Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

pieniądze, kara
22.10.2024 06:00 Kontrolerzy pukają do drzwi Polaków. Za brak tego dokumentu zapłacisz 5 tys. zł

Od 1 kwietnia 2024 roku właściciele nieruchomości muszą przestrzegać nowych przepisów dotyczących świadectw energetycznych. Niezastosowanie się do wymogów może wiązać się z surowymi karami, a same przepisy mają na celu promowanie oszczędności energetycznej. Sprawdź, co dokładnie zmienia się dla właścicieli domów i mieszkań oraz na jakie koszty trzeba się przygotować.

NSA
21.10.2024 18:03 Milionowa kara dla banków za opóźnienia? Nowa uchwała NSA wprowadza surowe przepisy

Banki mogą zostać ukarane nawet na 1 mln zł za opóźnienia w przekazywaniu danych do KAS. Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego rozstrzygnęła długoletni spór. Co dokładnie zmienia nowe prawo i dlaczego jego konsekwencje mogą być dla banków i SKOK-ów tak kosztowne?

Monety
21.10.2024 06:00 Masz w domu taką monetę z PRL-u? Dziś jest warta fortunę

Monety obiegowe z czasów PRL nie są z reguły kojarzone z wielką wartością. Okazuje się, że jednak, że niepozorna 10-groszówka z 1973 roku może być warta fortunę. Niedawno na aukcji osiągnęła ona zawrotną cenę 33 tysięcy złotych. Choć takich monet wybito aż 80 milionów sztuk, tylko niewielki ich odsetek ma szczególną wadę, która czyni je niezwykle wartościowymi.

disney, streaming
20.10.2024 21:39 Disney+ wprowadza podwyżki cen w Polsce. Nowe stawki już obowiązują

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami, Disney+ wprowadził podwyżki cen w Polsce. Plan Premium jest teraz droższy, ale dostępny jest nowy, tańszy pakiet Standard. Jakie są różnice między ofertami i co oznaczają te zmiany dla użytkowników?

Lotto, wyniki
20.10.2024 05:50 Wielka kumulacja w LOTTO. Wiemy, gdzie ostatnio padły "szóstki"

Znamy najnowsze wyniki losowania Lotto z soboty (19 października) 2024. W losowaniu w grze Lotto w dniu 19 października 2024 następujące liczby okazały się szczęśliwe: 9, 42, 44, 39, 10, 45. Losowania lotto odbywają się w każdy wtorek, czwartek i sobotę. Ile osób tym razem może cieszyć się z wygranych?  

Lotto
19.10.2024 14:33 Dwie wielkie wygrane w grze Lotto. To nie koniec, kumulacja rośnie

Piątek, 18 października okazał się szczęśliwym dniem dla dwóch Polaków, którzy zagrali w Eurojackpot. Szczęśliwcy zagrali w jedną z gier Lotto i zgarnęli gigantyczne kwoty. Jakie liczby padły podczas tego losowania? Okazuje się, że to jeszcze nie koniec, bo nikt nie trafił głównej wygranej, więc kumulacja rośnie. 

senior
19.10.2024 11:31 Zwrot podatku za 13. i 14. emeryturę. Takie kwoty trafią do seniorów

Polscy emeryci otrzymali już tegoroczne wypłaty 13. i 14. emerytury. Okazuje się, że dzięki tym świadczeniom beneficjenci będą mogli liczyć na zwrot podatku podczas kolejnego rozliczenia ze skarbówką. Wiadomo już, jakie kwoty mogą trafić do seniorów. Kiedy pieniądze wpłyną na konta Polaków. Wyjaśniamy szczegóły.

grzyby, grzybiarze
18.10.2024 17:42 Borowik królewski na skraju wyginięcia – co musisz wiedzieć, zanim ruszysz do lasu?

Polskie lasy skrywają prawdziwy klejnot – borowika królewskiego. Jednak ten cenny grzyb jest na skraju wyginięcia i jego zbieranie grozi poważnymi konsekwencjami. Jak możesz pomóc w ochronie tego niezwykłego gatunku?

Rodzina z dzieckiem
18.10.2024 05:30 Polacy masowo składają wnioski o nowe świadczenie. ZUS ujawnił dane

1 października 2024 roku ruszył nowy program rządowy pod nazwą "Aktywny Rodzic", który ma na celu wsparcie rodziców dzieci w wieku od 12. do 35. miesiąca życia. Jest on odpowiedzią na potrzeby osób powracających na rynek pracy po urodzeniu dziecka oraz tych, którzy poszukują dodatkowych środków na opiekę nad najmłodszymi. Program od samego początku wzbudził ogromne zainteresowanie. Dlaczego?

Pralka
17.10.2024 20:00 Pierzesz tak ubrania? Uważaj. Zapłacisz wyższe rachunki

Krótkie programy prania, chociaż kuszą swoją szybkością i wygodą - wbrew powszechnej opinii mogą jednak przyczyniać się do... wyższych rachunków za energię elektryczną. Wiele osób wybiera je w nadziei na oszczędności - wydaje się przecież, że skrócony czas prania równa się mniejszemu zużyciu prądu i wody. Takie założenie okazuje się błędne. 

emerytura, seniorzy
17.10.2024 15:55 Czternastka od ZUS to nie koniec. Seniorzy dostaną jeszcze to

Zbliżający się okres wypłat 14. emerytury budzi wśród seniorów wiele emocji. W 2024 roku dodatkowe wsparcie trafi do niemal 6,8 miliona osób, a ZUS przygotowuje specjalne informacje dla każdego z nich. Co to oznacza dla emerytów i rencistów? Oto, co warto wiedzieć o tej inicjatywie.

Urząd skarbowy
15.10.2024 22:01 Ministerstwo przerwało milczenie w sprawie nagród urzędników. Padły kwoty

Urzędnicy Krajowej Administracji Skarbowej niedawno skarżyli się, że kierownictwo chce zabrać im nagrody. W piśmie przesłanym do mediów informowali także, że szef KAS Marcin Łoboda nie rozmawia że związkowcami i zamyka się w swoim gabinecie. Teraz ministerstwo finansów tłumaczy się z zamieszania związanego z nagrodami. Podano także kwoty, które wypłacono urzędnikom.

zboże, wyrok
15.10.2024 19:19 Kto oszukiwał przy imporcie zboża z Ukrainy? Są pierwsi skazani

Afera zbożowa, która wstrząsnęła polskimi rolnikami po wybuchu wojny w Ukrainie, doprowadziła już do pierwszych wyroków sądowych. Pomimo postępów śledztwa, lista podejrzanych nadal się wydłuża, a prokuratura wciąż bada kolejne wątki tej sprawy. Wiadomo, czego dotyczą zarzuty i jakie kary zapadły dotychczas.

węgiel, dopłaty
15.10.2024 19:15 Ile podatnicy zapłacą za utrzymanie górnictwa w Polsce? Gigantyczna kwota

Polski rząd zaproponował ambitny plan transformacji energetycznej, jednak jego realizacja może okazać się kosztowna. Analitycy z Forum Energii oszacowali ile wyniosą dopłaty z budżetu państwa do wydobycia węgla w Polsce. Ile pieniędzy trzeba zapłacić do 2040 roku, żeby utrzymać górnictwo? Suma oszacowana przez ekspertów robi ogromne wrażenie.

budda, przestępstwo
15.10.2024 17:44 Zarzuty dla Buddy. Skarbówka zabezpieczyła ogromny majątek Youtubera

Kamil L., znany jako youtuber Budda, wraz z dziewięcioma innymi osobami usłyszał poważne zarzuty dotyczące wyłudzania podatku VAT oraz organizowania nielegalnych gier hazardowych w internecie. Krajowa Administracja Skarbowa zabezpieczyła miliony złotych oraz luksusowe dobra należące do podejrzanych. Jakie są szczegóły tej sprawy?

list z ZUS-u
15.10.2024 13:36 ZUS wysyła listy do emerytów. Część z nich będzie musiała oddać pieniądze

ZUS ruszył z wysyłką ważnych listów. Pisma z Zakładu mogą spodziewać się emeryci, a w jego treści znajdą ważne informacje dotyczące czternastej emerytury. Świadczenie zostało wypłacone już jakiś czas temu, a teraz niektórych beneficjentów może czekać niemiła niespodzianka. Okazuje się bowiem, że w wyżej wspomnianych listach ZUS może zażądać zwrotu pieniędzy.

ZUS
15.10.2024 13:03 Dorabiasz na emeryturze? ZUS nie ma dobrych wieści, można stracić świadczenie

Jak co kwartał Zakład Ubezpieczeń Społecznych zaktualizował limity stawek dorabiania, których przekroczenie oznacza zmniejszenie emerytury. Aktualne progi obowiązują od 1 września, a nieznajomość ich może skutkować całkowitym wstrzymaniem wypłacania świadczenia przez ZUS. 

Eurojackpot
15.10.2024 09:28 Milionowa wygrana w Eurojackpot. Gracz zgarnął fortunę bez wychodzenia z domu

To nie była metoda „chybił trafił”, to były przemyślane liczby. I to nie pierwszy raz prawidłowe, bo nie zważając na metodę — Polacy po raz kolejny wygrywają pieniądze w loterii Eurojackpot. Warto rozważyć wzięcie udziału, bo kwoty sięgają kilkudziesięciu milionów złotych.

Bankomat
15.10.2024 09:00 Limity w bankomatach. Jeden bank szczególnie zaskakuje - naprawdę to zrobili

W 2024 roku, podobnie jak w latach poprzednich, polskie banki utrzymują różnorodne limity wypłat gotówki z bankomatów. Te ograniczenia mogą mieć duże znaczenie dla osób, które planują wypłacać większe kwoty gotówki lub często korzystają z bankomatów. Ile wynoszą? Postanowiliśmy to sprawdzić.

wynajem, pieniądze
14.10.2024 20:42 Strefy wolne od najmu. Są pierwsze szczegóły rządowego pomysłu, jest też kłopot

W Polsce najem krótkoterminowy, szczególnie w popularnych turystycznie miastach, od lat budzi kontrowersje. Problem z nadmiernym ruchem turystycznym w centrach miast, które stają się coraz mniej dostępne dla stałych mieszkańców, zmusza do szukania nowych rozwiązań. Rząd planuje wprowadzenie przepisów, które dadzą samorządom możliwość wyznaczania stref, gdzie ten typ najmu będzie zakazany.

eksport, gospodarka
14.10.2024 19:29 Krach polskiego eksportu: Niemcy odwracają się od naszych towarów

Polska gospodarka opiera się w dużej mierze na eksporcie, jednak ostatnie dane wskazują na spore trudności w handlu zagranicznym. Szczególnie niepokojący jest spadek eksportu do naszego kluczowego partnera handlowego – Niemiec. Co za tym stoi i jak te zmiany wpłyną na przyszłość polskiej gospodarki?

wot
14.10.2024 06:15 Niezwykłe znalezisko żołnierzy na terenach dotkniętych powodzią. Trwają poszukiwania właściciela

Wrześniowe powodzie pozbawiły dachu nad głową i majątków wielu mieszkańców południowo-zachodniej Polski, szczególnie ucierpieli ci zamieszkujący Stronie Śląskie i okolica. Właśnie tam żołnierze porządkujący tereny trafili podczas prac na nietypowe znalezisko. Teraz poszukiwany jest właściciel.

żywność, jedzenie
13.10.2024 13:19 Tak rosną ceny popularnych przypraw. Konsumenci będą zmieniać nawyki?

Polaków może czekać spore wyzwanie przy zakupach przypraw. Ekstremalne zjawiska pogodowe na świecie, w tym upały i susze, znacząco wpływają na ceny produktów, które od lat królują w polskich kuchniach. Czy popularne przyprawy znikną z naszych stołów?

testament, zachowek
12.10.2024 14:41 Zachowek po nowemu: Kto stracił prawo do spadku?

Nowe zasady dotyczące zachowku, wprowadzone w 2023 roku, zmieniają sytuację wielu spadkobierców. Nie każdy z nich może już liczyć na ten przywilej. Sprawdź, kto stracił prawo do zachowku i jakie są nowe kryteria, które decydują o jego przyznaniu.

None
12.10.2024 08:28 Nauczyciel zarabia krocie w 45 minut. Korepetycje to biznes, który się opłaca

W Polsce zawód nauczyciela nie kojarzy się z wysokimi zarobkami, dlatego wielu pedagogów decyduje się na dodatkowe źródło dochodu. Korepetycje stały się jednym z popularniejszych sposobów na podreperowanie domowego budżetu. Jakie stawki obowiązują za prywatne lekcje matematyki? Przeanalizowaliśmy ceny w różnych regionach kraju, a wyniki mogą zaskoczyć.

kupon Lotto
11.10.2024 08:22 Znamy wyniki losowania lotto. Jeden z graczy zgarnął wielkie pieniądze

Komu poszczęściło się w Lotto? Sprawdzamy wyniki losowania z 10 października. Wiele osób wzbogaciło się wczoraj o kilka tysięcy złotych, ale tylko do jednej trafiła nagroda główna. Ile pieniędzy znajdzie się na koncie gracza, który trafił ”szóstkę”? Uczestnicy losowania Lotto Plus mieli nieco mniej szczęścia.

ZUS
10.10.2024 21:28 Złóż ten dokument do Halloween, albo zacznie się koszmar. Dla ZUS 31 października jest kluczowy

Renta rodzinna jest ważnym wsparciem finansowym dla osób, które straciły bliskich, a w szczególności dla dzieci kontynuujących naukę po śmierci rodzica. Jednak aby świadczenie to było wypłacane regularnie, trzeba spełnić określone warunki, a jednym z kluczowych jest terminowe złożenie odpowiednich dokumentów w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

Pieniądze, podatki
10.10.2024 12:53 Ogromne podatki dla firm w Polsce. Muszą płacić więcej niż wymaga Unia

Polskie przedsiębiorstwa muszą mierzyć się z rzeczywistością, która często odbiega od tego co przepisy mówią o podatkach. Choć według przepisów nominalna stawka CIT wynosi 19 proc., raporty pokazują, że firmy faktycznie płacą znacznie więcej. Jakie są przyczyny tego zjawiska i jakie wyzwania stawia przed nimi polski system podatkowy?