Szykuje się wielka zmiana w ZUS. Seniorzy się ucieszą, wielu na to czekało

Nowy system w ZUS

Osiągnięcie wieku emerytalnego w Polsce, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, z reguły oznacza nie tylko możliwość przejścia na zasłużoną emeryturę, ale także wolność od konieczności rozliczania się z dodatkowych źródeł przychodu, jeśli zdecydujemy się na dalszą pracę zawodową. Jednak dla osób, które pobierają tzw. wcześniejszą emeryturę lub rentę, np. rentę z tytułu niezdolności do pracy – zasady te są znacznie bardziej restrykcyjne. Muszą one co roku pilnować wysokości osiąganych dochodów, a następnie składać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) pisemne oświadczenia lub zaświadczenia o zarobkach, co bywa procesem uciążliwym i obarczonym ryzykiem błędu. 

Wkrótce ma się to zmienić za sprawą rewolucyjnych rozwiązań, które mają na celu znaczące uproszczenie procedur i odciążenie świadczeniobiorców od biurokracji.

Planowane uproszczenie procedur zakłada, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie mógł automatycznie pozyskiwać dane o dochodach osób pracujących na świadczeniach rentowych i wcześniejszych emeryturach. Zamiast męczącej papierologii, ZUS będzie wymieniał informacje o przychodach bezpośrednio z płatnikami składek, czyli pracodawcami. To oznacza, że świadczeniobiorcy, o ile nie osiągnęli jeszcze ustawowego wieku emerytalnego, nie będą już musieli martwić się o konieczność gromadzenia i dostarczania odpowiednich dokumentów, co jest dużym ułatwieniem. Od kiedy zacznie obowiązywać nowy system?

Seniorzy powinni uważać na progi dochodowe

System automatycznego rozliczania dochodów ma zacząć obowiązywać od 2025 roku, co symbolicznie wyznaczy koniec pewnej ery biurokratycznej uciążliwości. Cały proces ma opierać się na danych zebranych z kont ZUS, do których dostęp mają również płatnicy składek, co zredukuje ryzyko błędów i pomyłek po stronie seniorów. Jednocześnie warto pamiętać, że ta zmiana dotyczy głównie osób zatrudnionych na umowę o pracę lub umowę-zlecenie, od których odprowadzane są składki. 

Emeryci i renciści prowadzący własną działalność gospodarczą, czy osiągający przychody niepodlegające obowiązkowi opłacania składek, nadal będą musieli samodzielnie informować ZUS o wysokości swoich dochodów.

Warto podkreślić, że planowane zmiany, choć znacząco upraszczają formalności, nie likwidują samych limitów dorabiania do emerytury i renty. Te zasady są kluczowe dla osób, które pobierają świadczenia, zanim osiągną powszechny wiek emerytalny, czyli 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Kluczowe pozostają dwa progi dochodowe, które są wyliczane kwartalnie na podstawie wysokość przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w kraju ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego (GUS). Ile limity wynoszą obecnie? Warto pamiętać, że regularnie ulegają one zmianom.

Zobacz też: Wielu seniorów może mieć zaniżoną emeryturę. Polacy muszą pamiętać o tych formalnościach

Limity zmieniają się co 3 miesiące

Pierwszym, niższym progiem jest 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Przekroczenie tej kwoty oznacza, że ZUS może zmniejszyć wypłacane świadczenie o kwotę przekroczenia, jednak nie więcej niż o maksymalną kwotę zmniejszenia, która jest zależna od rodzaju pobieranego świadczenia. Na przykład, dla emerytury i renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy maksymalna kwota zmniejszenia od marca 2025 roku wynosi 939,61 zł. Drugi próg, 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, jest bardziej dotkliwy – jego przekroczenie skutkuje zawieszeniem wypłaty emerytury lub renty.

Co istotne, limity zarobkowe zmieniają się co trzy miesiące – w marcu, czerwcu, wrześniu i grudniu – i są kluczowe dla pracujących seniorów. Najnowsze dane na jesień 2025 roku pokazują trend spadkowy, co oznacza, że bezpieczny próg dorabiania maleje. W okresie od 1 września do 30 listopada 2025 roku niższa granica przychodu, która nie wpłynie na wysokość świadczenia, wynosi 6124,10 zł brutto. Przychód powyżej tej kwoty, ale nie wyższy niż 11 373,30 zł brutto (czyli wspomniane 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia), może spowodować zmniejszenie świadczenia.

Przekroczenie tej wyższej kwoty skutkować będzie zawieszeniem świadczenia. Spadek limitów we wrześniu 2025 roku o kwoty rzędu 149,50 zł brutto dla niższego progu i 277,70 zł brutto dla wyższego progu, w porównaniu do poprzedniego kwartału, jest bezpośrednim efektem obniżenia przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za II kwartał 2025 roku. Taki spadek limitów, mimo uproszczeń formalnych, wciąż wymaga od seniorów pilnowania realnej wysokości swoich zarobków, szczególnie w obliczu ich kwartalnych wahań.