Kodeks Pracy to podstawowy akt prawny regulujący relacje między pracownikiem, a pracodawcą w Polsce – określa prawa i obowiązki obu stron, a także zasady funkcjonowania stosunku pracy.
Kodeks, uchwalony w 1974 roku, stanowi fundament krajowego prawa pracy, a jego przepisy obejmują zarówno zatrudnienie w sektorze publicznym, jak i prywatnym. Kodeks Pracy porządkuje wszystkie aspekty związane z nawiązywaniem, wykonywaniem i rozwiązywaniem umowy o pracę, w tym kwestie wynagrodzeń, urlopów, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz odpowiedzialności stron.
Na mocy rzeczonego Kodeksu pracownik jest chroniony przed nadużyciami ze strony pracodawcy – ustawodawca dąży jednak do zachowania równowagi między interesami ekonomicznymi firmy, a prawami osoby zatrudnionej. Oznacza to między innymi obowiązek zawierania umów w formie pisemnej, przestrzegania limitów czasu pracy oraz zapewnienia bezpiecznych warunków zatrudnienia.
Jedną z najważniejszych zasad Kodeksu pracy jest ochrona trwałości stosunku pracy – pracodawca nie może zwolnić pracownika bez uzasadnionej przyczyny, a w wielu przypadkach musi zachować okres wypowiedzenia (zazwyczaj), lub nawet uzyskać zgodę związku zawodowego.
Istotna jest również zasada równego traktowania, zgodnie z którą niedopuszczalne jest jakiekolwiek formy dyskryminacji w miejscu pracy – ze względu na płeć, wiek, wyznanie, orientację, narodowość czy światopogląd. Kodeks wprowadza także pojęcie mobbingu i przeciwdziała wszelkim przejawom przemocy psychicznej.
Kolejnym kluczowym elementem jest regulacja czasu pracy – maksymalnie 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo w podstawowym systemie czasu pracy. Ustawa gwarantuje też prawo do corocznego urlopu wypoczynkowego, który wynosi 20 lub 26 dni, w zależności od stażu zawodowego. Do fundamentalnych zasad zalicza się również obowiązek zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ochronę wynagrodzenia oraz obowiązek pracodawcy w zakresie terminowego jego wypłacania.
W przypadku naruszenia przepisów Kodeksu pracy pracownik może zgłosić sprawę do Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), która posiada uprawnienia kontrolne wobec każdego pracodawcy – choć jest tak niesamowicie nieudolna, że najpewniej nie pomoże. Tak czy inaczej, skarga może być złożona pisemnie, elektronicznie lub osobiście, a inspektor pracy ma obowiązek przeprowadzić kontrolę i – w razie potrzeby – nałożyć sankcje na pracodawcę. W sytuacjach poważnych, gdy naruszenie prawa pracy wiąże się z przestępstwem, sprawa może zostać skierowana do sądu pracy lub prokuratury.
Pokaż więcej
1 stycznia 2026 roku wchodzi przepis, który może sprawić, że zasiłek chorobowy przepadnie z dnia na dzień. Nowe zasady L4 precyzyjnie określają, kiedy pracownik traci prawo do świadczenia – i nie chodzi już wyłącznie o symulowanie choroby.
W Polsce coraz więcej firm rezygnuje z tradycyjnych ograniczeń w liczbie dni urlopu wypoczynkowego – roczny limit zwykle wynoszący 20 albo 26 dni staje się przeszłością. W rozwiązaniach tzw. „nielimitowanego urlopu” pracownicy mogą korzystać z wolnego w takim wymiarze, jaki uznają za odpowiedni, oczywiście pod warunkiem zachowania należytej organizacji pracy. Zmiana ta otwiera nowe możliwości dla pracowników i stawia przed pracodawcami wyzwania związane z zarządzaniem czasem pracy, regeneracją oraz efektywnością zasobów ludzkich.
Każdy pracownik ma prawo do urlopu. Nie oznacza to jednak, że w miejscu pracy nie mogą pojawić się pewne komplikacje, które staną nam na drodze do odpoczynku. Co w takiej sytuacji? Czy pracodawca może nas odwołać z już trwającego urlopu? I co jeśli to my nie chcemy wziąć wolnego? Przepisy w tych przypadkach są jednoznaczne.
Majówka to dla wielu Polaków czas odpoczynku. Część osób wciąż jeszcze czeka na decyzję przełożonych w sprawie odbioru dnia wolnego za święto wypadające w sobotę, czyli 3 maja. Czy szef ma obowiązek dać nam dzień wolny dzień wcześniej, czyli w piątek 2 maja? A może powinniśmy odebrać go w innym terminie? Głos w sprawie zabrali przedstawiciele Państwowej Inspekcji Pracy, którzy jasno określają, kiedy pracownicy powinni odebrać wolne.
Ogólnopolski związek zawodowy, zrzeszający około 10 tysięcy pracowników z całej Polski, zaproponował dodanie do Kodeksu pracy nowego, dodatkowego i płatnego urlopu. ”Wydaje się, że optymalnym okresem odpoczynku byłyby trzy miesiące” - przekonują związkowcy.
Wydatki związane z dojazdami do pracy potrafią znacząco uszczuplić miesięczny budżet. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy, ale w określonych przypadkach pracodawca może nam zwrócić pieniądze. Jest jednak jeden haczyk: nie jest to obowiązkowe świadczenie. Przynajmniej w większości sytuacji. Kiedy możemy ubiegać się o zwrot kosztów?
Każda pracująca osoba przez lata buduje swój staż pracy. Jednak część nie zdaje sobie nawet sprawy, że umowy cywilnoprawne — jak umowa o dzieło, czy umowa zlecenie — a także prowadzenie działalności gospodarczej do stażu pracy się nie wliczają. Ma to odzwierciedlenie w uprawnieniach pracowniczych. Jakie zmiany wprowadzi nowelizacja Kodeksu pracy? I kiedy wejdą w życie?
Czy pracownik ma obowiązek pójścia na 14-dniowy urlop? Wiele osób się nad tym zastanawia, zwłaszcza w okresie wakacyjnym. Z drugiej strony: czy pracodawca może odmówić pracownikowi takiego urlopu? Sprawdzamy, co na to Kodeks pracy.
Więcej dni wolnych w ciągu roku? Z pewnością wielu z nas chętnie by na to przystało. Polacy zatrudnieni na etacie wciąż jednak mają prawo do maksymalnie 26 dni urlopu wypoczynkowego. Wkrótce może się to jednak zmienić.
Czy każdemu pracownikowi przysługuje prawo do przerwy? Ile powinna trwać? Czy pracodawca może ukarać za przerwę na kawę? Wiele osób się nad tym zastanawia, ale przepisy nie pozostawiają wątpliwości. Ich złamanie może skutkować karą do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Nie jest tajemnicą, że osoby powyżej 50. roku życia mogą mierzyć się z większymi problemami ze znalezieniem nowej pracy. A im bliżej do emerytury — tym trudniej. Właśnie dlatego funkcjonuje tzw. wiek ochronny. Kogo obroni przed zwolnieniem?
Doskonała wiadomość dla wielu pracowników. Od 1 stycznia 2024 r. pracodawca, zanim dokona zwolnienia podwładnego, będzie musiał pokonać nowe, niemałe przeszkody. Wszystko dzięki wejściu w życie nowych przepisów zawartych w nowelizacji prawa o emeryturach pomostowych. Wyjaśniamy, kto może czuć się bezpieczniej i co jeszcze znaleźć można w zmodyfikowanej ustawie.
Pod koniec września w Kodeksie pracy zaszły pewne zmiany. Dowiadujemy się między innymi, ile dni przepracujemy w 2024 roku. Pojawiły się także informacje na temat bezpłatnego urlopu opiekuńczego, który będzie przysługiwał niektórym osobom.
Za tydzień w Polsce przypada święto Wszystkich Świętych. Wielu mieszkańców ruszy na groby bliskich, bardzo często przemierzając co najmniej połowę kraju. Ustawowo jest to dzień wolny od pracy, co ułatwi sprawę. Jak jednak wygląda kwestia Dnia Zadusznego? Czy 2 listopada będzie w tym roku wolny od pracy?
Kilka dni temu w życie weszły zmiany treści Kodeksu pracy. Przed zmianami, na pytania dotyczące reformy odpowiadało Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej.
Dziś w Sejmie ruszą prace nad zmianami w Kodeksie Pracy. Nowe urlopy brzmią kusząco, jednak jak zwraca uwagę “Fakt”, że skorzystanie z nich wpłynie na wysokość pensji.
Jak podaje ZUS, z urlopów rodzicielskich w Polsce obecnie korzysta tylko 1 proc. mężczyzn. Rząd rozpoczął prace nad projektem zmian w Kodeksie pracy, które m.in. wprowadzą dodatkowe dwa miesiące urlopu rodzicielskiego dostępne tylko dla mężczyzn. To ważny krok na drodze do umożliwienia kobietom szybszego powrotu na rynek pracy oraz zwalczania szkodliwego stereotypu, że opieka nad dzieckiem jest zajęciem tylko dla matki.W świetle aktualnie obowiązujących przepisów mężczyzna może, ale nie musi korzystać z urlopu rodzicielskiego. W praktyce, według danych udostępnianych przez ZUS, robi tak zaledwie 1 proc. Rozpoczęcie przez sejm prac nad formalną zmianą tej sytuacji i wprowadzeniem dodatkowych dwóch miesięcy urlopu rodzicielskiego, z których będą mogli skorzystać tylko ojcowie, jest więc istotnym krokiem w kierunku budowania większej równości na rynku pracy i umożliwienia kobietom szybszego powrotu do aktywności zawodowej – mówi Olga Kozierowska – prezeska Fundacji Sukcesu Pisanego Szminką i pomysłodawczyni konkursu Bizneswoman Roku.Jej zdaniem po powrocie z urlopu macierzyńskiego kobiety dotyka zjawisko nazywane przez socjologów „karą za macierzyństwo” – przez nawet 2-3 lata nie są brane pod uwagę, kiedy w firmie pojawia się możliwość awansu. Omija je też tzw. podwyżka inflacyjna, a większość firm tego później nie wyrównuje. Z raportu „Bizneswoman Roku” Fundacji Sukcesu Pisanego Szminką wynika, że pracujące matki w Polsce płacą wysoką cenę – niemal 40 proc. badanych przedsiębiorczyń twierdzi, że prowadzenie firmy utrudnia im życie rodzinne, a u niemal ¼ nie ma równego podziału obowiązków rodzinnych z partnerem. „Ta zmiana w Kodeksie pracy to również dobra wiadomość dla mężczyzn – w Polsce cały czas funkcjonuje stereotyp, że opieka nad dzieckiem należy do matki, a przecież coraz więcej młodych ojców chce się w nią angażować.” – uważa Olga KozierowskaDodaje, że badania jasno pokazują, że kiedy oboje rodziców angażuje się w wychowanie dzieci lepiej się uczą, rzadziej mają problemy psychologiczne i psychiatryczne, mają wyższą odporność i są szczęśliwsze. „Myślę, że nowe przepisy to również krok na drodze do zwalczenia tych podświadomych uprzedzeń wobec ojców, którzy chcą zajmować się własnymi dziećmi.” – podsumowuje Olga Kozierowska – prezeska Fundacji Sukcesu Pisanego Szminką.
- Polska się zmienia, zmienia się rynek pracy, w szybkim tempie zmieniają się potrzeby pracowników i pracodawców – mówił podczas wtorkowej konferencji prasowej premier Mateusz Morawiecki.Premier poinformował, że wprowadzony zostanie dodatkowy urlop opiekuńczy(5 dni, dodatkowe przerwy w pracy) — jeśli dzień pracy pracownika jest dłuższy. Dodał, że będzie istniała możliwość urlopu macierzyńskiego, rodzicielskiego, opiekuńczego oraz zwolnienia w pilnych sprawach rodzinnych.Minister rodziny Marlena Maląg, która pojawiła się na spotkaniu z dziennikarzami poinformowała, że projekt nowelizacji Kodeksu pracy zakłada m.in. zapewnienie pracownikowi, który wykonywał pracę co najmniej 6 miesięcy, prawa do wystąpienia raz w roku o zmianę rodzaju umowy o pracę na umowę o pracę na czas nieokreślony.
We wtorek rząd zajmie się projektem reformy Kodeksu pracy. Nowelizacja ma wydłużyć kilka typów urlopów. Pojawią się także dodatkowe benefity dla rodziców.Zmiany w Kodeksie pracy spowodowane są dwiema unijnymi dyrektywami. Pierwsza z nich dotyczy jasnych warunków pracy w Unii Europejskiej, zaś druga to dyrektywa rodzicielska.
Nadchodzą zmiany w kodeksie pracy. Zmiany ważne dla rodziców małych dzieci. Życie rodziców będzie teraz nieco łatwiejsze, dzięki nowym, korzystnym dla nich przepisom, które zostaną wprowadzone.Zmiany w Kodeksie Pracy następują, gdyż polskie prawo musi zostać dostosowane do przepisów unijnych.
Niepoddanie się szczepieniu przeciwko COVID-19 przez osoby do tego zobowiązane może skutkować wprowadzeniem przez pracodawcę zmian w organizacji pracy i rozwiązaniem stosunku pracy z pracownikiem – podało w poniedziałek Ministerstwo Zdrowia. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z grudnia ubiegłego roku do 1 marca obowiązkowo zaszczepić się przeciwko COVID-19 muszą się trzy wskazane w dokumencie grupy zawodowe. Obowiązek poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19 przez osoby wykonujące zawód medyczny w podmiotach zajmujących się działalnością leczniczą; osoby wykonujące czynności zawodowe w tych podmiotach, inne niż wykonywanie zawodu medycznego oraz osoby zatrudnione i osoby realizujące usługi farmaceutyczne, zadania zawodowe lub czynności fachowe w aptece ogólnodostępnej, lub punkcie aptecznym, wynika z powszechnie obowiązujących przepisów prawa.Kodeks pracy – jak podało MZ – upoważnia pracodawcę do żądania złożenia przez pracownika oświadczenia o realizacji obowiązku poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19. Brak poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19 może uzasadniać wprowadzenie przez pracodawcę zmian w organizacji pracy pracownika, który nie poddał się takiemu szczepieniu. Brak poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19 może uzasadniać rozwiązanie przez pracodawcę stosunku pracy z pracownikiem, który nie poddał się takiemu szczepieniu. Działania podejmowane przez pracodawcę w związku z brakiem realizacji przez jego pracowników obowiązku poddania się szczepieniu przeciwko COVID-19 winny być realizowane w taki sposób, by pozostawały w zgodności z zasadą równego traktowania pracowników. Działania, o których mowa powyżej, winny być podejmowane w taki sposób, by nie narazić pracodawcy na zarzut niedozwolonej dyskryminacji.
Upały dotarły do Polski jeszcze przed nadejściem kalendarzowego lata i wakacji. Większość z nas zmaga się z nimi nie na plaży a w pracy. Być może nie wszyscy wiedzą, że przy wysokich temperaturach o nasze samopoczucie muszą zadbać pracodawcy. Sprawdźcie jakie mają obowiązki. Z tego artykułu dowiesz się:Jakie obowiązki mają pracodawcy wobec podwładnych w trakcie upałówCo może, ale nie musi zapewnić w tym czasie pracownikom ich szefO kogo szczególnie powinni zadbać w okresie upałów pracodawcy
Miejsce pracy może prowadzić do szkód wyrządzonych zdrowiu. W takich przypadkach na pracodawcy spoczywają dodatkowe obowiązki. Z kolei pracownik może liczyć z tego tytułu na pewne przywileje, szczególnie jeśli mowa o emeryturze. Szkodliwe warunki pracy a prawo pracy – dowiedz się wszystkiego, co musisz o tym wiedzieć.
Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii potwierdza w komentarzu dla redakcji Biznes Info, że przygotowało nowelizację Kodeksu pracy i ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi i zdradza jaki jest obecnie los tejże noweli. Zmiany zakładają, że pracodawcy zyskają podstawę prawną do przeprowadzania wyrywkowych kontroli trzeźwości swoich podwładnych. Z tego artykułu dowiesz się:Rząd chce, by pracodawcy mieli możliwość sprawdzenia trzeźwości swoich pracownikówJaki jest los projektu ustawy w tej sprawieKiedy zmiany w tym zakresie wejdą w życie
Kodeks pracy już niebawem przejdzie gruntowną przebudowę. Po ponad roku od wybuchu pandemii w końcu pojawią się zapisy dotyczące pracy zdalnej. Jednak nowelizacja prawa wprowadza także dodatkowe uprawnienia dla pracodawcy. Z kolei pracownik musi przygotować się na wzmożone kontrole.Z tego artykułu dowiesz się:Co na temat pracy zdalnej będzie mówił znowelizowany Kodeks pracyJakie nowe uprawnienia i obowiązki zyska pracodawcaW jakiej sytuacji pracownik może narazić się na kontrole
Zmiany w Kodeksie pracy i urlop rodzicielski dla ojców w zupełnie nowym wymiarze to tylko niektóre konsekwencje unijnej dyrektywy work-life balance, dotyczącej równowagi między życiem prywatnym a zawodowym rodziców i opiekunów. Polska ma nieco ponad rok na jej wdrożenie.Z tego artykułu dowiesz się:Polska ma nieco ponad rok na wdrożenie unijnej dyrektywyJakie są cele dyrektywyJakie zmiany przewiduje dokument dla ojców
Kodeks pracy zostanie dostosowany do pandemicznych realiów. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii postuluje, aby wprowadzić regulacje dotyczące pracy zdalnej. Dzięki temu nowe obowiązki zyskają zarówno pracodawcy, jak i pracownicy. To nie jedyne zmiany, jakie zamierza wdrożyć resort.Z tego artykułu dowiesz się:Jak zdaniem resortu rozwoju powinien zmienić się kodeks pracyJakie obowiązki będzie miał pracodawcaJakie dodatkowe uprawnienia kontrolne będą mu przysługiwały
Z tego artykułu dowiesz się:Praca zdalna to od blisko roku codzienność dla wielu PolakówSkad kłopoty w prawnym uregulowaniu zasad home officeJakie plany w tym zakresie ma rząd