biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

emerytura, seniorzy
08.11.2025 14:03 Rząd zdecydował, emeryci dostaną więcej. Nawet 140 zł co miesiąc

Wyższe świadczenia, większe wypłaty i kolejne powody do pracy po 60. roku życia. W Polsce rośnie liczba osób, które mimo emerytury wciąż pozostają aktywne zawodowo. Nadchodzące zmiany sprawią, że ta grupa jeszcze się powiększy. Coraz więcej seniorów dostrzega, że praca po emeryturze naprawdę się opłaca, zwłaszcza przy dynamicznym wzroście płacy minimalnej. Czy zbliżająca się podwyżka stanie się kolejnym impulsem do pozostania na rynku pracy?

podatki, pieniądze
08.11.2025 11:49 Będą nowe podatki. Sejm podjął decyzję, która uderzy w portfele Polaków

Nowe podatki coraz bliżej. Sejm przegłosował ustawę, która może znacząco wpłynąć na portfele Polaków i strategie największych producentów. W tle pojawia się kwestia wzrostu cen, który uderzy zarówno w konsumentów, jak i przedsiębiorców. Zmiany budzą sporo emocji – czy to początek nowej ery fiskalnej w Polsce? Eksperci ostrzegają, że skutki tych decyzji mogą być odczuwalne szybciej, niż wielu się spodziewa.

Wtyczka w gniazdku
08.11.2025 09:22 Nie pralka i nie lodówka. Oto największy pożeracz energii, Polacy płacą krocie na własne życzenie

Wysokość rachunków za prąd potrafi popsuć humor wielu osobom. Istnieje wiele sposobów na to, aby spróbować zaoszczędzić. Warto pamiętać o tym, które urządzenia pożerają najwięcej energii na co dzień. Okazuje się, że nie o wszystkim pamiętają Polacy. W ten sposób można znacząco podwyższyć swój rachunek, jedna zmiana może odmienić sytuację. Dobrze o tym wiedzieć.

darowizna
08.11.2025 07:56 Ile można przelać współmałżonkowi? Musisz o tym pamiętać, żeby uniknąć podatku

Według polskiego prawa, darowizny pieniężne od żony i od męża nie są objęte podatkiem. By jednak faktycznie nie musieć oddawać części pieniędzy skarbówce, o kilku rzeczach trzeba pamiętać. W przeciwnym razie może się okazać, że podatek trzeba będzie zapłacić. Inaczej może skończyć się kontrolą fiskusa. 

Pieniądze z ZUS
08.11.2025 07:11 Dodatkowe pieniądze z ZUS dla kobiet urodzonych po tym roku. Nawet kilkaset złotych więcej co miesiąc

Dla wielu kobiet przejście na emeryturę oznacza zakończenie pewnego etapu i początek nowego – teoretycznie spokojniejszego, choć w praktyce nie zawsze wolnego od zmartwień. Jednym z głównych powodów niepokoju okazuje się wysokość comiesięcznej emerytury. Ile środków rzeczywiście trafi na konto po zakończeniu aktywności zawodowej? Jak informuje ZUS, w pewnych przypadkach wysokość emerytury może wzrosnąć nawet o kilkaset złotych miesięcznie. Nowe zasady nie wymagają składania wniosku.

Pieniądze
08.11.2025 06:30 Ostatni dzwonek na złożenie wniosku o 300 plus. Resort rodziny apeluje, Polacy powinni się spieszyć

Niebawem mija nieprzekraczalny termin na złożenie wniosku o świadczenie z programu "Dobry Start" (popularnie zwane 300 plus). Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przypomina, że to ostatnia szansa dla spóźnialskich, aby zagwarantować sobie jednorazowe wsparcie w wysokości 300 złotych na zakup szkolnej wyprawki. Chociaż pieniądze na podręczniki i przybory szkolne wydają się już odległą kwestią, ten bezzwrotny dodatek dla uczniów jest dostępny dla wszystkich rodzin, bez kryterium dochodowego.

Impreza
07.11.2025 20:15 Tyle będzie kosztować "talerzyk" na studniówce w 2026 roku. Ceny zwalają z nóg, to nie żart

Sezon studniówkowy zbliża się wielkimi krokami, a wraz z nim powraca temat lawinowo rosnących kosztów organizacji balu na sto dni przed maturą. Studniówka, niegdyś symboliczne pożegnanie ze szkołą, coraz częściej przypomina wystawne wesele, windując cenę tzw. talerzyka i związanych z tym wydatków do niespotykanych dotąd poziomów.

prl, zabytek
07.11.2025 17:36 Te sprzęty z czasów PRL-u są warte fortunę. Kolekcjonerzy ich poszukują

W piwnicach i na strychach wielu domów wciąż można znaleźć przedmioty z czasów PRL-u. Dla jednych to relikty przeszłości, dla innych – cenne artefakty, za które są gotowi zapłacić spore sumy. Co sprawia, że niektóre sprzęty domowe osiągają zawrotne ceny? I na które przedmioty warto zwrócić szczególną uwagę? Odpowiedzi mogą zaskoczyć.

pieniądze
06.11.2025 21:30 Te banknoty straciły ważność, już nimi nie zapłacisz. Polacy mają jedno wyjście

Choć Polska zmierza w kierunku społeczeństwa bezgotówkowego, to gotówka wciąż odgrywa kluczową rolę w codziennych transakcjach. Warto jednak pamiętać, że w konkretnych przypadkach banknoty i monety mogą stracić ważność, a sprzedawca może odmówić ich przyjęcia. W takiej sytuacji Polacy mają tylko jedno wyjście. O co dokładnie chodzi?

portfel, pieniądze
06.11.2025 18:31 Ceny tych urządzeń pójdą w górę od 1 stycznia. Jeśli planujesz zakup, lepiej się pospiesz

Szykuje się spora zmiana, która będzie miała wpływ na budżety domowe wielu Polaków. Od 1 stycznia 2026 roku mają wzrosnąć ceny urządzeń elektronicznych, które są nieodłącznym elementem naszej codzienności. Jeśli ktoś planuje zakup nowego sprzętu, nie powinien zwlekać. O ile mogą wzrosnąć ceny? Przedstawiamy szczegóły.

Biedronka
06.11.2025 14:33 Biedronka kusi promocją, kawa przeceniona o połowę. Okazja nie potrwa długo

Fani kawy mogą mieć powody do radości – w sklepach sieci Biedronka trwa wyjątkowa promocja na produkty marki Woseba. Przy zakupie dwóch opakowań można zapłacić aż o połowę mniej. To doskonała okazja, by zaopatrzyć się w ulubioną kawę i przygotować zapasy na długie, chłodne dni. Tak atrakcyjna oferta nie zdarza się często, dlatego warto zajrzeć do sklepu, zanim zniknie z półek.

kawa, ceny kawy
06.11.2025 14:22 Coś dziwnego dzieje się w sklepach. Kawa usunięta z półek. Teraz trzymają ją "pod kluczem"

Poranna kawa to codzienny nawyk milionów osób, jednak wkrótce może stać się luksusem dostępnym głównie dla najzamożniejszych. W Europie nasila się niepokojące zjawisko – kawa zaczyna znikać z półek sklepowych. Na gwałtowny wzrost cen ziaren wpływa nie tylko globalna niestabilność rynków, lecz także decyzje podejmowane przez lokalne władze oraz pogoda. Podwyżki, ograniczenia i coraz częstsze niedobory mogą sprawić, że zwykły poranny rytuał stanie się dobrem ekskluzywnym. Czy to zwiastun poważniejszego kryzysu?

pieniądze
06.11.2025 13:44 Prawie nikt nie składa tego wniosku. Dodatkowe pieniądze przechodzą Polakom koło nosa

Nie wszyscy wiedzą o tym, że mogą ubiegać się o specjalny zasiłek. Świadczenie to jest niezależne od dochodów, mimo to wciąż wiele osób nie składa wymaganych wniosków, przez co pieniądze przepadają. Warto sprawdzić, kto może liczyć na wsparcie i jakie formalności są wymagane.

rodzina
06.11.2025 10:22 Nawet 200 tys. zł dla rodzin w ramach nowego bonu. PiS wchodzi w kampanię z asem w rękawie

Prawo i Sprawiedliwość szykuje kolejny „game changer” przed wyborami w 2027 roku. Na kongresie w Katowicach politycy partii rozważali bon mieszkaniowy sięgający nawet 200 tys. zł dla rodzin z dziećmi. Za projektem stoi Bartosz Marczuk, współautor 500 plus, który przekonuje, że bez mocnego bodźca demograficznego Polska nie odwróci rekordowo niskiej liczby urodzeń.Maksymalna wartość bonu: 200 tys. zł dla rodziny z trojgiem dzieci.Skala wsparcia: 40 tys. zł na pierwsze, 60 tys. zł na drugie i 100 tys. zł na trzecie dziecko.Środki można przeznaczyć na zakup, remont lub adaptację mieszkania.Projekt wraca po nieudanym starcie z Polskiego Ładu.Bon będzie częścią programu wyborczego PiS na 2027 r. 

Lech Wałęsa
05.11.2025 18:15 Lech Wałęsa o zarobkach w USA. Odpowiedź zaskoczy niejednego. "Nic mi nie zostało"

Lech Wałęsa powrócił do Polski po trwającym od 31 sierpnia do 30 października 2025 roku tournée wykładowym po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W rozmowie z “Faktem” odpowiedział na pytanie dotyczące zarobków w USA. Intensywny grafik, obejmujący łącznie 29 spotkań, szybko odbił się na zdrowiu byłego prezydenta. Niedługo po wylądowaniu w kraju, pierwszy przewodniczący „Solidarności” trafił do szpitala.

kasjerka
05.11.2025 12:13 Kasjer pyta, czy może być winny grosika. Prawo jasno precyzuje zasady

"Mogę być winna grosika?" - taka scena to klasyk polskiego handlu. Płacąc gotówką, milionom Polaków zdarzyło się usłyszeć w trakcie codziennych zakupów. Zazwyczaj machamy ręką, ale bywają sytuacje, które wywołują w konsumentach skrajną reakcję. W sieci zawrzało po historii klienta, który wdał się w spór z kasjerem o wydanie reszty. Co jednak na ten temat mówi prawo? Wątpliwości rozwiał znany prawnik.

Eurojackpot
05.11.2025 11:17 Fortuna w Eurojackpot dla Polaków. Zgarnęli potężną sumę, choć nie rozbili banku

Wtorkowe losowanie Eurojackpot, które odbyło się 4 listopada 2025 roku, znów rozgrzało emocje graczy w całej Europie, w tym w Polsce. Chociaż nikomu nie udało się rozbić gigantycznej kumulacji i zgarnąć głównej nagrody, dwóch szczęśliwców z Polski ma ogromne powody do otwierania szampana. Poprawnie wytypowane liczby zapewniły im wygrane warte setki tysięcy złotych, udowadniając, że nie trzeba trafić wszystkiego, by radykalnie odmienić swoje życie.

NBP
04.11.2025 21:18 Nowy banknot w Polsce już od 5 listopada. Tak będzie wyglądał, NBP podał szczegóły

Do sprzedaży trafi nowy banknot poświęcony jednemu z kluczowych wydarzeń w dziejach państwowości. Oprócz warstwy edukacyjnej projekt wyróżniają zaawansowane zabezpieczenia i przemyślana ikonografia. Co konkretnie znajdzie się na banknocie i jaka będzie jego wartość?

szklanki
04.11.2025 17:22 W PRL-u używał każdy, dzisiaj warte są fortunę. Przeszukaj piwnicę, na pewno masz je w kartonach

Metalowe koszyczki na szklanki – niegdyś nieodłączny element domowych herbat – przez dekady leżały zapomniane w piwnicach i kredensach. Dziś wracają w wielkim stylu jako gadżet retro, a kolekcjonerzy gotowi są zapłacić za nie setki, a nawet tysiące złotych. Sprawdź, jak odróżnić prawdziwy skarb od pospolitej masówki i gdzie szukać najcenniejszych egzemplarzy.

Komornik
04.11.2025 16:15 Tego komornik nie będzie mógł zająć w 2026 roku. Dłużnicy muszą wiedzieć

Rok 2026 ma przynieść fundamentalne zmiany w systemie egzekucji komorniczej, których celem jest lepsza ochrona osób najmniej zarabiających. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Sprawiedliwości i prognozami legislacyjnymi, kluczowe dla tych regulacji jest powiązanie kwoty wolnej od zajęcia ze spodziewanym wzrostem płacy minimalnej.

Urząd Skarbowy
04.11.2025 15:30 Od stycznia 2026 r. skarbówka zyska nowe uprawnienia. Te transakcje trafią pod lupę fiskusa

Coraz bardziej zacieśniająca się kontrola nad przepływami finansowymi to wyraźny trend ostatnich lat, a polski fiskus konsekwentnie poszerza swoje uprawnienia w walce z tzw. szarą strefą oraz ukrywaniem dochodów. Jedna z największych zmian w tym zakresie wejdzie w życie już 1 stycznia 2026 roku. Od tej daty skarbówka zyska jeszcze skuteczniejsze narzędzie do monitorowania płatności bezgotówkowych.

senior
04.11.2025 13:16 Te osoby mogą mieć wcześniejszą emeryturę. Muszą spełnić kilka warunków

Osoby urodzone w latach 1949–1968 mogą skorzystać z możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku. Nie wystarczy jednak data urodzenia – konieczny jest odpowiedni staż oraz udokumentowana praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Sprawdź, kto ma realną szansę i jak przygotować wniosek, by uniknąć odrzucenia.

Park rozrywki
04.11.2025 10:58 "Polski Disneyland"? Holendrzy postawią tu wielki park rozrywki. Wkrótce przyciągnie tłumy

Gospodarka doświadczeń nie jest niczym nowym, a Polacy od lat wolą wydać pieniądze na rozrywkę, zamiast na przedmioty. To między innymi z tego powodu te olbrzymie inwestycje cieszą się tak dużym zainteresowaniem. Już wkrótce w na terenie kraju powstanie nowy obiekt, który przyciągnie masę turystów. Wiadomo, na kiedy planowane jest otwarcie.

pieniądze
04.11.2025 09:25 Wystarczyło raz w miesiącu zainwestować 1 złotówkę. Dzisiaj byłbyś milionerem

Wielu z nas marzyło, by pewnego dnia zobaczyć na swoim koncie kwotę z sześcioma zerami. Jak się okazuje, nie trzeba do tego wygranej na loterii. Z analizy ekonomisty Bartosza Turka przygotowanej dla Polskiego Radia 24 wynika, że osoba, która od stycznia 2011 roku konsekwentnie kupowałaby bitcoina za 1 zł miesięcznie, mogłaby dziś dysponować majątkiem przekraczającym milion złotych. To efekt regularności i długoterminowego podejścia do inwestowania, a nie szczęśliwego zbiegu okoliczności. 

Pieniądze
04.11.2025 08:25 Dobre wieści dla seniorów. Ta grupa może liczyć na 500 plus, ZUS wyjaśnia

Osoby, które spełnią określone warunki, mogą liczyć na comiesięczne wypłaty świadczenia, potocznie nazywanego „500 plus dla seniorów”. Niektórzy będą otrzymywać dodatek nawet dożywotnio. Gdzie należy złożyć wniosek, aby móc skorzystać z takiej formy wsparcia?

PRL, banknoty
03.11.2025 18:30 Stare banknoty z PRL-u mogą być warte fortunę. Koniecznie przeszukaj szuflady

W domowych zakamarkach mogą leżeć prawdziwe skarby. Stare banknoty i monety z czasów PRL-u osiągają dziś zawrotne ceny, a kolekcjonerzy polują na nie z niesłabnącym zapałem. Wystarczy drobny szczegół, by zwykły banknot nabrał ogromnej wartości. Niektóre egzemplarze potrafią zaskoczyć nie tylko wyglądem, ale i ceną. Koniecznie przeszukaj wszystkie szuflady.

świadczenie honorowe ZUS
03.11.2025 13:22 Dodatkowe pieniądze z ZUS, prawie 7 tys. złotych. Zyskają konkretne roczniki

ZUS przygotował dla najstarszych seniorów wyjątkowe świadczenie honorowe, które od marca 2025 roku wynosi 6 589,67 zł brutto. To kwota, która nie tylko robi wrażenie, ale może realnie poprawić codzienne życie stulatków. Najpiękniejsze w tym wszystkim jest to, że pieniądze trafiają niemal automatycznie, bez zbędnych formalności, a świadczenie jest przyznawane dożywotnio.

Pieniądze, bon ciepłowniczy
03.11.2025 09:19 3 listopada rusza nabór wniosków. Polacy mogą zyskać nawet 3,5 tys. zł na rachunki

Ruszył sezon grzewczy 2025/2026, a w związku z tym wiele gospodarstw domowych mierzy się z wysokimi kosztami za ciepło. Rachunki są wysokie, a rządowe tarcze wygasły. W ich miejsce pojawiła się zupełnie nowa forma wsparcia, choć nie jest dostępna dla każdego. Od poniedziałku 3 listopada można już składać wnioski o przyznanie bonu ciepłowniczego. Kto ma szansę na pozytywne rozpatrzenie?

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: