Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

wynajem, pieniądze
14.10.2024 20:42 Strefy wolne od najmu. Są pierwsze szczegóły rządowego pomysłu, jest też kłopot

W Polsce najem krótkoterminowy, szczególnie w popularnych turystycznie miastach, od lat budzi kontrowersje. Problem z nadmiernym ruchem turystycznym w centrach miast, które stają się coraz mniej dostępne dla stałych mieszkańców, zmusza do szukania nowych rozwiązań. Rząd planuje wprowadzenie przepisów, które dadzą samorządom możliwość wyznaczania stref, gdzie ten typ najmu będzie zakazany.

eksport, gospodarka
14.10.2024 19:29 Krach polskiego eksportu: Niemcy odwracają się od naszych towarów

Polska gospodarka opiera się w dużej mierze na eksporcie, jednak ostatnie dane wskazują na spore trudności w handlu zagranicznym. Szczególnie niepokojący jest spadek eksportu do naszego kluczowego partnera handlowego – Niemiec. Co za tym stoi i jak te zmiany wpłyną na przyszłość polskiej gospodarki?

wot
14.10.2024 06:15 Niezwykłe znalezisko żołnierzy na terenach dotkniętych powodzią. Trwają poszukiwania właściciela

Wrześniowe powodzie pozbawiły dachu nad głową i majątków wielu mieszkańców południowo-zachodniej Polski, szczególnie ucierpieli ci zamieszkujący Stronie Śląskie i okolica. Właśnie tam żołnierze porządkujący tereny trafili podczas prac na nietypowe znalezisko. Teraz poszukiwany jest właściciel.

żywność, jedzenie
13.10.2024 13:19 Tak rosną ceny popularnych przypraw. Konsumenci będą zmieniać nawyki?

Polaków może czekać spore wyzwanie przy zakupach przypraw. Ekstremalne zjawiska pogodowe na świecie, w tym upały i susze, znacząco wpływają na ceny produktów, które od lat królują w polskich kuchniach. Czy popularne przyprawy znikną z naszych stołów?

testament, zachowek
12.10.2024 14:41 Zachowek po nowemu: Kto stracił prawo do spadku?

Nowe zasady dotyczące zachowku, wprowadzone w 2023 roku, zmieniają sytuację wielu spadkobierców. Nie każdy z nich może już liczyć na ten przywilej. Sprawdź, kto stracił prawo do zachowku i jakie są nowe kryteria, które decydują o jego przyznaniu.

None
12.10.2024 08:28 Nauczyciel zarabia krocie w 45 minut. Korepetycje to biznes, który się opłaca

W Polsce zawód nauczyciela nie kojarzy się z wysokimi zarobkami, dlatego wielu pedagogów decyduje się na dodatkowe źródło dochodu. Korepetycje stały się jednym z popularniejszych sposobów na podreperowanie domowego budżetu. Jakie stawki obowiązują za prywatne lekcje matematyki? Przeanalizowaliśmy ceny w różnych regionach kraju, a wyniki mogą zaskoczyć.

kupon Lotto
11.10.2024 08:22 Znamy wyniki losowania lotto. Jeden z graczy zgarnął wielkie pieniądze

Komu poszczęściło się w Lotto? Sprawdzamy wyniki losowania z 10 października. Wiele osób wzbogaciło się wczoraj o kilka tysięcy złotych, ale tylko do jednej trafiła nagroda główna. Ile pieniędzy znajdzie się na koncie gracza, który trafił ”szóstkę”? Uczestnicy losowania Lotto Plus mieli nieco mniej szczęścia.

ZUS
10.10.2024 21:28 Złóż ten dokument do Halloween, albo zacznie się koszmar. Dla ZUS 31 października jest kluczowy

Renta rodzinna jest ważnym wsparciem finansowym dla osób, które straciły bliskich, a w szczególności dla dzieci kontynuujących naukę po śmierci rodzica. Jednak aby świadczenie to było wypłacane regularnie, trzeba spełnić określone warunki, a jednym z kluczowych jest terminowe złożenie odpowiednich dokumentów w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Pieniądze, podatki
10.10.2024 12:53 Ogromne podatki dla firm w Polsce. Muszą płacić więcej niż wymaga Unia

Polskie przedsiębiorstwa muszą mierzyć się z rzeczywistością, która często odbiega od tego co przepisy mówią o podatkach. Choć według przepisów nominalna stawka CIT wynosi 19 proc., raporty pokazują, że firmy faktycznie płacą znacznie więcej. Jakie są przyczyny tego zjawiska i jakie wyzwania stawia przed nimi polski system podatkowy?

chmury, wiatrak
10.10.2024 11:04 Rewolucja na Bałtyku. Staną 80 km od brzegu. Zasilą miliony mieszkań

Mieszkańcy północnej Polski na to właśnie czekali. Dwie duże firmy: Polenergia i Equinor przyspieszają budowę największej morskiej farmy wiatrowej w polskiej części Bałtyku. Farma Bałtyk 1, położona 81 km od wybrzeża, zasili 2 miliony gospodarstw domowych zieloną energią. Kiedy do Polski popłynie prąd i kto na tym skorzysta? Znamy szczegóły.

kolejka
10.10.2024 06:30 Coś dziwnego stało się z Polakami po pandemii. Tę samą zmianę widać w całej Europie

Cyfryzacja płatności daje niedostępne wcześniej informacje o zwyczajach konsumentów. Każda transakcja może służyć budowaniu wzorców, kształtowaniu dostępności usług, ale też spostrzeżeniom dot. zmian w codziennej rutynie. Zwłaszcza, gdy te zmieniły się pod wpływem takich wydarzeń, jak wybuch pandemii, co potwierdzają dane Mastercard.

None
10.10.2024 05:45 Sezon grzewczy 2024/25. Październik to ostatni dzwonek: wkrótce będzie tylko drożej

Sezon grzewczy zbliża się wielkimi krokami, a ceny pelletu drzewnego stają się coraz bardziej istotną perspektywą dla gospodarstw domowych. Choć lato w tym roku trwało wyjątkowo długo, to jednak październik przypomina, że czas na zaopatrzenie się w opał. Gdzie najlepiej kupić pellet w 2024 roku – przez internet, w marketach, a może bezpośrednio u producenta? Sprawdźmy, jak kształtują się ceny i na co zwrócić uwagę przy zakupie.

Lotto, wygrana
09.10.2024 15:09 Wielki pech w Lotto i Lotto Plus. Ale niektórzy się cieszą. Co będzie w czwartek?

Wtorek (8 października) to nie był szczęśliwy dzień dla graczy, którzy kupili zakłady w Lotto i w Lotto Plus. W żadnej z gier nie padła główna wygrana. Także “piątek” było wyjątkowo mało. Jednak nie ma tego złego, co by na dobre nie wyszło. Jeśli w czwartek (10 października) ktoś trafi szóstkę, może zgarnąć większą kwotę.

Legitymacja emeryta
09.10.2024 10:37 Legitymacja emeryta. Zniżki i ulgi dla seniorów, ale nie tylko - mało kto o tym wie

W Polsce, osoby będące na emeryturze lub pobierające renty mogą skorzystać z wielu przywilejów, jakie oferuje legitymacja emeryta-rencisty. Ten dokument, wydawany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS), to nie tylko potwierdzenie tożsamości, ale także klucz do zniżek i ulg w różnych dziedzinach życia. Jakie daje korzyści?

ZUS
09.10.2024 08:52 Zaczęło się w ZUS. Rodzice ruszyli po ”babciowe". Do wzięcia nawet 1900 zł

Z początkiem października rozpoczęło się przyjmowanie wniosków do programu Aktywny Rodzic, który premier Donald Tusk zapowiadał jeszcze w kampanii wyborczej. To w sumie trzy nowe świadczenia dla rodziców. ”Aktywnie w domu” to 500 zł miesięcznie, ”Aktywnie w żłobku” to nawet 1500 zł co miesiąc, a ”Aktywni rodzice w pracy” to 1500 zł co miesiąc przez dwa lata. Jak dotąd Polacy złożyli już prawie 270 tys. wniosków. Jedno z nich cieszy się wyjątkowym powodzeniem.

Emerytura
09.10.2024 08:00 Ćwierć wieku składek do ZUS. Jaka emerytura po 25 latach?

Każdego roku setki tysięcy Polaków nabywają prawo do emerytury, ale samo osiągnięcie wieku emerytalnego nie wystarcza, aby cieszyć się satysfakcjonującym świadczeniem. Oprócz wieku kluczową rolę odgrywa również długość stażu pracy oraz zgromadzone składki. Jak wysokiego świadczenia mogą się spodziewać osoby, np. po 25 latach ciężkiej pracy oraz jakie są możliwości zwiększenia tego świadczenia?

None
08.10.2024 22:39 Taryfy dynamiczne – nowoczesne rozwiązanie czy pułapka dla prosumentów?

Od sierpnia 2024 roku obowiązują w Polsce taryfy dynamiczne, które miały przynieść korzyści dla gospodarstw domowych z inteligentnymi licznikami. Czy zmieniające się ceny energii mogą być jednak bardziej problemem niż szansą? Nowe zasady rozliczania się z dostawcami energii mogą nie zawsze działać na korzyść właścicieli mikroinstalacji fotowoltaicznych.

None
08.10.2024 21:08 Tłumy rodziców ruszyły po pieniądze z ZUS. Już 270 000 wniosków w tydzień

Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) odnotował ogromne zainteresowanie nowym programem „Aktywny Rodzic”. W zaledwie tydzień rodzice złożyli 270 000 wniosków, co objęło aż 273 000 dzieci. Największą popularnością cieszy się świadczenie „Aktywnie w żłobku”, o które zawnioskowało ponad 136 000 osób.

None
08.10.2024 05:45 Te przedmioty wkrótce mogą być wiele warte. Nie wyrzucaj ich - niedługo zarobisz

W codziennym pędzie nie zawsze zdajemy sobie sprawę, że to, co uważamy za przestarzałe i zbędne, może w przyszłości okazać się cennym skarbem. Niektóre przedmioty, które dziś każdy z nas ma w domu, już wkrótce mogą przyciągnąć uwagę kolekcjonerów i zyskać ogromną wartość. Jakie rzeczy warto zachować i dlaczego? Sprawdź, co może wkrótce stać się poszukiwanym rarytasem.

Jazda na gapę: konsekwencje, kara
07.10.2024 22:45 Jazda na gapę? Możesz się zdziwić, kto zapuka do Twoich drzwi

Podróżowanie komunikacją miejską bez biletu często wydaje się nieszkodliwą oszczędnością. Jednak skutki takiej decyzji mogą być znacznie bardziej dotkliwe, niż większość z nas przypuszcza. Mandat to nie jedyna kara – w skrajnych przypadkach policja może zapukać do twoich drzwi. Sprawdź, jakie konsekwencje wiążą się z jazdą na gapę i dlaczego lepiej unikać takich ryzykownych sytuacji.

emeryt
07.10.2024 20:52 Emeryci dostaną dodatkowe 12 tys. zł rocznie. A to dopiero początek: kobiety zyskają jeszcze więcej

Nie bacząc na tempo wzrostu wydajności pracy, w UE utrzymuje się narracja o konieczności podwyższenia wieku emerytalnego. Podejmowane są także środki, które zachęcą pracowników do zachowania aktywności zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego. W Polsce jednym z pomysłów jest płacenie pracującym emerytom rocznej premii.

None
07.10.2024 17:49 Nowy trend w sklepach w Polsce. To wiele o nas mówi

Czy zakupy mogą być przyjemniejsze, gdy zniknie głośna muzyka i komunikaty reklamowe? Nowy “trend”, raportowany przez coraz większą liczbę pracowników handlu, sugeruje, że tak. Polakom spodobała się cisza i spokój.

Ataki na polskie banki
07.10.2024 17:25 Masz konto w jednym z tych banków? Pilne: wydano oficjalne zalecenia

Klienci kilku, czołowych na polskim rynku, banków mogą się czuć zagrożeni - specjalistyczna jednostka Orange: CERT, oddelegowana do monitorowania przestępstw w przestrzeni sieciowej, raportuje o wzmożonych atakach, które dotykają polskich konsumentów.

Pieniądze
07.10.2024 14:35 Jak Polacy oszczędzają pieniądze? Pierwszy taki wynik badania w historii

Rośnie liczba gospodarstw domowych, którym uda się w najbliższym czasie odłożyć pieniądze – wynika z badania Związku Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz SGH. Co ciekawe, pomimo, iż po raz pierwszy w wieloletniej historii badania Polacy są w stanie tyle oszczędzać, to ich prognozy na najbliższą przyszłość wcale nie są różowe, a raczej… czarne. Z czego to wynika?

pieniądze
07.10.2024 10:45 Emerytury i renty w 2025 roku będą wyższe. Ile pieniędzy wpłynie na konta?

Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego nie pozostawiają wątpliwości – będzie kolejna waloryzacja rent i emerytur. To efekt rosnącej inflacji, która jest bezpośrednio związana z dostosowywaniem wysokości świadczeń do aktualnych realiów, by zachować ich wartość nabywczą. Wiemy jakich podwyżek mogą spodziewać się emeryci i renciści.

Grzyby, zbieranie grzybów
07.10.2024 09:59 Nawet 31 tys. zł kary za zbieranie grzybów. Uważaj na limity

Sezon na grzyby trwa w najlepsze. A gdy zaczyna ich brakować w okolicach miejsca zamieszkania — grzybiarze wyruszają w dalsze rejony. Jednak warto przed takim wyjazdem się przygotować, również pod kątem prawnym. W niektórych miejscach możemy się natknąć na limity, które po przekroczeniu przerodzą się w ogromny mandat za... przemyt. Podpowiadamy, jakich miejsc należy unikać.

None
06.10.2024 16:28 Polacy w pracy: Zaskakujące dane z rynku. Ta grupa wiekowa jest chronicznie zmęczona

Polacy są coraz bardziej wyczerpani, a praca staje się dla wielu źródłem narastającego zmęczenia. Raport "Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2024" ujawnia niepokojące dane, wskazując, że wyczerpanie psychiczne i fizyczne nie tylko osłabia produktywność, ale również zagraża bezpieczeństwu w miejscu pracy. Jakie są przyczyny tego problemu i co możemy zrobić, aby go ograniczyć?

None
05.10.2024 14:25 Tym razem święta bez karpia? Powód może zaskakiwać - to powódź

Choć święta bożego narodzenia wydają się jeszcze odległe, coraz więcej osób zaczyna się zastanawiać, ile zapłacą za tradycyjnego karpia. Tegoroczne prognozy cenowe mogą budzić niepokój, zwłaszcza w obliczu wrześniowych powodzi, które dotknęły hodowle ryb. Czy rzeczywiście powinniśmy się spodziewać wyższych cen tej świątecznej ryby? Na to pytanie próbują odpowiedzieć eksperci.