Kontrolerzy z ZUS mogą przyjść do domu i Cię sprawdzić. Za nieprawidłowości nakładają kary

Za nieprawidłowe wykorzystanie zwolnienia grożą kary

Każda osoba przebywająca na zwolnieniu lekarskim musi się liczyć z możliwością kontroli przeprowadzanej przez ZUS czy pracodawcę (pracodawcy mogą sprawdzić wykorzystanie zwolnień lekarskich, jeśli zatrudniają przeszło 20 ubezpieczonych – dop. red.) – uprawnienie do kontrolowania chorych wynika bezpośrednio z ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa – wyjaśnia Iwona Kowalska-Matis, regionalny rzecznik prasowy ZUS na Dolnym Śląsku w komunikacie nadesłanym do redakcji Biznesinfo.

W I kwartale tego roku ZUS sprawdził już ponad 117 tys. osób przebywających na l4. Dalsza wypłata zasiłków chorobowych została wstrzymana w 7,77 tys. przypadków na łączną kwotę 6,8 mln zł. Kontrolerzy sprawdzają prawidłowość: orzekania niezdolności do pracy oraz wykorzystywania zwolnień lekarskich. Jeśli ktoś wykorzystuje l4 niezgodnie z jego przeznaczeniem, musi liczyć się albo ze wstrzymaniem wypłaty zasiłku, albo koniecznością jego zwrotu (jeśli został już wypłacony). Bywa, że są to kilkunastotysięczne kwoty, a na samych pieniądzach się nie kończy. Jeśli bowiem kontrola wykazała poważne nieprawidłowości, ZUS ma prawo skierować zawiadomienie do prokuratury oraz cofnąć uprawnienia lekarzowi do wystawiania zwolnień.

Co robią Polacy, gdy tak naprawdę nie chorują?

Kreatywność “chorych” nie zna granic – w czasie l4 remontują mieszkania, jeżdżą na wycieczki lub realizują dodatkowe obowiązki zawodowe. Jeden z naszych klientów, prowadzący działalność gospodarczą, właściciel firmy, będąc na zwolnieniu obsługiwał klientów i przyuczał uczniów podczas praktyk do zawodu. Brat osoby chorej powiedział kontrolującym, że ten pomaga na budowie u szwagra. Zdarzają się przypadki wykonywania pracy zarobkowej z tytułu drugiego zatrudnienia. Zdarzają się wyjazdy na zagraniczne wycieczki, praca w gospodarstwie rolnym na przykład sadzenie ziemniaków lub we własnej firmie, jak pokazuje przykład fryzjerki, która na e-ZLA miała otwarty salon i obsługiwała klientów – mówi nam Iwona Kowalska-Matis.

Kontrole zwolnień L4 coraz popularniejsze. „Chory” pracownik przyłapany na prowadzeniu ciągnika.

Jak przebiega kontrola l4 z ZUS?

Kontrola wykorzystywania l4 jest prowadzona przez ZUS lub pracodawcę. Polega na sprawdzeniu, co robi pracownik w czasie chorobowego. Pracodawca może taką kontrolę przeprowadzić zawsze w okresie pierwszych 33 dni w danym roku lub 14 dni w przypadku osób będących przed 50. rokiem życia. Za ten okres pracodawca wypłaca pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby. Od 34 dnia lub odpowiednio od 15 dnia choroby w danym roku kalendarzowym każdy pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego. Jeżeli zakład pracy zajmuje się wypłatą zasiłków, to sam ma uprawnienia do przeprowadzania kontroli pracowników. Natomiast osoby zatrudnione w małych zakładach pracy i prowadzący działalność gospodarczą są sprawdzani przez ZUS. Taka kontrola jest też możliwa wobec osób, które korzystają z zasiłku opiekuńczego i świadczenia rehabilitacyjnego. Jeśli kontrola stwierdzi niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia albo wykonywanie pracy zarobkowej czyli np. pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego zatrudnił się na umowę zlecenie i ją wykonywał albo w czasie zasiłku chorobowego wyjechał na wczasy czy budował swój dom, pracownik traci prawo do zasiłku za cały blankiet zwolnienia tj. za cały okres na który zwolnienie było wystawione – informuje ZUS.

Natomiast w przypadku kontroli orzekania prowadzonej przez lekarza orzecznika ZUS-u to właśnie ten lekarz sprawdza, czy niezdolność do pracy orzeczono poprawnie. Taka kontrola może być przeprowadzona poprzez:

• zaproszenie chorego do lekarza orzecznika, który po przeprowadzeniu badania stwierdzi, czy chory jest nadal niezdolny do pracy,
• sprawdzenie przez lekarza orzecznika ZUS dokumentacji medycznej znajdującej się u lekarza leczącego.

Jeśli lekarz orzecznik uzna, że osoba przebywająca na l4 nie jest chora, wystawia ZLA/K, które skraca okres niezdolności do pracy. Dzień badania jest wówczas ostatnim dniem zwolnienia. ZUS informuje, że koszty przejazdu na badania kontrolne podlegają zwrotowi w wys. kosztów kosztów przejazdu najtańszym środkiem komunikacji publicznej.

Ważne: w obu wskazanych wyżej rodzajach kontroli ZUS i pracodawca będą szukać chorego pod adresem wpisanym na zwolnieniu lekarskim. Stąd też, jeśli na okres choroby ktoś przenosi się np. do domu rodzinnego, musi w ciągu trzech dni powiadomić o tym fakcie i pracodawcę, i ZUS.