Kodeks Pracy to podstawowy akt prawny regulujący relacje między pracownikiem, a pracodawcą w Polsce – określa prawa i obowiązki obu stron, a także zasady funkcjonowania stosunku pracy.
Kodeks, uchwalony w 1974 roku, stanowi fundament krajowego prawa pracy, a jego przepisy obejmują zarówno zatrudnienie w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Kodeks Pracy porządkuje wszystkie aspekty związane z nawiązywaniem, wykonywaniem i rozwiązywaniem umowy o pracę, w tym kwestie wynagrodzeń, urlopów, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności stron.
Na mocy rzeczonego Kodeksu pracownik jest chroniony przed nadużyciami ze strony pracodawcy – ustawodawca dąży jednak do zachowania równowagi między interesami ekonomicznymi firmy, a prawami osoby zatrudnionej. Oznacza to między innymi obowiązek zawierania umów w formie pisemnej, przestrzegania limitów czasu pracy oraz zapewnienia bezpiecznych warunków zatrudnienia.
Jedną z najważniejszych zasad Kodeksu pracy jest ochrona trwałości stosunku pracy – pracodawca nie może zwolnić pracownika bez uzasadnionej przyczyny, a w wielu przypadkach musi zachować okres wypowiedzenia (zazwyczaj), lub nawet uzyskać zgodę związku zawodowego.
Istotna jest również zasada równego traktowania, zgodnie z którą niedopuszczalne jest jakiekolwiek formy dyskryminacji w miejscu pracy – ze względu na płeć, wiek, wyznanie, orientację, narodowość czy światopogląd. Kodeks wprowadza także pojęcie mobbingu i przeciwdziała wszelkim przejawom przemocy psychicznej.
Kolejnym kluczowym elementem jest regulacja czasu pracy – maksymalnie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w podstawowym systemie czasu pracy. Ustawa gwarantuje też prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, który wynosi 20 lub 26 dni, w zależności od stażu zawodowego. Do fundamentalnych zasad zalicza się również obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ochronę wynagrodzenia oraz obowiązek pracodawcy w zakresie terminowego jego wypłacania.
W przypadku naruszenia przepisów Kodeksu pracy pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która posiada uprawnienia kontrolne wobec każdego pracodawcy – choć jest tak niesamowicie nieudolna, że najpewniej nie pomoże. Tak czy inaczej, skarga może być złożona pisemnie, elektronicznie lub osobiście, a inspektor pracy ma obowiązek przeprowadzić kontrolę i – w razie potrzeby – nałożyć sankcje na pracodawcę. W sytuacjach poważnych, gdy naruszenie prawa pracy wiąże się z przestępstwem, sprawa może zostać skierowana do sądu pracy lub prokuratury.
Pokaż więcej
W Polsce coraz więcej firm rezygnuje z tradycyjnych ograniczeń w liczbie dni urlopu wypoczynkowego – roczny limit zwykle wynoszący 20 albo 26 dni staje się przeszłością. W rozwiązaniach tzw. „nielimitowanego urlopu” pracownicy mogą korzystać z wolnego w takim wymiarze, jaki uznają za odpowiedni, oczywiście pod warunkiem zachowania należytej organizacji pracy. Zmiana ta otwiera nowe możliwości dla pracowników i stawia przed pracodawcami wyzwania związane z zarządzaniem czasem pracy, regeneracją oraz efektywnością zasobów ludzkich.
Podpis złożony 17 października 2025 r. w Pałacu Prezydenckim oznacza zmianę zasad naliczania stażu pracy. Od 1 stycznia 2026 r. do stażu wliczane będą lata przepracowane na zleceniach i w jednoosobowych firmach. Dla wielu pracowników oznacza to natychmiastowy wzrost urlopu wypoczynkowego z 20 do 26 dni – i więcej wolnego już w kolejnym roku.Ustawa obejmuje umowy zlecenia i działalność gospodarczą – także wstecznie.Od 2026 r. będą one wliczane do stażu pracy.Po przekroczeniu 10 lat stażu przysługuje 26 dni urlopu.Skorzysta ok. 1,9 mln pracowników.Zmiana wpłynie też na długość wypowiedzeń i dodatki stażowe.
Nowelizacja Kodeksu pracy przyniosła rozwiązanie, które może całkowicie zmienić sytuację wielu rodzin. To wyjątkowa forma wsparcia, w pełni finansowana i gwarantowana przepisami. Kto i na jakich zasadach może z niej skorzystać? Nowe prawo otwiera możliwości, które jeszcze niedawno wydawały się nieosiągalne. To szansa na realne ułatwienie życia w jednym z najtrudniejszych momentów dla rodziców.
Każdy pracownik ma prawo do urlopu. Nie oznacza to jednak, że w miejscu pracy nie mogą pojawić się pewne komplikacje, które staną nam na drodze do odpoczynku. Co w takiej sytuacji? Czy pracodawca może nas odwołać z już trwającego urlopu? I co jeśli to my nie chcemy wziąć wolnego? Przepisy w tych przypadkach są jednoznaczne.
Zgodnie z obowiązującym w Polsce Kodeksem pracy, osobom, które wykonują swoje obowiązki zawodowe w porze nocnej, przysługuje specjalny dodatek. Jego wysokość jest uzależniona od kilku czynników i może być różna w zależności od danego miesiąca. Jakie jest standardowa stawka przewidziana na czerwiec i jak ją obliczyć?
Majówka to dla wielu Polaków czas odpoczynku. Część osób wciąż jeszcze czeka na decyzję przełożonych w sprawie odbioru dnia wolnego za święto wypadające w sobotę, czyli 3 maja. Czy szef ma obowiązek dać nam dzień wolny dzień wcześniej, czyli w piątek 2 maja? A może powinniśmy odebrać go w innym terminie? Głos w sprawie zabrali przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, którzy jasno określają, kiedy pracownicy powinni odebrać wolne.
W poniedziałek 28 kwietnia odbyła się konferencja prasowa zorganizowana przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Szefowa resortu — Agnieszka Dziemianowicz-Bąk — przekazała istotne informacje zarówno dla pracodawców jak pracowników. Wygląda na to, że w Polsce może dojść do dużego przełomu. Ujawniono pierwsze założenia planu ministerstwa dotyczącego zmian w 5-dniowym tygodniu pracy.
Ostatnie lata zmieniły podejście Polaków do wykonywanego zawodu. Pojawienie się pokolenia Z na rynku pracy, rozwój nowoczesnych technologii w tym AI, czy w końcu przewartościowanie pewnych kwestii, dały początek wielu nowym trendom. Jednym z nich jest przechodzenie, i pozostawawnie, na pracę zdalną. Perspektywa wykonywania obowiązków z dowolnego miejsca, bardziej elastyczne godziny czy też kwestie ekonomiczne są pociągające, ale nie brak w nich zagrożeń. Pojawiło się w tej sprawie ważne ostrzeżenie.
Może to wciąż dla wielu osób brzmi abstrakcyjnie, ale wypalenie zawodowe zostało uznane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) za syndrom zawodowy, którego efektem jest przewlekły stres w miejscu pracy. Ponadto w 2022 roku został wpisany do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-11, która obowiązuje również w Polsce. Warto wiedzieć, jakie są objawy wypalenia zawodowego i czy można ubiegać się o zwolnienie lekarskie. Niektóre grupy pracowników są bardziej narażone od innych.
Dyskusje trwały długo, mimo to przez dwie dekady prawo w tym zakresie nie uległo zmianie. To ma się teraz zmienić. Ministerstwo Pracy, Rodziny i Polityki Społecznej właśnie ujawniło projekt nowelizacji Kodeksu pracy, który ma przynieść ulgę dużej części zatrudnionych. Nie każdego obejmą jednak zmiany w prawie, wykluczona grupa jest bardzo znacząca.
Ogólnopolski związek zawodowy, zrzeszający około 10 tysięcy pracowników z całej Polski, zaproponował dodanie do Kodeksu pracy nowego, dodatkowego i płatnego urlopu. ”Wydaje się, że optymalnym okresem odpoczynku byłyby trzy miesiące” - przekonują związkowcy.
Jeśli pracownik osiągnął odpowiedni wiek, pracodawca nie ma prawa go zwolnić. Dotyczy to osób, które nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, a przepisy chronią ich również przed utratą wynagrodzenia. Niestety, nie wszyscy mogą liczyć na benefity wynikające z wieku ochronnego. Komu pracodawca i tak może wręczyć wypowiedzenie?
Wydatki związane z dojazdami do pracy potrafią znacząco uszczuplić miesięczny budżet. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, ale w określonych przypadkach pracodawca może nam zwrócić pieniądze. Jest jednak jeden haczyk: nie jest to obowiązkowe świadczenie. Przynajmniej w większości sytuacji. Kiedy możemy ubiegać się o zwrot kosztów?
Każda pracująca osoba przez lata buduje swój staż pracy. Jednak część nie zdaje sobie nawet sprawy, że umowy cywilnoprawne — jak umowa o dzieło, czy umowa zlecenie — a także prowadzenie działalności gospodarczej do stażu pracy się nie wliczają. Ma to odzwierciedlenie w uprawnieniach pracowniczych. Jakie zmiany wprowadzi nowelizacja Kodeksu pracy? I kiedy wejdą w życie?
Zmiany w Kodeksie pracy przynoszą nowe przywileje dla pracowników, w tym dwa dodatkowe rodzaje urlopów: opiekuńczy oraz z powodu siły wyższej. Jak skorzystać z tych uprawnień i co one oznaczają dla pracowników? Sprawdź, co musisz wiedzieć o nowych zasadach.
W 2024 roku planowane są istotne zmiany w Kodeksie Pracy, które mogą wpłynąć na tysiące pracowników, zwłaszcza tych zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych oraz prowadzących działalność gospodarczą. Co się ma zmienić?
W 2024 roku polscy pracownicy mogą po raz drugi skorzystać z dodatkowych dni wolnych, które wykraczają poza standardowy limit urlopu wypoczynkowego. W wyniku nowelizacji Kodeksu pracy z 26 kwietnia 2023 roku wprowadzono nowe przepisy przewidujące aż 7 dodatkowych dni urlopowych. Jak z nich skorzystać?
Upalne lato trwa w Polsce w najlepsze. I chociaż lipiec to dla wielu z nas okres urlopowy, większość miesiąca niezmiennie spędzamy w pracy. Wysokie temperatury wiążą się jednak z dodatkowymi obowiązkami dla pracodawców. Pracownicy także powinni o tym wiedzieć.
Czy pracownik ma obowiązek pójścia na 14-dniowy urlop? Wiele osób się nad tym zastanawia, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. Z drugiej strony: czy pracodawca może odmówić pracownikowi takiego urlopu? Sprawdzamy, co na to Kodeks pracy.
Więcej dni wolnych w ciągu roku? Z pewnością wielu z nas chętnie by na to przystało. Polacy zatrudnieni na etacie wciąż jednak mają prawo do maksymalnie 26 dni urlopu wypoczynkowego. Wkrótce może się to jednak zmienić.
Chociaż rozwiązanie to jest popularne w Europie, w Polsce wciąż wzbudza kontrowersje. Mimo to model obowiązkowych nadgodzin staje się coraz bardziej popularny. Sprawdzamy, co na ten temat mówi Kodeks pracy.
Czy każdemu pracownikowi przysługuje prawo do przerwy? Ile powinna trwać? Czy pracodawca może ukarać za przerwę na kawę? Wiele osób się nad tym zastanawia, ale przepisy nie pozostawiają wątpliwości. Ich złamanie może skutkować karą do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Okazuje się, że wielu Polaków ma możliwość wykorzystania dodatkowego urlopu. Wszystko to za sprawą nowelizacji Kodeksu pracy, która wprowadziła aż 5 dni wolnych, z których mogą skorzystać pracownicy. Przedstawiamy szczegóły.
Jedna z większych firm obecnych w Polsce przeprowadziła masowe zwolnienia w oddziale zlokalizowanym w Krakowie. To, co odróżnia ten przypadek od innych, jest niemal ekspresowe tempo redukcji zatrudnienia bez konsultacji ze związkami i samymi pracownikami.
Umowa zlecenie w wielu sytuacjach bywa wygodnym i opłacalnym rozwiązaniem zarówno dla pracownika, jak i dla pracodawcy. Są jednak sytuacje, kiedy nie jest dobrym rozwiązaniem, nawet jeśli na pierwszy rzut oka wydaje się inaczej. Kara może wynieść nawet 30 tysięcy. Chodzi o nadgodziny.
Nie jest tajemnicą, że osoby powyżej 50. roku życia mogą mierzyć się z większymi problemami ze znalezieniem nowej pracy. A im bliżej do emerytury — tym trudniej. Właśnie dlatego funkcjonuje tzw. wiek ochronny. Kogo obroni przed zwolnieniem?
Doskonała wiadomość dla wielu pracowników. Od 1 stycznia 2024 r. pracodawca, zanim dokona zwolnienia podwładnego, będzie musiał pokonać nowe, niemałe przeszkody. Wszystko dzięki wejściu w życie nowych przepisów zawartych w nowelizacji prawa o emeryturach pomostowych. Wyjaśniamy, kto może czuć się bezpieczniej i co jeszcze znaleźć można w zmodyfikowanej ustawie.
Pod koniec września w Kodeksie pracy zaszły pewne zmiany. Dowiadujemy się między innymi, ile dni przepracujemy w 2024 roku. Pojawiły się także informacje na temat bezpłatnego urlopu opiekuńczego, który będzie przysługiwał niektórym osobom.