To już pewne. Takie zmiany czekają Ukraińców w Polsce. Rząd i prezydent znaleźli nić porozumienia

Pomoc dla uchodźców z Ukrainy

Od momentu wybuchu pełnoskalowej wojny na Ukrainie wielu jej obywateli znalazło w Polsce bezpieczne schronienie. Państwo polskie uruchomiło wówczas szeroki pakiet wsparcia — od zakwaterowania i darmowej opieki zdrowotnej, przez dostęp dzieci do edukacji, aż po świadczenia finansowe. Ukraińcy mogli korzystać z szeregu programów socjalnych, w tym także z popularnego 800 plus. 

Po kilku latach trwania rosyjsko-ukraińskiego konfliktu wielu obywateli Ukrainy znalazło w Polsce nie tylko azyl, lecz także swoje nowe miejsce do życia. Część z nich podjęła pracę, założyła firmy, a nawet sprowadziła całe rodziny, budując tu codzienność od podstaw. Równolegle jednak w polskim społeczeństwie zaczęły narastać nastroje antyukraińskie, a kolejne propozycje pomocy spotykają się z coraz chłodniejszym odbiorem. 

To sprawia, że rządzący stanęli przed koniecznością zaktualizowania dotychczasowych przepisów, tak aby lepiej odpowiadały obecnej sytuacji społecznej i gospodarczej. Coraz wyraźniej widać, że dalsze decyzje muszą być wynikiem poszukiwania równowagi między solidarnością wobec sąsiadów a interesem obywateli Polski. Wszystko wskazuje na to, że w tej kwestii, mimo wcześniejszych różnic, rząd i prezydent zbliżają swoje stanowiska i znajdują wspólny język.

Prezydent zawetował ustawę. Rząd szykuje własne rozwiązania

25 sierpnia Kancelaria Prezydenta RP poinformowała o tym, że prezydent podpisał 5 ustaw i zawetował 3, w tym „Ustawę z dnia 5 sierpnia 2025 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw”. 

Karol Nawrocki podkreślił, że Polska pozostaje otwarta na wspieranie Ukraińców i nie zmienia się strategiczny cel państwa, jakim jest militarna pomoc Ukrainie w obliczu agresji Rosji. Zaznaczył jednak, że po 3,5 roku obowiązywania obecnych przepisów konieczna jest ich korekta, szczególnie w zakresie świadczenia 800 plus, które, jego zdaniem, powinno być przeznaczone jedynie dla Ukraińców pracujących w Polsce. 

Nie ma na to mojej zgody. „Po pierwsze Polska, po pierwsze Polacy” to nie tylko hasło wyborcze. Powinniśmy doprowadzić tutaj do sprawiedliwości społecznej — przekazał prezydent. 

Prezydent zapowiedział również własny projekt ustawy. Proponuje on m.in. wydłużenie okresu potrzebnego do uzyskania polskiego obywatelstwa z 3 do 10 lat oraz podwyższenie kary za nielegalne przekroczenie granicy do 5 lat. Nawrocki podkreślił też potrzebę jednoznacznego odcięcia się od ideologii banderowskiej, postulując, by symbolikę OUN-UPA zrównać w kodeksie karnym z symbolami nazizmu i komunizmu. Zmiany miałyby objąć także ustawę o IPN, aby, jak zaznaczył, relacje polsko-ukraińskie mogły być oparte na rzeczywistym partnerstwie i szacunku. 

Jak można było się spodziewać, prezydenckie weto spotkało się z reakcją zarówno społeczeństwa, jak i polityków. Teraz przedstawiciele rządu poinformowali, że na stole wkrótce pojawi się nowa propozycja i to taka, która powinna być akceptowalna przez obie ze stron. 

Jakie zmiany planuje rząd ws. 800 plus dla Ukraińców?

Decyzja prezydenta Karola Nawrockiego o zawetowaniu nowelizacji ustawy dotyczącej pomocy Ukraińcom odbiła się szerokim echem. Prezydent zapowiedział również przygotowanie własnej inicjatywy legislacyjnej, która dotyczyłaby również kwestii 800 plus. Reakcja ze strony rządu była szybka — premier Donald Tusk podkreślił, że stanowisko prezydenta w tej sprawie jest zbieżne z wcześniejszymi deklaracjami większości parlamentarnej. Jak zaznaczył, także rząd planuje uzależnić wypłatę świadczenia od aktywności zawodowej. Równolegle rzecznik Rady Ministrów Adam Szłapka poinformował, że do kolejnego posiedzenia Sejmu rząd przygotuje projekt, który uwzględni zastrzeżenia zgłoszone przez prezydenta.

Rządowy projekt nowelizacji jest już na finiszu. Wiceszef MON Cezary Tomczyk zapowiedział, że dokument zostanie przedstawiony w Sejmie na początku września. Kluczowa zmiana polega na powiązaniu wypłat 800 plus dla obywateli Ukrainy z legalnym zatrudnieniem w Polsce oraz odprowadzaniem podatków. Takie rozwiązanie ma, jak twierdzi rząd, zapobiec sytuacjom, w których cudzoziemcy korzystają ze świadczeń, nie podejmując aktywności zawodowej. To jednak nie wszystko, co może się zmienić. 

Projekt zakłada jednak pewną elastyczność. W wyjątkowych przypadkach, np. samotnych matek wychowujących dzieci z niepełnosprawnościami, decyzje mają być podejmowane indywidualnie. Równolegle rząd rozważa rozszerzenie tych zasad także na innych cudzoziemców, którzy korzystają z systemu wsparcia społecznego. Według zapowiedzi ustawa zostanie przyjęta jeszcze we wrześniu. Wtedy okaże się, w jaki sposób nowe przepisy wpłyną na sytuację tysięcy ukraińskich rodzin mieszkających w Polsce.

Nowelizacja zasad 800 plus to jeden z najważniejszych tematów społeczno-gospodarczych końcówki lata. Rząd i prezydent są zgodni co do tego, że świadczenie powinno być powiązane z pracą w Polsce. Ostateczne decyzje zapadną w Sejmie w najbliższych tygodniach. Zmiany mają na celu lepsze dostosowanie systemu wsparcia do realiów rynku pracy i zapewnienie, by pomoc trafiała do osób faktycznie uczestniczących w życiu społecznym i gospodarczym Polski.