Kontrole mogą zapukać do drzwi Polaków. Za brak tego dokumentu nawet 5 tys. zł kary

Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków – po co powstała?

Obowiązek złożenia deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, w skrócie CEEB, dotyczy każdego właściciela lub zarządcy nieruchomości wyposażonej w źródło ciepła o nominalnej mocy cieplnej do 1 megawata (MW). Ewidencja ta, uruchomiona w lipcu 2021 roku, stanowi centralną bazę danych o tym, czym Polacy ogrzewają swoje domy i mieszkania. Jej głównym celem jest zebranie informacji niezbędnych do prowadzenia skutecznej walki ze smogiem, egzekwowania lokalnych uchwał antysmogowych, a w przyszłości także pomoc w dystrybucji wsparcia finansowego, na przykład w ramach bonu energetycznego.

Pierwotny termin zgłaszania źródeł ciepła w istniejących budynkach minął 30 czerwca 2022 roku. Właściciele nowych instalacji grzewczych mają natomiast obowiązek wpisu do CEEB w ciągu 14 dni od ich uruchomienia. Wpis do rejestru jest bezpłatny i można go dokonać online (za pomocą profilu zaufanego, e-dowodu lub Mojego ID) albo osobiście lub listownie we właściwym urzędzie miasta, lub gminy. Choć zgłoszenie jest darmowe i relatywnie proste, miliony Polaków wciąż nie dopełniły formalności. W kontekście rozpoczynającego się sezonu grzewczego ta opieszałość może okazać się bardzo kosztowna.

Rusza sezon na liczne kontrole

Z początkiem sezonu grzewczego w całej Polsce intensyfikowane są kontrole systemów ogrzewania, a tym samym obowiązkowego wpisu do CEEB. Uprawnienia do ich przeprowadzania mają nie tylko upoważnieni urzędnicy, ale także inspektorzy ochrony środowiska, kominiarze, a od początku 2024 roku – również funkcjonariusze straży miejskiej. Straż miejska podczas wizyt weryfikuje, czy dany budynek figuruje w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, a także sprawdza, czy przestrzegane są lokalne uchwały antysmogowe. Właściciel nieruchomości musi okazać kontrolującym potwierdzenie dokonania wpisu do CEEB. Skala kontroli jest duża.

Przykładowo, w Poznaniu w ciągu zaledwie miesiąca po wprowadzeniu nowych uprawnień strażnicy miejscy przeprowadzili około 450 wizyt weryfikacyjnych. Co ważne, obowiązek dotyczy właścicieli i zarządców, ale nie mieszkańców bloków, w których nie ma indywidualnych źródeł ciepła. Niezłożenie deklaracji w terminie lub podanie nieprawdziwych danych wiąże się z konkretnymi sankcjami finansowymi, których wysokość zależy od trybu prowadzenia postępowania. Ostateczna kara może być dotkliwa.

Kara za brak wpisu do CEEB - jak jej uniknąć?

Przepisy stanowią, że brak wpisu do CEEB, podobnie jak podanie nieprawdziwych danych, może skutkować karą grzywny. Grzywna ta wynosi od 500 złotych, jeśli zostanie nałożona w drodze mandatu karnego, do nawet 5000 złotych, w przypadku gdy sprawa trafi do sądu. W praktyce strażnicy miejscy mają prawo nałożyć mandat w wysokości do 500 złotych, natomiast wyższą grzywnę orzeka sąd w ramach Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Jednocześnie, prawo przewiduje mechanizm pozwalający uniknąć kary nawet spóźnialskim. 

Ratunkiem dla osób, które nie złożyły deklaracji CEEB w terminie, jest tzw. instytucja czynnego żalu. Zgodnie z nią, sprawca, który złożył deklarację po terminie, nie podlega karze, jeśli zrobił to przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia. W praktyce oznacza to, że pilne złożenie zaległej deklaracji, czy to elektronicznie, czy w formie papierowej, pozwala uchronić się przed konsekwencjami. 

Złożenie spóźnionej deklaracji CEEB jest zatem zdecydowanie lepsze niż jej całkowity brak, zwłaszcza że ryzyko kontroli wraz z nadejściem chłodniejszych miesięcy i intensyfikacją działań straży miejskiej staje się coraz bardziej realne. Warto zatem, aby „zapominalscy” jak najszybciej dopełnili formalności i zabezpieczyli się przed potencjalną grzywną.

Zobacz też: Zima w Polsce. Wiadomo, kiedy spadnie śnieg, padła data