biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

pieniądze polskie
25.11.2025 12:10 Te kasety to hit lat 90. Teraz znowu są w modzie, warte nawet kilkaset złotych

Dawniej zalegały w kartonach na strychu, dziś mogą zasilić domowy budżet o kilkaset złotych za sztukę. Kasety VHS przeżywają renesans: kolekcjonerzy poszukują pierwszych wydań kultowych filmów, a ceny na aukcjach rosną. Sprawdziliśmy, które tytuły są najcenniejsze, skąd ta moda i jak bezpiecznie sprzedać własny zbiór.

choinka
25.11.2025 09:52 Ceny drzewek na Boże Narodzenie 2025. Tu możesz sam ściąć swoje drzewo

Świąteczna choinka nie musi pochodzić z marketu. Nadleśnictwa otwierają plantacje, na których samodzielnie wybierzesz i zetniesz pachnące drzewko. Sprawdziliśmy tegoroczny cennik i zasady działania tej wyjątkowej „leśnej giełdy”.

Wakacje składkowe: listopad jako ostatni termin, zakres zwolnienia i wniosek RWS przez PUE ZUS
25.11.2025 07:48 Zostało tylko 5 dni, ale trzeba się zgłosić. Polacy nagminnie zapominają o tej najlepszej uldze

Jeśli prowadzisz firmę i w tym roku nie korzystałeś jeszcze z tzw. wakacji składkowych, masz ostatnią chwilę na działanie. Przegapienie terminu 30 listopada oznacza, że ulga za 2025 rok przepadnie bezpowrotnie. Wyjaśniamy, dlaczego tak się dzieje i jak uratować w kieszeni ponad tysiąc złotych.Wakacje składkowe to nowe rozwiązanie, które pozwala przedsiębiorcom raz w roku "odpocząć" od płacenia składek na ubezpieczenia społeczne za jeden wybrany miesiąc. Mechanizm wydaje się prosty, ale kalendarz jest nieubłagany – zwłaszcza pod koniec roku.

Kuchnia PRL
25.11.2025 06:30 Tej pamiątki z PRL-u poszukują kolekcjonerzy. Jest warta fortunę, koniecznie przeszukaj piwnicę

Dla wielu Polaków pamiątki po czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej to wciąż symbol szarej codzienności synonim bylejakości i tandety, a ich miejsce jest co najwyżej na zakurzonym strychu lub w piwnicy. Nic bardziej mylnego. Unikalne, dobrze zachowane przedmioty z epoki potrafią osiągać zaskakująco wysokie ceny, stając się prawdziwymi skarbami dla tych, którzy potrafią je rozpoznać. To, co dla jednych jest bezużytecznym reliktem minionej epoki, dla kolekcjonerów i miłośników designu z połowy XX wieku staje się cennym kąskiem.

pieniądze polskie
25.11.2025 06:15 Wyższe świadczenie pielęgnacyjne od 2026 roku. Znamy szczegóły zmian

Od stycznia 2026 r. świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami wzrośnie do 3386 zł miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji powiązanej ze wzrostem płacy minimalnej, a jednocześnie jedno z najwyższych świadczeń rodzinnych w Polsce, które można nadal łączyć z pracą zawodową i podwyższać przy opiece nad większą liczbą dzieci.

emeryci
24.11.2025 21:30 Pracownicy 50 plus pod ochroną. Sąd Najwyższy stawia jasne granice

Siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego jednoznacznie określił zasady ochrony przedemerytalnej, dając pracownikom powyżej 50. roku życia większą pewność zatrudnienia. Orzeczenie porządkuje rozbieżne interpretacje przepisów i wyznacza granice, których pracodawca nie może przekroczyć.

krwiodawcy
24.11.2025 19:44 Rząd mówi „nie”. Krwiodawcy reagują z niedowierzaniem

Honorowi dawcy krwi apelowali o ogólnopolskie ulgi w transporcie publicznym, ale rząd potwierdził, że nie przewiduje wprowadzenia takich przywilejów. Decyzja wzbudziła dyskusję w środowisku krwiodawców, którzy podkreślają znaczenie swojego wkładu w system ochrony zdrowia, mimo że państwo nie planuje systemowego wsparcia.

Tadeusz Rydzyk
24.11.2025 15:41 Ceny w kawiarni Tadeusza Rydzyka poszły w górę. Tyle pielgrzymi wydadzą teraz na obiad

Fundacja Lux Veritatis, kierowana przez o. Tadeusza Rydzyka, zdecydowała się na podwyżkę cen w prowadzonej przez siebie kawiarni. Wzrost ten dotknął popularne pozycje w menu, szczególnie uwielbiane flaczki czy ciasta.

None
24.11.2025 14:08 Wyszło na jaw, co dzieje się z zarobkami Polaków. GUS przekazuje złą wiadomość

Wynagrodzenia w Polsce rosną najwolniej od kilku lat, a firmy coraz ostrożniej podchodzą do zatrudnienia. Czy to początek większego hamowania rynku pracy?

pieniądze polskie
23.11.2025 19:18 Ile można wpłacić na konto bez zgłoszenia do fiskusa? Najważniejsze limity i zasady

Wiele osób zastanawia się, kiedy wpłata na konto bankowe może zwrócić uwagę urzędu skarbowego. Choć w przepisach istnieje próg, po którego przekroczeniu instytucje finansowe mają obowiązek raportować transakcję, nie oznacza to, że mniejsze kwoty są całkowicie „bezpieczne”. Przedstawiamy najważniejsze informacje o limitach wpłat, raportach bankowych i zasadach obowiązujących od 2025 roku.

gabinet stomatologiczny
23.11.2025 18:22 600 plus na dentystę w 2025 roku. Jak skorzystać z pełnej puli świadczeń NFZ?

Od stycznia 2025 roku osoby opłacające składkę zdrowotną w Polsce mogą korzystać z nowego pakietu świadczeń stomatologicznych, popularnie określanego jako „600 plus na dentystę”. Program obejmuje zarówno profilaktykę, jak i leczenie stomatologiczne, a jego celem jest wsparcie pacjentów w utrzymaniu zdrowia jamy ustnej bez dodatkowych wydatków.

Rafał Trzaskowski
23.11.2025 16:10 Rafał Trzaskowski dostanie podwyżkę, radni zdecydowali. Tyle będzie zarabiał prezydent Warszawy

Decyzja stołecznych radnych o podniesieniu pensji Prezydenta Warszawy Rafała Trzaskowskiego wywołała burzliwą dyskusję w przestrzeni publicznej, stając się jednym z głośniejszych tematów lokalnej polityki finansowej. Sprawa budzi kontrowersje, ponieważ mimo poparcia większości, sprzeciw wobec zmian wyrazili radni Prawa i Sprawiedliwości oraz Lewicy.

telefon
23.11.2025 15:38 W żadnym wypadku nie odbieraj połączenia od tego numeru. Wystarczy kilka sekund, by stracić pieniądze

Każdy użytkownik telefonu powinien zdawać sobie sprawę, że to narzędzie, które chętnie wykorzystują oszuści. Wystarczy chwila nieuwagi i kilka sekund, aby dać się naciągnąć i stracić  bardzo często pokaźną sumę pieniędzy. Dla własnego bezpieczeństwa, o tych numerów lepiej nie odbieraj połączeń.

lotto, Totalizator Sportowy
22.11.2025 21:15 Rozbili bank w Lotto, ale nigdy nie odebrali wygranych. Przepadły milionowe kwoty

Emocje, wielkie nadzieje i zaskakujące finały – Lotto od lat przyciąga graczy, ale nie każda wygrana trafia do właściciela. Dlaczego ogromne kwoty potrafią przepaść bez śladu i co stoi za najbardziej zagadkowymi przypadkami? Coraz więcej historii pokazuje, że nie zawsze chodzi o zwykłą nieuwagę. Niektóre sytuacje odsłaniają mechanizmy, o których większość graczy nawet nie myśli.

Od 1 stycznia 2026 dodatkowe osoby dostaną ten zasiłek. Na to czekały Polki i Polacy.
22.11.2025 10:54 Od 1 stycznia 2026 dodatkowe osoby dostaną ten zasiłek. Na to czekały Polki i Polacy

Od 1 stycznia 2026 roku świadczenie wspierające trafi do najszerszej grupy osób z niepełnosprawnościami. To ostatni, trzeci etap wdrażania tego świadczenia, który otwiera drogę do finansowego wsparcia dla dziesiątek tysięcy nowych osób. Wyjaśniamy, kogo dokładnie obejmie pomoc, jakie kwoty można otrzymać i krok po kroku, jak po nie sięgnąć.

Pudła na strychu
22.11.2025 08:03 Ta pamiątka z PRL-u wraca do łask. Kolekcjonerzy zapłacą za nią krocie

Stare kasety wideo, te same, które niegdyś zalegały na strychach i w piwnicach, przeżywają niespodziewany renesans. Okazuje się, że to, co dla jednych jest bezużytecznym reliktem minionej epoki, dla innych staje się cennym skarbem i nowym obiektem inwestycji. Rynek kolekcjonerski dostrzegł magię analogowego kina, a unikatowe egzemplarze filmów na kasetach VHS osiągają dziś astronomiczne ceny.

Testament spadek
21.11.2025 20:42 Nadchodzą ważne zmiany w podatku od spadków i darowizn. Sejm zdecydował

Sprawy spadkowe to w Polsce często droga przez mękę, pełna skomplikowanych terminów i regulacji, których niedotrzymanie może kosztować tysiące złotych. Wiele osób traci przysługujące przywileje nieodpowiednie przepisy. Sejm właśnie zrobił jednak istotny krok w stronę cywilizowania tych procedur, przyjmując kluczową nowelizację.

Meble z PRL
21.11.2025 17:15 Ten mebel w PRL-u był w niemal każdym domu. Dziś jest wart krocie, kolekcjonerzy go poszukują

Jeszcze do niedawna domowe porządki w piwnicach, na strychach czy w mieszkaniach odziedziczonych po dziadkach kończyły się masowym wywożeniem starych sprzętów na śmietnik. Charakterystyczne meble kojarzone z minioną epoką, choć często lądowały na śmietnikach, już od kilku lat zyskują na znaczeniu. Za ten obiekt można dostać krocie.

Urząd Skarbowy
21.11.2025 15:49 Skarbówka prowadzi kontrole. W tym przypadku Polacy zapłacą gigantyczną karę

Większość obywateli żyje w przekonaniu, że rzetelne opłacanie comiesięcznych zaliczek i terminowe składanie rocznych deklaracji PIT zamyka temat rozliczeń z państwem. To złudne wrażenie. Fiskus coraz częściej sięga po narzędzia, o których istnieniu przeciętny podatnik dowiaduje się dopiero w momencie otrzymania wezwania do złożenia wyjaśnień.

Narodowy Fundusz Zdrowia
21.11.2025 15:30 Miliardy złotych dla NFZ. Sejm podjął decyzję, środki pójdą na konkretny cel

Sytuacja finansowa w Narodowym Funduszu Zdrowia od miesięcy przypomina balansowanie na linie, a dyrektorzy szpitali z niepokojem patrzą na topniejące konta swoich placówek. Widmo braku płynności finansowej, które realnie zagroziło ciągłości leczenia pacjentów, wymusiło na rządzących podjęcie zdecydowanych kroków. Do NFZ popłyną miliardy.

gotówka
21.11.2025 15:05 Zostało 9 dni na złożenie wniosku. Polacy muszą się pospieszyć, by otrzymać świadczenie

Program „Dobry Start”, czyli jednorazowe świadczenie w wysokości 300 złotych, potocznie nazywane pieniędzmi na wyprawkę szkolną, to stały element wsparcia rodzin w Polsce. Choć inicjatywa ta jest z nami od 2018 roku, co roku pojawia się kluczowa data, o której wielu rodziców zapomina, a która decyduje o możliwości uzyskania finansowego wsparcia na początku roku szkolnego.

Władimir Putin
21.11.2025 13:13 Rosja wyprzedaje fizyczne złoto. Putin sięga do rezerw po raz pierwszy

Odpowiedź Kremla na zachodnie sankcje i rosnące koszty wojny na Ukrainie nabiera realnych kształtów. Centralny Bank Rosji potwierdził rozpoczęcie sprzedaży fizycznego złota ze swoich strategicznych rezerw.

Polski Komitet Olimpijski
21.11.2025 12:06 50 tys. zł za urodzenie dziecka. Z szansy mogą skorzystać te Polki

Polski Komitet Olimpijski (PKOl) uruchomił innowacyjny program „Mama Olimpijka”. Program oferuje jednorazowe świadczenie o wartości 50 tysięcy złotych. Jakie konkretnie warunki trzeba spełnić, aby skorzystać z tej inicjatywy, i w jakiej formie pomoc jest przekazywana?

Prąd
21.11.2025 07:37 Wielki skok w rachunkach za prąd. Drożej o 55 proc., opłaty uderzą w tych Polaków

Zbliżający się rok 2026 przyniesie przedsiębiorcom i gospodarstwom rolnym kolejny, znaczący wzrost kosztów prowadzenia działalności. Uderzenie w portfel nie będzie wynikać wyłącznie z dynamicznej ceny energii elektrycznej (kWh), ale z podwyżki dwóch kluczowych składników obowiązkowych: opłaty mocowej oraz opłaty kogeneracyjnej. Już od stycznia 2026 roku stawki tych opłat regulacyjnych mają wystrzelić do historycznie wysokich poziomów

Seniorka
20.11.2025 22:21 Przerażająca spirala długów seniorów. Pękła bańka, to bajońska suma

Polscy seniorzy wkraczają w przerażającą spiralę zadłużenia. Choć wielu z nich zaciąga pożyczki na niewielkie kwoty, spada liczba dłużników, a łączna suma zaległych zobowiązań osób po 65. roku życia osiąga poziom bezprecedensowy. W obliczu rosnących kosztów życia i braku realnej pomocy finansowej sytuacja może mieć daleko idące konsekwencje.

ZUS emeryci
20.11.2025 22:01 Pilne wieści dla emerytów, zacznie się 1 grudnia. Jedna pomyłka i mogą słono zapłacić

Końcówka roku to zazwyczaj czas planowania świątecznych wydatków, jednak dla sporej grupy seniorów nadchodzące tygodnie powinny upłynąć pod znakiem skrupulatnej analizy pasków wynagrodzeń. Od 1 grudnia wchodzą w życie nowe regulacje, które bezpośrednio zdecydują o tym, czy emerytura wpłynie na konto w pełnej wysokości, czy zostanie pomniejszona lub zawieszona.

skrzynka na listy
20.11.2025 19:56 Tajemnicza koperta z "orzełkiem". System jest bezlitosny, a Polacy płacą

Wyjmujesz ze skrzynki list z państwowym godłem i oblewa Cię zimny pot? Słusznie, bo w 2025 roku machina urzędnicza działa szybciej niż kiedykolwiek. Wystarczy chwila nieuwagi na drodze lub drobne zapomnienie, by system automatycznie zajął Twoje konto bankowe. W centrum tego mechanizmu stoi jeden urząd w Polsce, który "ściga" miliony obywateli. Jednak w cieniu państwowej egzekucji czają się oszuści, którzy na naszym strachu próbują zbić fortunę. 

pko bp
20.11.2025 17:13 PKO BP alarmuje klientów. W weekend zapowiada spore utrudnienia

Klienci największego banku w Polsce muszą przygotować się na spore utrudnienia w najbliższy weekend. PKO Bank Polski zapowiedział prace serwisowe, które tym razem potrwają wyjątkowo długo. Jeśli planujesz większe zakupy w internecie lub musisz wykonać pilny przelew, lepiej zrób to jak najszybciej. 

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: