biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Kontrola

Kontrola

Kontrola – jakie są jej rodzaje? Kto może przeprowadzać i w jakim celu?

Kontrola to formalne działanie organów publicznych, które – w granicach przewidzianych prawem – mają prawo weryfikować zgodność działań jednostek, przedsiębiorstw i instytucji z obowiązującymi przepisami. Nie istnieje jedna, uniwersalna forma kontroli, ponieważ różni się ona zakresem, charakterem oraz uprawnieniami podmiotu, który ją przeprowadza. Mówimy więc zarówno o kontrolach administracyjnych, skarbowych, drogowych, sanitarnych, budowlanych, jak i środowiskowych.

Uprawnienia kontrolne posiadają różne organy, w zależności od dziedziny prawa, jakiej dana kontrola dotyczy. Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Pracy, Najwyższa Izba Kontroli, Urząd Skarbowy czy Policja – każda z tych instytucji ma określony zakres kompetencji i procedury postępowania. 

Kontrola może dotyczyć zarówno kwestii formalnych, jak i materialnych, a jej wyniki stanowią podstawę do wszczęcia postępowań, wydania decyzji administracyjnych lub nałożenia kar. W większości przypadków kontrolowany ma obowiązek współpracować z organem kontrolnym – odmowa udzielenia informacji lub uniemożliwienie przeprowadzenia czynności może skutkować rozmaitym pakietem sankcji.

Kontrola skarbowa – jak się zachować?

Kontrola skarbowa – prowadzona przez urząd skarbowy lub Krajową Administrację Skarbową – ma na celu sprawdzenie, czy podatnik wypełnia swoje obowiązki wobec fiskusa zgodnie z prawem. Organ może żądać na przykład okazania dokumentacji księgowej, faktur, umów czy ewidencji sprzedaży. Sama kontrola odbywa się po wcześniejszym zawiadomieniu, choć w niektórych przypadkach – szczególnie, gdy istnieje podejrzenie poważnego naruszenia przepisów – kontrola może zostać przeprowadzona bez uprzedzenia. Kluczowe jest zachowanie spokoju i pełna transparentność wobec kontrolujących, ponieważ każdy brak współpracy może zostać odnotowany w protokole.

Podczas kontroli przedsiębiorca ma prawo do obecności pełnomocnika, wglądu do dokumentów urzędowych i składania wyjaśnień. Wszystkie czynności kontrolne muszą być przeprowadzane w miejscu prowadzenia działalności gospodarczej, a ich zakończeniem jest protokół – dokument, który zawiera wyniki ustaleń i ewentualne zalecenia. Należy przy tym pamiętać, że organ podatkowy nie może przekraczać zakresu wskazanego w upoważnieniu do kontroli, a podatnik ma prawo odwołać się od decyzji, jeśli uzna ją za nieuzasadnioną.

Kontrola drogowa – prawa i obowiązki kontrolowanego

Kontrola drogowa to czynność wykonywana przez uprawnione służby – najczęściej Policję, ale także Inspekcję Transportu Drogowego, Straż Graniczną czy Żandarmerię Wojskową – której celem jest weryfikacja, czy uczestnik ruchu drogowego przestrzega obowiązujących przepisów i może dotyczyć zarówno stanu technicznego pojazdu, jak i trzeźwości kierowcy, dokumentów czy ładunku. 

Funkcjonariusz kontrolujący ma obowiązek przedstawić się, okazać legitymację służbową i wskazać przyczynę zatrzymania, a kierowca powinien zatrzymać pojazd w miejscu wskazanym przez kontrolującego, włączyć światła awaryjne i pozostać w pojeździe, o ile nie zostanie poproszony o jego opuszczenie.

Podczas kontroli kierowca ma obowiązek okazać dokument tożsamości, prawo jazdy, dowód rejestracyjny i potwierdzenie ubezpieczenia OC – w przypadku stwierdzenia wykroczenia, funkcjonariusz może nałożyć mandat lub skierować wniosek o ukaranie do sądu. Kierowca ma prawo odmówić przyjęcia mandatu, ale musi wówczas liczyć się z koniecznością postępowania sądowego. Warto wiedzieć, że przebieg kontroli drogowej – zwłaszcza w sytuacjach spornych – może być rejestrowany, a sam kierowca ma prawo do informacji o przysługujących mu środkach odwoławczych.

Pokaż więcej

Złomowisko
04.11.2025 20:25 KAS zatrzymała nielegalny transport z Niemiec. To miało trafić do Polski

Funkcjonariusze przeprowadzili kontrolę transportów zmierzających z Niemiec do Polski, podczas której wykryli rażące nieprawidłowości. Interwencja nastąpiła na odcinku autostrady granicznej. Ustalenia służb wskazały na naruszenia przepisów związanych z gospodarowaniem odpadami po stronie odbiorcy. Jakie były podstawy uznania przewozu za nielegalny i jakie konsekwencje grożą podmiotom uczestniczącym w takich przewozach?

zatrzymany transport
12.08.2025 20:08 Polskie służby zatrzymały podejrzany transport z Wietnamu. Miał trafić do sprzedaży. Wydano komunikat

To nie pierwszy raz kiedy polskie służby zatrzymały podejrzany transport z zagranicy. Tym razem towar, który miał trafić do sprzedaży w naszym kraju, pochodził z Wietnamu. W związku z całą akcją wydano komunikat. Wiadomo, co wzbudziło podejrzliwość u kontrolerów.

granica państwa
03.08.2025 17:10 Zapadła decyzja ws. kontroli na granicach. Kierwiński przekazał ważne wiadomości

Po miesiącu od wprowadzenia kontroli granicznych Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji podjęło decyzję, dotyczącą dalszych działań na punktach kontrolnych, o czym poinformował nowy szef resortu — Marcin Kierwiński. Szczegóły zostały już przekazane Komisji Europejskiej w ramach formalnej notyfikacji. Czy MSWiA zdecydowało się na przedłużenie kontroli?  

Telefon
25.06.2025 15:30 Jedna z największych sieci komórkowych pod lupą UOKiK. Sprawdzą, czy klienci zapłacili podwójnie

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta weźmie pod lupę jedną z największych sieci komórkowych w Polsce. Jak poinformowała instytucja, zaszło podejrzenie, że w firmie stosowano niedozwolone praktyki związane z umowami klientów. Jeśli przypuszczenia potwierdzą się, spółka zostanie obciążona dotkliwą karą. 

ślub
14.06.2025 15:42 Czy na L4 można wziąć ślub? ZUS cofnął świadczenie, sprawę rozstrzygnął sąd

Zwolnienie lekarskie może być chwilą wytchnienia od codziennych obowiązków. Warto jednak pamiętać, że Zakład Ubezpieczeń Społecznych może mieć coś do powiedzenia w sprawie tego, w jaki sposób wykorzystujemy tę chwilę. Wątpliwości wzbudziła sytuacja z Torunia, gdzie kobieta w czasie L4… wzięła ślub. Co mówią przepisy? Sprawa skończyła się w sądzie.

Herbata
07.05.2025 14:49 Tona herbaty z licznymi wadami. Jest zakaz, "rygor natychmiastowej wykonalności"

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych po raz kolejny wykryła nieprawidłowości w produktach, które pojawiły się na terenie Polski. Tym razem chodzi o tonę herbaty czarnej i zielonej. Wykryto poważne wady, które sprawiły, że wydano oficjalne zakazy. Ich wykonalność ma być natychmiastowa.

nielegalne składowisko śmieci
08.02.2025 11:53 Skontrolowano nielegalne składowisko śmieci. Kara najwyższa z możliwych

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska otrzymał zgłoszenie o nielegalnym składowaniu śmieci, wśród których znajdowały się również niezabezpieczone odpady niebezpieczne, mogące stanowić zagrożenie dla środowiska i ludzkiego zdrowia. Oględziny nieruchomości wykazały szereg nadużyć. Sprawą ma się zająć również prokuratura. 

pracodawca
30.01.2025 20:30 Nawet 45 tys. zł kary dla pracodawców. PIP zapowiada kontrole

Państwowa Inspekcja Pracy zapowiada, że 2025 rok ma upłynąć pracodawcom pod znakiem wzmożonych kontroli. Mogą zapłacić gigantyczne kary, ale konsekwencje czekają również pracowników. Kiedy odpowiemy za pracę "na czarno"?

telewizja
27.01.2025 09:32 Nie wszyscy muszą płacić abonament RTV. Te osoby są zwolnione z opłaty

Abonament RTV to obowiązkowa opłata, którą w praktyce płaci niewielu. Z tego powodu znaczna część Polaków naraża się na wysokie kary. Jest jednak sposób, by legalnie nie płacić abonamentu: wystarczy spełnić jeden warunek.

Poczta Polska
02.01.2025 17:30 Tak wyglądają kontrole abonamentu RTV. Poczta Polska dementuje plotki

Jeśli tylko masz w domu telewizor lub radio, powinieneś o tym wiedzieć. Każdego dnia pracownicy Poczty Polskiej mogą przeprowadzić kontrole, również w prywatnych mieszkaniach. Mimo to w przestrzeni publicznej wciąż możemy znaleźć wiele nieprawdziwych informacji na ten temat. Spółka już zdementowała plotki. O czym musimy pamiętać, gdy kontrola zapuka do naszych drzwi?

Kontrola
27.10.2024 22:11 Kontrolerzy chodzą od drzwi do drzwi. Tak możesz się przygotować

Działalność gospodarczą w Polsce regulują przepisy mające na celu ochronę zdrowia publicznego oraz zapewnienie bezpiecznych warunków sanitarno-higienicznych. Jednym z kluczowych organów kontrolnych, odpowiedzialnych za nadzór nad przestrzeganiem tych zasad, jest Państwowa Inspekcja Sanitarna (PIS). Po tragicznej powodzi sprzed miesiąca instytucja rozpoczęła masowe kontrole.

Kontrola drogowa
24.10.2024 06:45 Policja zapowiedziała nowe kontrole. Zaczną w czwartek: mandaty do 3 tys. PLN

Od 24 października 2024 roku, policja w Polsce rozpoczyna intensywną akcję, której celem jest poprawę bezpieczeństwa na drogach. Kierowcy przyłapani na jednym, drobnym przewinieniu, muszą liczyć się z mandatem do 3 tys. zł.

NSA
21.10.2024 18:03 Milionowa kara dla banków za opóźnienia? Nowa uchwała NSA wprowadza surowe przepisy

Banki mogą zostać ukarane nawet na 1 mln zł za opóźnienia w przekazywaniu danych do KAS. Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego rozstrzygnęła długoletni spór. Co dokładnie zmienia nowe prawo i dlaczego jego konsekwencje mogą być dla banków i SKOK-ów tak kosztowne?

Szymon Hołownia
19.10.2024 09:45 Na co posłowie wydają pieniądze? Szymon Hołownia zapowiada audyt w Sejmie

Na co politycy wydają pieniądze? Kontrola w sejmie ma odpowiedzieć na to pytanie. Marszałek Sejmu, Szymon Hołownia zapowiedział już specjalny audyt. Po nim w życie ma wejść szereg ograniczeń dla posłów. Wszystko to z powodu licznych wątpliwości wobec wydatków na prowadzenie biur czy nieuprawnionemu pobieraniu dodatków mieszkaniowych przez poselskie małżeństwo.

klucz, wynajem
04.10.2024 16:15 Skarbówka weźmie pod lupę wynajmujących mieszkania. Resort zdradził termin

Najbliższe miesiące przyniosą wielką zmianę dla wynajmujących domy lub mieszkania. To efekt przepisów, które weszły w życie już jakiś czas temu, ale Polacy dopiero teraz odczują ich skutki. Wynajmujący mają powody do obaw? Krajowa Administracja Skarbowa wskazała termin, kiedy sprawdzi, czy zapłaciliśmy podatek.

działka
22.09.2024 18:53 Ruszyły masowe kontrole działek. Jeśli złamiesz zasady, stracisz zniżkę

Wielu mieszkańców korzysta z ulg na wywóz odpadów, jednak nie wszyscy mogą je zachować. Jesienne kontrole mogą przynieść zaskakujące konsekwencje. Sprawdź, czego możesz się spodziewać, i jak uniknąć nieprzyjemnych skutków.

sklep, zakupy
18.09.2024 18:17 Państwo zatrzyma wzrost cen. Ruszyły masowe kontrole, jest apel do klientów

Dramatyczne sceny na ulicach, za oknami… a teraz również na sklepowych półkach? Bywa, że trudne sytuacje wiążą się ze wzrostem cen, zwłaszcza na te najbardziej podstawowe artykuły. Czasem jednak nie jest to wynik samych wydarzeń, a szansy na zysk, która pojawia się w oczach przedsiębiorców. UOKiK zapowiedziało już, jakie zmiany cen przewiduje tym razem, w związku z powodziami.

kompostownik
08.09.2024 18:41 Ruszyły kontrole ogródków. Gmina może odebrać prawo do ulgi

Jak zmniejszyć opłaty za wywóz śmieci? Właściciele gospodarstw domowych, którzy stworzyli w obrębie swojego domu kompostownik — za pozwoleniem — mogą się ubiegać o ulgę. Jednak nie wszyscy właściciele kompostowników spełniają uwzględnione w uldze wymagania. Kontrole już ruszyły. Sprawdź, jak przygotować się na wizytę urzędnika.

Muszla klozetowa
31.08.2024 06:30 Ruszają masowe kontrole łazienek. Tego jeszcze nie było, niepokorni zapłacą mandat

Higiena w szkołach to kwestia nie tylko komfortu, ale przede wszystkim zdrowia i bezpieczeństwa uczniów oraz pracowników placówek oświatowych. W związku z tym od 11 lipca 2024 roku, na mocy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej, szkoły w Polsce muszą spełniać nowe, bardziej precyzyjne wymagania dotyczące wyposażenia toalet w podstawowe środki higieny osobistej. Co się zmieni?

mężczyzna, drzwi
06.05.2024 19:41 Fałszywe kontrole pieców i kotłów. Oszuści pukają do drzwi Polaków

Oszuści coraz częściej podszywają się pod policjantów, urzędników czy kontrolerów. Pukają do drzwi Polaków pod pretekstem sprawdzenia pieców i kotłów lub tworzą ulotki, w których przekazują błędne informacje. W jaki sposób uchronić się przed oszustami?

list z ZUS-u
08.04.2024 15:43 ZUS przeprowadza kontrole. Chodzi o zwolnienia lekarskie

Pracownicy bardzo często wykorzystują zwolnienia lekarskie w niewłaściwy sposób i na przykład w tym czasie jadą na urlop. Zakład Ubezpieczeń Społecznych masowo kontroluje zwolnienia, a najczęstszą przyczyną wizyt urzędników są donosy. 

Poczta Polska
24.02.2024 22:51 Poczta Polska zatrudnia. Chodzi o kontrole abonamentu RTV

O tym, że ruszyły kontrole ws. abonamentu RTV, wiadomo już od jakiegoś czasu. Teraz jednak pojawiło się kilka nowych informacji. Poczta Polska poszukuje kontrolerów, a przy okazji zdradza, ilu z nich działa obecnie w Polsce. Wiadomo też, kiedy kontrola zapuka do drzwi.

drzwi, dom
18.02.2024 10:03 250 zł kary dla właścicieli nieruchomości. Kontrole już ruszyły

Wiele osób wciąż nie jest przygotowanych na kontrole, a te ruszył już z początkiem stycznia. Właściciele nieruchomości często zapominają bowiem o przepisach dotyczących właściwego oznakowania domów. Za brak numeru grozi nawet 250 zł, a nawet jeśli nie zapomnieliśmy o tabliczce, nie zawsze możemy być spokojni.

Telewizja Polska
02.11.2023 09:10 Kontrola NIK w TVP. Ponad milion zł na niezrealizowane produkcje

Najnowszy raport Najwyższej Izby Kontroli nie pozostawia suchej nitki na nietypowej strategii programowej Telewizji Polskiej. Przez dwa lata TVP zakupiła bądź zleciła produkcję programów za ponad milion złotych, a ostatecznie w ogóle niewyemitowanych.

kontrola
22.09.2023 14:21 Nie unikniesz kontroli. Jeśli nie spełniłeś ważnego obowiązku, grozi ci wysoka kara

Trwają wielkie kontrole szamb. Urzędników trzeba wpuścić na teren posesji. Za utrudnianie kontroli grożą kary.

pukanie-drzwi-kontrola-biznesinfo
22.06.2023 18:16 Kontrole w domach Polaków. Radca prawny wyjaśnia, jak działają mechanizmy sprawdzania obywateli

Nadzór różnych instytucji i służb nad obywatelami co rusz wywołuje wielkie emocje w społeczeństwie. Niektórzy powołują się na hasło “mój dom – moja twierdza” i uważają, że nikt nie ma prawa np. wejść do ich mieszkania i zweryfikować, czy mają sprawny, ale niezarejestrowany odbiornik telewizyjny, który obligowałby ich do płacenia abonamentu RTV. Co na ten temat mówi prawo, kiedy nie trzeba wpuszczać kontrolera do domu i jakie są konsekwencje lipnego L4? O kwestiach uprawnień kontrolnych w bardziej przyziemnych sprawach życia codziennego pisze radca prawny Michał Podolec.

dokumenty
07.06.2023 15:05 Rusza kontrola Kancelarii Mentzen. Chodzi o kwestie związane z prawem pracy

Będzie kontrola Kancelarii Mentzen. O wszczęcie postępowania wnioskował Związek Zawodowy Związkowa Alternatywa. Chodzi o przestrzeganie przepisów prawa pracy.

pukanie-drzwi-kontrola
22.05.2023 11:39 Imprezują, remontują i pracują na L4. ZUS skontrolował Polaków, wielu straciło zasiłek lub musiało go zwrócić

W pierwszym kwartale 2023 roku Zakład Ubezpieczeń Społecznych wstrzymał i cofnął zasiłki chorobowe w całym kraju na łączną kwotę 6,8 mln zł. Polakom przebywającym na L4 kreatywności nie brakuje – w czasie, gdy są „chorzy”, zatrudniają się u innych pracodawców lub pracują we własnych firmach, remontują mieszkanie czy porządkują ogródek. Nieraz o niewłaściwym wykorzystaniu chorobowego informują ZUS współpracownicy, sąsiedzi, a nawet członkowie rodziny.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: