Okres ochronny przed emeryturą. W tym przypadku nic nie uchroni przed zwolnieniem
Pracownikom, którzy zbliżają się do wieku emerytalnego, Kodeks pracy zapewnia szczególną ochronę przed wypowiedzeniem umowy o pracę, jeśli spełniają określone warunki. Choć rozwiązanie to miało gwarantować spokój finansowy i zawodowy, w praktyce nie wszyscy mogą z niego skorzystać – i powinni o tym pamiętać zarówno zatrudnieni, jak i pracodawcy.
Nie wszyscy mogą odetchnąć z ulgą. To ochrona “bezwzględna” tylko w teorii
Początki na rynku pracy nigdy nie są proste. Niestety, zmierzenie się z początkowymi trudnościami nie gwarantuje całkowitego spokoju na resztę kariery. Ze szczególnymi zmartwieniami muszą mierzyć się starsi pracownicy, którzy w razie zwolnienia znaleźliby się w wyjątkowo niekorzystnej sytuacji.
Właśnie z tego powodu na mocy artykułu 39 Kodeksu pracy, zakazuje się wypowiedzenia umowy pracownikom, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż cztery lata. W praktyce obejmuje to kobiety od 56. roku życia i mężczyzn od 61. roku życia. Wiek to jednak nie jedyny warunek, który musimy spełnić, by zyskać status “pracownika pod ochroną”. Co więcej, w określonych przypadkach możemy ten status ponownie utracić.
Kogo uratuje okres ochronny? Musisz spełnić warunki
Ochrona przedemerytalna przewidziana została dla najstarszej grupy pracowników, którzy nie osiągnęli jeszcze wieku emerytalnego, ale odpowiednia liczba świeczek na urodzinowym torcie nie wystarczy, by cieszyć się “specjalnym traktowaniem”. Warto pamiętać, że bezwzględność przepisu odnosi się tylko do określonych sytuacji i wypowiedzeń pracodawcy. Możemy więc spokojnie odejść z pracy z własnej inicjatywy… ale też stracić ją, jeśli zapomnimy o luce w przepisach.
Przede wszystkim okres ochronny obejmuje pracowników, którzy już posiadają wymagany staż ubezpieczeniowy. Ochrona obejmuje zarówno umowy na czas nieokreślony, jak i terminowe, o ile ich zakończenie przypada po osiągnięciu wieku emerytalnego. Rozciąga się również na zatrudnionych w niepełnym wymiarze, jeśli składki są odprowadzane co najmniej od pensji minimalnej. Nie dotyczy natomiast samozatrudnionych ani kontraktów B2B. Warto również mieć na uwadze, że sama ochrona nie zapewni nam etatu do emerytury.
W tym przypadku ochrona nie pomoże. Lista wyjątków jest długa
W jakiej sytuacji okres ochronny przed emeryturą na nic się nie zda? Zatrudnieni muszą mieć świadomość, że przepisy nie uratują ich przed zwolnieniem w absolutnie każdym przypadku i wiele elementów może się przyczynić do wręczenia pełnoprawnego wypowiedzenia.
Ochrona wygasa, gdy pracownik dopuści się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków (art. 52 KP). Nie zadziała również w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy – wystarczy prawomocne postanowienie sądu. Kolejnym wyjątkiem jest trwała niezdolność do pracy stwierdzona przez lekarza medycyny pracy; jeśli brak możliwości przeniesienia pracownika na inne stanowisko, umowę można rozwiązać na podstawie art. 53 Kodeksu pracy, niezależnie od wieku pracownika.
Zarówno pracownicy jak i pracodawcy powinni wiedzieć, że okres ochronny przed emeryturą zwiększa poczucie bezpieczeństwa zatrudnionych i wzmacnia ich pozycję negocjacyjną, ale przepisy nie zwalniają z dbałości o wyniki i relacje w zespole. Dla pracodawców oznacza także konieczność starannego planowania polityki kadrowej. Ostatecznie to jakość współpracy – a nie sam paragraf – decyduje, kto bezpiecznie dotrwa do emerytury na swoim starym stanowisku.
