biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Płatność kartą
05.12.2025 13:25 Karty płatnicze przestaną działać. Bank wydał pilny komunikat, zacznie się w Mikołajki

Współczesna bankowość elektroniczna przyzwyczaiła nas do iluzji permanentnej dostępności środków. Tymczasem przerwy w działaniu są niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa cyfrowych aktywów, choć ich harmonogram bywa uciążliwy. Klienci jednego z czołowych banków w Polsce muszą przygotować się na nadchodzące utrudnienia. Te funkcje nie będą działać. Problemy mogą napotkać zwłaszcza osoby, które zwlekały z kupnem prezentu na Mikołajki. 

ZUS renta wdowia
05.12.2025 11:00 Bez tego nie dostaniesz renty wdowiej. Nie wolno zwlekać ze złożeniem wniosku

W połowie 2025 roku w życie weszła jedna z najbardziej wyczekiwanych reform systemu ubezpieczeń społecznych. Renta wdowia to szansa na łączenie dwóch świadczeń, co dotychczas było prawnie niemożliwe. Wielu emerytów może jednak wpaść w biurokratyczną pułapkę. Kluczowy staje się jeden, często pomijany dokument.

Pilot telewizyjny
05.12.2025 10:14 Te osoby nie muszą płacić abonamentu RTV. Na liście nie tylko emeryci

Temat opłat za abonament RTV od lat budzi w Polsce ogromne emocje, stanowiąc przedmiot niekończących się dyskusji. Choć obowiązek rejestracji sprzętu jest teoretycznie powszechny, rzeczywistość pokazuje, że skuteczność poboru opłat jest niska. Polacy powinni ją uiszczać, ale nie wszyscy. Ustawodawca przewidział szeroki katalog wyjątków.

Samochód z kierowcą
04.12.2025 19:26 Kierowcy to odczują. Opłata wzrośnie nawet trzykrotnie

Posiadanie własnego auta w Polsce od dawna przestaje być synonimem luksusu, a staje się coraz kosztowniejszą koniecznością, nierzadko drenującą domowe budżety. W dobie wysokiej inflacji kierowcy mogli cieszyć się nienaruszonymi stawkami za te istotne opłaty. To ma jednak ulec zmianie, resort planuje znaczące podwyżki.

List z ZUS
04.12.2025 17:37 Duża zmiana w emeryturach. Zacznie się w przyszłym roku

Początek roku zazwyczaj kojarzy się polskim emerytom z wyczekiwaniem na waloryzację, jednak styczeń 2026 roku przyniesie zaskakujące wieści dla konkretnej grupy seniorów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotowuje się do masowej wysyłki nowych decyzji. Sprawa dotyczy systemowego błędu, który uszczuplał portfele nieświadomych obywateli.

dowód osobisty
04.12.2025 13:30 Te dokumenty mogą być warte majątek. Polacy powinni koniecznie przeszukać szuflady

Mało kto zdaje sobie sprawę, że w walce o wyższe świadczenie ZUS jest bardziej elastyczny, niż mogłoby się wydawać, a klucz do "skarbu" leży często ukryty na dnie domowej szuflady. To właśnie tam, pośród pamiątek z czasów PRL-u, kryje się często jeden, niepozorny dokument, który może zadecydować o wysokości Twojego świadczenia.

bankomat
03.12.2025 18:55 Ważne zmiany w korzystaniu z bankomatów. Na tych podwyżkach ucierpią klienci

Szykują się wielkie zmiany w korzystaniu z bankomatów. Globalni giganci płatniczy szykują rewolucję w cennikach, która choć uderzy w banki, odczują ją przede wszystkim klienci. Wieści nie są dobre.

pieniądze
03.12.2025 15:33 Bon ciepłowniczy dzieli sąsiadów. Kto otrzyma wsparcie finansowe?

Nadchodząca zima budzi uzasadniony lęk o domowe budżety, a nowe przepisy zamiast uspokajać, wprowadzają chaos. System mający chronić najuboższych okazuje się mechanizmem pełnym sprzeczności, który w niektórych przypadkach różnicuje sytuację lokatorów mieszkających drzwi w drzwi. Niejasne zasady rodzą frustrację, a wizja gigantycznych rachunków staje się coraz bardziej realna.

Bon ciepłowniczy: terminy, zasady przyznawania i procedura składania wniosków
03.12.2025 15:00 Bon ciepłowniczy: terminy, zasady przyznawania i procedura składania wniosków

Wiele gospodarstw domowych stoi przed wyzwaniem związanym z rosnącymi kosztami ogrzewania po zmianach w taryfach. Nowe świadczenie pieniężne ma na celu wsparcie finansowe odbiorców ciepła systemowego w pokryciu tych wydatków. Zrozumienie procedur, kryteriów dochodowych oraz kluczowych dat jest niezbędne, aby uprawnieni mieszkańcy mogli skutecznie ubiegać się o przewidzianą pomoc.

Samochód kierowca
03.12.2025 09:51 Masz auto? Zapłacisz 9610 złotych kary, jeśli zapomnisz o jednej, bardzo prostej rzeczy. Zmiany od nowego roku

Posiadanie własnych czterech kółek to dla milionów Polaków synonim niezależności, ale także źródło poważnych dylematów. Rosnące koszty paliwa czy napraw stanowią wierzchołek góry lodowej. Największe zagrożenie dla budżetu czai się tam, gdzie rutyna usypia czujność kierowców. Nadchodzący rok przyniesie w tej kwestii zmiany, kwoty będą wyższe.

Sylwester
03.12.2025 09:22 Hotele przygotowały sylwestrowe oferty. Nawet 10 tys. złotych za luksusowe świętowanie

Koniec grudnia to tradycyjnie czas podsumowań i gorączkowego planowania szampańskiej zabawy. Choć wielu z nas wybierze kameralne domówki lub miejskie imprezy, rośnie grupa gotowa zapłacić fortunę za powitanie Nowego Roku. Tegoroczne cenniki w popularnych hotelach mogą jednak przyprawić o zawrót głowy. Nawet 10 tys. złotych za trzy dni pobytu.

Kalkulator
02.12.2025 20:50 Tego musisz dopilnować do końca roku. W innym wypadku skarbówka nie odpuści

Koniec roku to dla przedsiębiorców newralgiczny moment, który nie może sprowadzać się jedynie do domykania bieżących faktur, podsumowania przychodów i dopinania ostatnich projektów. Jest to czas, w którym warto zatrzymać się na chwilę i poświęcić energię na uporządkowanie dokumentacji oraz podjęcie kluczowych decyzji, które zadecydują o tym, z jakim impetem i spokojem firma wejdzie w nowy rok obrotowy. Odpowiednie, dobrze przemyślane ruchy wykonane jeszcze w grudniu mogą realnie przyczynić się m.in. do obniżenia podstawy opodatkowania.

pieniądze, banknot
02.12.2025 19:53 Lepiej sprawdź, czy masz takie 50 zł w portfelu. Jest warte nawet 2 tys. zł

W obiegu krążą banknoty, które mogą być warte znacznie więcej, niż wskazuje ich nominał. Niewielki szczegół, pozornie nieistotny dla większości osób, potrafi uczynić z nich prawdziwe rarytasy dla kolekcjonerów. Specjaliści podkreślają, że podobne przypadki nie są wcale rzadkością, a niektórzy właściciele takich banknotów dowiadują się o ich wartości dopiero po latach. Co sprawia, że zwykła pięćdziesiątka lub dwudziestka może nagle stać się obiektem pożądania? I jak rozpoznać, czy w portfelu nie kryje się cenny unikaty?

pieniądze
02.12.2025 14:09 Fatalna wiadomość dla wielu Polek i Polaków. Te osoby w grudniu dostaną niższą pensję

Grudzień tradycyjnie wiąże się ze wzmożonymi wydatkami związanymi ze Świętami Bożego Narodzenia. Okazuje się, że ostatni miesiąc w roku przyniesie wielu pracownikom niemiłą niespodziankę - na ich konta wpłynie znacznie niższa pensja. Kto konkretnie dostanie mniej pieniędzy i z czego to wynika? Przedstawiamy szczegóły.

seniorzy, pieniądze
02.12.2025 11:38 Wtedy najlepiej przejść na emeryturę. Te miesiące wypadają najkorzystniej, seniorzy sporo zyskają

Wiek emerytalny jest momentem zasłużonego odpoczynku po latach pracy, lecz bywa również źródłem niepokoju finansowego dla wielu Polaków. Wysokość świadczenia, które przyzna ZUS, zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest termin złożenia wniosku. Które miesiące wypadają najkorzystniej? Wszyscy przyszli emeryci powinni o tym wiedzieć.

Zakopane
02.12.2025 06:20 Brakuje rąk do pracy przed Świętami. Firmy już łowią pracowników, tyle płacą "na rękę"

Sezon zimowy w polskich górach wiąże się z gigantycznym oblężeniem. Setki tysięcy turystów wyruszą na zimowe wycieczki w okolice Zakopanego. W tym czasie niezbędne jest zatrudnienie pracowników sezonowych, a oferty są naprawdę różnorodne, podobnie jak proponowane zarobki. Niektóre kwoty są naprawdę imponujące.

pieniądze
01.12.2025 10:32 Do 15 grudnia i ani dnia dłużej. Przegapisz ten termin, bon ciepłowniczy przepadnie

Sezon grzewczy to dla wielu polskich rodzin co roku czas nerwowego zerkania na rachunki. Rosnące ceny energii, gazu i innych źródeł ciepła stanowią poważne obciążenie dla domowego budżetu. W odpowiedzi na te wyzwania rząd wprowadził nowe rozwiązanie mające na celu złagodzenie skutków drożyzny - bon ciepłowniczy. Świadczenie może realnie wesprzeć gospodarstwa domowe, ale Polacy muszą pamiętać o kluczowym terminie. Jeśli go przegapią, pieniądze przepadną.

dłoń pukająca w drzwi
01.12.2025 09:32 Nie odbierasz listu? Możesz stracić mieszkanie w trzy miesiące

Myślisz, że akt notarialny i klucze w kieszeni dają ci pełne bezpieczeństwo? W rzeczywistości jeden nieodebrany list, opóźnienia w opłatach czy brak aktualizacji w księdze wieczystej mogą włączyć błyskawicznie działające procedury prawne, które w ciągu zaledwie trzech miesięcy doprowadzą do egzekucji twojego mieszkania.

smutny mężczyzna, pieniądze
01.12.2025 06:00 Polacy tracą nawet 6000 zł rocznie przez te domowe błędy. Sprawdź, czy je popełniasz

Czy masz wrażenie, że pieniądze znikają z portfela, mimo że nie wydajesz na nic „wielkiego”? To nie przypadek. Codzienne, automatyczne nawyki potrafią rocznie kosztować nawet kilka tysięcy złotych, a większość osób nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Oto lista 10 działań, które Polacy wykonują na co dzień i które mogą zabierać nawet 6000 zł rocznie – sprawdź, czy robisz to samo.

ZUS
30.11.2025 21:14 Spadkobiercy mogą odzyskać nawet kilkadziesiąt tysięcy po zmarłym. ZUS wyjaśnia jak

Śmierć bliskiej osoby wiąże się nie tylko z żałobą, ale również z koniecznością dopełnienia wielu formalności. Wiele rodzin nie zdaje sobie sprawy, że na kontach emerytalnych zmarłych mogą znajdować się zgromadzone oszczędności, które podlegają dziedziczeniu. Warto poznać procedurę ich odzyskiwania, ponieważ zgromadzone tam sumy nie przepadają, ale wymagają podjęcia konkretnych działań przez spadkobierców.

pieniądze polskie
30.11.2025 20:16 Prawie 2 tys. zł dodatku dla gospodarstw domowych. Wystarczy spełnić dwa warunki

Tylko do 15 grudnia można złożyć wniosek o ważny dodatek wprowadzony przez rząd, który ma odciążyć gospodarstwa domowe zmagające się z wysokimi rachunkami za ciepło. Zainteresowanie jest ogromne, a urzędy gmin nie nadążają z przyjmowaniem wniosków.

emeryci
30.11.2025 19:56 Dorabiasz do renty lub emerytury? Sprawdź nowe limity od 1 grudnia 2025 roku

Regulacje dotyczące łączenia pracy zarobkowej z pobieraniem świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podlegają cyklicznym aktualizacjom, które bezpośrednio wpływają na sytuację finansową beneficjentów. Zmiany wskaźników ekonomicznych wymuszają korektę progów przychodowych, co ma kluczowe znaczenie dla osób nieposiadających jeszcze pełni praw emerytalnych. 

Donald Tusk
30.11.2025 19:32 Tyle kosztowały loty czarterowe Donalda Tuska. Kancelaria premiera ujawniła kwotę

Podróże Donalda Tuska znów wzbudzają emocje. W sieci pojawiły się informacje o kosztach lotów szefa rządu, a liczby robią wrażenie. Okazuje się, że niektóre z nich były niezwykle kosztowne. 

Kalendarze adwentowe
30.11.2025 14:00 Już nie czekoladki. Teraz w modzie są inne kalendarze adwentowe, rodzice słono zapłacą

Przez dekady grudniowy poranek kojarzył się z otwieraniem małego, tekturowego okienka i zjadaniem czekoladki. Dziś ten obrazek odchodzi do lamusa, ustępując miejsca festiwalowi konsumpcji. Dzieci nie zachwycają się już słodyczami, oczekiwania są znacznie wyższe, podobnie jak koszty. Rodzice mają duży problem.

Mechanik
29.11.2025 17:53 Pamiętaj o tym podczas wizyty u mechanika. Wielu kierowców wpada w te pułapki

Wizyta w warsztacie samochodowym dla wielu Polaków jest niemal tak samo stresująca, jak wizyta u dentysty. Niestety lęk ten nie jest bezpodstawny. W gąszczu nowych technologii, rosnących kosztów i coraz droższych części, kierowcy stają się łatwym celem dla nieuczciwych fachowców. Te sztuczki wykorzystują mechanicy, żeby klient płacił więcej.

Nawigacja auto
29.11.2025 15:41 Nawet 3000 zł kary za korzystanie z nawigacji w aucie. W tym przypadku można dostać mandat

Współczesna technologia miała ułatwiać życie zmotoryzowanym, jednak w niektórych przypadkach może stać się źródłem poważnych problemów finansowych. Niewłaściwe korzystanie z tych udogodnień bywa kosztowne. Okazuje się, że rutyna i brak wyobraźni mogą kosztować kierującego znacznie więcej, mowa o karze sięgającej 3000 zł.

Zakupy
29.11.2025 08:05 Nowy król drożyzny w polskich sklepach. Masło to już przeszłość

Dynamika wzrostu cen w polskich sklepach detalicznych w październiku ponownie wyhamowała, jednak to uspokojenie jest tylko pozorne. Coraz wyraźniej widać, że ciężar podwyżek przenosi się z podstawowych artykułów spożywczych na inne kategorie. Analiza najnowszego „Indeksu Cen w Sklepach Detalicznych” rzuca światło na ukryte mechanizmy inflacji, które nadal mocno obciążają portfele Polaków.

ZUS, świadczenia
28.11.2025 18:48 Nowe limity dla wielu emerytów i rencistów od 1 grudnia. W tym przypadku ZUS zawiesi świadczenie

Wielu emerytów i rencistów, którzy łączą pobieranie świadczenia z dodatkową pracą, musi co kwartał monitorować nowe limity przychodów ogłaszane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Od 1 grudnia 2025 roku progi te ulegną kolejnej zmianie. Przekroczenie ustalonego limitu może skutkować obniżeniem lub nawet całkowitym zawieszeniem wypłacanej emerytury czy renty. Zrozumienie mechanizmów wyliczeń i tego, kogo dokładnie dotyczą te zasady, jest kluczowe, by uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji finansowych.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: