biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

lotto
28.11.2025 13:51 Nowy milioner w Polsce. Wiemy, gdzie padła "szóstka" w Lotto, zwycięzca zgarnął fortunę

Czwartkowe losowanie Lotto przyniosło ogromną wygraną – jeden gracz trafił "szóstkę” wartą 14 390 066 zł. Pozostali uczestnicy również mieli powody do radości, bo padło wiele niższych nagród, a Lotto Plus zapewniło kolejne wypłaty. Wiadomo już, gdzie kupiono szczęśliwy kupon. Sprawdzamy wyniki, zasady gry i zapowiadane pule na kolejne losowanie. 

Pieniądze
28.11.2025 13:02 Zaskakujące dane o inflacji, takich informacji nie było od 20 miesięcy. Polacy odczują to przed Świętami

Najnowsze dane z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) to pozytywny sygnał dla polskiej gospodarki. Opublikowany właśnie odczyt inflacji CPI za listopad nie tylko zaskoczył analityków, ale też ustanowił nowy najniższy poziom w ciągu 20 miesięcy.

Auchan Black Week
28.11.2025 11:48 Polacy w piątek pobiegną do Auchan. Oddają 50 proc. za zakupy, na promocji hitowy sprzęt

Listopad to dla branży handlowej okres absolutnie kluczowy. Choć tradycja Czarnego Piątku przywędrowała do nas ze Stanów Zjednoczonych, polski rynek zaadaptował ją w specyficzny sposób. W tym roku, w gąszczu tysięcy ofert, szczególną uwagę przykuwa strategia sieci Auchan. Polacy w piątek rzucą się do sklepów. Oprócz uwielbianego sprzętu, w promocyjnej ofercie znalazło się mnóstwo elektroniki.

Pieniądze podatek
28.11.2025 09:32 Wyższy podatek dla właścicieli domów i mieszkań. Nowe ustalenia z Sejmu, dokument już w grudniu

Temat zupełnie nowego podatku wraca jak bumerang przy każdej dyskusji o kryzysie w konkretnym obszarze. Tym razem to konkretna zapowiedź legislacyjna, która może zmrozić krew w żyłach inwestorom. Lewica zamierza jeszcze w grudniu złożyć w Sejmie projekt ustawy, który ma ostudzić rozgrzany do czerwoności rynek. Polacy mogą zapłacić więcej.

Wigilia opłatek
28.11.2025 08:25 Wolna Wigilia nie dla wszystkich. Te osoby i tak pójdą do pracy, jest lista

Decyzja o ustanowieniu 24 grudnia dniem ustawowo wolnym od pracy była jedną z najbardziej wyczekiwanych zmian. Choć entuzjazm społeczny jest ogromny, a wizja spokojnych przygotowań do pierwszej gwiazdki kusi każdego, nowa rzeczywistość prawna nie dla wszystkich oznacza błogie lenistwo. Te osoby pójdą do pracy pomimo zmian w przepisach. Jest lista zawodów.

zima, wypadek
28.11.2025 07:05 Jeżeli przewróciłeś się na śliskim chodniku, należy ci się odszkodowanie. Polacy muszą pamiętać

Śnieg na chodnikach potrafi zaskoczyć szybciej, niż zacznie się prawdziwa zima. Z pozoru drobny poślizg może otworzyć zupełnie nowe możliwości, o których większość przechodniów nie ma pojęcia. Warto wiedzieć, jakie zasady naprawdę rządzą zimowymi realiami i dlaczego to, co wygląda na zwykły niefortunny upadek, wcale nie musi nim być. Nieoczywiste konsekwencje takiego incydentu potrafią całkowicie zmienić sposób patrzenia na codzienny spacer.

szuflada
27.11.2025 19:58 Ukryte bogactwo w twoim domu: przedmioty, które mogą przynieść fortunę

Czy wiesz, że w twoim domu może kryć się prawdziwa skarbnica? To, co przez lata leżało zapomniane w szufladach i na półkach, dla kolekcjonerów i miłośników staroci może mieć ogromną wartość, a sprzedaż takich przedmiotów staje się coraz popularniejszym sposobem na szybki zastrzyk gotówki.

stłuczka, mandat
27.11.2025 18:33 Nagrywanie wypadku? To nie tylko ryzykowne, ale i bardzo kosztowne

Myślisz, że szybkie nagranie stłuczki telefonem to nic złego? Policja przypomina, że takie zachowanie może kosztować cię setki złotych i punkty karne, a na drodze liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo, nie ciekawość.

Szymon Hołownia
27.11.2025 15:20 Tyle kosztowała podróż Szymona Hołowni do Etiopii. Pięciocyfrowa kwota za raptem 4 dni

Szymon Hołownia, wówczas pełniący funkcję marszałka Sejmu, złożył na początku listopada oficjalną wizytę w Etiopii. Lider Polski 2050 spędził cztery dni w Addis Abebie, a delegacja wykraczały poza tradycyjne kontakty między organami ustawodawczymi różnych państw. Wyjazd budzi kontrowersje nie tylko ze względu na jego cel, zakres oraz moment polityczny, ale i rachunek, jaki ponieśli podatnicy. Koszt delegacji został ujawniony przez Kancelarię Sejmu.

pieniadze
27.11.2025 14:01 Polacy oszczędzą więcej bez podatku. IKE z rekordowym limitem w 2026 roku

Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), będące kluczowym elementem prywatnego, dodatkowego oszczędzania na starość, ponownie zyskuje na atrakcyjności. Oszczędzający mogą zacierać ręce – w 2026 roku maksymalny roczny limit wpłat ma osiągnąć rekordowy poziom.

automat na opakowania zwrotne
27.11.2025 12:49 Luka w systemie kaucyjnym. Tak kolejny znany producent omija nowe prawo w Polsce

System kaucyjny miał objąć wszystkie butelki zwrotne, ale duzi producenci browarów znajdują sposoby, by go ominąć. Carlsberg dopiął swego i uzyskał interpretację zwalniającą jego butelki z ogólnopolskiego systemu depozytowego, a “Rzeczpospolita” informuje, że Grupa Żywiec już czeka na podobną decyzję. Stawką są miliony złotych i przyszłość szklanych opakowań w polskich sklepach.

karp
27.11.2025 12:29 Tyle w tym roku zapłacimy za karpia na Boże Narodzenie. Hodowcy już ujawniają stawki

Ruszył sezon odłowów, a wraz z nim ujawniono pierwsze cenniki karpia. Choć tegoroczna wiosna była niekorzystna dla hodowli, świąteczny karp nie powinien znacąco obciążyć domowego budżetu. Sprawdziliśmy, ile kosztuje żywa ryba, tusza i filet – zarówno na targu, jak i w internecie.

pieniądze polskie
26.11.2025 20:47 Klienci tego operatora dostaną po 500 zł rekompensaty. UOKiK zdecydował

Setki tysięcy użytkowników T‑Mobile mogą wkrótce otrzymać po 500 zł – decyzja UOKiK kończy wieloletnie kontrowersje wokół subskrypcji, które w niektórych przypadkach włączały się same, obciążając rachunki. Operator musi teraz wprowadzić radykalne zmiany, a klienci w końcu zyskają jasność i bezpieczeństwo w korzystaniu z usług.

kolęda, pieniądze
26.11.2025 16:11 Nowe zasady kolędy 2026. Księża nie przyjdą do każdego, Polacy muszą się przygotować

Tegoroczny sezon odwiedzin duszpasterskich może zaskoczyć nawet stałych uczestników tradycji. Parafie w całym kraju szykują rozwiązanie, które zmieni dotychczasowy rytm wizyt. Niektórzy mówią wręcz o przełomie, który wpłynie na to, jak wierni postrzegają ten zwyczaj. Co stoi za nowym podejściem i czy rzeczywiście może odmienić kolędę na dłużej?

telefon w ręce
26.11.2025 15:26 Zmiana obejmie wszystkich Polaków. Chodzi o mandaty w mObywatelu

Korzystasz z mObywatela? Wkrótce aplikacja może ujawnić więcej, niż się spodziewasz – zmiany w module Mandaty sprawią, że kierowcy będą mieli dostęp do nowych informacji o karach, które do tej pory pozostawały poza zasięgiem smartfona. To krok, który może zaskoczyć wielu użytkowników.

Bezdomny
26.11.2025 15:11 Bezdomny dostał pół miliona złotych. To co zrobił później wprawia w osłupienie

Czy nagły zastrzyk gotówki może wyrwać kogoś z bezdomności? W 2005 roku scenarzysta Wayne Powers postanowił to sprawdzić, wręczając bezdomnemu mężczyźnie 100 000 dolarów. Eksperyment, udokumentowany dla stacji Showtime, miał zaskakujący finał, który odsłania głębsze mechanizmy psychologii ubóstwa.

zarobki, pieniądze
26.11.2025 10:56 Ta Polka ma tylko 37 lat i majątek wart 183 mln zł. Prowadzi znany biznes

Za kulisami jednej z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek stoi osoba, której historia wciąż zaskakuje. Choć jej nazwisko nie schodzi z biznesowych zestawień, sama konsekwentnie unika rozgłosu. Co kryje się za tą niezwykłą drogą na szczyt? Jak wygląda codzienność kogoś, kto od lat budzi ciekawość branży? I dlaczego wciąż mówi się o niej tak niewiele?

Jurek Owsiak
26.11.2025 09:05 Tyle naprawdę zarabia Jurek Owsiak. Prezes WOŚP ujawnił kwotę

Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbywa się 26 stycznia. Jak co roku, im bliżej do tego wielkiego wydarzenia, tym większe zainteresowanie fundacją oraz jej prezesem — Jerzym Owsiakiem. Wiele osób ciekawią jego zarobki; na ten temat pojawia się wiele spekulacji, choć sam Owsiak ujawnił swoje zarobki już jakiś czas temu.

NBP
25.11.2025 19:42 NBP wydaje nową monetę. Już 26 listopada przed oddziałami ustawią się kolejki

Narodowy Bank Polski (NBP) regularnie dostarcza pasjonatom numizmatyki oraz kolekcjonerom specjalnych wydań, wprowadzając do obiegu nowe banknoty i monety. Najnowsza emisja, planowana na 26 listopada, z pewnością wywoła spore zainteresowanie, a być może i kolejki przed oddziałami NBP. Do obiegu trafi nietypowa moneta kolekcjonerska o nominale 20 zł, nawiązująca do historii Powstania Listopadowego.

Waloryzacja emerytur i rent w 2026 roku. Emeryci nie mają powodów do radości.
25.11.2025 17:17 Waloryzacja emerytur i rent w 2026 roku. Emeryci nie mają powodów do radości

Kolejny rok przynosi rozczarowanie dla milionów emerytów i rencistów. Zamiast zapowiadanych podwyżek, świadczenia wzrosną jedynie symbolicznie. Które grupy będą mogły liczyć na nieco wyższe dodatki, a które zaledwie na kilka groszy? Sprawdzamy, jak wyglądać będzie rzeczywista waloryzacja w 2026 roku.

Krystyna Pawłowicz
25.11.2025 16:01 Dwie emerytury i sowita odprawa. Tyle pieniędzy otrzyma Pawłowicz po odejściu z TK

Przejście w stan spoczynku Krystyny Pawłowicz, sędzi Trybunału Konstytucyjnego (TK), z dniem 5 grudnia, zgodnie z potwierdzeniem biura prasowego TK, kończy pewien etap w polskim wymiarze sprawiedliwości. Oprócz dwóch świadczeń emerytalnych – tzw. zwykłej i sędziowskiej – sędzia Pawłowicz otrzyma również pokaźną odprawę oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

pieniądze polskie
25.11.2025 12:10 Te kasety to hit lat 90. Teraz znowu są w modzie, warte nawet kilkaset złotych

Dawniej zalegały w kartonach na strychu, dziś mogą zasilić domowy budżet o kilkaset złotych za sztukę. Kasety VHS przeżywają renesans: kolekcjonerzy poszukują pierwszych wydań kultowych filmów, a ceny na aukcjach rosną. Sprawdziliśmy, które tytuły są najcenniejsze, skąd ta moda i jak bezpiecznie sprzedać własny zbiór.

choinka
25.11.2025 09:52 Ceny drzewek na Boże Narodzenie 2025. Tu możesz sam ściąć swoje drzewo

Świąteczna choinka nie musi pochodzić z marketu. Nadleśnictwa otwierają plantacje, na których samodzielnie wybierzesz i zetniesz pachnące drzewko. Sprawdziliśmy tegoroczny cennik i zasady działania tej wyjątkowej „leśnej giełdy”.

Wakacje składkowe: listopad jako ostatni termin, zakres zwolnienia i wniosek RWS przez PUE ZUS
25.11.2025 07:48 Zostało tylko 5 dni, ale trzeba się zgłosić. Polacy nagminnie zapominają o tej najlepszej uldze

Jeśli prowadzisz firmę i w tym roku nie korzystałeś jeszcze z tzw. wakacji składkowych, masz ostatnią chwilę na działanie. Przegapienie terminu 30 listopada oznacza, że ulga za 2025 rok przepadnie bezpowrotnie. Wyjaśniamy, dlaczego tak się dzieje i jak uratować w kieszeni ponad tysiąc złotych.Wakacje składkowe to nowe rozwiązanie, które pozwala przedsiębiorcom raz w roku "odpocząć" od płacenia składek na ubezpieczenia społeczne za jeden wybrany miesiąc. Mechanizm wydaje się prosty, ale kalendarz jest nieubłagany – zwłaszcza pod koniec roku.

Kuchnia PRL
25.11.2025 06:30 Tej pamiątki z PRL-u poszukują kolekcjonerzy. Jest warta fortunę, koniecznie przeszukaj piwnicę

Dla wielu Polaków pamiątki po czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej to wciąż symbol szarej codzienności synonim bylejakości i tandety, a ich miejsce jest co najwyżej na zakurzonym strychu lub w piwnicy. Nic bardziej mylnego. Unikalne, dobrze zachowane przedmioty z epoki potrafią osiągać zaskakująco wysokie ceny, stając się prawdziwymi skarbami dla tych, którzy potrafią je rozpoznać. To, co dla jednych jest bezużytecznym reliktem minionej epoki, dla kolekcjonerów i miłośników designu z połowy XX wieku staje się cennym kąskiem.

pieniądze polskie
25.11.2025 06:15 Wyższe świadczenie pielęgnacyjne od 2026 roku. Znamy szczegóły zmian

Od stycznia 2026 r. świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami wzrośnie do 3386 zł miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji powiązanej ze wzrostem płacy minimalnej, a jednocześnie jedno z najwyższych świadczeń rodzinnych w Polsce, które można nadal łączyć z pracą zawodową i podwyższać przy opiece nad większą liczbą dzieci.

emeryci
24.11.2025 21:30 Pracownicy 50 plus pod ochroną. Sąd Najwyższy stawia jasne granice

Siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego jednoznacznie określił zasady ochrony przedemerytalnej, dając pracownikom powyżej 50. roku życia większą pewność zatrudnienia. Orzeczenie porządkuje rozbieżne interpretacje przepisów i wyznacza granice, których pracodawca nie może przekroczyć.

krwiodawcy
24.11.2025 19:44 Rząd mówi „nie”. Krwiodawcy reagują z niedowierzaniem

Honorowi dawcy krwi apelowali o ogólnopolskie ulgi w transporcie publicznym, ale rząd potwierdził, że nie przewiduje wprowadzenia takich przywilejów. Decyzja wzbudziła dyskusję w środowisku krwiodawców, którzy podkreślają znaczenie swojego wkładu w system ochrony zdrowia, mimo że państwo nie planuje systemowego wsparcia.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: