biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Pieniądze
09.12.2025 17:14 Te dwa terminy gwarantują wyższą emeryturę w 2026 r. Skorzysta wielu Polaków

Decyzja o przejściu na emeryturę jest jedną z najważniejszych w życiu zawodowym. Wiąże się ona nie tylko ze zmianą stylu życia, ale także z szeregiem decyzji finansowych, które mogą mieć długofalowy wpływ na wysokość przyszłego świadczenia. W 2026 roku dla osób planujących zakończenie aktywności zawodowej kluczowe staną się dwa konkretne miesiące. Wybór odpowiedniego terminu może zadecydować o tym, że comiesięczny przelew z ZUS-u będzie wyższy.

Sanatorium senior
09.12.2025 13:05 Nowy cennik w sanatoriach na NFZ. Taki rachunek wystawią za turnus od 2026 roku

Wyjazd do uzdrowiska wkrótce będzie bardziej dotkliwy dla portfela przeciętnego Polaka. Choć same zabiegi medyczne pozostają bezpłatne, koszty zakwaterowania i wyżywienia wzrosną. Już w 2026 roku pacjenci będą musieli głębiej sięgnąć do portfela, nie każdy będzie zadowolony. Jest jeden kluczowy powód.

List ZUS emerytura
09.12.2025 12:36 ZUS naprawi błąd sprzed lat. W tych trzech przypadkach przeliczy emeryturę od nowa

Wielu seniorów żyje w błędnym przekonaniu, że pierwsza decyzja o przyznaniu emerytury jest ostateczna. Tymczasem system ubezpieczeń społecznych w Polsce pozostawia furtki umożliwiające podwyższenie comiesięcznych wypłat. Szczególnie dużą szansę na dodatkowe pieniądze mają osoby, które były aktywne zawodowo przed reformą z 1999 roku.

Pieniądze, prezenty
09.12.2025 11:27 Nawet 1450 zł "karpiowego" wpadnie na konto w grudniu. Te osoby mogą liczyć na dodatek

Święta Bożego Narodzenia wiążą się ze wzmożonymi wydatkami, dlatego dodatkowe wsparcie finansowe jest zawsze pożądane. W Polsce od lat funkcjonuje nieformalna tradycja wypłacania przez niektóre przedsiębiorstwa i instytucje tzw. karpiowego. Choć nazwa kojarzy się głównie z wigilijną rybą, w rzeczywistości oznacza ona jednorazowe świadczenie pieniężne, którego celem jest ulżenie domowym budżetom.

Senior pieniądze dłonie
09.12.2025 08:19 Te osoby otrzymają wsparcie w 2026 r. Nawet 2150 zł miesięcznie dla konkretnej grupy Polaków

Polska stoi w obliczu bezprecedensowych zmian. To już nie tylko hasło z podręczników do socjologii, ale realne wyzwanie dla milionów rodzin. W odpowiedzi na te palące potrzeby Polaków rząd przygotowuje rewolucyjne rozwiązanie, które ma zostać uruchomione w 2026 roku. Nowe świadczenie może wynieść nawet 2150 zł miesięcznie.

Karol Nawrocki
09.12.2025 06:15 Nawrocki nie dotrzyma kolejnej obietnicy? "Nie ma na to pieniędzy"

Miała być przełomowa zmiana dla najbiedniejszych emerytów, a zamiast niej pojawiły się poważne wątpliwości. Prezydencka propozycja podwyżek świadczeń o stałe 150 zł wywołała ogromne nadzieje, ale szybko zderzyła się z twardą diagnozą urzędników. ZUS, analizując projekt, wskazał na problemy, które mogą całkowicie zablokować jego wejście w życie. Wszystko wskazuje na to, że zapowiadana rewolucja może skończyć się na etapie deklaracji.

Lotto
08.12.2025 21:18 Wygrali miliony w Lotto, ale nigdy ich nie odebrali. Powody mogą zaskakiwać

Trafienie “szóstki” w Lotto to marzenie wielu Polaków. Mnóstwo osób regularnie próbuje swoich sił w grze i liczy na spektakularną wygraną. Niektórym się to udaje, ale okazuje się, że część z nich nigdy nie zgłasza się po należne pieniądze. Dlaczego tak jest i co się dzieje z nagrodami, których nikt nie odebrał? Wyjaśniamy szczegóły.

polskie pieniądze
08.12.2025 18:30 Renta wdowia po nowemu. To się zmieni w 2026 roku, seniorzy muszą o tym wiedzieć

Nowa Renta Wdowia miała być symbolem wsparcia dla osób, które straciły współmałżonka. Tymczasem już po kilku miesiącach od jej wprowadzenia pojawiają się poważne kontrowersje. Polki pytają, dlaczego muszą czekać do 55. roku życia, aby w pełni korzystać z nowych zasad, a Ministerstwo Rodziny zmaga się z falą petycji i krytyki. Sprawa wywołuje debatę o sprawiedliwości społecznej i granicach wsparcia finansowego w systemie emerytalnym.

biskup
08.12.2025 17:15 CBŚP rozbiło grupę przestępczą z Kościoła Naturalnego. Zatrzymano 12 osób

Pod pozorem religijności budowali sieć spółek, "poświęcali" nieruchomości i przedstawiali zwykłych pracowników jako misjonarzy. Zimowa akcja CBŚP w Szczecinie ujawniła, jak religia może służyć jako narzędzie do omijania prawa. Kulisy tej sprawy odsłaniają działanie finansowej piramidy, której twórcy skutecznie wykorzystywali przywileje wyznaniowe, by ukrywać milionowe oszustwa.

seniorzy, pieniądze
08.12.2025 16:30 13. emerytura w 2026 roku. Takiej kwoty mogą spodziewać się seniorzy, znamy wyliczenia

Seniorzy z niecierpliwością czekają na wieści w sprawie waloryzacji emerytur czy dodatkowych świadczeń, takich jak 13. i 14. emerytura. Znamy już prognozy dotyczące “trzynastki”, która trafi do emerytów w 2026 roku. Ile ma wynieść świadczenie? Seniorzy nie będą zachwyceni.

Pieniądze
08.12.2025 16:00 Tyle zarabia klasa średnia w Polsce. Ta kwota to nie żart, sprawdź, czy się zaliczasz

Przynależność do klasy średniej jest dziś w Polsce tematem, który wywołuje skrajne emocje, szczególnie gdy opieramy się na finansowych kryteriach. Powszechne postrzeganie tej grupy często mylnie utożsamia ją ze średnią krajową, czyli przeciętnym wynagrodzeniem publikowanym przez Główny Urząd Statystyczny. W 2025 roku, w obliczu dynamicznych wzrostów płac, wiedza o tym, ile faktycznie trzeba zarabiać, aby znaleźć się w klasie średniej, staje się kluczowa.

ZUS, pieniądze, legitymacja seniora
08.12.2025 11:12 Ważne wieści dla seniorów. Zmiana daty wypłaty emerytury

Grudzień przynosi zmiany w harmonogramie wypłat emerytur, wymuszone przez kumulację dni wolnych – weekendów i świąt Bożego Narodzenia. Ze względu na te kalendarzowe zawirowania, ZUS ma obowiązek przyspieszyć realizację przelewów. Oznacza to, że wielu seniorów otrzyma swoje świadczenia wcześniej niż zazwyczaj. 

Pieniądze składka
07.12.2025 19:43 Nowe informacje o składce zdrowotnej. Podwyżka dotknie znaczącą grupę Polaków

Koniec roku to dla Polaków czas przeglądu zmian w przepisach, a najnowsze doniesienia dotyczące składki zdrowotnej z pewnością nie poprawią nastrojów. Wiele wskazuje na to, że okres ochronny dobiega końca. Nadchodząca podwyżka dotyczy znaczącej grupy Polaków, tyle będzie trzeba teraz zapłacić. Nie każdy będzie zadowolony.

KAS kontrole
07.12.2025 15:03 Od 1 stycznia 2026 r. zaczną się większe kontrole Polaków. Na to KAS zwróci uwagę, lepiej uważać

Fiskus zyskuje potężnego sojusznika w walce z nieuczciwymi podatnikami, a cyfrowa transformacja administracji wchodzi na zupełnie nowy poziom. Nadchodzący rok przyniesie jednak nie tylko technologiczny przełom, ale również odczuwalny wzrost dolegliwości finansowych za błędy w rozliczeniach. Tyle będzie trzeba zapłacić, na to należy uważać.

Bankomat pieniądze
06.12.2025 21:25 Zmiany w bankomatach od lutego 2026 r. Polacy się zdziwią, wypłacając pieniądze

Wygoda płacenia zegarkiem czy telefonem sprawiła, że coraz rzadziej sięgamy do portfela po fizyczny pieniądz. Wciąż istnieje jednak spora grupa konsumentów, dla których banknoty pozostają podstawowym środkiem płatniczym. Niestety, nadchodzące zmiany nie mają dla nich dobrych wieści. Po kilkunastu latach te opłaty pójdą w górę.

pit deklaracja
06.12.2025 18:30 Czas do 31 grudnia. Tak obniżysz podatek dochodowy. Polacy nie pamiętają o kluczowej uldze

Koniec roku to dla większości z nas czas gorączkowych przygotowań do świąt i planowania sylwestrowej zabawy. W tym ferworze łatwo zapomnieć, że kalendarz nieubłaganie odlicza również czas do jednej z ważniejszych dat dla naszych portfeli. 31 grudnia to przede wszystkim ostateczny termin na zadbanie o tysiące złotych zwrotu.

ZUS podatki
06.12.2025 18:00 Nawet 400 zł dla tej grupy seniorów w nowym roku. Tak mogą odzyskać pieniądze

Rosnące koszty życia sprawiają, że każda dodatkowa kwota w domowym budżecie jest na wagę złota. Wielu seniorów nie zdaje sobie sprawy, że w nowym roku mogą zyskać nawet 400 złotych. Wystarczy dopełnić odpowiednich formalności. Wiadomo, kto dokładnie może liczyć na ten zastrzyk gotówki.

Zakupy spożywcze podatek
06.12.2025 15:15 Te produkty podrożeją od 1 stycznia 2026 r. Polacy zapłacą nawet 20 proc. więcej za sztukę

Wraz z nadejściem nowego roku polscy konsumenci muszą przygotować się na kolejną falę podwyżek. Mechanizmy uruchomione przez ustawodawcę sprawią, że wizyta w sklepie spożywczym znów stanie się droższa. Od 1 stycznia wchodzą w życie znowelizowane stawki opłat, które drastycznie wpłyną na wycenę lubianych produktów. Mowa o nawet 20 proc. wzrostu.

Wizyta u lekarza
06.12.2025 11:50 Byłeś ostatnio albo wybierasz się do lekarza? Możesz stracić nawet 10 000 złotych, jeśli zapomnisz o jednej rzeczy

Długie miesiące oczekiwania na wizytę u specjalisty, terminy badań przekraczające wszelkie granice cierpliwości, a następnie jeszcze dłuższy czas oczekiwania na zabieg w szpitalu. Trudności w dostępie do publicznych usług medycznych skłaniają wielu Polaków do desperackiego poszukiwania pomocy gdzie indziej. Właśnie na tym żerują oszuści. Choć internet jest skarbnicą wiedzy, w sferze zdrowia należy zachować szczególną ostrożność.

pukanie do drzwi
06.12.2025 11:14 Pukają do wszystkich drzwi w Polsce i nakładają kary po 5 tysięcy złotych. Co robić?

Kontrolerzy systemów ogrzewania ruszyli w Polskę, a brak wymaganego dokumentu lub niezrealizowanie cyklicznej kontroli pieca może wiązać się z dotkliwą karą finansową. Zmiany te, choć początkowo kłopotliwe, mają na celu nie tylko uporządkowanie rynku nieruchomości, ale także zwiększenie świadomości energetycznej i poprawę jakości powietrza. Przygotowywane już są kolejne, jeszcze bardziej przełomowe regulacje na lata 2025 i 2026, które zmienią sposób wyceny nieruchomości i podejście do jej modernizacji.

Pieniądze
06.12.2025 08:59 "Piętnastka" dla seniorów jeszcze w tym miesiącu. Emeryci muszą zrobić jedną rzecz

W grudniu polscy seniorzy tradycyjnie mogą liczyć na wsparcie, a tegoroczny harmonogram wypłat z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest szczególnie optymistyczny. Obejmuje on nie tylko przesunięcie terminu tak, aby pieniądze trafiły do odbiorców przed Bożym Narodzeniem. Część emerytów otrzyma w ciągu jednego miesiąca aż dwa przelewy, co w skali roku oznacza piętnastą wypłatę.

ZUS, pieniądze
06.12.2025 07:54 Pieniądze z ZUS czekają na rodziny w tym wypadku. Średnio 29 tys. zł, wystarczy wniosek

Polski system ubezpieczeń społecznych to jeden z fundamentów bezpieczeństwa finansowego obywateli, jednak jego złożoność często staje się barierą nie do przejścia. Pomimo regulacji prawnych, na kontach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w tym na subkontach emerytalnych zmarłych osób, zalegają znaczące kwoty pieniędzy. Średnia niewypłacona kwota, która czeka na spadkobierców, osiąga poziom blisko 29 tys. złotych, a wiele rodzin nawet nie ma świadomości, że te środki im przysługują.

Bankomat
05.12.2025 17:30 5 lat płatnego urlopu i 170 tys. złotych odprawy. Trzeba spełnić kluczowe warunki

Rząd w obliczu transformacji energetycznej stanął przed wyzwaniem nie tylko stopniowego zamykania kopalń, ale i zapewnienia sprawiedliwej transformacji dla najbardziej dotkniętej grupy – górników. Przyjęta nowelizacja ustawy górniczej, realizująca postanowienia umowy społecznej z 2021 roku, wprowadza szeroki pakiet świadczeń osłonowych, który wzbudza duże emocje.

Prezenty Boże Narodzenie
05.12.2025 16:00 Wcale nie laptop ani telefon. W tym roku dzieci pragną czegoś zupełnie innego pod choinkę

Jeszcze do niedawna wydawało się, że dominacja gigantów technologicznych jest niezachwiana. Tymczasem tegoroczne listy do Świętego Mikołaja wprawiają w osłupienie analityków rynku zabawek. Choć elektronika wciąż cieszy się popularnością, coraz częściej musi dzielić miejsce z zupełnie innymi produktami. To znajdziemy pod choinkami w 2025 roku.

Płatność kartą
05.12.2025 13:25 Karty płatnicze przestaną działać. Bank wydał pilny komunikat, zacznie się w Mikołajki

Współczesna bankowość elektroniczna przyzwyczaiła nas do iluzji permanentnej dostępności środków. Tymczasem przerwy w działaniu są niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa cyfrowych aktywów, choć ich harmonogram bywa uciążliwy. Klienci jednego z czołowych banków w Polsce muszą przygotować się na nadchodzące utrudnienia. Te funkcje nie będą działać. Problemy mogą napotkać zwłaszcza osoby, które zwlekały z kupnem prezentu na Mikołajki. 

ZUS renta wdowia
05.12.2025 11:00 Bez tego nie dostaniesz renty wdowiej. Nie wolno zwlekać ze złożeniem wniosku

W połowie 2025 roku w życie weszła jedna z najbardziej wyczekiwanych reform systemu ubezpieczeń społecznych. Renta wdowia to szansa na łączenie dwóch świadczeń, co dotychczas było prawnie niemożliwe. Wielu emerytów może jednak wpaść w biurokratyczną pułapkę. Kluczowy staje się jeden, często pomijany dokument.

Pilot telewizyjny
05.12.2025 10:14 Te osoby nie muszą płacić abonamentu RTV. Na liście nie tylko emeryci

Temat opłat za abonament RTV od lat budzi w Polsce ogromne emocje, stanowiąc przedmiot niekończących się dyskusji. Choć obowiązek rejestracji sprzętu jest teoretycznie powszechny, rzeczywistość pokazuje, że skuteczność poboru opłat jest niska. Polacy powinni ją uiszczać, ale nie wszyscy. Ustawodawca przewidział szeroki katalog wyjątków.

Samochód z kierowcą
04.12.2025 19:26 Kierowcy to odczują. Opłata wzrośnie nawet trzykrotnie

Posiadanie własnego auta w Polsce od dawna przestaje być synonimem luksusu, a staje się coraz kosztowniejszą koniecznością, nierzadko drenującą domowe budżety. W dobie wysokiej inflacji kierowcy mogli cieszyć się nienaruszonymi stawkami za te istotne opłaty. To ma jednak ulec zmianie, resort planuje znaczące podwyżki.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: