biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

lotto, Totalizator Sportowy
22.11.2025 21:15 Rozbili bank w Lotto, ale nigdy nie odebrali wygranych. Przepadły milionowe kwoty

Emocje, wielkie nadzieje i zaskakujące finały – Lotto od lat przyciąga graczy, ale nie każda wygrana trafia do właściciela. Dlaczego ogromne kwoty potrafią przepaść bez śladu i co stoi za najbardziej zagadkowymi przypadkami? Coraz więcej historii pokazuje, że nie zawsze chodzi o zwykłą nieuwagę. Niektóre sytuacje odsłaniają mechanizmy, o których większość graczy nawet nie myśli.

Od 1 stycznia 2026 dodatkowe osoby dostaną ten zasiłek. Na to czekały Polki i Polacy.
22.11.2025 10:54 Od 1 stycznia 2026 dodatkowe osoby dostaną ten zasiłek. Na to czekały Polki i Polacy

Od 1 stycznia 2026 roku świadczenie wspierające trafi do najszerszej grupy osób z niepełnosprawnościami. To ostatni, trzeci etap wdrażania tego świadczenia, który otwiera drogę do finansowego wsparcia dla dziesiątek tysięcy nowych osób. Wyjaśniamy, kogo dokładnie obejmie pomoc, jakie kwoty można otrzymać i krok po kroku, jak po nie sięgnąć.

Pudła na strychu
22.11.2025 08:03 Ta pamiątka z PRL-u wraca do łask. Kolekcjonerzy zapłacą za nią krocie

Stare kasety wideo, te same, które niegdyś zalegały na strychach i w piwnicach, przeżywają niespodziewany renesans. Okazuje się, że to, co dla jednych jest bezużytecznym reliktem minionej epoki, dla innych staje się cennym skarbem i nowym obiektem inwestycji. Rynek kolekcjonerski dostrzegł magię analogowego kina, a unikatowe egzemplarze filmów na kasetach VHS osiągają dziś astronomiczne ceny.

Testament spadek
21.11.2025 20:42 Nadchodzą ważne zmiany w podatku od spadków i darowizn. Sejm zdecydował

Sprawy spadkowe to w Polsce często droga przez mękę, pełna skomplikowanych terminów i regulacji, których niedotrzymanie może kosztować tysiące złotych. Wiele osób traci przysługujące przywileje nieodpowiednie przepisy. Sejm właśnie zrobił jednak istotny krok w stronę cywilizowania tych procedur, przyjmując kluczową nowelizację.

Meble z PRL
21.11.2025 17:15 Ten mebel w PRL-u był w niemal każdym domu. Dziś jest wart krocie, kolekcjonerzy go poszukują

Jeszcze do niedawna domowe porządki w piwnicach, na strychach czy w mieszkaniach odziedziczonych po dziadkach kończyły się masowym wywożeniem starych sprzętów na śmietnik. Charakterystyczne meble kojarzone z minioną epoką, choć często lądowały na śmietnikach, już od kilku lat zyskują na znaczeniu. Za ten obiekt można dostać krocie.

Urząd Skarbowy
21.11.2025 15:49 Skarbówka prowadzi kontrole. W tym przypadku Polacy zapłacą gigantyczną karę

Większość obywateli żyje w przekonaniu, że rzetelne opłacanie comiesięcznych zaliczek i terminowe składanie rocznych deklaracji PIT zamyka temat rozliczeń z państwem. To złudne wrażenie. Fiskus coraz częściej sięga po narzędzia, o których istnieniu przeciętny podatnik dowiaduje się dopiero w momencie otrzymania wezwania do złożenia wyjaśnień.

Narodowy Fundusz Zdrowia
21.11.2025 15:30 Miliardy złotych dla NFZ. Sejm podjął decyzję, środki pójdą na konkretny cel

Sytuacja finansowa w Narodowym Funduszu Zdrowia od miesięcy przypomina balansowanie na linie, a dyrektorzy szpitali z niepokojem patrzą na topniejące konta swoich placówek. Widmo braku płynności finansowej, które realnie zagroziło ciągłości leczenia pacjentów, wymusiło na rządzących podjęcie zdecydowanych kroków. Do NFZ popłyną miliardy.

gotówka
21.11.2025 15:05 Zostało 9 dni na złożenie wniosku. Polacy muszą się pospieszyć, by otrzymać świadczenie

Program „Dobry Start”, czyli jednorazowe świadczenie w wysokości 300 złotych, potocznie nazywane pieniędzmi na wyprawkę szkolną, to stały element wsparcia rodzin w Polsce. Choć inicjatywa ta jest z nami od 2018 roku, co roku pojawia się kluczowa data, o której wielu rodziców zapomina, a która decyduje o możliwości uzyskania finansowego wsparcia na początku roku szkolnego.

Władimir Putin
21.11.2025 13:13 Rosja wyprzedaje fizyczne złoto. Putin sięga do rezerw po raz pierwszy

Odpowiedź Kremla na zachodnie sankcje i rosnące koszty wojny na Ukrainie nabiera realnych kształtów. Centralny Bank Rosji potwierdził rozpoczęcie sprzedaży fizycznego złota ze swoich strategicznych rezerw.

Polski Komitet Olimpijski
21.11.2025 12:06 50 tys. zł za urodzenie dziecka. Z szansy mogą skorzystać te Polki

Polski Komitet Olimpijski (PKOl) uruchomił innowacyjny program „Mama Olimpijka”. Program oferuje jednorazowe świadczenie o wartości 50 tysięcy złotych. Jakie konkretnie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z tej inicjatywy, i w jakiej formie pomoc jest przekazywana?

Prąd
21.11.2025 07:37 Wielki skok w rachunkach za prąd. Drożej o 55 proc., opłaty uderzą w tych Polaków

Zbliżający się rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom i gospodarstwom rolnym kolejny, znaczący wzrost kosztów prowadzenia działalności. Uderzenie w portfel nie będzie wynikać wyłącznie z dynamicznej ceny energii elektrycznej (kWh), ale z podwyżki dwóch kluczowych składników obowiązkowych: opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej. Już od stycznia 2026 roku stawki tych opłat regulacyjnych mają wystrzelić do historycznie wysokich poziomów

Seniorka
20.11.2025 22:21 Przerażająca spirala długów seniorów. Pękła bańka, to bajońska suma

Polscy seniorzy wkraczają w przerażającą spiralę zadłużenia. Choć wielu z nich zaciąga pożyczki na niewielkie kwoty, spada liczba dłużników, a łączna suma zaległych zobowiązań osób po 65. roku życia osiąga poziom bezprecedensowy. W obliczu rosnących kosztów życia i braku realnej pomocy finansowej sytuacja może mieć daleko idące konsekwencje.

ZUS emeryci
20.11.2025 22:01 Pilne wieści dla emerytów, zacznie się 1 grudnia. Jedna pomyłka i mogą słono zapłacić

Końcówka roku to zazwyczaj czas planowania świątecznych wydatków, jednak dla sporej grupy seniorów nadchodzące tygodnie powinny upłynąć pod znakiem skrupulatnej analizy pasków wynagrodzeń. Od 1 grudnia wchodzą w życie nowe regulacje, które bezpośrednio zdecydują o tym, czy emerytura wpłynie na konto w pełnej wysokości, czy zostanie pomniejszona lub zawieszona.

skrzynka na listy
20.11.2025 19:56 Tajemnicza koperta z "orzełkiem". System jest bezlitosny, a Polacy płacą

Wyjmujesz ze skrzynki list z państwowym godłem i oblewa Cię zimny pot? Słusznie, bo w 2025 roku machina urzędnicza działa szybciej niż kiedykolwiek. Wystarczy chwila nieuwagi na drodze lub drobne zapomnienie, by system automatycznie zajął Twoje konto bankowe. W centrum tego mechanizmu stoi jeden urząd w Polsce, który "ściga" miliony obywateli. Jednak w cieniu państwowej egzekucji czają się oszuści, którzy na naszym strachu próbują zbić fortunę. 

pko bp
20.11.2025 17:13 PKO BP alarmuje klientów. W weekend zapowiada spore utrudnienia

Klienci największego banku w Polsce muszą przygotować się na spore utrudnienia w najbliższy weekend. PKO Bank Polski zapowiedział prace serwisowe, które tym razem potrwają wyjątkowo długo. Jeśli planujesz większe zakupy w internecie lub musisz wykonać pilny przelew, lepiej zrób to jak najszybciej. 

lekarz
20.11.2025 16:19 Renta z tytułu niezdolności do pracy: Kto i za jakie schorzenia otrzyma pieniądze z ZUS?

Prawie 1900 zł miesięcznie z ZUS – to świadczenie nie jest zarezerwowane wyłącznie dla osób zmagających się z nowotworami czy ciężką depresją. ZUS ma znacznie szerszy katalog schorzeń, które kwalifikują do renty z tytułu niezdolności do pracy. Odkrywamy, jakie dolegliwości, często niedoceniane w kontekście ubezpieczeń, dają prawo do tego finansowego wsparcia.

pukanie do drzwi
20.11.2025 16:05 Straż miejska ruszyła na kontrole. Za to można dostać karę do 5 tys. złotych

W sezonie grzewczym straż miejska intensyfikuje kontrole domów Polaków. Funkcjonariusze sprawdzają nie tylko rodzaj pieca, czy sposób gospodarowania odpadami. Za naruszenia grożą mandaty nawet do 5 tys. zł. Jak często dochodzi do kontroli i jak uchronić się przed karą finansową? Już wyjaśniamy.

ZUS list
20.11.2025 15:16 Najnowsze dane z ZUS. Tyle wynosi średnia emerytura w Polsce

Najnowszy raport Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przekazuje informacje istotne dla wielu polskich seniorów. Wysokość średniej emerytury uległa znaczącej zmianie, nie każdy będzie tym usatysfakcjonowany. Taka kwota wpływa na konta tysięcy Polaków.

Tyle płacą za prąd polscy emeryci. "Piorę w nocy, telewizor tylko na serial". Szokujące kwoty
20.11.2025 14:16 Emerytka pokazała rachunek za prąd. Ledwo go używała

Codzienne życie wielu seniorów zamieniło się w ciągłe liczenie kosztów. Jedna z emerytek postanowiła radykalnie zmienić domowe nawyki, by wygrać walkę z cenami energii. Pralka działająca tylko pod osłoną nocy i telewizor włączany jedynie na krótki czas miały być gwarancją niskich opłat. Kiedy jednak kobieta otworzyła kopertę z najnowszym rozliczeniem, kwota na rachunku zweryfikowała opłacalność tych wyrzeczeń.

Pranie
20.11.2025 06:40 Surowe kary za robienie prania. Mandat może sięgać nawet 5 tys. zł

W dobie rosnących kosztów życia poszukiwanie oszczędności staje się dla wielu Polaków codziennością, a przejście na tańsze taryfy energetyczne wydaje się racjonalnym wyborem. Paradoksalnie jednak chęć zaoszczędzenia na prądzie może skończyć się wydatkiem, który zrujnuje miesięczny budżet gospodarstwa domowego. Kary mogą sięgać 5 tys. złotych.

Choinki
19.11.2025 20:34 Tyle Polacy zapłacą za choinkę w tym roku. Przed świętami będą musieli sięgnąć głęboko do portfela

Zapach lasu w salonie to dla wielu Polaków nieodłączny element grudniowej atmosfery, z którego nie sposób zrezygnować. Jednak w tym roku wizyta na plantacji lub w punkcie sprzedaży może okazać się bolesnym zderzeniem z gospodarczą rzeczywistością. Choinka w 2025 roku będzie kosztowała więcej, lepiej się na to przygotować.

fotowoltaika, prąd
19.11.2025 12:02 Kolejna odsłona popularnego programu, można oszczędzić na prądzie. Skorzystają ci Polacy

Program „Mój Prąd” wraca w nowej odsłonie i ma stać się największym wsparciem dla domowej energetyki w Polsce. Ministerstwo zapowiada „rewolucję” — ale jednocześnie ostrzega, że tym razem będą grać inaczej niż wcześniej.

bloki mieszkalne
19.11.2025 10:36 Oszuści wysyłają fałszywe rachunki. Polacy muszą uważać, tak rozpoznasz nieprawdziwy dokument

Oszuści znów uderzają i rozsyłają fałszywe rachunki, które wyglądają jak prawdziwe. Jeden szczegół może uchronić cię przed utratą pieniędzy. Tak rozpoznasz nieprawdziwy dokument.

Pieniądze
19.11.2025 08:01 300 zł z ZUS dla rodziców. Trzeba się spieszyć, termin mija 30 listopada

Gospodarstwa domowe w Polsce stoją w obliczu ważnego terminu, który decyduje o przyznaniu wsparcia finansowego na rzecz rodzin z dziećmi. Ostatni dzień na złożenie wniosku o to wsparcie mija już za chwilę. Jest to nieprzekraczalna granica – przekroczenie tego dnia niesie ze sobą bezwzględną konsekwencję: nieprzyznanie środków, bez względu na spełnianie pozostałych kryteriów formalnych.

Kosze na śmieci
19.11.2025 07:36 Te osoby są zwolnione z opłat za śmieci. Seniorzy sporo zaoszczędzą

Rosnące opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi stają się coraz większym problemem finansowym dla mieszkańców, zwłaszcza dla seniorów. Czy istnieją sposoby na uzyskanie zwolnienia z tych opłat? Oto co warto wiedzieć o kryteriach i procedurach.

ZUS, pieniądze
18.11.2025 16:42 Czas tylko do 30 listopada. Nie złożysz wniosku, może ominąć Cię świadczenie z ZUS

Zostało naprawdę mało czasu, a tysiące Polaków wciąż nie mają pojęcia, że mogą stracić ważne świadczenie z ZUS już w najbliższych dniach. Jeśli nie zareagujesz na czas, pieniądze po prostu przepadną. Beneficjenci mają czas tylko do 30 listopada.

Donald Tusk
18.11.2025 13:48 Ukryty majątek Donalda Tuska. Ujawniamy ile tak naprawdę zarabia premier

Ile na przestrzeni ostatnich lat zarabiał Donald Tusk i co składa się na jego ukryty majątek? Okazuje się, i zapewne nie jest to zaskoczeniem, że premier Polski dorobił się olbrzymich pieniędzy na byciu politykiem. To właśnie on pełnił funkcje na bardzo dobrze opłacanych stanowiskach. Jakie były to posady i ile na nich zarobił?

domy
18.11.2025 11:46 Nowy obowiązek dla właścicieli nieruchomości, zacznie się 1 stycznia. Za jego niedopełnienie nawet 5 tys. zł kary

Początek 2026 roku przyniesie nowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa pożarowego. Wszystkie budynki w Polsce, także domy mieszkalne, będą musiały zostać wyposażone w odpowiednie czujniki. Trzeba wiedzieć.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: