutenowe” wykryto obecność glutenu. Producent wstrzymał sprzedaż, a organy sanitarne prowadzą postępowanie — dla osób z celiakią lub nadwrażliwością na gluten może to oznaczać poważne ryzyko zdrowotne.

stary dowód osobisty
13.10.2025 20:06 Nie wyrzucaj starego dowodu osobistego. Może zapewnić Ci wyższą emeryturę

Mało kto wie, że ten stary dokument, który od lat leży na dnie szuflady, może przynieść Ci kilkaset złotych więcej co miesiąc. Stare dowody osobiste, zwłaszcza te książeczkowe sprzed 2001 roku, mogą pomóc w uzyskaniu wyższej emerytury. Wyjaśniamy, jak to zrobić. 

Pieniądze
13.10.2025 18:13 Wieści z ZUS dla seniorów. Tyle faktycznie wyniosą czternastki w 2026 roku

Wprowadzenie czternastej emerytury na stałe do polskiego systemu świadczeń emerytalnych wywołało falę dyskusji na temat jej wysokości i zasad przyznawania. Świadczenie, które ma stanowić realne wsparcie finansowe dla seniorów, budzi wiele pytań, zwłaszcza w kontekście prognoz na kolejne lata. Kto może liczyć na pełną "czternastkę", a kogo obejmą progi dochodowe? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej komentuje zasady.

Lotto
13.10.2025 05:45 Polska ma nowego milionera. Padła "szóstka" w Lotto, gracz będzie ustawiony na długie lata

Miliony Polaków co tydzień sprawdzają wyniki, z nadzieją trzymając w ręku ten magiczny kupon. Dla jednego z graczy 11 października na zawsze utkwi w pamięci jako szczęśliwy dla niego dzień — właśnie trafił szóstkę i dołączył do elitarnego klubu milionerów w Lotto.

Telewizor, pilot
12.10.2025 20:25 W tych sytuacjach nie musisz płacić abonamentu RTV. Trzeba jednak spełnić warunki

Ograniczanie tradycyjnej telewizji na rzecz platform streamingowych to powszechny trend, szczególnie wśród młodszych pokoleń. Wiele osób, rezygnując z oglądania, wychodzi z błędnego założenia, że obowiązek płacenia abonamentu radiowo-telewizyjnego ustaje samoczynnie. Okazuje się jednak, że dopóki odbiornik widnieje w rejestrze, opłaty są naliczane, niezależnie od tego, czy urządzenie jest używane.

Pieniądze
12.10.2025 16:26 Tak sprawdzisz, czy twoja emerytura została dobrze obliczona. Seniorzy muszą to wiedzieć

Decyzja o przyznaniu emerytury to jeden z najważniejszych dokumentów w życiu. Choć Zakład Ubezpieczeń Społecznych dysponuje zaawansowanymi systemami, proces naliczania świadczeń jest skomplikowany i nie jest wolny od błędów. Żadna państwowa instytucja nie jest nieomylna — ZUS również. Wysokość emerytury to wynik skomplikowanych obliczeń, a tam, gdzie w grę wchodzą setki tysięcy dokumentów, o błąd nietrudno. Sprawdź, czy Twoje świadczenie emerytalne nie jest zaniżone.

seniorzy, pieniądze
11.10.2025 21:28 Rząd potajemnie tnie świadczenie dla seniorów. Tym osobom nie będzie już przysługiwać

Polscy seniorzy już wkrótce będą mogli liczyć na nową formę wsparcia. Nie wszyscy jednak będą zadowoleni. Świadczenie początkowo miało trafiać do szerszego grona beneficjentów, jednak z najnowszych założeń projektu ustawy wynika, że wsparcie będzie przysługiwało ograniczonej liczbie seniorów. Kto konkretnie dostanie bon senioralny, a kogo świadczenie nie obejmie?

lekarz
11.10.2025 19:06 Limit przebywania na L4. Po tym terminie zgłoś się do ZUS, inaczej stracisz umowę i pieniądze

Zwolnienie lekarskie, znane potocznie jako L4, to nieodłączna część życia zawodowego. Stanowi ochronę dla pracownika w przypadku choroby, gwarantując mu możliwość powrotu do zdrowia bez obaw o utratę pracy. Warto jednak pamiętać, że przepisy przewidują limit przebywania na L4. Po upływie określonego terminu trzeba podjąć odpowiednie kroki. Inaczej konsekwencje będą opłakane.

Znaczki pocztowe, klaser
11.10.2025 13:56 Lepiej przejrzyj szuflady. Takie znaczki są najcenniejsze, płacą za nie krocie

Przez lata spoczywały zapomniane na strychach i w piwnicach, traktowane jako sentymentalna pamiątka z dzieciństwa. Dziś znaczki pocztowe udowadniają, że niejednokrotnie mogą być bardzo mocną walutą i inwestycją na przyszłość.

NBP, banknot
10.10.2025 06:00 Do obiegu trafi nowy banknot o nominale 20 zł. "Wyjątkowo piękny"

Niewielu spodziewało się takiego projektu. Wkrótce do obiegu trafi wyjątkowy banknot, którego wygląd i znaczenie mają przypomnieć o jednym z najważniejszych momentów w historii Polski. Emisja zapowiedziana przez Narodowy Bank Polski już budzi ogromne emocje wśród kolekcjonerów, historyków i zwykłych obywateli.

Proszek do prania
09.10.2025 15:18 Niemcy wzięli pod lupę proszki do prania. Najlepszy znajdziesz na sklepach w Polsce

Niemieckie proszki do prania od zawsze kusiły Polaków swoją jakością, a podróże za granicę często kończyły się powrotem z kilogramami produktów w bagażniku. Teraz najpopularniejsze marki zostały przetestowane, a wyniki eksperymentu zadziwią wiele osób. Te najlepsze są dostępne w Polsce, warto się zaopatrzyć.

Pieniądze bogactwo
09.10.2025 12:04 Tyle trzeba zarabiać w Polsce, by móc nazywać się bogaczem. Powyżej tej kwoty zaczyna się elita

Wynagrodzenie pracowników to od lat jeden z głównych tematów debaty publicznej. Polacy chcą zarabiać coraz więcej i móc pozwolić sobie na jak największą liczbę dóbr. Okazuje się jednak, że na miano bogacza zasługuje tylko około 5 proc. z nich. Najnowsze wyliczenia wskazują, o jakich kwotach dokładnie mowa.

Kwiaty Wszystkich Świętych
09.10.2025 08:20 Ceny wiązanek na Wszystkich Świętych 2025. Zakup kwiatów na groby uderzy po kieszeni

Wielkimi krokami zbliża się 1 listopada, czyli dzień, w którym w Polsce upamiętniani są zmarli. Polacy tłumnie ruszą na cmentarze, gdzie tradycyjnie umieszczą znicze i kwiaty na grobach swoich bliskich. Okazuje się jednak, że będzie to bardzo kosztowne. Wiadomo, ile trzeba zapłacić za wiązanki, lepiej już się przygotować.

Pieniądze
09.10.2025 06:00 Wtedy najlepiej przejść na emeryturę, ten miesiąc jest kluczowy. ZUS wypłaci nawet 500 zł więcej

Planowanie przejścia na emeryturę jest jedną z najważniejszych decyzji finansowych w życiu. Kwota świadczenia, które będzie wypłacane co miesiąc, zależy nie tylko od zgromadzonego kapitału i wieku, ale także od terminu złożenia wniosku. Chociaż większość przyszłych seniorów kojarzy podwyżki świadczeń z coroczną waloryzacją marcową, to klucz do uzyskania znacząco wyższej emerytury, ukryty jest w innym, często pomijanym terminie.

ZUS
08.10.2025 14:44 Do 31 października i ani dnia dłużej. Wielu Polaków musi złożyć ten dokument, inaczej ZUS zawiesi wypłaty

Wielu Polaków musi pamiętać o kluczowych formalnościach. Tylko do końca października Zakład Ubezpieczeń Społecznych czeka na ważny dokument. Osoby, które zapomną go dostarczyć, będą musiały liczyć się z zawieszeniem wypłat świadczenia. Kogo konkretnie dotyczy ten obowiązek? Przedstawiamy szczegóły.

Lotto
08.10.2025 13:40 Wielka kumulacja w Lotto rozbita. Padły dwie "szóstki", zwycięzców dzieli zaledwie 60 km

Lotto to gra liczbowa uwielbiana przez wielu Polaków. Gracze próbują swoich sił i skreślają liczby na kuponach, z nadzieją, że to właśnie im uda się trafić słynną “szóstkę”. We wtorek, 7 października odbyło się kolejne już losowanie Lotto, w którym szczęście uśmiechnęło się do aż dwóch osób. Na ich konta trafi teraz potężna suma. Co ciekawe, miejscowości, w których odnotowano trafienia, dzieli zaledwie 60 kilometrów.

pieniądze
08.10.2025 10:13 Europa szykuje się na kryzys. Bank centralny ostrzega: wypłać gotówkę. Padła konkretna kwota

W obliczu napiętej sytuacji geopolitycznej, coraz więcej banków decyduje się na przypomnienie obywatelom o kluczowym znaczeniu gotówki. Duński bank centralny radzi, jakie środki płatnicze powinniśmy mieć przy sobie na wypadek sytuacji kryzysowej. Bank podał również, jaką ilość gotówki najlepiej posiadać. Padła konkretna kwota.

senior, pieniądze
08.10.2025 08:36 273 zł do emerytury dla dwóch grup seniorów. Dodatek trafi na konta do 15 października

Sytuacja finansowa wielu polskich seniorów jest, delikatnie mówiąc, trudna, co wiąże się z koniecznością szerokiej debaty o naprawie systemu emerytalnego. Niewysokie świadczenia często nie są w stanie pokryć wszystkich codziennych wydatków. Dwie grupy emerytów mogą liczyć na dodatkowe wsparcie w wysokości 273 zł miesięcznie. Pieniądze trafią na ich konta do 15 października. Kto konkretnie może liczyć na takie wsparcie?

bankomat, pieniądze
08.10.2025 08:22 Zabarwione pieniądze z bankomatu. Od razu reaguj. Polacy nieświadomie narażają się na problemy

Klienci banków powinni zachować szczególną ostrożność podczas wypłacania pieniędzy z bankomatu. Może zdarzyć się, że urządzenie wyda nam zabarwione banknoty. W takiej sytuacji nasza reakcja powinna być natychmiastowa. Jeśli nie podejmiemy odpowiednich kroków, narazimy się na poważne kłopoty. Co zrobić, gdy banknot wyda nam taką gotówkę?

Manuela Gretkowska
07.10.2025 12:30 30 lat pracy jak krew w piach. Taką emeryturę dostanie słynna pisarka. Ta kwota to nie żart

Temat głodowych emerytur w środowisku artystycznym powraca jak bumerang, obnażając systemową lukę w polskim systemie ubezpieczeń społecznych. Historie znanych twórców, których świadczenia po dziesiątkach lat pracy artystycznej wynoszą kilkaset lub nawet kilkadziesiąt złotych, budzą szok i niedowierzanie. Najnowszym i wyjątkowo jaskrawym przykładem jest sprawa Manueli Gretkowskiej - jednej z najpoczytniejszych polskich pisarek, która poinformowała o wysokości swojej prognozowanej emerytury. Ta kwota to symboliczny policzek dla całego środowiska.

pogrzeb, trumna
07.10.2025 09:29 Tyle kosztuje skromny pogrzeb w Polsce w 2025 roku. Zasiłek z ZUS nie wystarczy

Organizacja pogrzebu to jedno z najtrudniejszych i najbardziej stresujących doświadczeń w życiu. Do żałoby i smutku po stracie bliskiej osoby dochodzą kwestie formalne i, co równie bolesne, finansowe. Rosnące z roku na rok koszty pochówku sprawiają, że dla wielu rodzin godne pożegnanie zmarłego staje się ogromnym wyzwaniem. Państwowe wsparcie, zamrożone od lat, pokrywa zaledwie ułamek realnych wydatków. Ile rzeczywiście kosztuje choćby skromny pogrzeb? Można się zdziwić.

Ciepło grzejnik
06.10.2025 17:14 Czas tylko do jutra. Polacy muszą się pospieszyć, jeśli chcą dostać bon ciepłowniczy. Bez tego ani rusz

Bon ciepłowniczy to nowy pomysł rządu na odciążenie gospodarstw domowych. W ten sposób najubożsi będą mogli zaoszczędzić, nie tracąc komfortu podczas codziennego funkcjonowania. Polacy muszą jednak wiedzieć, że bez konkretnych danych pieniądze nie będą mogły być wypłacone. Termin mija już jutro, ważą się losy tysięcy osób.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: