biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

policja, pieniądze
15.11.2025 16:36 W ten sposób od 13 listopada łamiesz prawo. Pojawił się nowy obowiązek. Grozi Ci wysoki mandat

Coraz popularniejsze urządzenia właśnie znalazły się w centrum zmian, które mogą zaskoczyć nawet doświadczonych użytkowników. Nowe wymogi mają długofalowe konsekwencje i obejmą tysiące osób, choć wielu z nich jeszcze o tym nie wie. Co dokładnie się zmienia i dlaczego lepiej nie ignorować nowych przepisów? Nadchodzące obowiązki mogą bowiem zdecydować o tym, kto będzie mógł korzystać ze sprzętu bez ryzyka dotkliwych skutków.

śmietniki
15.11.2025 16:01 Surowa kara za tę pomyłkę przy segregacji śmieci. Konsekwencje poniosą wszyscy mieszkańcy bloku

Nie każdy wie, gdzie dokładnie powinny trafiać poszczególne odpady. Chwila nieuwagi przy segregacji może skończyć się mandatem do kilkuset złotych, a w przypadku firm – karą sięgającą nawet 100 tys. zł. Zła segregacja może też oznaczać wyższą opłatę śmieciową dla całego bloku. Sprawdź, jak prawidłowo pozbywać się tych opakowań. 

Stacja paliw
15.11.2025 15:00 Fatalne informacje dla kierowców. Za paliwo zapłacą jeszcze więcej

Po chwilowej stabilizacji na pylonach stacji paliw, analitycy znów wróżą podwyżki. Dla milionów polskich kierowców to fatalna informacja, bo prognozy na końcówkę roku są wyjątkowo ponure. Rosnące ceny paliwa uderzą nie tylko w domowe budżety, ale wpłyną też na całą gospodarkę. Zima zapowiada się drogo.

Zima
15.11.2025 11:45 Optymistyczne prognozy na Boże Narodzenie i Sylwestra. Takiej zimy nie było od dawna

Po wielu latach, w których pogoda na Boże Narodzenie przypominała bardziej późną jesień niż zimę, pojawia się nadzieja na zmianę. Najnowsze prognozy długoterminowe, choć obarczone ryzykiem, wskazują na możliwy powrót śniegu i mrozu. Czy tegoroczny grudzień przyniesie upragnioną zimową aurę?

Robert Lewandowski, reprezentacja Polski, mecz
15.11.2025 10:21 Tyle Polacy dostają za grę w reprezentacji. Tysiąc złotych dniówki to nie wszystko

Występ w reprezentacji narodowej to dla piłkarza szczyt marzeń. Poza prestiżem, gra z orłem na piersi wiąże się też z konkretnym wynagrodzeniem. System ten opiera się na stałych "dniówkach" i stawkach meczowych, ale prawdziwe pieniądze pojawiają się przy okazji wielkich turniejów.

książki z PRL-u poszukiwane przez kolekcjonerów
15.11.2025 07:29 Książki z czasów PRL warte fortunę. Za te tytuły płacą najwięcej

2025 rok to dobry czas dla posiadaczy przedmiotów pochodzących z czasów PRL-u. Te rzeczy zyskują na wartości i są teraz pilnie poszukiwane przez kolekcjonerów. Warto sprawdzić swoje księgozbiory, ponieważ na niektóre tytuły jest spory popyt. Wśród nich znajdują się zarówno powieści, komiksy, katalogi, jak i podręczniki. 

Jarmark Boże Narodzenie
14.11.2025 15:15 Urlopy zagraniczne w grudniu. Ceny idą w górę, tam jest najdrożej

Grudzień staje się nowym szczytem sezonu turystycznego. Polacy coraz chętniej rezygnują z domowego ciepła na rzecz zimowych wyjazdów, również zagranicznych. Czas adwentu i przygotowań do świąt przestaje być okresem domowej stagnacji. Zastępuje go aktywna turystyka. Ceny naturalnie poszły w górę, tyle trzeba zapłacić za pobyt.

bankomat
14.11.2025 13:26 Pułapka w bankomacie. Jeśli zauważysz ten element, odejdź natychmiast. W moment wyzerują ci konto

W dzisiejszych czasach klienci banków muszą zachować wyjątkową czujność. Oszuści nieustannie wymyślają nowe sposoby, aby przejąć cudze pieniądze, dlatego Polacy powinni być ostrożni przy korzystaniu z bankomatów. PKO BP podpowiada, na co warto zwrócić uwagę podczas wypłacania gotówki. Jeśli zauważysz podejrzany element w urządzeniu, natychmiast się od niego oddal — w przeciwnym razie możesz stracić wszystkie swoje oszczędności.

Piwnica
14.11.2025 12:16 5 tys. zł kary za trzymanie tego w piwnicy. W tym przypadku prawo jest bezlitosne

Piwnica w polskim bloku to niemal instytucja. Przechowujemy w niej przetwory, rowery i niepotrzebne meble. Jednak składowanie niektórych przedmiotów jest surowo zabronione i traktowane jak tworzenie bomby z opóźnionym zapłonem. Trzymanie popularnego zapasu może skończyć się karą w wysokości 5000 złotych.

Tadeusz Rydzyk
14.11.2025 11:11 Ojciec Tadeusz Rydzyk stanie przed sądem. Resort kultury: narażono Skarb Państwa

Spór o publiczne finansowanie działalności Tadeusza Rydzyka w Toruniu wkracza na salę sądową. Resort domaga się unieważnienia kluczowych aneksów do umowy, twierdząc, że Fundacja nie wywiązała się ze swoich zobowiązań. Stawką są miliony złotych i zasady finansowania projektu zawartej za czasów rządu Prawa i Sprawiedliwości.

Tunel
14.11.2025 09:58 Przełom ws. "złotego pociągu". Poszukiwacze właśnie ogłosili. To się stało po cichu

Legenda o "złotym pociągu" z Wałbrzycha od dekad rozpala wyobraźnię poszukiwaczy skarbów i historyków. Choć wielu straciło nadzieję, najnowsze doniesienia znów elektryzują. Czy tym razem mityczny skład III Rzeszy w końcu zostanie odnaleziony? W ciszy podobno dokonują się wielkie rzeczy. Wkrótce ruszają kolejne etapy poszukiwań.

prawo spadkowe
13.11.2025 19:00 W tym przypadku zachowek się nie należy. Te osoby nie dostaną ani złotówki, przepisy są jasne

Zachowek to ważne narzędzie ochrony interesów finansowych najbliższej rodziny zmarłego. Dzięki niemu osoby pominięte w testamencie mogą mimo wszystko otrzymać należną część spadku. Nie oznacza to jednak, że każdy z krewnych ma do niego bezwzględne prawo. Ustawodawca przewidział sytuacje, w których zachowek nie przysługuje i są one jasno określone w przepisach.

stetoskop
13.11.2025 17:10 Tyle zarabiają lekarze i pielęgniarki w Polsce. Padły konkretne kwoty, wiele osób się zdziwi

Wynagrodzenia dla lekarzy i pielęgniarek w Polsce często stają się przedmiotem debaty publicznej, wywołując niemałe zamieszanie. Dziennik Gazeta Prawna dotarła do raportu Federacji Przedsiębiorców Polskich, dotyczącego zarobków tych grup zawodowych. Porównano zarobki lekarzy z Polski z tymi, które obowiązują w Europie Zachodniej. Jest spore zaskoczenie.

Pieniądze z ZUS
13.11.2025 15:10 Tyle ZUS wypłaci Ci emerytury po 40 latach pracy. Jest jednak warunek

Wysokość przyszłej emerytury to temat, który spędza sen z powiek milionom Polaków. W publicznej debacie regularnie ścierają się dwie wizje: systemu opartego na stażu pracy i systemu opartego na zgromadzonym kapitale. Wiadomo, na jakie świadczenie realnie może liczyć osoba w wieku 60 lat, która udowodniła aż 40 lat stażu pracy.

portfel
13.11.2025 13:51 Płacił takim banknotem, teraz grozi mu więzienie. Wpadł przez tajemniczy napis

Cztery nocne wizyty na stacji benzynowej, cztery „setki” z tajemniczym napisem i chwila brawury wystarczyły, by niewinna transakcja przerodziła się w poważne śledztwo. 19-latek z Łęczycy usłyszał zarzut oszustwa – za użycie pamiątkowych banknotów grozi mu sroga kara. Eksperci alarmują Polaków. 

NBP
13.11.2025 13:17 Miliony złotych dla zarządu NBP. Tyle pieniędzy dostał rekordzista. Pokaźna suma

Wynagrodzenia kadry kierowniczej Narodowego Banku Polskiego ponownie znalazły się w centrum uwagi, wywołując falę publicznych komentarzy. Najnowsze dane za pierwszy kwartał 2024 roku wskazują na łączne wypłaty liczone w milionach złotych. Sumy te ożywiają dyskusję na temat poziomu płac w kluczowych instytucjach państwowych.

pieniądze
13.11.2025 12:55 Kilkaset złotych więcej do emerytury. Musisz udowodnić tylko jedną rzecz

Polacy notorycznie popełniają błąd, przez który nieświadomie zmniejszają nawet o kilkaset złotych swoje przyszłe świadczenie emerytalne. Chodzi o zapis składek i zarobków sprzed 1999 r., który ZUS dolicza do konta każdego ubezpieczonego. Jeśli nie zadbasz o jego wyliczenie, stracisz nie tylko teraz, lecz także przy każdej kolejnej waloryzacji świadczenia. 

kartony
13.11.2025 08:33 Warte są tysiące złotych. Lepiej przejrzyj składzik, tych ozdób z PRL-u szukają kolekcjonerzy

Dekoracje z czasów PRL-u, niegdyś zbierające kurz na półkach, dziś osiągają na aukcjach nawet kilka tysięcy złotych za sztukę. Moda na vintage sprawiła, że kolekcjonerzy przeszukują piwnice i pawlacze w poszukiwaniu ceramicznych perełek z lat 50.–70. 

Eurojackpot
12.11.2025 20:38 11 listopada Polak rozbił bank w Eurojackpot. Wiadomo, gdzie padł szczęśliwy kupon

Losowania gier liczbowych, zwłaszcza tych z najwyższymi pulami, zawsze elektryzują Polaków. Nie inaczej było we wtorek 11 listopada, kiedy Totalizator Sportowy przeprowadził kolejne losowanie Eurojackpot. Choć tym razem nikomu w Europie nie udało się rozbić głównej kumulacji, to Polska ma swojego wielkiego zwycięzcę. Wiadomo, gdzie szczęśliwy kupon trafił do gracza.

Pieniądze
12.11.2025 19:39 Wielu Polaków dostanie nawet 1800 zł miesięcznie. Rząd zadecydował ws. nowego dodatku

Podczas gdy dyskusja o podwyżkach dla sfery budżetowej regularnie powraca na czołówki gazet, szczególną uwagę zwracają nowe formy wsparcia finansowego dla służb mundurowych. Ostatnie posiedzenie Rady Ministrów przyniosło kluczową decyzję, która znacząco wpłynie na budżety domowe funkcjonariuszy kolejnej formacji.

Komornik
12.11.2025 15:17 Dłużnicy w tarapatach. Ten sposób unikania komornika przestanie działać

Popularna aplikacja finansowa, planuje znaczącą zmianę w swojej działalności w Polsce, która ma stać się faktem najprawdopodobniej już w 2026 roku. Choć dla pięciu milionów polskich klientów ma to oznaczać lepszą obsługę, dostęp do nowych produktów i większą autonomię, to w przypadku osób zadłużonych wywołuje to uzasadniony niepokój. Otwarcie oddziału nad Wisłą oznacza przystąpienie do Krajowej Izby Rozliczeniowe, co z kolei otworzy polskim komornikom drogę do zajmowania środków zgromadzonych na kontach w aplikacji.

fabryka
12.11.2025 11:48 Firma miliardera z Polski szuka rąk do pracy. Oferuje pięciocyfrową pensję, ale chętnych brak

Polski miliarder, prezes jednej z czołowych firm zajmujących się produkcją okien dachowych, poszukuje kilkudziesięciu pracowników. Choć oferuje naprawdę dobre warunki pracy i konkurencyjne zarobki, to ma ogromny problem ze znalezieniem chętnych. Co konkretnie proponuje firma miliardera?

seniorzy, pieniądze
12.11.2025 08:18 ZUS wypłaca dodatkowe świadczenie przed emeryturą. Takie warunki trzeba spełnić

Polacy, znajdujący się w trudnej sytuacji życiowej, mogą liczyć na różnorodne formy wsparcia ze strony państwa. Jedną z form pomocy jest świadczenie przedemerytalne, które jest przyznawane przez ZUS na krótko przed przejściem na emeryturę. Zasiłek jest skierowany do wybranej grupy Polaków, którzy spełniają szereg wymaganych warunków. Ile aktualnie wynosi wsparcie?

Pieniądze
11.11.2025 18:34 Tyle wynosi średnia emerytura w Polsce w 2025 roku. Ta kwota to nie żart

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnił dane, z których wynika jasno, jak w tym momencie kształtuje się wysokość średniej emerytury w Polsce, oraz w jakiej kondycji znajduje się Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. Wieści, które nadeszły z instytucji mogą mocno zaskoczyć, wbrew temu, co niemal codziennie widzimy i słyszymy w przekazach medialnych i nie tylko.

Emerytura komornik
11.11.2025 17:37 Tyle komornik może zabrać z emerytury w 2025 roku. Obowiązują limity

Problem zadłużenia dotyka coraz większej liczby seniorów, a prognozy nie są optymistyczne. Gdy wierzyciel traci cierpliwość, do gry wkracza komornik, a emerytura staje się głównym źródłem spłaty. Egzekucja ze świadczenia ma jednak swoje ścisłe, prawne granice. Te kwoty muszą pozostać w portfelu dłużnika.

zus
11.11.2025 10:43 ZUS wypłaci nawet ponad 4 tys. zł. Seniorzy z takim stażem zawodowym się ucieszą

Nie wszyscy Polacy zdają sobie sprawę, że w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych można postarać się o świadczenie, które może wynosić nawet więcej niż 4 tys. zł. Aby jednak zostało przyznane, należy spełnić wymagane warunki. Jednym z nich jest ukończenie 55. roku życia. Ucieszą się zwłaszcza ci seniorzy.

Pieniądze
11.11.2025 08:05 Tyle wyniesie średnia emerytura w 2026 roku. Są już wyliczenia i prognozy świadczeń

Rokroczna waloryzacja rent i emerytur to jeden z najważniejszych elementów kalendarza finansowego dla milionów Polaków. Po okresie wysokiej inflacji, która wymusiła rekordowe podwyżki świadczeń, rządowe prognozy na 2026 rok studzą optymizm seniorów.

Zegarki PRL
11.11.2025 06:20 W PRL-u były hitem, a dziś są warte fortunę. Tej biżuterii poszukują kolekcjonerzy

Sentyment za minioną epoką napędza rynek kolekcjonerski. Pamiątki z czasów PRL-u, które przez lata kurzyły się w szufladach, dziś osiągają zawrotne ceny. Szczególnie pożądane są niektóre rodzaje biżuterii. Jej wartość, nierzadko idąca w tysiące złotych, potrafi zaskoczyć niejednego posiadacza starych pudełek z pamiątkami po dziadkach.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: