biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

ZUS
28.12.2025 10:58 14. emerytura jednak "obcięta" w 2026 roku. Ci seniorzy nie dostaną pełnej kwoty

Jesień życia w polskich realiach ekonomicznych rzadko przypomina sielankę. Choć rządowe programy osłonowe mają za zadanie wspierać domowe budżety najstarszych obywateli, systemowa konstrukcja dodatkowych świadczeń skrywa mechanizmy, które z każdym rokiem działają na niekorzyść coraz większej grupy świadczeniobiorców. W 2026 roku kolejni emeryci otrzymają niższą czternastą emeryturę lub nawet nie otrzymają jej wcale.Sytuacja materialna polskich seniorów i problem groszowych świadczeńTyle wyniesie 14. emerytura w 2026 rokuPułapka progu dochodowego. Wielu seniorów dostanie niższe "czternastki"

Upadek na lodzie
27.12.2025 16:50 Odszkodowanie za poślizgnięcie się. Rekordowa kwota to 322 tys. zł. Polacy muszą pamiętać o kilku rzeczach

Zimowe warunki w Polsce często powodują oblodzenie i zaśnieżenie chodników, co znacząco zwiększa ryzyko upadków pieszych. Nawet krótki spacer może zakończyć się urazem, jeśli nawierzchnia nie została właściwie utrzymana. Warto przy tym pamiętać, że można walczyć o wysokie odszkodowanie. Rekordziści dostali setki tysięcy złotych.

Pieniądze PIP
27.12.2025 15:57 Miliony złotych odzyskane dla pracowników. Kontrole PIP ujawniły największe grzechy pracodawców

Rynek pracy w Polsce znajduje się w okresie intensywnych zmian. Mimo niskiego poziomu bezrobocia, w wielu przedsiębiorstwach występują nieprawidłowości wpływające na sytuację finansową pracowników. PIP przeprowadziła kontrole, odzyskała pracownikom miliony złotych.Państwowa Inspekcja Pracy przeprowadziła kontroleTo największe grzechy pracodawcówPIP odzyskała miliony złotych dla pracowników

Kupony Lotto
27.12.2025 15:01 Te liczby najczęściej padały w Lotto w 2025 roku. Dane mówią same za siebie

Wizja rzucenia uciążliwej pracy i przejścia na zasłużoną, luksusową emeryturę dzięki jednemu szczęśliwemu trafieniu od dekad rozpala wyobraźnię Polaków. Rok 2025 przyniósł w tej kwestii wyjątkowo wiele emocji, a lista krajowych milionerów wzbogaciła się o kolejne nazwiska osób, które zaufały losowi. Choć matematyka jest nieubłagana i wskazuje na czysty przypadek, statystyczne podsumowanie ostatnich dwunastu miesięcy rzuca zupełnie nowe światło na to, co działo się za kulisami losowania.Polacy wciąż uwielbiają grać w LottoTe liczby przyniosły Polakom szczęście w losowaniach Lotto 2025Statystyka a realne szanse na rozbicie banku w Lotto

Przegląd kominiarski
27.12.2025 13:37 Kontrole już ruszyły w Polskę. Za wizytę trzeba zapłacić, padły konkretne stawki

Choć aura za oknem bywa kapryśna, to dla właścicieli domów i zarządców nieruchomości nadszedł czas niepodważalnych terminów. Obowiązkowe kontrole przewodów kominowych to nie tylko kwestia bezpieczeństwa domowników, ale i twardy wymóg prawny, którego zlekceważenie może słono kosztować.Surowe przepisy bezpieczeństwaZa obowiązkową kontrolę trzeba zapłacićKonsekwencje braku posiadania tego dokumentu

Pieniądze
27.12.2025 08:30 Tyle ma wynieść waloryzacja emerytur w 2026 roku. Seniorzy nie będą zachwyceni

Coroczne marcowe zmiany w wysokości świadczeń wypłacanych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych budzą ogromne emocje wśród milionów Polaków. Po okresie dwucyfrowych wzrostów, które były bezpośrednią odpowiedzią na galopującą inflację, prognozy na nadchodzące lata zaczynają kreślić zupełnie inny scenariusz. Choć portfele seniorów ponownie zasilą dodatkowe środki, ich skala może okazać się dla wielu osób zimnym prysznicem.Waloryzacja w 2026 roku nie będzie już tak wysokaPrognozy na waloryzację emerytur 2026Kiedy spodziewać się oficjalnego komunikatu Prezesa GUS?

rachunki
26.12.2025 16:44 Te długi się przedawnią w 2026 roku. Wielu dłużników odetchnie z ulgą

Zarządzanie finansami osobistymi wymaga precyzyjnej wiedzy na temat mechanizmów prawnych dotyczących zadłużeń. Warto wiedzieć, po jakim czasie przedawniają się określone zobowiązania. Jak się okazuje, w 2026 roku wielu dłużników będzie mogło odetchnąć z ulgą w 2026 roku. Które długi przedawnią się w przyszłym roku? Przedstawiamy szczegóły.Statystyki zadłużenia w PolsceCzym jest przedawnienie długu?Te długi ulegną przedawnieniu w 2026 roku

seniorzy
26.12.2025 15:45 Darowizna od babci lub dziadka. O tym musisz pamiętać, by uniknąć podatku

Otrzymanie gotówki od dziadków to dla wielu wnuków istotny zastrzyk finansowy, często ułatwiający życiowy start lub zakup pierwszego mieszkania. Choć wsparcie od najbliższych wydaje się sprawą czysto prywatną, w rzeczywistości każda taka transakcja podlega pod rygorystyczne przepisy skarbowe. Dobra wiadomość jest taka, że prawo przewiduje bardzo korzystne zwolnienia dla najbliższej rodziny, jednak ich uzyskanie nie dzieje się automatycznie. Warto zatem wiedzieć, jakie kroki należy podjąć, aby fiskus nie upomniał się o część otrzymanej kwoty.Rodzinne wsparcie finansowe pod lupą fiskusaGrupy podatkowe i relacje z darczyńcąDarowizna od dziadków bez podatku. O tym trzeba pamiętać

Bombki
26.12.2025 15:39 Te bombki z PRL-u kosztują fortunę. Sprawdź, możesz mieć je na strychu

Przez lata zalegały w zakurzonych kartonach na strychach lub w piwnicach, ustępując miejsca nowoczesnym dekoracjom z sieciówek. Dziś stare bombki z PRL-u wracają do łask z ogromną siłą, stając się jednym z najbardziej pożądanych obiektów na rynku kolekcjonerskim. To, co kiedyś było standardem w każdym polskim domu, obecnie osiąga zawrotne kwoty na aukcjach, zamieniając sentymentalne pamiątki w realny kapitał.Renesans szklanego rzemiosła z PRL-uPolowanie na kształtki i unikaty z bajek z czasów PRL-uPolacy zarabiają tysiące złotych na sentymentalnych przedmiotach

Pieniądze
26.12.2025 15:31 Polacy mogą liczyć na nowe świadczenie. To nawet ponad 2 tys. miesięcznie

Polska demografia nie pozostawia złudzeń – społeczeństwo starzeje się w tempie, które wymaga od państwa natychmiastowej reakcji. Minister do spraw Polityki Senioralnej finalizuje prace nad pakietem ustaw, które mają wprowadzić zupełnie nową jakość w opiece nad osobami starszymi, oferując im m.in. bezprecedensowe finansowe.Samotność i brak opieki wśród seniorówNowy model mieszkalnictwa dla seniorówBon senioralny jako finansowy fundament domowej opieki od 2026 rokuJak ma działać bon senioralny?

Biedronka
26.12.2025 14:45 Biedronka zapowiedziała podwyżki. Wiadomo, jakie pensje dostaną pracownicy na tych stanowiskach

Walka o pracownika w sektorze handlu detalicznego wkracza w decydującą fazę. Największa sieć handlowa w Polsce, Biedronka, oficjalnie ogłosiła nową siatkę płac, która zacznie obowiązywać już od stycznia przyszłego roku. Podwyżki obejmą tysiące osób zatrudnionych zarówno w sklepach, jak i w centrach dystrybucyjnych, a oferowane kwoty mają ugruntować pozycję giganta jako najlepiej płacącego pracodawcy w swojej kategorii.Rosnąca dynamika wynagrodzeń w handluRekordowe stawki dla kasjerów i kadry zarządzającej w BiedroncePodwyżki również na tych stanowiskach

pieniądze
26.12.2025 14:45 Popełnisz ten jeden błąd, ZUS zażąda zwrotu świadczenia. Wielu Polaków nie ma o tym pojęcia

Zakład Ubezpieczeń Społecznych oferuje Polakom wiele różnych form wsparcia finansowego. Warto jednak pamiętać, że każda z nich obwarowana jest konkretnymi przepisami. W przypadku wykrycia nieprawidłowości, wypłata może zostać zmniejszona lub zawieszona, a w niektórych sytuacjach konieczne będzie zwrócenie nienależnie wypłaconego świadczenia. Wielu Polaków wciąż nie ma pojęcia o tym błędzie.ZUS oferuje Polakom różne formy wsparcia finansowegoZasady przyznawania renty socjalnejPułapki limitów dochodowych. W tym przypadku ZUS może zażądać zwrotu świadczenia

Pieniądze kara
26.12.2025 13:50 Zmiany w prawie od 2 stycznia. Zrobisz to - zapłacisz nawet 30 tys. złotych kary

W polskim porządku prawnym nadchodzą fundamentalne zmiany, które uderzą po kieszeni. Dopiero teraz ustawodawca zdecydował się na tak drastyczne zaostrzenie sankcji finansowych za błędy, które mogą kosztować życie. Zgodnie z przepisami uchwalonymi w grudniu 2025 roku, od 2 stycznia 2026 roku maksymalna grzywna za te wykroczenia drastycznie wzrośnie.Statystyki pożarowe w PolsceNajczęstsze przyczyny pożarów w PolsceKary za to wykroczenie znacząco wzrosną

Seniorzy, pieniądze
26.12.2025 13:17 ZUS nie powie ci tego sam. Jeden dokument może drastycznie podnieść emeryturę

Decyzja o przejściu na emeryturę powinna być momentem oddechu po dekadach zawodowej aktywności, jednak dla wielu seniorów staje się początkiem finansowej frustracji. System emerytalny w Polsce, choć oparty na jasnych algorytmach, bywa bezlitosny dla osób, których dokumentacja pracownicza jest niekompletna lub zawiera luki z dawnych lat.Problem kapitału początkowegoWalka o każdą złotówkę w ZUS — senior nie dostarczył kluczowego dokumentuKosztowne niedopatrzenie i wnioski dla przyszłych seniorów

kontrola
26.12.2025 12:00 Pukają do drzwi Polaków i sprawdzają jedną rzecz. Za brak tego dokumentu nawet 5000 zł kary

Wizyty urzędników w polskich domach i mieszkaniach stają się coraz częstszym widokiem. To efekt wprowadzenia nowych obowiązków prawnych. Choć wielu właścicieli nieruchomości wciąż ignoruje zmienione przepisy, wykrycie nieprawidłowości podczas kontroli wiąże się z dotkliwymi karami finansowymi, które mogą zrujnować domowy budżet.Świadectwo energetyczne. Te osoby muszą je miećTyle trzeba zapłacić za świadectwo energetyczneKontrole ruszyły w Polskę. Nawet 5000 zł kary za brak jednego dokumentu

Pieniądze, prezenty
26.12.2025 09:16 Grudniowy wysyp reklam pożyczek. Eksperci ostrzegają przed świątecznymi kredytami

Gorączka bożonarodzeniowych zakupów to dla wielu Polaków czas radosnego oczekiwania, ale dla instytucji finansowych i naciągaczy – okres największych żniw. Agresywne kampanie reklamowe, obiecujące „gotówkę w pięć minut” na wymarzone prezenty, zalewają nasze skrzynki odbiorcze i ekrany smartfonów, często maskując rzeczywiste koszty, które przyjdzie nam spłacać długo po tym, jak choinka wyląduje na śmietnikuŚwiąteczny konsumpcjonizm skłania do pochopnych decyzjiIluzja darmowego pieniądza i ryzykowne skrótyJak odróżnić rzetelną ofertę od finansowej pułapki?

stół wigilijny
26.12.2025 08:24 Polacy jedzą to przy świątecznym stole na potęgę. Jest warte niemałą fortunę

Na polskich stołach pojawia się od pokoleń, ale jego znaczenie dawno wykroczyło poza tradycję. Przed świętami sprzedaż rośnie lawinowo, a cały sektor wchodzi w najbardziej intensywny okres roku. Co naprawdę kryje się za tym kulinarnym zwyczajem i dlaczego mówi się o nim coraz częściej w kontekście wielkich pieniędzy?Wigilijny zwyczaj, który urósł do rangi rynkuGrudniowy test dla branży. Kto jest gotowy na boom?Polska w światowej czołówce. Tysiące ton, setki milionów złotych i konkretne liczby

Odpady recykling
26.12.2025 06:40 Tu nie wyrzucaj płyt CD. Polacy wciąż nie wiedzą, grozi za to surowa kara

Polski system gospodarki odpadami w ostatniej dekadzie przeszedł dużą zmianę. Choć segregacja stała się codziennością, niektóre odpady ,jak stare nośniki danych, wciąż budzą wątpliwości i często trafiają do złych pojemników. Wyrzucenie tu płyt CD grozi karami finansowymi, Polacy powinni o tym wiedzieć.Rewolucja recyklingowa w PolscePolacy nie wiedzą, gdzie wyrzucić płyty CDTu wyrzuć płyty CD, inaczej dostaniesz mandat

Premia świąteczna, pieniądze
25.12.2025 15:55 Świąteczna premia nie dla wszystkich pracowników. Oto co mówią przepisy

Czas świąt Bożego Narodzenia to moment, w którym wielu pracowników z nadzieją spogląda na swój grudniowy przelew. Oprócz tradycyjnej pensji oczekują na tzw. premię świąteczną lub inny dodatek finansowy. Czy jednak każdy ma prawo domagać się takiego świadczenia? Okazuje się, że polskie prawo pracy nie nakłada na pracodawców automatycznego obowiązku wypłaty świątecznego bonusu.

pieniądze
25.12.2025 13:17 Najdroższe Święta Bożego Narodzenia. W tych polskich miastach mieszkańcy muszą trzymać się za portfele

Tegoroczne Boże Narodzenie zapisze się w pamięci Polaków jako festiwal paradoksów. Choć inflacja wyhamowała, a ceny części produktów w koszyku spożywczym realnie spadły, to nasze deklarowane wydatki po raz pierwszy od lat tak wyraźnie przekroczyły barierę psychologiczną. Okazuje się, że to nie w sklepach, a na jarmarkach i w punktach usługowych zostawiamy najwięcej gotówki.

Naczynia
25.12.2025 10:05 W PRL była w każdym domu i korzystali z niej codziennie. Teraz jest warta naprawdę dużo

Moda na retro wkracza w nowy, zaskakująco dochodowy etap, w którym przedmioty codziennego użytku z czasów Polski Ludowej stają się poszukiwanymi towaram. Kolekcjonerzy coraz śmielej zaglądają do piwnic i na strychy w poszukiwaniu szklanych oraz ceramicznych skarbów, które dekady temu zdobiły niemal każdy polski stolik kawowy. Tyle można na nich zarobić.Fascynacja okresem PRL trwaZa te przedmioty trzeba dużo zapłacićTyle są warte przedmioty z PRL

Płatności internetowe
25.12.2025 06:14 W grudniu Polacy masowo korzystają z tej opcji płatności. To grozi finansową pułapką

Grudzień w polskiej tradycji to czas szczególny, w którym duchowe przygotowania coraz częściej przegrywają walkę z komercyjną presją. Marketingowcy doskonale wiedzą, jak wykorzystać emocje, a my chętnie sięgamy po zewnętrzne finansowanie. Ostatnie lata to znaczny wzrost popularności konkretnej formy płatności. Nie każdy wie, że może to być pułapką.Polacy przygotowują się do Bożego NarodzeniaTyle Polacy wydadzą na Boże NarodzenieTa forma płatności może mieć konsekwencje

oszustwo, kradzież
23.12.2025 19:35 Polacy padają ofiarami kradzieży przez metodę „na kolec”. Uwaga na ten schemat

Wypłata pieniędzy z bankomatu wydaje się rutyną, która kończy się w chwili odebrania gotówki. Wielu kierowców właśnie wtedy przestaje zwracać uwagę na otoczenie i skupia się wyłącznie na dalszej drodze. To błąd, który bywa kosztowny. Przestępcy potrafią działać długo, cierpliwie i niemal niezauważalnie, czekając na idealny moment. Rutyna po wypłacie gotówki bywa złudnaObserwacja zamiast pośpiechu. Dlaczego ofiary niczego nie zauważająMetoda „na kolec”. Jak działa schemat i kiedy dochodzi do kradzieży

Pracownik biuro
23.12.2025 14:11 Tego urlopu nie przeniesiesz na kolejny rok. Nie wykorzystasz do 31 grudnia, przepadnie

Koniec grudnia to w kadrach i płacach czas rozliczania uprawnień pracowniczych. Choć niewykorzystany urlop wypoczynkowy przechodzi na kolejny rok jako urlop zaległy, nie dotyczy to wszystkich świadczeń. Jedno z uprawnień wygasa z końcem roku. Zostało tylko kilka dni, aby z niego skorzystać.Polskie prawa pracowniczeTen urlop nie przysługuje każdemuTego urlopu nie da się przenieść na kolejny rok. Po 31 grudnia przepada bezpowrotnie

Stokrotka
23.12.2025 13:51 To już pewne. Znana sieć sklepów sprzedana, tę markę znają wszyscy w Polsce

Rynek handlu detalicznego w Polsce to bez wątpienia jeden z najbardziej konkurencyjnych sektorów gospodarki. W ostatnich dniach branżę zelektryzowała informacja o sprzedaży sieci Stokrotka, która od lat sukcesywnie buduje swoją pozycję. Decyzja ta, podjęta przez litewskiego właściciela, oznacza głębokie zmiany strukturalne. Co to oznacza dla klientów w Polsce?Stokrotka od lat buduje swoją pozycjęStokrotka sprzedana, znane są szczegóły. Decyzja zapadła na LitwieSkutki podziału holdingu dla polskiego konsumenta

Pieniądze akcyza
23.12.2025 12:38 Akcyza na kolejny produkt. Ministerstwo już zapowiedziało uszczelnienie ustawy

Ministerstwo Finansów planuje zmiany w przepisach akcyzowych. Celem jest zamknięcie luki prawnej, która pozwalała sprzedawać część produktów bez akcyzy, a także ujednolicenie zasad na rynku alternatyw dla tradycyjnego tytoniu. Dla budżetu państwa oznacza to dodatkowe wpływy, a dla konsumentów wyższe ceny.Resort reaguje na lukę prawnąAkcyza na kolejny rodzaj produktów. Wystarczyło zmienić definicjęTe urządzenia będą objęte akcyzą. Ceny w sklepach pójdą w górę

pieniądze
23.12.2025 10:42 Wyższe trzynastki dla emerytów. Taką kwotę dostaną z ZUS-u w 2026 roku

Rządowe plany budżetowe na 2026 rok przynoszą dobre wieści dla milionów seniorów w Polsce, którzy mogą liczyć na zastrzyk gotówki w postaci dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego. Zgodnie z założeniami ustawy budżetowej, na dodatki dla najstarszych obywateli zaplanowano gigantyczną kwotę 33 miliardów złotych, co bezpośrednio przełoży się na wysokość przelewów trafiających na konta emerytów. Kluczowym czynnikiem wpływającym na ostateczną sumę będzie wskaźnik waloryzacji, który według prognoz ma być wyższy niż inflacja, gwarantując tym samym realny wzrost świadczeń.Mechanizm waloryzacji a wysokość dodatkuWyższe trzynastki w 2026 r. Różnice w przelewach na rękęKto i kiedy otrzyma pieniądze?

senior, pieniądze
22.12.2025 15:32 Tym Polakom ZUS bezlitośnie obniży świadczenie. Pobierasz rentę wdowią, musisz o tym wiedzieć

Wprowadzenie tak zwanej "renty wdowiej" w nowym modelu zbiegu świadczeń miało być ratunkiem dla seniorów, którzy po stracie współmałżonka zostawali sami z gigantycznymi kosztami utrzymania domu i leków. I choć dla milionów emerytów nowe przepisy oznaczają realny zastrzyk gotówki, entuzjazm części z nich został szybko ostudzony przez urzędniczą matematykę. Okazuje się, że przez jeden błąd, ZUS może pomniejszyć wysokość świadczenia. Kto musi szczególnie uważać?Nowa renta wdowia 2025. Zasady łączenia świadczeń i wysokość wypłatLimit renty wdowiej. Ile wynosi trzykrotność najniższej emerytury?Mechanizm obniżania świadczenia przez ZUS. Przykład wyliczeniaKto straci na limicie? Grupy najbardziej zagrożone

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: