biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Damian Dupla
01.09.2025 14:37 Trampolina dla biznesu czy ryzykowna iluzja? Damian Dupla o państwowych dofinansowaniach dla firm

Dotacje i dofinansowania mogą przyspieszyć rozwój firm i otworzyć drogę do nowych inwestycji. Niewłaściwie wykorzystane stają się jednak źródłem problemów. O szansach i zagrożeniach związanych z państwowym wsparciem mówi Damian Dupla, CEO Duplo Group.

Pieniądze emerytury
01.09.2025 11:01 Tak łatwo sprawdzisz, ile emerytury dostaniesz. Kwoty rozczarują wielu Polaków, a ZUS rozkłada ręce

Emerytura to temat, który od lat wywołuje w Polakach ogromne emocje i szerokie dyskusje. Jej wysokość bywa komentowana w najróżniejszy sposób, a dla wielu seniorów pierwsza wypłata do ogromna niespodzianka. Okazuje się jednak, że można oszczędzić sobie stresu. W ten sposób umożliwia się sprawdzenie prognoz, nie każdy będzie zadowolony.

Adam Glapiński
01.09.2025 07:00 Koniec wakacji RPP. Polacy liczą na obniżki stóp procentowych, takie są szanse na tańsze kredyty

Rada Polityki Pieniężnej po letniej przerwie wraca do pracy. We wrześniu zapadnie decyzja, która może wpłynąć na domowe budżety milionów Polaków. Coraz więcej wskazuje na to, że stopy procentowe mogą zostać obniżone, choć nie wszyscy ekonomiści są pewni szybkiego ruchu ze strony Rady.

Studia
29.08.2025 13:42 Drożyzna w Warszawie miażdży studentów. Tyle kosztuje miesiąc życia, cena za pokój zwala z nóg

Został miesiąc do rozpoczęcia roku akademickiego, a tysiące żaków już pakuje się do akademików i wynajmowanych mieszkań. Okazuje się, że studia, choć darmowe i dostępne dla każdego, są niezwykle drogą inwestycją dla wielu rodzin, szczególnie w Warszawie. Aby utrzymać się w stolicy, trzeba dysponować dużą ilością środków, takie są obecne szacunki.

Świadczenie rodziny
28.08.2025 13:13 ZUS wypłaci 300 zł bez względu na zarobki. Kluczowa data to 31 sierpnia

Świadczenia wypłacane przez ZUS są wsparciem dla milionów Polaków, a przyznawane są z przeróżnych powodów. Te konkretne środki można dostać niezależnie od dochodu, wystarczy tylko złożyć wniosek. Jeden warunek jest do spełnienia, aby móc otrzymać dodatkowe 300 złotych. Czas się kończy, najlepiej zrobić to do 31 sierpnia.

Drewno
28.08.2025 09:50 Tyle kosztuje metr drewna. Polacy szykują się na sezon grzewczy, ceny opału są w tym roku inne

Przygotowując się na sezon grzewczy 2025, Polacy już teraz nerwowo sprawdzają ceny opału. Okazuje się, że kwoty mogą zaskoczyć wielu właścicieli nieruchomości. Czy negatywnie?

Eurojackpot
27.08.2025 14:13 Kosmiczna kumulacja w Eurojackpot. Wygrany już nigdy nie będzie musiał pracować

Choć wtorkowe losowanie Eurojackpot nie przyniosło głównej wygranej, to jednemu z polskich graczy udało się zgarnąć pokaźną sumę. Kumulacja nie została rozbita, więc w następnym losowaniu do zgarnięcia będzie astronomiczna kwota. Szczęśliwiec, któremu uda się skreślić poprawnie wszystkie liczby, będzie ustawiony do końca życia.

Pendolino
27.08.2025 10:14 Nawet 30 proc. tańsze bilety kolejowe. Polacy wciąż nie mają pojęcia

Podróżowanie pociągami zyskuje coraz większą popularność wśród Polaków. Jak się okazuje, jedna grupa pasażerów może skorzystać z nawet 30-procentowej zniżki na bilety kolejowe, w tym także na pociągi Pendolino, należące do kategorii Express InterCity Premium (EIP). Mało kto zdaje sobie z tego sprawę, a można naprawdę sporo zaoszczędzić. Komu konkretnie należy się zniżka?

przychodnia
27.08.2025 06:30 Pacjenci oburzeni prywatną opieką medyczną w Polsce. Lekarz dostępny dopiero za dopłatą

Nie brakuje głosów, że publiczna opieka zdrowotna w Polsce powinna być mniej publiczna, a bardziej prywatna – taki pogląd panuje m.in. wśród polityków Konfederacji, którzy mogą w 2027 r. decydować o kształcie większości sejmowej. Spora część Polaków już teraz korzysta z prywatnej opieki zdrowotnej, która coraz częściej zdradza objawy rosnącej niewydolności. Doświadczają tego w sytuacjach, kiedy ich zdrowie podlega zwyczajnym procesom rynkowym.

Kasjerka
26.08.2025 06:50 Przepracowała 32 lata jako kasjerka. Tyle dostaje emerytury z ZUS. Ta kwota to nie żart

Świadczenia pieniężne realizowane przez ZUS nie zawsze są tak satysfakcjonujące, jak mogłoby się wydawać. Przekonała się o tym kasjerka jednej z popularnych sieci, która po 32 latach pracy nie może liczyć na wysoką emeryturę. Tyle wpływa na konto seniorki. Dla branży i samorządowców jest to nie do pomyślenia. Firma postanowiła zabrać głos w sprawie.

listonosz
25.08.2025 15:00 ZUS rzadziej wypłaci emeryturę, seniorzy mogą się zdziwić. Tak ministerstwo chce rozwiązać problem

Jeszcze przed tym, jak władzę w Polsce przejęła koalicja 15 października, prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska sygnalizowała potrzebę rozwiązania problemu tzw. emerytur groszowych. Jak dotąd nie udało się tego dokonać, jednak nowy pomysł opracowało ministerstwo rodziny, pracy i polityki społecznej. Odciąży on ZUS, jednak może mieć negatywny wpływ na płynność finansową nawet tych emerytów, którzy co miesiąc otrzymują i 1600 zł netto.

banknoty, euro
25.08.2025 13:55 Tyle wynosi średnia pensja w Niemczech. Ta kwota to nie żart, Polacy mogą się zdziwić

Federalna Agencja Pracy poinformowała, ile wyniosła średnia pensja w Niemczech w 2024 roku. Choć odnotowano wyraźny wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim, to wciąż widoczne są znaczne dysproporcje płacowe między wschodem a zachodem kraju. Wysokość zarobków naszych zachodnich sąsiadów może zdziwić wielu Polaków. Przedstawiamy szczegóły.

Płaca minimalna
25.08.2025 06:30 Płaca minimalna w górę. Zyskają aż trzy miliony Polaków. Tyle dostaną na "na rękę"

Przez ostatnie pięć lat wielokrotnie słyszeliśmy o podnoszącej się płacy minimalnej, a na nasze konta wpływały coraz większe kwoty tytułem wynagrodzenia. Wielkimi krokami zbliża się moment, kiedy ponownie dojdzie do podwyżki. Znane są już konkretne kwoty, Rada Ministrów udostępniła projekt. Nie każdy będzie tym zachwycony.

Zasiłek
24.08.2025 16:44 MOPS przyzna ten zasiłek, nie patrząc na dochód. Polacy wciąż o tym nie wiedzą

Zasiłki w ramach pomocy społecznej najczęściej obowiązuje kryterium dochodowe. Oznacza to, że wiele osób, nawet w trudnych sytuacjach życiowych, nie ma szansy na ich przyznanie. Okazuje się jednak, że jest jedna opcja. Wielu Polaków wciąż nie wie o tym wsparciu finansowym, obowiązuje tylko jeden warunek.

emerytura, dodatek emerytalny
24.08.2025 14:54 Dokładnie 354,86 zł miesięcznie. Mało kto wie o istnieniu tego dodatku do emerytury

Dodatek do emerytury to świadczenie, które potrafi realnie zwiększyć domowy budżet tysięcy seniorów. Choć wypłacany jest regularnie, wielu uprawnionych wciąż nie złożyło wniosku. Warunki przyznania świadczenia zmieniły się stosunkowo niedawno, a lista osób, które mogą z niego skorzystać, stale rośnie. Co kryje się za tym specjalnym dodatkiem i kto tak naprawdę może liczyć na wsparcie?

kredyt
24.08.2025 06:22 Kredyt nie sprawi, że będziesz bogatszy. Nowa ustawa ma chronić Polaków przed długami

W Rządowym Centrum Legislacji można się już zapoznać z treścią ustawy, która stanowić będzie w polskim porządku prawnym implementację europejskiej dyrektywy ws. kredytów konsumenckich. Reguluje ona szereg kwestii związanych z funkcjonowaniem tego rynku, ale też wpłynie na to, jak Polacy będą informowaniu o ofertach. Koniec z reklamami kredytów, w których będziemy zapewniani, że dług to bogactwo.

Działki ROD
23.08.2025 19:31 Dach nad głową za 1000 zł rocznie. Przybywa Polaków mieszkających w ten sposób, część z przymusu

Rosnące koszty życia i wysokie wymagania na rynku pracy sprawiają, że ludzie w każdej grupie wiekowej, a szczególnie młodzi, coraz częściej borykają się z wykluczeniem mieszkaniowym. Okazuje się, że część z nich, widząc ceny wynajmu oraz koszty kredytu hipotecznego, decyduje się na organizację innego — nie w pełni legalnego — dachu nad głową w cenie ok. 1000 złotych rocznie.

loteria, Eurojackpot
23.08.2025 10:17 Polak zgarnął gigantyczną sumę w Eurojackpot. Nawet nie skreślił dobrze wszystkich liczb

Eurojackpot znów przyciągnął uwagę graczy z całej Europy. Najnowsze losowanie przyniosło emocje, których niewielu się spodziewało. Choć główna kumulacja pozostała nietknięta, wydarzyło się coś, co sprawiło, że w Polsce zrobiło się o tym głośno. Czy to początek jeszcze większej serii wygranych?

Emerytura banknoty
22.08.2025 19:35 Chcą odebrać emerytury tym seniorom. To może dotknąć tysięcy Polaków

Miliony Polaków każdego miesiąca pobierają świadczenia emerytalne, które uzyskują dzięki przepracowaniu konkretnej liczby lat. Są to bez wątpienia jedne z najważniejszych środków, które wpływają na konta seniorów. Teraz pojawiają się plany dotyczące świadczeń określonej grupy emerytów. Comiesięczne wypłaty mogą stać się przeszłością.

Pepco
22.08.2025 14:58 W Pepco powariowali. Półki uginają się od sezonowych nowości, ceny zaczynają się od 6 zł

Wiele osób uwielbia zmieniać wystrój domu w zależności od pory roku. Za pomocą subtelnych zmian można nadać wnętrzu świeżości i urozmaicić je o sezonowe akcenty. Choć serca wielu Polaków wciąż biją letnim rytmem, klienci i klientki sieci sklepów Pepco mogą już zacząć planować, jak ich kuchnia, jadalnia czy salon nabiorą jesiennego charakteru. W sklepach stacjonarnych pojawiły się dekoracje z nowej kolekcji, które wprowadzą do pomieszczeń dużo ciepła.

pranie
22.08.2025 12:10 Zrób tak, a pralka zacznie oszczędzać prąd i wodę. Polacy nieświadomie marnują swoje pieniądze

Przy szybko rosnących wydatkach wiele osób poszukuje różnych sposobów na oszczędzanie, a jednocześnie nie ma zamiaru rezygnować z podstawowych wygód. Wbrew pozorom jest to osiągalne, na przykład poprzez zmianę naszego podejścia do prania ubrań. Możemy dzięki temu znacząco zredukować rachunki za prąd i wodę. Robienie prania przy najmniejszym nakładzie finansowym wcale nie jest tak skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Różnicę zauważysz na rachunkach.

antena
22.08.2025 10:27 Masz taką antenę na dachu? Może Ci grozić nawet do 2,5 tys. złotych kary

Anteny od lat stanowią nieodłączny element krajobrazu – to właśnie dzięki nim możemy odbierać sygnał telewizyjny i cieszyć się ulubionymi programami. Warto jednak pamiętać, że choć instalacja anten jest dość swobodnie regulowana przepisami prawa, nie oznacza to pełnej dowolności. Warto przyjrzeć się nietypowym aspektom polskiego prawa budowlanego związanego z montażem anten na budynkach. Mimo pozornej prostoty przepisy te kryją subtelności, których nieznajomość może prowadzić do poważnych konsekwencji, w tym finansowych. 

Emerytura
21.08.2025 19:57 Te kwoty zmienią twoją emeryturę. Nie uwierzysz, ile możesz zyskać

Ostateczna wysokość emerytury może zaskoczyć wielu Polaków i to niekoniecznie pozytywnie. Sondaże jasno wskazują, że coraz większa część społeczeństwa zaczyna oszczędzanie na ten cel znacznie wcześniej. Istnieje kilka opcji, które umożliwią uzyskanie sporych kwot pieniędzy. To może znacząco poprawić komfort życia.

Urząd Skarbowy, pieniądze
21.08.2025 13:22 Skarbówka prześwietli konta Polaków. W tym wypadku spodziewaj się interwencji urzędników

Od pewnego czasu Krajowa Administracja Skarbowa zyskała szersze uprawnienia, które pozwalają jej docierać do szczegółowych informacji o obywatelach. Rachunki bankowe, historia przelewów czy zobowiązania kredytowe – to tylko część obszarów, które znalazły się pod lupą fiskusa. Wielu Polaków nie zdaje sobie sprawy, że takie kontrole mogą ich objąć nawet bez podejrzenia poważnych przestępstw. Co dokładnie analizuje skarbówka?

Samochody
20.08.2025 06:30 Coś nadzwyczajnego dzieje się na rynku używanych aut. Ceny tych modeli pikują w dół

Rynek samochodów używanych w Polsce od kilku miesięcy przechodzi wyraźne zmiany. W lipcu 2025 roku sprzedano 259 tys. pojazdów, czyli o prawie 3,5 tys. mniej niż rok wcześniej. Jeszcze bardziej uderzające są spadki cen - średnia wartość samochodu z drugiej ręki zmalała do 46 864 zł, a więc o niemal 4 tys. zł w porównaniu z ubiegłym rokiem. Coraz dłużej trzeba też czekać na sprzedaż auta, a klienci stają się znacznie bardziej wymagający.

TV pilot
18.08.2025 20:23 Skarbówka nie odpuszcza. Nie zrobisz tego ze starym telewizorem, możesz nawet stracić część emerytury

Pozbywamy się starych sprzętów technologicznych z domu z bardzo różnych powodów. Dla niektórych to sposób na odcięcie się od ekranów, dla innych zaś zrobienie miejsca na coś, co będzie bardziej przydatne w dobie streamingu i innych kanałów komunikacji. Niewiele osób pamięta jednak o dopełnieniu formalności. W innym wypadku możemy słono zapłacić.

Domek letniskowy
18.08.2025 19:04 Dofinansowanie budowy domku letniskowego. Polacy mogą dostać nawet 500 tys. zł

Własny domek letniskowy to dla wielu Polaków spełnienie marzeń. Dodatkowe źródło dochodu oraz własna ucieczka od codzienności wydaje się być kuszącą propozycją. Budowa takiego domku może być jednak niezwykle kosztowna, jednak istnieją sposoby na pozyskanie dofinansowania. To nawet 500 tys. złotych dotacji, warto o tym wiedzieć.

ZUS
18.08.2025 06:14 ZUS zwalnia z kolejnych składek. To nie ulga na wakacje

Jesienna powódź z 2024 roku miała katastrofalne skutki nie tylko dla mieszkańców południowo-zachodniej Polski, ale również dla tamtejszych firm. Zakład Ubezpieczeń Społecznych odpowiada na sytuację nowym etapem pomocy - umorzeniem składek za kolejne miesiące 2025 roku. To realne wsparcie dla przedsiębiorców próbujących odbudować swoją działalność po klęsce żywiołowej.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: