Pomarańczowe worki na śmieci. Polacy wciąż nie widzą, co powinno do nich trafić

Segregacja śmieci w Polsce trwa od lat

Obecny system selektywnej zbiórki odpadów w Polsce opiera się na pięciu podstawowych frakcjach. Do niebieskich pojemników wrzucamy papier, do żółtych metale i tworzywa sztuczne, zielony kontener przeznaczony jest na szkło, a brązowy na odpady biodegradowalne. Wszystko, czego nie da się przypisać do powyższych kategorii, jako odpady zmieszane trafia do czarnych pojemników.

Mimo że zasady te obowiązują od lat, Polska wciąż ma ogromny problem z osiągnięciem unijnych celów. Zgodnie z danymi Eurostatu, poziom recyklingu odpadów komunalnych w naszym kraju w 2024 roku wyniósł zaledwie 35,7 proc., podczas gdy unijna średnia to 49 proc. Liderami są Austria (59 proc.), Walia (58,6 proc.) i Tajwan (52,5 proc.) co pokazuje, jak duży dystans dzieli nas od czołówki.

Co gorsza, unijny cel na 2025 rok zakłada osiągnięcie poziomu 55 proc. recyklingu, a jego niewypełnienie będzie skutkować dotkliwymi karami finansowymi. Problemem jest nie tylko brak zaangażowania obywateli, ale również niedoskonałości systemowe, takie jak zanieczyszczenie posegregowanych frakcji czy niewystarczająca infrastruktura. Niska efektywność obecnych rozwiązań i presja unijnych regulacji zmuszają samorządy do wdrażania założeń gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ).

Wdrażanie zasad gospodarki o obiegu zamkniętym wymaga jednak nie tylko zmian technologicznych, ale także głębokiej transformacji społecznej i ekonomicznej. Kluczowe staje się budowanie świadomości ekologicznej mieszkańców, wprowadzenie skutecznych systemów motywacyjnych, takich jak zróżnicowane stawki opłat za odpady w zależności od jakości segregacji, oraz rozwój lokalnych instalacji recyklingowych i kompostowni. Coraz częściej gminy decydują się również na wprowadzanie nowych rodzajów pojemników i worków na odpady, na przykład pomarańczowych.

Polacy muszą segregować odzież

Już od 1 stycznia 2025 roku w całej Unii Europejskiej zaczęła obowiązywać dyrektywa, która nakłada na wszystkie państwa członkowskie obowiązek selektywnej zbiórki odpadów tekstylnych. Do tej pory niepotrzebna odzież, znoszona pościel, zasłony czy zniszczone ręczniki najczęściej trafiały do czarnego worka z odpadami zmieszanymi lub do specjalnych kontenerów prowadzonych przez organizacje charytatywne.

Skala problemu jest jednak zatrważająca. Przeciętny Europejczyk wyrzuca rocznie około 11 kg tekstyliów, a w skali całej Polski generujemy ponad 2,5 miliona ton tego typu odpadów rocznie. Niestety, zaledwie niewielki ułamek z tej góry ubrań jest ponownie wykorzystywany lub poddawany recyklingowi. Zgodnie z nowymi przepisami, każdy obywatel będzie zobowiązany do oddzielania tekstyliów od reszty śmieci. Standardowo takie odpady powinny trafiać do Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK), co dla wielu mieszkańców, zwłaszcza tych niezmotoryzowanych lub mieszkających w znacznej odległości od takich punktów, stanowi poważne utrudnienie logistyczne.

PSZOK-i często mają też ograniczone godziny otwarcia, co dodatkowo komplikuje sprawę. Wizja regularnych wycieczek z workami starych ubrań nie napawa optymizmem i budzi obawy, że przepis pozostanie martwy. Nowe regulacje mają to zmienić, ale ich skuteczność będzie zależała od wygody i dostępności systemu zbiórki. Coraz więcej gmin wprowadza różnorodne rozwiązania, które mają pomóc mieszkańcom w respektowaniu zasad recyklingu bez nadużywania ich cierpliwości.

Zobacz: Czerwone kosze na śmieci mogą zaskoczyć Polaków. Wiadomo, co ma do nich trafiać

Tu wprowadzono pomarańczowe worki na śmieci

W odpowiedzi na nadchodzące wyzwania, niektóre polskie samorządy, nie czekając na odgórne wytyczne, testują rozwiązanie, które ma znacząco ułatwić mieszkańcom wypełnienie nowego obowiązku. Pionierem jest Ustroń, gdzie wprowadzono pilotażowy program darmowych, pomarańczowych worków przeznaczonych właśnie na odpady tekstylne i odzież.

Mieszkańcy mogą do nich wrzucać ubrania, ręczniki, pościel, koce, zasłony, a nawet pluszowe zabawki. Kluczowe jest, aby oddawane tekstylia były czyste i suche. Co ważne, do worków nie powinny trafiać buty, dywany, skrawki materiałowe, zużyta bielizna ani tekstylia zanieczyszczone substancjami chemicznymi. Zebrane w ten sposób odpady są odbierane bezpośrednio spod posesji w wyznaczonych terminach, co całkowicie eliminuje konieczność osobistego transportu do PSZOK-u.

Mamy nadzieję, że takie rozwiązanie będzie zapobiegać dzikim wysypiskom odpadów tekstylnych na terenie naszego miasta i zapewni porządek wokół kontenerów. Na bieżąco można także takie odpady oddać bezpłatnie PSZOK - wyjaśnia w bielsko-biala.pl zasady zbiórki tekstyliów burmistrz Paweł Sztefek.

Pomarańczowe worki stają się więc wygodną i niezwykle prostą alternatywą, która może realnie zwiększyć poziom zbiórki i czystość surowca, co jest kluczowe dla jego późniejszego przetworzenia. Zebrana odzież, w zależności od stanu, może trafić do ponownego obiegu, zostać przetworzona na czyściwo przemysłowe, materiały izolacyjne lub paliwo alternatywne.

Jeśli pilotażowy program w Ustroniu okaże się sukcesem, można spodziewać się, że pomarańczowy kolor na stałe zagości w polskim systemie gospodarowania odpadami, stając się szóstym, kluczowym elementem domowej segregacji i krokiem milowym w kierunku gospodarki cyrkularnej.