Wielka zmiana od 1 stycznia 2026. W takim przypadku natychmiast stracisz L4

Nowe zasady L4 od 1 stycznia 2026. Kiedy stracisz zasiłek chorobowy?

Nowelizacja ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, przyjęta 21 listopada 2025 roku, zmienia sposób kontrolowania zwolnień lekarskich. Od początku 2026 roku ubezpieczony utraci zasiłek, jeżeli w trakcie zwolnienia wykonuje pracę zarobkową lub podejmuje czynności mogące wydłużyć czas leczenia. 

Przepisy wskazują, że problemem nie są drobne aktywności dnia codziennego, takie jak wyjście po zakupy czy spacer, lecz działania traktowane jako obciążające organizm – jak forsowne wyjazdy, intensywne podróże czy wykonywanie pracy fizycznej niezgodnej z charakterem choroby. 

ZUS będzie mógł również zweryfikować, czy dana osoba zachowuje się w sposób sprzyjający rekonwalescencji, co poszerza dotychczasowe pole do kontroli wykorzystania zwolnień.

Nowe regulacje przewidują jednak wyjątek. Możliwe będzie korzystanie ze zwolnienia lekarskiego w jednym miejscu pracy przy jednoczesnym wykonywaniu obowiązków w drugim – pod warunkiem, że charakter zadań w drugim miejscu nie narusza zaleceń lekarskich. 

Dotyczy to sytuacji, w których przykładana do pracy aktywność nie wpływa na proces zdrowienia, np. kiedy rodzaj schorzenia ogranicza jedynie wybrane formy aktywności zawodowej.

Kontrole ZUS w 2026 roku. Dostęp do dokumentacji i weryfikacja zwolnień lekarskich

Od 2026 roku ZUS zyska możliwość żądania dokumentacji medycznej bezpośrednio od lekarza lub podmiotu, który wystawił L4. Usprawni to dochodzenie zasadności zwolnień i pozwoli na szybkie ocenienie, czy wystawienie zaświadczenia było uzasadnione klinicznie. 

Zmiany obejmą również świadczenia opiekuńcze – przy sprawdzaniu zasiłku na opiekę nad chorym członkiem rodziny kontrola obejmie ustalenie, czy w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby, która może tę opiekę zapewnić. Regulacje mają ograniczać sytuacje, w których zwolnienie jest pobierane wyłącznie z powodu braku dostępności innego opiekuna, a nie realnej konieczności sprawowania opieki.

Wzmacnia to dotychczasowy model nadzoru. Kontrole nie będą ograniczać się do wizyt w miejscu zamieszkania czy analizy sposobu wykorzystywania L4. Urzędnicy zyskają narzędzie do porównania informacji z dokumentacji medycznej z zachowaniem pacjenta, co pozwoli szybciej reagować na nieprawidłowości. 

Taka forma weryfikacji będzie stosowana zarówno w przypadku braku zgodności stanu zdrowia z aktywnością pacjenta, jak i wtedy, gdy istnieje podejrzenie, że zaświadczenie zostało wystawione zbyt pochopnie.

Utrata L4 w praktyce. Jakie działania na zwolnieniu będą karane?

Przepisy wprowadzane od 1 stycznia 2026 roku mają doprecyzować to, co do tej pory pozostawało w tzw. „szarej strefie”. Za utratę L4 nie będzie odpowiadała każda aktywność poza domem, lecz działania sprzeczne z celem leczenia lub generujące przychód w trakcie zwolnienia. 

Zmienia się również sposób oceny zachowania pracownika – ważne będzie nie tylko to, czy pracuje, ale także czy jego działania mogą realnie pogorszyć stan zdrowia. Dzięki temu konsekwencje utraty prawa do świadczenia będą dotyczyć przede wszystkim osób, które wykorzystują zwolnienie chorobowe w sposób niezgodny z jego przeznaczeniem.