Pieniądze
Pieniądze – czym są i skąd się biorą?
Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Najważniejsze funkcje pieniądza
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Wyniki najnowszego badania przeprowadzonego przez Instytut Badawczy Randstad we współpracy z GfK wskazują, że Polski rynek pracy wchodzi w nowy rok z optymistycznymi prognozami. Komentarze ekspertów podkreślają jednak, że pomimo pozytywnych sygnałów, sytuacja gospodarcza wciąż budzi obawy.
W sieci szybko rozprzestrzenia się wypowiedź posła Polski 2050, Rafała Kasprzyka, który w kontekście rosnących cen masła zasugerował pewne rozwiązanie problemu. Jego słowa wywołały zarówno krytykę, jak i falę ironicznych komentarzy.
Nowa ustawa budżetowa wprowadza zmiany, które mogą znacząco wpłynąć na sytuację finansową głowy państwa. Jakie decyzje czekają Andrzeja Dudę, a co przyniosą one jego następcom? Szczegóły są bardziej intrygujące, niż można się spodziewać.
Nadchodzą zmiany, które mogą wpłynąć na portfele milionów kierowców. Czy ceny paliw wzrosną? Ministerstwo ujawnia szczegóły dotyczące kluczowej opłaty, która finansuje inwestycje drogowe i kolejowe. Co oznacza to dla przeciętnego użytkownika samochodu?
Grudzień 2024 roku przyniesie dobrą wiadomość dla rodziców oczekujących na wypłaty świadczenia 800 plus. W związku z kalendarzem świątecznym ZUS zaplanował inne daty przelewów, z korzyścią dla rodzin, które myślą o przedświątecznych zakupach. Oto jak będą wyglądały grudniowe terminy wypłat.
Wprowadzenie tzw. wakacji składkowych dało przedsiębiorcom możliwość jednorazowego zwolnienia z opłacania składek ZUS przez jeden miesiąc w roku. Choć rozwiązanie miało być wsparciem dla prowadzących działalność gospodarczą, jego realizacja napotyka poważne problemy. Dlaczego?
O wysokości emerytury decyduje kilka kluczowych czynników. Bardzo istotne w tej kwestii są wynagrodzenia. Wiele osób zastanawia się, na jaką emeryturę będą mogli liczyć w przyszłości. Wiemy, ile trzeba zarabiać, by otrzymać świadczenie na poziomie 4000 zł. Wiele osób może się zdziwić.
Niewiele osób wie, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych oferuje możliwość otrzymania renty w wysokości 1335,72 zł miesięcznie bez względu na wiek. Świadczenie to skierowane jest do osób, które zamierzają zmienić kwalifikacje zawodowe.
4 grudnia obchodziliśmy Barbórkę, czyli święto górników. Ich praca od lat budzi zarówno podziw i respekt, jak i spore kontrowersje. Mimo trudnych warunków zawód ten pozostaje atrakcyjny z powodu wysokich wynagrodzeń i licznych przywilejów, o których inne branże mogą jedynie pomarzyć. Na jak dużo górnicy mogą faktycznie liczyć?
Wtorkowe losowanie Eurojackpot, które odbyło się 3 grudnia, okazało się szczęśliwe dla jednego z polskich graczy. W punkcie LOTTO przy ul. Grażyny 4 w Krakowie zakupiono kupon, który przyniósł wygraną II stopnia (5+1). To najwyższa wygrana w historii miasta.
Biedronka to jeden z najczęściej odwiedzanych sklepów w Polsce, gdzie można kupić nie tylko żywność, ale także chemię i artykuły gospodarstwa domowego. Jedna z aktualnych ofert z pewnością zainteresuje wielu z was — w sklepach tej sieci w całym kraju ogłoszono promocję na cukier. Można będzie sporo zaoszczędzić.
Pozostawienie napiwku kelnerce lub kelnerowi to miły gest, który wyraża wdzięczność za wysokiej jakości obsługę. Wiele osób zastanawia się, w jaki sposób to zrobić, by nie popełnić gafy. Okazuje się, że jeden błąd jest szczególnie rażący i powinniśmy go unikać. Na co zwrócić uwagę przy dawaniu napiwku w restauracji czy kawiarni? Wyjaśniamy.
Dlaczego ceny jajek w Polsce gwałtownie rosną? Skąd bierze się niepewność wśród producentów, a co za tym idzie – potencjalne braki na półkach? Analizujemy sytuację, która może wpłynąć na codzienne zakupy Polaków.
Dynamiczne zmiany na rynku usług medycznych mogą sprawić, że jedna z kluczowych dziedzin zdrowia stanie się coraz mniej dostępna. Eksperci alarmują, że nadchodzący rok przyniesie istotne wyzwania. Co sprawia, że koszty rosną w tak szybkim tempie i jak to wpłynie na pacjentów?
Nie wszyscy muszą płacić abonament RTV. Istnieją konkretne warunki, które pozwalają uniknąć tego obowiązku. Czy kwalifikujesz się do zwolnienia? Dowiedz się, jakie zmiany czekają nas w 2025 roku.
Program „Czyste Powietrze” niespodziewanie wstrzymano, pozostawiając tysiące osób w niepewności. Co dalej z wnioskami i inwestycjami już zrealizowanymi? Wyjaśnienia Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej rzucają światło na przyszłość tego popularnego projektu.
Znana sieć marketów jak co roku przygotowała świąteczne paczki dla swoich pracowników i ich dzieci. Jednak w tym roku zainteresowanie ich zawartością przeniosło się również do internetu. Co znalazło się w środku i dlaczego wzbudziło to tyle emocji?
Parkingi przy popularnych marketach to miejsca, gdzie nieostrożni kierowcy mogą narazić się na kary wynoszące nawet 3 tysiące złotych. Mandaty nie dotyczą wyłącznie aut spalinowych – także właściciele pojazdów elektrycznych mogą zostać ukarani. Co sprawia, że parkowanie w tych miejscach jest tak ryzykowne?
Czy dług zawsze oznacza ryzyko utraty domu lub mieszkania? Procedury komornicze kryją wiele zaskakujących szczegółów, które mogą odmienić sytuację dłużnika. Jakie kroki podejmuje komornik i na co mogą liczyć lokatorzy?
Urząd Ochrony Danych Osobowych nałożył gigantyczną karę finansową na Chorągiew Stołeczną ZHP. Organizacja nie zastosowała odpowiednich środków ochrony danych i teraz będzie musiała zapłacić niemal 25 tys. złotych. Za co konkretnie ukarano harcerzy?
Wielu Polaków ma w swoich domach ozdoby choinkowe z czasów PRL-u. Okazuje się, że mogą być warte fortunę. Kolekcjonerzy poszukują konkretnych egzemplarzy i są w stanie zapłacić za nie krocie. Ceny bombek z PRL-u przyprawiają o zawrót głowy. W przypadku niektórych z nich można zyskać nawet kilka tysięcy złotych za sztukę.
Od 1 grudnia obowiązują nowe limity dla emerytów. Osoby pobierające świadczenie z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych powinni dokładnie zapoznać się ze zmianami. W niektórych przypadkach można nawet stracić pieniądze. Kto konkretnie musi uważać na te limity i ile one wynoszą? Odpowiadamy.
Rozpoczął się grudzień, więc czas na ostatnią kartkę z tegorocznych kalendarzy. Wraz z nim nadchodzi okres świąteczny, który w tym roku przygotował niespodziankę dla części seniorów. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował o zmianie w harmonogramie wypłat emerytury i świadczeń na koniec 2024 roku. Kto dostanie wypłatę z ZUS jeszcze przed świętami?
Seniorzy mogą ubiegać się o dodatkowe pieniądze do emerytury. Zakład Ubezpieczeń Społecznych co miesiąc wypłaca ryczałt energetyczny. Aby jednak otrzymać dodatek, trzeba spełnić jeden, kluczowy warunek. Komu dokładnie należą się pieniądze? Wyjaśniamy.
Bezpłatne przejazdy komunikacją miejską to rozwiązanie, które przyciąga uwagę coraz większej liczby Polaków. Kto może skorzystać z tego udogodnienia i na jakich zasadach? Sprawdzamy, jakie możliwości oferują samorządy i czy darmowe przejazdy są dostępne tylko dla seniorów.
W sobotę (30 listopada) los uśmiechnął się do jednego z graczy Lotto. Zwycięzca poprawnie wytypował wszystkie sześć liczb i teraz zgarnie prawdziwą fortunę. Polska ma nowego milionera. Jaka kwota trafi do szczęśliwca?
Zrobienie prawa jazdy to ważny krok na drodze do niezależności i nowych możliwości zawodowych. Niestety, rosnące koszty kursów sprawiają, że dla wielu osób realizacja tego celu staje się coraz trudniejsza. Na szczęście istnieją sposoby na uzyskanie dofinansowania, które pokryje część lub nawet całość wydatków związanych z uzyskaniem uprawnień do prowadzenia pojazdów.
Przestępcy nie ustają w wymyślaniu coraz bardziej wyrafinowanych metod na oszustwa. Podszywają się pod listonoszy, policjantów i urzędników, aby zdobyć dane osobowe i pieniądze. Ich ofiarami najczęściej padają osoby starsze i samotne, które są łatwym celem manipulacji. Poczta Polska wydała komunikat w związku z nową metodą wyłudzania pieniędzy.
