Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Czwartkowe losowanie Lotto przyniosło ogromną wygraną – jeden gracz trafił "szóstkę” wartą 14 390 066 zł. Pozostali uczestnicy również mieli powody do radości, bo padło wiele niższych nagród, a Lotto Plus zapewniło kolejne wypłaty. Wiadomo już, gdzie kupiono szczęśliwy kupon. Sprawdzamy wyniki, zasady gry i zapowiadane pule na kolejne losowanie.
Najnowsze dane z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) to pozytywny sygnał dla polskiej gospodarki. Opublikowany właśnie odczyt inflacji CPI za listopad nie tylko zaskoczył analityków, ale też ustanowił nowy najniższy poziom w ciągu 20 miesięcy.
Listopad to dla branży handlowej okres absolutnie kluczowy. Choć tradycja Czarnego Piątku przywędrowała do nas ze Stanów Zjednoczonych, polski rynek zaadaptował ją w specyficzny sposób. W tym roku, w gąszczu tysięcy ofert, szczególną uwagę przykuwa strategia sieci Auchan. Polacy w piątek rzucą się do sklepów. Oprócz uwielbianego sprzętu, w promocyjnej ofercie znalazło się mnóstwo elektroniki.
Temat zupełnie nowego podatku wraca jak bumerang przy każdej dyskusji o kryzysie w konkretnym obszarze. Tym razem to konkretna zapowiedź legislacyjna, która może zmrozić krew w żyłach inwestorom. Lewica zamierza jeszcze w grudniu złożyć w Sejmie projekt ustawy, który ma ostudzić rozgrzany do czerwoności rynek. Polacy mogą zapłacić więcej.
Decyzja o ustanowieniu 24 grudnia dniem ustawowo wolnym od pracy była jedną z najbardziej wyczekiwanych zmian. Choć entuzjazm społeczny jest ogromny, a wizja spokojnych przygotowań do pierwszej gwiazdki kusi każdego, nowa rzeczywistość prawna nie dla wszystkich oznacza błogie lenistwo. Te osoby pójdą do pracy pomimo zmian w przepisach. Jest lista zawodów.
Śnieg na chodnikach potrafi zaskoczyć szybciej, niż zacznie się prawdziwa zima. Z pozoru drobny poślizg może otworzyć zupełnie nowe możliwości, o których większość przechodniów nie ma pojęcia. Warto wiedzieć, jakie zasady naprawdę rządzą zimowymi realiami i dlaczego to, co wygląda na zwykły niefortunny upadek, wcale nie musi nim być. Nieoczywiste konsekwencje takiego incydentu potrafią całkowicie zmienić sposób patrzenia na codzienny spacer.
Czy wiesz, że w twoim domu może kryć się prawdziwa skarbnica? To, co przez lata leżało zapomniane w szufladach i na półkach, dla kolekcjonerów i miłośników staroci może mieć ogromną wartość, a sprzedaż takich przedmiotów staje się coraz popularniejszym sposobem na szybki zastrzyk gotówki.
Myślisz, że szybkie nagranie stłuczki telefonem to nic złego? Policja przypomina, że takie zachowanie może kosztować cię setki złotych i punkty karne, a na drodze liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo, nie ciekawość.
Szymon Hołownia, wówczas pełniący funkcję marszałka Sejmu, złożył na początku listopada oficjalną wizytę w Etiopii. Lider Polski 2050 spędził cztery dni w Addis Abebie, a delegacja wykraczały poza tradycyjne kontakty między organami ustawodawczymi różnych państw. Wyjazd budzi kontrowersje nie tylko ze względu na jego cel, zakres oraz moment polityczny, ale i rachunek, jaki ponieśli podatnicy. Koszt delegacji został ujawniony przez Kancelarię Sejmu.
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), będące kluczowym elementem prywatnego, dodatkowego oszczędzania na starość, ponownie zyskuje na atrakcyjności. Oszczędzający mogą zacierać ręce – w 2026 roku maksymalny roczny limit wpłat ma osiągnąć rekordowy poziom.
System kaucyjny miał objąć wszystkie butelki zwrotne, ale duzi producenci browarów znajdują sposoby, by go ominąć. Carlsberg dopiął swego i uzyskał interpretację zwalniającą jego butelki z ogólnopolskiego systemu depozytowego, a “Rzeczpospolita” informuje, że Grupa Żywiec już czeka na podobną decyzję. Stawką są miliony złotych i przyszłość szklanych opakowań w polskich sklepach.
Ruszył sezon odłowów, a wraz z nim ujawniono pierwsze cenniki karpia. Choć tegoroczna wiosna była niekorzystna dla hodowli, świąteczny karp nie powinien znacąco obciążyć domowego budżetu. Sprawdziliśmy, ile kosztuje żywa ryba, tusza i filet – zarówno na targu, jak i w internecie.
Setki tysięcy użytkowników T‑Mobile mogą wkrótce otrzymać po 500 zł – decyzja UOKiK kończy wieloletnie kontrowersje wokół subskrypcji, które w niektórych przypadkach włączały się same, obciążając rachunki. Operator musi teraz wprowadzić radykalne zmiany, a klienci w końcu zyskają jasność i bezpieczeństwo w korzystaniu z usług.
Tegoroczny sezon odwiedzin duszpasterskich może zaskoczyć nawet stałych uczestników tradycji. Parafie w całym kraju szykują rozwiązanie, które zmieni dotychczasowy rytm wizyt. Niektórzy mówią wręcz o przełomie, który wpłynie na to, jak wierni postrzegają ten zwyczaj. Co stoi za nowym podejściem i czy rzeczywiście może odmienić kolędę na dłużej?
Korzystasz z mObywatela? Wkrótce aplikacja może ujawnić więcej, niż się spodziewasz – zmiany w module Mandaty sprawią, że kierowcy będą mieli dostęp do nowych informacji o karach, które do tej pory pozostawały poza zasięgiem smartfona. To krok, który może zaskoczyć wielu użytkowników.
Czy nagły zastrzyk gotówki może wyrwać kogoś z bezdomności? W 2005 roku scenarzysta Wayne Powers postanowił to sprawdzić, wręczając bezdomnemu mężczyźnie 100 000 dolarów. Eksperyment, udokumentowany dla stacji Showtime, miał zaskakujący finał, który odsłania głębsze mechanizmy psychologii ubóstwa.
Za kulisami jednej z najbardziej rozpoznawalnych polskich marek stoi osoba, której historia wciąż zaskakuje. Choć jej nazwisko nie schodzi z biznesowych zestawień, sama konsekwentnie unika rozgłosu. Co kryje się za tą niezwykłą drogą na szczyt? Jak wygląda codzienność kogoś, kto od lat budzi ciekawość branży? I dlaczego wciąż mówi się o niej tak niewiele?
Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy odbywa się 26 stycznia. Jak co roku, im bliżej do tego wielkiego wydarzenia, tym większe zainteresowanie fundacją oraz jej prezesem — Jerzym Owsiakiem. Wiele osób ciekawią jego zarobki; na ten temat pojawia się wiele spekulacji, choć sam Owsiak ujawnił swoje zarobki już jakiś czas temu.
Narodowy Bank Polski (NBP) regularnie dostarcza pasjonatom numizmatyki oraz kolekcjonerom specjalnych wydań, wprowadzając do obiegu nowe banknoty i monety. Najnowsza emisja, planowana na 26 listopada, z pewnością wywoła spore zainteresowanie, a być może i kolejki przed oddziałami NBP. Do obiegu trafi nietypowa moneta kolekcjonerska o nominale 20 zł, nawiązująca do historii Powstania Listopadowego.
Kolejny rok przynosi rozczarowanie dla milionów emerytów i rencistów. Zamiast zapowiadanych podwyżek, świadczenia wzrosną jedynie symbolicznie. Które grupy będą mogły liczyć na nieco wyższe dodatki, a które zaledwie na kilka groszy? Sprawdzamy, jak wyglądać będzie rzeczywista waloryzacja w 2026 roku.
Przejście w stan spoczynku Krystyny Pawłowicz, sędzi Trybunału Konstytucyjnego (TK), z dniem 5 grudnia, zgodnie z potwierdzeniem biura prasowego TK, kończy pewien etap w polskim wymiarze sprawiedliwości. Oprócz dwóch świadczeń emerytalnych – tzw. zwykłej i sędziowskiej – sędzia Pawłowicz otrzyma również pokaźną odprawę oraz ekwiwalent za niewykorzystany urlop.
Dawniej zalegały w kartonach na strychu, dziś mogą zasilić domowy budżet o kilkaset złotych za sztukę. Kasety VHS przeżywają renesans: kolekcjonerzy poszukują pierwszych wydań kultowych filmów, a ceny na aukcjach rosną. Sprawdziliśmy, które tytuły są najcenniejsze, skąd ta moda i jak bezpiecznie sprzedać własny zbiór.
Świąteczna choinka nie musi pochodzić z marketu. Nadleśnictwa otwierają plantacje, na których samodzielnie wybierzesz i zetniesz pachnące drzewko. Sprawdziliśmy tegoroczny cennik i zasady działania tej wyjątkowej „leśnej giełdy”.
Jeśli prowadzisz firmę i w tym roku nie korzystałeś jeszcze z tzw. wakacji składkowych, masz ostatnią chwilę na działanie. Przegapienie terminu 30 listopada oznacza, że ulga za 2025 rok przepadnie bezpowrotnie. Wyjaśniamy, dlaczego tak się dzieje i jak uratować w kieszeni ponad tysiąc złotych.Wakacje składkowe to nowe rozwiązanie, które pozwala przedsiębiorcom raz w roku "odpocząć" od płacenia składek na ubezpieczenia społeczne za jeden wybrany miesiąc. Mechanizm wydaje się prosty, ale kalendarz jest nieubłagany – zwłaszcza pod koniec roku.
Dla wielu Polaków pamiątki po czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej to wciąż symbol szarej codzienności synonim bylejakości i tandety, a ich miejsce jest co najwyżej na zakurzonym strychu lub w piwnicy. Nic bardziej mylnego. Unikalne, dobrze zachowane przedmioty z epoki potrafią osiągać zaskakująco wysokie ceny, stając się prawdziwymi skarbami dla tych, którzy potrafią je rozpoznać. To, co dla jednych jest bezużytecznym reliktem minionej epoki, dla kolekcjonerów i miłośników designu z połowy XX wieku staje się cennym kąskiem.
Od stycznia 2026 r. świadczenie pielęgnacyjne dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami wzrośnie do 3386 zł miesięcznie. To efekt corocznej waloryzacji powiązanej ze wzrostem płacy minimalnej, a jednocześnie jedno z najwyższych świadczeń rodzinnych w Polsce, które można nadal łączyć z pracą zawodową i podwyższać przy opiece nad większą liczbą dzieci.
Siedmioosobowy skład Sądu Najwyższego jednoznacznie określił zasady ochrony przedemerytalnej, dając pracownikom powyżej 50. roku życia większą pewność zatrudnienia. Orzeczenie porządkuje rozbieżne interpretacje przepisów i wyznacza granice, których pracodawca nie może przekroczyć.
Honorowi dawcy krwi apelowali o ogólnopolskie ulgi w transporcie publicznym, ale rząd potwierdził, że nie przewiduje wprowadzenia takich przywilejów. Decyzja wzbudziła dyskusję w środowisku krwiodawców, którzy podkreślają znaczenie swojego wkładu w system ochrony zdrowia, mimo że państwo nie planuje systemowego wsparcia.