Najstarszy dworzec kolejowy w Polsce na sprzedaż. Tanio, bo od komornika. Miasto umywa ręce

Ochrona zabytków w Polsce jest obowiązkiem

Ochrona zabytków w Polsce to nie tylko troska o przeszłość, ale także prawny obowiązek, który spoczywa na państwie, samorządach i właścicielach obiektów wpisanych do rejestru. Polska, jako kraj o niezwykle bogatej historii, posiada setki tysięcy obiektów o wartości historycznej, artystycznej i kulturowej. Ich zachowanie jest kluczowe nie tylko dla dziedzictwa narodowego, ale również dla turystyki i lokalnej tożsamości.

Ochrona zabytków to cały system działań mających na celu zachowanie obiektów historycznych w jak najlepszym stanie, tak aby mogły służyć kolejnym pokoleniom. W praktyce oznacza to zarówno zabezpieczenie budynków i miejsc przed zniszczeniem, jak i ich konserwację czy udostępnianie społeczeństwu. Ochrona obejmuje także przeciwdziałanie nielegalnemu obrotowi dziełami sztuki i zapobieganiu dewastacjom.

Najważniejszym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zgodnie z nią zabytkiem jest nieruchomość lub rzecz ruchoma, która stanowi świadectwo minionej epoki i ma wartość historyczną, artystyczną lub naukową. Ustawa reguluje m.in.:

• zasady wpisywania obiektów do rejestru zabytków,
• obowiązki właścicieli i użytkowników wobec zabytków,
• kwestie finansowania prac konserwatorskich,
• odpowiedzialność karną za niszczenie lub nielegalne wywożenie zabytków.

Dodatkowo ochrona zabytków ma umocowanie w Konstytucji RP (art. 5 i art. 73), która nakłada na państwo obowiązek strzeżenia dziedzictwa narodowego.

Według danych Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Polsce znajduje się około 500 tysięcy obiektów wpisanych do rejestru zabytków, a liczba ta stale rośnie. Kilka dekad temu trafił tam budynek dworca, który dziś jest na sprzedaż.

Najstarszy dworzec kolejowy w Polsce idzie pod młotek

Historia kolei w Polsce rozpoczęła się we Wrocławiu. To właśnie tutaj, przy ulicy Małachowskiego, w 1842 roku powstał Dworzec Górnośląski, pierwszy dworzec kolejowy na ziemiach polskich. Choć dziś niszczeje i jest jedynie cieniem dawnej świetności, w XIX wieku stanowił jeden z najważniejszych punktów komunikacyjnych w kraju i otworzył nową erę podróżowania.

Pierwszy dworzec kolejowy na ziemiach polskich powstał we Wrocławiu w 1842 roku przy ul. Małachowskiego. To właśnie stąd 21 maja 1842 roku wyruszył pierwszy pociąg na trasie Wrocław-Oława, otwierając nowy rozdział w historii transportu w Polsce. Budynek powstał w ciągu zaledwie roku, kamień węgielny położono 2 maja 1841 roku, a rok później odbyła się jazda próbna. Dworzec szybko stał się ważnym punktem komunikacyjnym i centrum życia społecznego: mieściły się tu kasy biletowe, poczekalnie dla pasażerów różnych klas, restauracja, punkt przyjmowania bagaży oraz biura kolejowe.

W kolejnych latach linia kolejowa rozrastała się w stronę Brzegu, Opola, a po trzech latach pociągi dojeżdżały już do Mysłowic, osiągając długość 200 km. Jednak wraz z rosnącym ruchem kolejowym obiekt okazał się zbyt mały, dlatego w 1857 roku otwarto nowy Dworzec Główny. Stary dworzec przestał pełnić funkcję głównej stacji, a jego budynki były wykorzystywane jako mieszkania, biura i warsztaty, a po II wojnie światowej także gabinety kolejowej służby zdrowia.

Na początku XXI wieku PKP sprzedało najstarszą część dworca prywatnemu inwestorowi. Niestety od tamtej pory budynek niszczeje, stan pogorszył się po pożarze prawego skrzydła w 2017 roku, w którym poszkodowane zostały dwie osoby. Dziś część budynku służy jako noclegownia, natomiast reszta pozostaje opuszczona i wymaga pilnej ochrony.

Już wkrótce dojdzie do licytacji zabytkowego dworca. Wiadomo, jaką kwotę trzeba przygotować.

Zobacz: Lada moment wrócą szczepionki na COVID-19. Ministerstwo Zdrowia właśnie ogłosiło

Najstarszy dworzec kolejowy na sprzedaż, tyle kosztuje

Najstarszy dworzec kolejowy w Polsce może wkrótce zmienić właściciela. Budynek, wpisany do rejestru zabytków w 1989 roku, jest od dłuższego czasu pustostanem i nieużytkowany, a jego stan techniczny jest zły. Budynek potrzebuje gruntownej modernizacji, począwszy od wymiany okien i instalacji, a skończywszy na remoncie konstrukcji dachu. Ściany noszą ślady pęknięć, a jedynymi elementami przypominającymi dawną świetność są fragmenty oryginalnego tynku zachowane od czasów powstania obiektu. Ponadto brak wielu elementów wykończeniowych, a użyte materiały budowlane są niskiej jakości. Według komornika Dworzec Górnośląski wymaga kompleksowego remontu kapitalnego.

Cena wywoławcza podczas licytacji wyniesie 2 914 500 zł, co stanowi 3/4 oszacowanej wartości budynku, która została określona na 3 886 000 zł. Osoby przystępujące do przetargu będą musiały wpłacić rękojmię w wysokości 10 proc. ceny oszacowania. Licytacja zaplanowana jest na 12 września, a potencjalni nabywcy będą mogli obejrzeć budynek wcześniej, 5 września, w godzinach 9:30-10:30.

Stowarzyszenie Akcja Miasto zwraca uwagę, że gmina Wrocław teoretycznie mogłaby skorzystać z prawa pierwokupu, podobnie jak w przypadku przejęcia Bastionu Sakwowego. Ratusz jednak wyklucza takie rozwiązanie. Jak przekazał “Gazecie Wrocławskiej” Michał Guz z biura prasowego urzędu miasta, miasto nie planuje nabycia Dworu Górnośląskiego, a jedyną możliwością jego zakupu pozostaje udział w przetargu.

Dworzec Górnośląski to nie tylko cenny zabytek, ale również ważny element historii polskiej kolei. Jego sprzedaż i potencjalna rewitalizacja mogłyby być istotnym krokiem w ochronie wrocławskiego dziedzictwa kolejowego, choć wymagałoby to dużych nakładów finansowych na przywrócenie budynku do funkcjonalnego stanu.