Te osoby mają prawo do dodatkowego urlopu. To nawet 21 dni wolnego

10 dodatkowych dni wolnych – stałe prawo pracownika

Dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym przysługuje osobom zaliczonym do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Uprawnienie to jest zapisane w art. 19 ust. 1 Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.

Jest to dodatek do urlopu podstawowego, który dla osób z co najmniej dziesięcioletnim stażem pracy wynosi 26 dni, a dla osób z krótszym stażem – 20 dni. W praktyce oznacza to, że pracownik niepełnosprawny z długim stażem ma prawo łącznie do 36 dni urlopu wypoczynkowego w roku.

Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego nabywa się po przepracowaniu jednego roku od dnia zaliczenia do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Nabycie to następuje w całości, nawet jeśli ten roczny staż przypada na grudzień danego roku. Natomiast w kolejnych latach kalendarzowych prawo do 10 dni dodatkowego urlopu nabywa się z góry, 1 stycznia, pod warunkiem pozostawania w zatrudnieniu. 

Dodatkowy urlop liczy się w dniach roboczych, co oznacza, że jeden dzień urlopu to standardowo 8 godzin pracy, chociaż dla osób ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności czas pracy dziennie nie powinien przekraczać 7 godzin (i 35 godzin tygodniowo).

Dodatkowy urlop z art. 19 nie przysługuje, gdy pracownik jest już uprawniony do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych, na przykład dotyczy to nauczycieli, sędziów, czy prokuratorów. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy wymiar urlopu dodatkowego na podstawie odrębnych przepisów jest niższy niż 10 dni roboczych – wówczas pracownikowi przysługuje urlop z Ustawy o rehabilitacji w pełnym wymiarze 10 dni. To jednak nie koniec ważnych informacji — w wyjątkowej sytuacji pracownik może otrzymać nawet 21 dni urlopu na poprawę zdrowia, w szczególnych warunkach.

Maksymalnie 21 dni na poprawę zdrowia - turnus rehabilitacyjny

Całkowita pula dni, które pracownik niepełnosprawny może przeznaczyć na regenerację i leczenie w ciągu roku, może sięgnąć aż 21 dni roboczych. Ustawodawca przewidział bowiem dodatkowo zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, w celu uczestnictwa w turnusie rehabilitacyjnym. To zwolnienie, trwające do 21 dni roboczych, wlicza się do łącznego limitu wraz z dodatkowym 10-dniowym urlopem wypoczynkowym.

Innymi słowy, osoba niepełnosprawna może przeznaczyć na turnus rehabilitacyjny 10 dni (jako część urlopu dodatkowego) plus 11 dni jako zwolnienie od pracy, lub skorzystać z samego zwolnienia do 21 dni, pamiętając, że łączny wymiar tych uprawnień to maksymalnie 21 dni roboczych.

Zwolnienie na turnus rehabilitacyjny przysługuje pracownikowi posiadającemu orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności. Aby je uzyskać, pracownik musi przedstawić pracodawcy wniosek lekarski z informacją o rodzaju i czasie trwania turnusu. Z tego prawa można skorzystać nie częściej niż raz w roku kalendarzowym.

Niewykorzystany dodatkowy urlop wypoczynkowy, podobnie jak urlop podstawowy, przechodzi na kolejny rok kalendarzowy i powinien zostać udzielony pracownikowi najpóźniej do 30 września następnego roku. Roszczenie o urlop dodatkowy ulega przedawnieniu z upływem 3 lat. Jak wygląda kwestia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop?

Kwestia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop

Skoro urlop dodatkowy ma charakter urlopu wypoczynkowego, ma do niego zastosowanie reguła dotycząca ekwiwalentu. W sytuacji rozwiązania stosunku pracy, gdy pracownik nie wykorzystał w pełni przysługującego mu dodatkowego urlopu, pracodawca jest zobowiązany do wypłacenia ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystane dni.

Dodatkowy urlop jest urlopem płatnym, udzielanym w naturze, co oznacza, że powinien być wykorzystany w trakcie trwania zatrudnienia. Obliczanie ekwiwalentu odbywa się na zasadach analogicznych do urlopu podstawowego, z uwzględnieniem wynagrodzenia pracownika oraz współczynnika ekwiwalentowego, który jest ustalany co roku. Przykładowo, współczynnik ten wynosi 20,83 w 2025 roku dla pełnego etatu.

Prawidłowe naliczenie ekwiwalentu, z uwzględnieniem wszystkich składników wynagrodzenia, jest bardzo istotne, ponieważ błędy w tym zakresie mogą prowadzić do zaniżenia należnych świadczeń. Tym samym, uprawnienia urlopowe dla osób z niepełnosprawnościami stanowią realne wsparcie, umożliwiające im lepsze zarządzanie zdrowiem i efektywniejszy wypoczynek.