biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Urlop

Urlop

Urlop – co to jest? Podstawowe informacje

Urlop to instytucja prawa pracy, która formalnie pełni funkcję ochronną wobec pracownika – umożliwia czasowe wstrzymanie obowiązków zawodowych przy jednoczesnym zachowaniu prawa do wynagrodzenia. W sensie funkcjonalnym urlop to przerwa w świadczeniu pracy, która służy regeneracji sił fizycznych i psychicznych, a także wyrównaniu relacji między stronami stosunku pracy, gdzie to pracodawca dysponuje środkami produkcji, a pracownik – czasem i zdolnością do świadczenia. W polskim systemie prawnym urlop stanowi jedno z podstawowych uprawnień zatrudnionego.

Urlop wypoczynkowy, będący jego najpowszechniejszą formą, jest regulowany wprost przez Kodeks Pracy. Wyróżniamy przy tym także urlopy okolicznościowe, bezpłatne, szkoleniowe oraz macierzyńskie i rodzicielskie – każdy z nich pełni inną funkcję i jego powzięcie oparte jest na odrębnych przesłankach formalnych. 

W przypadku podstawowego urlopu wypoczynkowego jego długość zależy od ogólnego stażu pracy – bez względu na rodzaj umowy, o ile jest to umowa o pracę – co stanowi kluczowe rozróżnienie wobec wcześniejszych regulacji, faworyzujących umowy na czas nieokreślony.

Komu przysługuje urlop zgodnie z obowiązującym prawem?

Prawo do urlopu przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, niezależnie od wymiaru etatu. W przypadku osób zatrudnionych na umowę cywilnoprawną – umowę zlecenie lub o dzieło – uprawnienie to nie występuje, chyba, że zostało ustanowione odrębnie w ramach porozumienia między pracownikiem, a pracodawcą (choć i wówczas taki urlop nie podlega pod ochronę prawną oferowaną przez Kodeks Pracy).

W systemie powszechnym, długość urlopu wypoczynkowego wynosi 20 dni rocznie przy stażu pracy krótszym niż 10 lat, oraz 26 dni po jego przekroczeniu. Do stażu pracy wlicza się nie tylko czas zatrudnienia, ale również okres nauki, co istotnie wpływa na sytuację absolwentów szkół średnich i wyższych.

Urlop jest udzielany na wniosek pracownika, jednak jego konkretny termin podlega akceptacji pracodawcy – z uwzględnieniem potrzeb zakładu pracy. Niedopuszczalne jest zrzeczenie się prawa do urlopu, a jego niewykorzystanie w danym roku nie skutkuje jego wygaśnięciem – przechodzi na rok kolejny, przy czym musi zostać wykorzystany do 30 września następnego roku kalendarzowego. 

Pracodawca zobowiązany jest do prowadzenia ewidencji urlopowej i do wypłaty ekwiwalentu pieniężnego w przypadku rozwiązania umowy o pracę przed wykorzystaniem przysługującego urlopu.

Gdzie warto wybrać się na urlop?

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na pytanie o najwłaściwszy kierunek dla urlopowego wypoczynku, bo wiele zależy od tego, w jaki sposób chcemy spędzić swój wolny czas – a także od tego, jakim budżetem realnie dysponujemy. Osoby które chciałyby wypocząć w Polsce, mogą wybrać się nad mazurskie jeziora lub miejscowości nadmorskie – jeśli zaś preferujemy wypoczynek nieco bardziej aktywny, to rozwiązanie mogą stanowić piękne, polskie góry. 

Nasz kraj słynie także z rozlicznych atrakcji turystycznych i zabytków, wyraźnie widocznych w wielu miastach Polski – takich jak Kraków, Poznań, Wrocław, Warszawa czy Gdańsk.

Niemniej, planując wyjazd za granicę, możemy postawić na Chorwację, Grecję, Turcję czy Egipt (kierunki wyjątkowo popularne), lub udać się w miejsca nieco bardziej egzotyczne, takie jak Tajlandia, Brazylia czy Japonia.

Pokaż więcej

wakacyjny raj polaków
24.08.2025 21:29 Armagedon w wakacyjnym raju Polaków. Zwołano sztab kryzysowy

Choć sezon urlopowy dobiega końca, niektórzy dopiero udali się na wyczekany wypoczynek. Polacy coraz częściej decydują się na wycieczki zagraniczne, a niektóre kraje otrzymały już miano turystycznego raju Polaków. Niestety w jednym z nich doszło do tragicznych wydarzeń.

wakacje
19.08.2025 12:06 Polacy zrywają z tradycyjnymi wakacjami. Nowy trend może wszystko zmienić

Wakacje powoli dobiegają końca, ale wczasowicze nie powiedzieli jeszcze ostatniego słowa. Także wśród Polaków pojawił się niespodziewany trend, który może całkowicie odmienić sposób spędzania następnych wakacji. Biura podróży już przeorganizowują ofertę, by nie zostać w tyle. Jakie zmiany w preferencjach urlopowych Polaków zaobserwowali eksperci i co one oznaczają w kontekście przyszłych sezonów?

kalendarz
16.08.2025 11:39 Dni wolne w 2026: kalendarz sprzyja Polakom. Już wiadomo, kiedy najlepiej wziąć urlop

W 2026 r. kalendarz działa na korzyść pracowników. Kilka sprytnych „mostków” potrafi wywindować pulę wolnych dni znacznie ponad standard. Do gry wchodzi też ważny obowiązek po stronie pracodawcy, który – przy dobrym planowaniu – zamienia pojedyncze święta w dłuższy oddech.

Ryanair
16.08.2025 08:17 Strajki pracowników Ryanaira w wakacyjnym raju Polaków. Przygotuj się, jeśli lecisz do tego kraju

W sierpniu zapowiadają się utrudnienia u jednego z największych europejskich przewoźników niskokosztowych. Harmonogram protestów jest już znany i obejmuje konkretne dni, ale ich skala może uderzyć w ruch wakacyjny. Którzy podróżni powinni przygotować się na trzęsienie w planach urlopowych? Pierwsi Polacy już odczuli skutki.

wakacje
15.08.2025 17:12 IMGW podało prognozy do końca wakacji. Jeśli zaplanowałeś wtedy urlop, możesz się zdziwić

Po rekordowo zmiennym lipcu 2025 roku, Polska doświadczyła wreszcie długo  wyczekiwanej fali zwrotnikowego skwaru. Synoptycy studzą jednak emocje – taka pogoda nie będzie trwać wiecznie. Barometry zwiastują zupełnie inny scenariusz na ostatnie dni sierpnia. Czy urlopowiczom wystarczy kremu z filtrem do końca wakacji? Zanim zabrzmi pierwszy dzwonek, mogą potrzebować innego ekwipunku.

wakacje
13.08.2025 17:51 Wcale nie Bałtyk. To tam Polacy popędzą na długi weekend. Zadecydował jeden czynnik

Dokładnie 72 godziny wolnego między 15 a 17 sierpnia to ostatni wakacyjny oddech dla całej rodziny przed powrotem szkolnych dzwonków. Synoptycy ostrzegają przed drastycznym rozdźwiękiem pogodowym – a to dopiero wstęp do turystycznej układanki. Przed rozpoczęciem długiego weekendu, Polacy będą musieli wziąć pod uwagę wiele czynników, ale wielu już podjęło decyzję.

wakacje, plaża
12.08.2025 11:48 Nie tylko Bałtyk. "Paragony grozy” dotarły do raju Polaków. Trudno uwierzyć, ile trzeba zapłacić za leżak

Tegoroczne wakacje dla wielu Polaków stoją pod znakiem finansowej niepewności, a osławione „paragony grozy” przestały być domeną wyłącznie kurortów nad Bałtykiem. Coraz częściej nawet ukochane kierunki letnich wyjazdów stają się synonimem drogiego wypoczynku. Za co przyjdzie nam zapłacić “kokosy” w wakacyjnym raju?

turyści
07.08.2025 11:00 Turyści w Zakopanem muszą uzbroić się w cierpliwość. Do tej atrakcji ustawia się 6-godzinna kolejka

Wakacje trwają w najlepsze, co doskonale widać po cenach w Zakopanem. Turyści muszą zapłacić krocie za zakwaterowanie, ale również za najpopularniejsze atrakcje. Z nóg zwala jednak nie tylko cennik – kilkugodzinne stanie w kolejce trudno uznać za przyjemność, a mimo to chętnych nie brakuje. Co przyciąga takie tłumy w polskie góry?

urlop
05.08.2025 13:34 Tak Polacy oszczędzają na wakacjach nawet 1-2 tys. zł. Mają sposób

Sezon urlopowy w pełni. Niektórzy Polacy zdążyli już wrócić z wakacji, na które czekali nierzadko przez cały rok, przed innymi dopiero upragniony wyjazd. Nie da się ukryć, że wielu zależy na tym, aby połączyć wypoczynek z możliwie jak najmniejszym wydatkiem. Ci sprytniejsi znaleźli na to nawet sposób. Dzięki niemu mogą zaoszczędzić nawet 1-2 tys. zł.

morze
05.08.2025 09:28 Polacy mają dość Bałtyku. Inna nacja ukochała sobie polskie morze. Dla niech jest tu naprawdę tanio

W tym roku wakacje w Polsce wypadają wyjątkowo blado. Turystów straszą “paragony grozy”, do tego pogoda nie dopisuje, a ceny za nocleg sprawiają, że wiele osób woli wyjechać za granicę. Mimo to polskie wybrzeże stało się wyjątkowo atrakcyjne dla przyjezdnych z innych krajów. Czyim zainteresowaniem cieszy się najbardziej? Odpowiedź może zaskoczyć. Nie tylko Czesi upodobali sobie nadbałtyckie kurorty.

Słońce
03.08.2025 06:35 Upały nadciągają nad Polskę. Wiadomo kiedy się zaczną, padła data

Wiele wskazuje na to, że w końcu będziemy mogli poczuć prawdziwy smak gorącego, wakacyjnego lata. Do kraju nadciąga fala upałów, słupki rtęci pokażą wartości niespotykane dotychczas przy okazji stale nawracających deszczowych i burzowych dni. Gdzie będzie najcieplej?

burza, pogoda
01.08.2025 14:24 Pogodowy chaos nad Polską. Deszcze, pioruny i ostrzeżenia IMGW – tylko dwa regiony odetchną z ulgą

Tegoroczne lato w Polsce zdecydowanie odbiega od oczekiwań – zamiast słońca i upałów, dominuje kapryśna, burzowa pogoda, która pokrzyżowała plany wielu urlopowiczom. Niestety, krótkie chwile z przejaśnieniami to tylko przerywnik – w pierwszy weekend sierpnia Polska znów znajdzie się pod wpływem ciemnych, deszczowych chmur. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ostrzega przed nadciągającymi niebezpiecznymi zjawiskami pogodowymi. Tylko dwa regiony oprą się porywistemu wiatrowi i ulewom.

Bałtyk
01.08.2025 09:24 Nie tylko Czesi nam zazdroszczą. Kolejny kraj pokochał polski Bałtyk. "To nie chwilowa moda"

Polski Bałtyk zdobywa serca kolejnych zagranicznych turystów. Po Czechach i Niemcach przyszedł czas na kolejnych sąsiadów, którzy coraz chętniej wybierają wakacje na polskim wybrzeżu zamiast w rodzimych kurortach. Cenią przede wszystkim korzystne ceny, wysoki standard usług oraz różnorodność atrakcji.

MSZ apeluje
24.07.2025 19:38 MSZ apeluje. Ten kierunek to wakacyjny raj Polaków, teraz rozpoczęła się eskalacja. "Ryzyko ataków"

Dokąd na wakacje lepiej nie lecieć? W sezonie urlopowym 2025 wiele popularnych destynacji okazuje się wyjątkowo niepewnym wyborem. Do niektórych z nich Polaków zniechęcają ceny, ale na pierwszy plan wysuwają się kwestie bezpieczeństwa. Ostatni komunikat Ministerstwa Spraw Zagranicznych nie jest pierwszym, który odradza spędzanie urlopu za granicą.

wakacje
23.07.2025 16:15 Trudno uwierzyć, ile Polacy zapłacą tu za wakacje. Wprowadzono nową opłatę

Wakacje za granicą są tańsze niż w Polsce? Przy wyborze wielu popularnych destynacji, to założenie może okazać się prawdą. Wciąż jednak nie brakuje krajów, w których spędzenie nawet krótkiego urlopu będzie kosztować fortunę. Jeden kierunek cieszy się w tym roku bezprecedensowym zainteresowaniem turystów i to pomimo gigantycznych cen. Teraz dodatkowa opłata zniechęci podróżnych?

lotnisko
21.07.2025 09:41 Zrób to w razie opóźnionego lotu. Pasażerowie muszą o tym wiedzieć

To prawdziwe utrapienie klientów popularnych linii lotniczych. Samolot stanowi zdecydowanie najszybszy środek transportu… ale cóż z tego, gdy lot jest opóźniony o, na przykład, cztery godziny? W takiej sytuacji pasażerowie często walczą o odszkodowanie, ale wiele osób nie wie, jak to zrobić, by rzeczywiście otrzymać pieniądze. Już zawczasu warto znać kilka istotnych zasad.

urlop, pracodawcy
17.07.2025 16:45 Urlop, który spada, jak grom z jasnego nieba. W tym przypadku pracodawca decyduje za ciebie

Wielu pracowników żyje w przekonaniu, że to oni decydują o tym, kiedy biorą urlop. Tymczasem w określonych przypadkach to pracodawca może narzucić termin wypoczynku, nawet jeśli nie złożono żadnego wniosku. Co gorsza, pracownik nie może odmówić, ani żądać ekwiwalentu. Kiedy firma zyskuje pełną kontrolę nad twoim wolnym czasem?

plaża
15.07.2025 10:43 Do Polski wróci lato. Upały nadciągają, padła data

Lato w Polsce zawsze było kapryśne, ale tegoroczny lipiec to absolutny fenomen. Turyści przywykli do tego, że pogoda może ich zaskoczyć w górach i nad morzem, ale ostatnie dwa tygodnie raczej nie rozpieszczały, niezależnie od regionu. Czy – i kiedy – Polacy mogą wreszcie spodziewać się lata z prawdziwego zdarzenia?

walizka
13.07.2025 12:15 Ponad 12 tys. złotych. Za taką pamiątkę z wakacji dostaniesz gigantyczną karę

W przypadku zagranicznych wakacji nie tylko nieznajomość lokalnym zakazów, ale nawet kiepski wybór pamiątek może skończyć się mandatem. Są regulacje, które powinniśmy mieć na uwadze.

deszcz
12.07.2025 19:24 Załamanie pogody nad Bałtykiem. W tym miesiącu turyści przeżyją przykre rozczarowanie

Polacy od dawna wiedzą, że trafić na ładną pogodę nad polskim morzem — i to jeszcze na cały urlop — to prawdziwy cud. Jednak w ubiegłych latach wakacje nad Bałtykiem należały pod tym względem do wyjątkowo udanych. Dla odmiany lato 2025 nie rozpieszcza już turystów w równym stopniu. Jak wygląda prognoza pogody na najbliższe dni?

upał
10.07.2025 18:12 Upały wrócą do Polski, padła data. Wiadomo jak długo potrwają

Przez ostatni tydzień Polacy mogli zatęsknić za słońcem (albo mieli szansę od nich odpocząć). Lato jednak zobowiązuje i już niedługo wrócą wysokie temperatury. Co więcej, istnieje szansa na pobicie rekordu. Kiedy znowu powinniśmy się spodziewać upałów i jak się na nie przygotować? Lepiej obserwować alert RCB i stronę IMGW.

Bałtyk
10.07.2025 06:30 Porównali ceny nad Bałtykiem i na Kanarach. Dziwi zwłaszcza koszt noclegu, wnioski są jasne

Wakacje w Polsce mogą kosztować więcej niż tygodniowy wypoczynek w zagranicznym kurorcie. Najnowsza analiza cen pokazuje, że różnice w kosztach noclegów i wyżywienia potrafią zaskoczyć - i to na niekorzyść polskich kierunków. W zestawieniu przygotowanym przez Rankomat.pl wykorzystano dane z Booking.com - wyniki nie pozostawiają złudzeń.

albania, wakacje
09.07.2025 22:32 Polacy latają tam na potęgę, a nie są mile widziani. Taką opinię wyrobili sobie w wakacyjnym raju

Sezon wakacyjny w pełni. To czas kiedy Polacy decydują się na upragniony wypoczynek. Choć niektórzy najlepiej czują się nad polskim morzem lub w górach, całkiem spora liczba wylatuje na zagraniczny urlop. Kilka krajów doczekało się już miana raju urlopujących Polaków. Dla wielu podróżujących zaskoczeniem może być fakt, że wśród miejscowych opinia o nich nie jest najlepsza. Turyści mogą się zdziwić, co uważają pracownicy hoteli na ich temat.

wakacje
05.07.2025 20:16 Nad Morskim Okiem mandaty sypią się jak z rękawa. TPN apeluje, a turyści są sami sobie winni

Niezależnie od najnowszych trendów na sezon wakacyjny, Tatry zawsze cieszą się dużą popularnością wśród Polaków. Tylko w 2024 roku góry te odwiedziło ponad 5 mln osób. Jak można się łatwo domyślić, najwięcej turystów przyjeżdża tu latem, by korzystać ze słońca i pięknych widoków. Jednak w czasie wypoczynku nie wszyscy pamiętają o przepisach. W jednym przypadku grozi nam gigantyczna kara.

ryba
04.07.2025 14:51 Turyści boją się jeść ryby nad Bałtykiem. W tle tajemnicza choroba, sanepid wydał oświadczenie

Kąpiele w morzu, opalanie na plaży i ryba z frytkami. Bez tych trzech rzeczy trudno sobie wyobrazić urlop na północy Polski. W tym sezonie jednak nie wszyscy chętnie odwiedzają smażalnie. Obawy wzbudziła rosnąca liczba zarażeń, której przyczyną miało być właśnie spożycie ryb z polskiego morza. Gdzie i czy lepiej unikać jedzenia owoców morza? Komunikat sanepidu rozwiewa wątpliwości.

upał
01.07.2025 20:41 Ekstremalne upały pochłaniają Europę. Popularna atrakcja zamknięta, turyści są wściekli

Planowaliście w lipcu urlop? Mamy bardzo złe wieści, wysoka temperatura powietrza, jaka na początku lipca zawitała do Europy spowodowała, że wydano nie tylko alerty. W jednym z najbardziej popularnych miast, które Polacy od lat chętnie odwiedzają latem zdecydowano, że uwielbiana atrakcja musi zostać zamknięta. 

Wakacje 2025. Turcja zdetronizowana
28.06.2025 15:30 Wcale nie Turcja. To ten kierunek to hit wśród turystów z Polski na lato 2025

Turcja spada z podium, które zajmowała w urlopowych kierunkach obywateli Polski jeszcze w minionym sezonie letnim. W 2025 r. wciąż królują jednak miejsca na Kontynencie, choć z obecnością wyraźnego, selektywnego trendu wyspiarskiego. Jest też zaskoczenie – według badania, biorącego pod uwagę rezerwacje od 1 czerwca do 31 sierpnia, w tym roku król budżetowych wyjazdów znajduje się na południu Europy.

cypr
26.06.2025 06:35 Polski produkt wycofany z wakacyjnego raju. Wykryto groźną bakterię

Sezon wakacyjny zbliża się wielkimi krokami. Z roku na rok coraz więcej Polaków decyduje się na wypoczynek poza granicami naszego kraju. Z jednego z wakacyjnych rajów, gdzie język polski naprawdę nie jest trudno usłyszeć, wypłynęło ostrzeżenie. W dostępnym tam produkcie właśnie z Polski wykryto groźną bakterię.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: