Waloryzacja emerytur 2026. Ważne wieści dla seniorów, tak naprawdę tyle "na rękę" dostaną

Seniorzy czekają na waloryzację 2026 roku

Nieustępliwa demografia pozostaje kluczowym czynnikiem ryzyka dla stabilności finansów publicznych i systemu ZUS. Jak podaje GUS, na koniec 2023 roku w Polsce żyło blisko 9,9 miliona osób w wieku 60+. Prognozy wskazują, że do 2060 roku wskaźnik obciążenia demograficznego osiągnie alarmujący poziom, na 100 osób w wieku produkcyjnym będzie przypadać niemal 104 w wieku poprodukcyjnym. 

U podstaw tego zjawiska leży jeden z najniższych w Europie wskaźników dzietności, który od lat oscyluje w okolicach 1,2-1,3 dziecka na kobietę, podczas gdy poziom zapewniający zastępowalność pokoleń to 2,1. Co istotne, proces starzenia się społeczeństwa nie przebiega równomiernie. Najtrudniejsza sytuacja demograficzna występuje w województwach świętokrzyskim, łódzkim i opolskim, gdzie odsetek osób w wieku 65+ już dziś jest najwyższy. 

Na drugim biegunie znajdują się regiony relatywnie "młodsze”, takie jak Małopolska czy Pomorze, co w przyszłości może prowadzić do regionalnych dysproporcji na rynku pracy i w dostępie do usług publicznych. W tym kontekście nawet najbardziej sprawiedliwa waloryzacja staje się jedynie mechanizmem łagodzącym skutki, a nie rozwiązującym przyczynę systemowego problemu.

Coroczna debata o wskaźniku waloryzacji, choć emocjonująca, odsuwa na dalszy plan dyskusję o niezbędnych reformach systemowych. W obliczu demograficznego tsunami eksperci wskazują na kilka potencjalnych kierunków. Jednym z nich jest stopniowe powiązanie wieku emerytalnego ze średnią długością życia, co jest rozwiązaniem stosowanym w wielu krajach Europy. Innym jest dalsze wzmacnianie i promowanie dobrowolnych, kapitałowych form oszczędzania takich jak PPK, IKE, IKZE.

Wiadomo, ile ma wynieść waloryzacja emerytur w 2026 roku. Te informacje nie uszczęśliwią wielu osób.

Waloryzacja w 2026 roku, wiadomo ile może wynieść

Prognozowane na 2026 rok jest wynikiem ustawowej formuły, która co roku staje się przedmiotem negocjacji w ramach Rady Dialogu Społecznego. Mechanizm ten łączy w sobie element inflacyjny (rekompensujący wzrost cen) oraz płacowy (zapewniający udział we wzroście gospodarczym). 

Kluczowy jest tu drugi składnik: ustawowe minimum to 20 proc. realnego wzrostu płac. Związki zawodowe od lat postulują jego zwiększenie do 50 proc., argumentując, że zapewniłoby to szybszy wzrost najniższych świadczeń i bardziej sprawiedliwy podział owoców wzrostu gospodarczego. Organizacje pracodawców stoją na stanowisku, że podnoszenie tego wskaźnika nadmiernie obciążyłoby budżet państwa i Fundusz Ubezpieczeń Społecznych. 

Na tle Europy polski model jest rozwiązaniem mieszanym. Przykładowo, w Niemczech emerytury są silnie powiązane ze wzrostem płac, podczas gdy inne kraje stosują waloryzację czysto inflacyjną. Niższy niż w poprzednich latach wskaźnik jest więc nie tylko efektem walki z inflacją, ale także wynikiem politycznego kompromisu, który próbuje pogodzić oczekiwania społeczne z twardymi realiami budżetowymi.

Warto podkreślić, że wybór konkretnego modelu waloryzacji ma także wymiar społeczny i polityczny, kształtuje bowiem poczucie bezpieczeństwa emerytów i rencistów, a zarazem wpływa na stabilność finansów publicznych. Z jednej strony silniejsze powiązanie świadczeń z dynamiką wynagrodzeń sprzyja zmniejszaniu nierówności dochodowych, z drugiej zaś generuje większe obciążenia dla systemu ubezpieczeń społecznych, które w perspektywie starzejącego się społeczeństwa mogą okazać się trudne do udźwignięcia.

Waloryzacja emerytur w 2026 roku może wynieść jeszcze mniej, niż w 2025 roku. To mało optymistyczna informacja dla emerytów, znane są szczegóły.

Zobacz: Jeden błąd może kosztować fortunę. Polacy nagminnie popełniają go podczas zakupów

Tyle na rękę dostanie senior po waloryzacji w 2026 roku

Resort finansów prognozuje, że w 2026 roku emerytury i renty zostaną podniesione o około 4,9 proc. To wyraźnie mniej niż rok wcześniej, kiedy waloryzacja wyniosła 5,5 proc., a także zdecydowanie poniżej rekordowych wzrostów z lat 2023-2024.

Dla osób otrzymujących minimalne świadczenie emerytalne oznacza to wzrost z obecnych 1878,91 zł brutto do 1970,98 zł brutto. Po potrąceniu składki zdrowotnej seniorzy dostaną "na rękę” 1793,59 zł. Realnie podwyżka przełoży się na dodatkowe 83,78 zł miesięcznie, czyli około 1005 zł w skali roku.

Finalna kwota, jaka trafia na konto seniora, jest pochodną skomplikowanego systemu odliczeń. Od kwoty brutto potrącana jest 9 proc. składka zdrowotna, a od nadwyżki ponad 2500 zł miesięcznie 12 proc. zaliczka na podatek dochodowy. Warto zwrócić uwagę na zjawisko tzw. pełzania podatkowego. 

Kwota wolna od podatku, ustalona na 30 000 zł rocznie, nie podlega automatycznej waloryzacji. Oznacza to, że z roku na rok, w miarę wzrostu świadczeń, coraz większa ich część "wpada” w próg podatkowy, a realna korzyść z podwyżki jest niższa. Przyjmując wskaźnik 4,9 proc., emeryt ze świadczeniem 3500 zł brutto (wzrost do 3671,50 zł) realnie zyska na rękę ok. 131,80 zł. Senior z emeryturą 5000 zł brutto (wzrost do 5245 zł) otrzyma netto więcej o ok. 186,70 zł. 

Dodatkowo należy pamiętać o tzw. 13. i 14. emeryturze. Nie są one waloryzowane procentowo, ich wysokość jest najczęściej powiązana z kwotą minimalnej emerytury obowiązującej w danym roku. Stanowią one ważny, ale jednorazowy zastrzyk gotówki, nie wpływając na stałą, miesięczną wysokość świadczenia zasadniczego.