Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Decyzja o przejściu na emeryturę jest jedną z najważniejszych w życiu zawodowym. Wiąże się ona nie tylko ze zmianą stylu życia, ale także z szeregiem decyzji finansowych, które mogą mieć długofalowy wpływ na wysokość przyszłego świadczenia. W 2026 roku dla osób planujących zakończenie aktywności zawodowej kluczowe staną się dwa konkretne miesiące. Wybór odpowiedniego terminu może zadecydować o tym, że comiesięczny przelew z ZUS-u będzie wyższy.
Wyjazd do uzdrowiska wkrótce będzie bardziej dotkliwy dla portfela przeciętnego Polaka. Choć same zabiegi medyczne pozostają bezpłatne, koszty zakwaterowania i wyżywienia wzrosną. Już w 2026 roku pacjenci będą musieli głębiej sięgnąć do portfela, nie każdy będzie zadowolony. Jest jeden kluczowy powód.
Wielu seniorów żyje w błędnym przekonaniu, że pierwsza decyzja o przyznaniu emerytury jest ostateczna. Tymczasem system ubezpieczeń społecznych w Polsce pozostawia furtki umożliwiające podwyższenie comiesięcznych wypłat. Szczególnie dużą szansę na dodatkowe pieniądze mają osoby, które były aktywne zawodowo przed reformą z 1999 roku.
Święta Bożego Narodzenia wiążą się ze wzmożonymi wydatkami, dlatego dodatkowe wsparcie finansowe jest zawsze pożądane. W Polsce od lat funkcjonuje nieformalna tradycja wypłacania przez niektóre przedsiębiorstwa i instytucje tzw. karpiowego. Choć nazwa kojarzy się głównie z wigilijną rybą, w rzeczywistości oznacza ona jednorazowe świadczenie pieniężne, którego celem jest ulżenie domowym budżetom.
Polska stoi w obliczu bezprecedensowych zmian. To już nie tylko hasło z podręczników do socjologii, ale realne wyzwanie dla milionów rodzin. W odpowiedzi na te palące potrzeby Polaków rząd przygotowuje rewolucyjne rozwiązanie, które ma zostać uruchomione w 2026 roku. Nowe świadczenie może wynieść nawet 2150 zł miesięcznie.
Miała być przełomowa zmiana dla najbiedniejszych emerytów, a zamiast niej pojawiły się poważne wątpliwości. Prezydencka propozycja podwyżek świadczeń o stałe 150 zł wywołała ogromne nadzieje, ale szybko zderzyła się z twardą diagnozą urzędników. ZUS, analizując projekt, wskazał na problemy, które mogą całkowicie zablokować jego wejście w życie. Wszystko wskazuje na to, że zapowiadana rewolucja może skończyć się na etapie deklaracji.
Trafienie “szóstki” w Lotto to marzenie wielu Polaków. Mnóstwo osób regularnie próbuje swoich sił w grze i liczy na spektakularną wygraną. Niektórym się to udaje, ale okazuje się, że część z nich nigdy nie zgłasza się po należne pieniądze. Dlaczego tak jest i co się dzieje z nagrodami, których nikt nie odebrał? Wyjaśniamy szczegóły.
Nowa Renta Wdowia miała być symbolem wsparcia dla osób, które straciły współmałżonka. Tymczasem już po kilku miesiącach od jej wprowadzenia pojawiają się poważne kontrowersje. Polki pytają, dlaczego muszą czekać do 55. roku życia, aby w pełni korzystać z nowych zasad, a Ministerstwo Rodziny zmaga się z falą petycji i krytyki. Sprawa wywołuje debatę o sprawiedliwości społecznej i granicach wsparcia finansowego w systemie emerytalnym.
Pod pozorem religijności budowali sieć spółek, "poświęcali" nieruchomości i przedstawiali zwykłych pracowników jako misjonarzy. Zimowa akcja CBŚP w Szczecinie ujawniła, jak religia może służyć jako narzędzie do omijania prawa. Kulisy tej sprawy odsłaniają działanie finansowej piramidy, której twórcy skutecznie wykorzystywali przywileje wyznaniowe, by ukrywać milionowe oszustwa.
Seniorzy z niecierpliwością czekają na wieści w sprawie waloryzacji emerytur czy dodatkowych świadczeń, takich jak 13. i 14. emerytura. Znamy już prognozy dotyczące “trzynastki”, która trafi do emerytów w 2026 roku. Ile ma wynieść świadczenie? Seniorzy nie będą zachwyceni.
Przynależność do klasy średniej jest dziś w Polsce tematem, który wywołuje skrajne emocje, szczególnie gdy opieramy się na finansowych kryteriach. Powszechne postrzeganie tej grupy często mylnie utożsamia ją ze średnią krajową, czyli przeciętnym wynagrodzeniem publikowanym przez Główny Urząd Statystyczny. W 2025 roku, w obliczu dynamicznych wzrostów płac, wiedza o tym, ile faktycznie trzeba zarabiać, aby znaleźć się w klasie średniej, staje się kluczowa.
Grudzień przynosi zmiany w harmonogramie wypłat emerytur, wymuszone przez kumulację dni wolnych – weekendów i świąt Bożego Narodzenia. Ze względu na te kalendarzowe zawirowania, ZUS ma obowiązek przyspieszyć realizację przelewów. Oznacza to, że wielu seniorów otrzyma swoje świadczenia wcześniej niż zazwyczaj.
Koniec roku to dla Polaków czas przeglądu zmian w przepisach, a najnowsze doniesienia dotyczące składki zdrowotnej z pewnością nie poprawią nastrojów. Wiele wskazuje na to, że okres ochronny dobiega końca. Nadchodząca podwyżka dotyczy znaczącej grupy Polaków, tyle będzie trzeba teraz zapłacić. Nie każdy będzie zadowolony.
Fiskus zyskuje potężnego sojusznika w walce z nieuczciwymi podatnikami, a cyfrowa transformacja administracji wchodzi na zupełnie nowy poziom. Nadchodzący rok przyniesie jednak nie tylko technologiczny przełom, ale również odczuwalny wzrost dolegliwości finansowych za błędy w rozliczeniach. Tyle będzie trzeba zapłacić, na to należy uważać.
Wygoda płacenia zegarkiem czy telefonem sprawiła, że coraz rzadziej sięgamy do portfela po fizyczny pieniądz. Wciąż istnieje jednak spora grupa konsumentów, dla których banknoty pozostają podstawowym środkiem płatniczym. Niestety, nadchodzące zmiany nie mają dla nich dobrych wieści. Po kilkunastu latach te opłaty pójdą w górę.
Koniec roku to dla większości z nas czas gorączkowych przygotowań do świąt i planowania sylwestrowej zabawy. W tym ferworze łatwo zapomnieć, że kalendarz nieubłaganie odlicza również czas do jednej z ważniejszych dat dla naszych portfeli. 31 grudnia to przede wszystkim ostateczny termin na zadbanie o tysiące złotych zwrotu.
Rosnące koszty życia sprawiają, że każda dodatkowa kwota w domowym budżecie jest na wagę złota. Wielu seniorów nie zdaje sobie sprawy, że w nowym roku mogą zyskać nawet 400 złotych. Wystarczy dopełnić odpowiednich formalności. Wiadomo, kto dokładnie może liczyć na ten zastrzyk gotówki.
Wraz z nadejściem nowego roku polscy konsumenci muszą przygotować się na kolejną falę podwyżek. Mechanizmy uruchomione przez ustawodawcę sprawią, że wizyta w sklepie spożywczym znów stanie się droższa. Od 1 stycznia wchodzą w życie znowelizowane stawki opłat, które drastycznie wpłyną na wycenę lubianych produktów. Mowa o nawet 20 proc. wzrostu.
Długie miesiące oczekiwania na wizytę u specjalisty, terminy badań przekraczające wszelkie granice cierpliwości, a następnie jeszcze dłuższy czas oczekiwania na zabieg w szpitalu. Trudności w dostępie do publicznych usług medycznych skłaniają wielu Polaków do desperackiego poszukiwania pomocy gdzie indziej. Właśnie na tym żerują oszuści. Choć internet jest skarbnicą wiedzy, w sferze zdrowia należy zachować szczególną ostrożność.
Kontrolerzy systemów ogrzewania ruszyli w Polskę, a brak wymaganego dokumentu lub niezrealizowanie cyklicznej kontroli pieca może wiązać się z dotkliwą karą finansową. Zmiany te, choć początkowo kłopotliwe, mają na celu nie tylko uporządkowanie rynku nieruchomości, ale także zwiększenie świadomości energetycznej i poprawę jakości powietrza. Przygotowywane już są kolejne, jeszcze bardziej przełomowe regulacje na lata 2025 i 2026, które zmienią sposób wyceny nieruchomości i podejście do jej modernizacji.
W grudniu polscy seniorzy tradycyjnie mogą liczyć na wsparcie, a tegoroczny harmonogram wypłat z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest szczególnie optymistyczny. Obejmuje on nie tylko przesunięcie terminu tak, aby pieniądze trafiły do odbiorców przed Bożym Narodzeniem. Część emerytów otrzyma w ciągu jednego miesiąca aż dwa przelewy, co w skali roku oznacza piętnastą wypłatę.
Polski system ubezpieczeń społecznych to jeden z fundamentów bezpieczeństwa finansowego obywateli, jednak jego złożoność często staje się barierą nie do przejścia. Pomimo regulacji prawnych, na kontach Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, w tym na subkontach emerytalnych zmarłych osób, zalegają znaczące kwoty pieniędzy. Średnia niewypłacona kwota, która czeka na spadkobierców, osiąga poziom blisko 29 tys. złotych, a wiele rodzin nawet nie ma świadomości, że te środki im przysługują.
Rząd w obliczu transformacji energetycznej stanął przed wyzwaniem nie tylko stopniowego zamykania kopalń, ale i zapewnienia sprawiedliwej transformacji dla najbardziej dotkniętej grupy – górników. Przyjęta nowelizacja ustawy górniczej, realizująca postanowienia umowy społecznej z 2021 roku, wprowadza szeroki pakiet świadczeń osłonowych, który wzbudza duże emocje.
Jeszcze do niedawna wydawało się, że dominacja gigantów technologicznych jest niezachwiana. Tymczasem tegoroczne listy do Świętego Mikołaja wprawiają w osłupienie analityków rynku zabawek. Choć elektronika wciąż cieszy się popularnością, coraz częściej musi dzielić miejsce z zupełnie innymi produktami. To znajdziemy pod choinkami w 2025 roku.
Współczesna bankowość elektroniczna przyzwyczaiła nas do iluzji permanentnej dostępności środków. Tymczasem przerwy w działaniu są niezbędne dla zachowania bezpieczeństwa cyfrowych aktywów, choć ich harmonogram bywa uciążliwy. Klienci jednego z czołowych banków w Polsce muszą przygotować się na nadchodzące utrudnienia. Te funkcje nie będą działać. Problemy mogą napotkać zwłaszcza osoby, które zwlekały z kupnem prezentu na Mikołajki.
W połowie 2025 roku w życie weszła jedna z najbardziej wyczekiwanych reform systemu ubezpieczeń społecznych. Renta wdowia to szansa na łączenie dwóch świadczeń, co dotychczas było prawnie niemożliwe. Wielu emerytów może jednak wpaść w biurokratyczną pułapkę. Kluczowy staje się jeden, często pomijany dokument.
Temat opłat za abonament RTV od lat budzi w Polsce ogromne emocje, stanowiąc przedmiot niekończących się dyskusji. Choć obowiązek rejestracji sprzętu jest teoretycznie powszechny, rzeczywistość pokazuje, że skuteczność poboru opłat jest niska. Polacy powinni ją uiszczać, ale nie wszyscy. Ustawodawca przewidział szeroki katalog wyjątków.
Posiadanie własnego auta w Polsce od dawna przestaje być synonimem luksusu, a staje się coraz kosztowniejszą koniecznością, nierzadko drenującą domowe budżety. W dobie wysokiej inflacji kierowcy mogli cieszyć się nienaruszonymi stawkami za te istotne opłaty. To ma jednak ulec zmianie, resort planuje znaczące podwyżki.