Specjalna emerytura dla osób urodzonych w tych latach. ZUS przygotował "niespodziankę"
Osoby urodzone w określonym przedziale lat mogą ubiegać się o wyjątkowe świadczenie przygotowane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie każdy jednak ma szansę na skorzystanie z tej możliwości – oprócz wieku trzeba spełnić szereg dodatkowych warunków. Na czym polega ten mechanizm i kto faktycznie może z niego skorzystać?
Kto może liczyć na dodatkowe uprawnienia od ZUS?
ZUS od lat oferuje różne formy wsparcia osobom, które kończą aktywność zawodową. Tym razem chodzi o rozwiązanie przygotowane specjalnie dla wybranej grupy roczników. Wiadomo już, że kryterium wieku jest jednym z podstawowych warunków, ale samo w sobie nie wystarczy.
Mowa o osobach, które przyszły na świat między 1949 a 1969 rokiem. To właśnie one mogą wnioskować o świadczenie w specjalnej formule. W praktyce jednak, by rzeczywiście je otrzymać, trzeba udokumentować znacznie więcej niż tylko datę urodzenia.
Warto podkreślić, że nie każda praca wlicza się do wymaganego stażu. ZUS dokładnie określa, jakie rodzaje zatrudnienia mogą zostać uznane. Co więcej, istotne jest nie tylko miejsce pracy, ale i jej charakter.
Czy to oznacza, że część osób mimo formalnego prawa do emerytury nie będzie mogła liczyć na ten przywilej? To pytanie stawia dziś wielu zainteresowanych i odpowiedź okazuje się bardziej złożona, niż mogłoby się wydawać.
Dlaczego nie każdy skorzysta z tej możliwości?
Żeby móc myśleć o tym świadczeniu, konieczne jest spełnienie kilku dodatkowych kryteriów. Najważniejsze z nich to staż pracy w określonych warunkach.
Przepisy precyzyjnie definiują, co oznacza zatrudnienie w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Chodzi m.in. o sytuacje, gdy:
- praca była wyjątkowo uciążliwa lub szkodliwa dla zdrowia,
- wymagała podwyższonej sprawności psychofizycznej,
- wiązała się z dużą odpowiedzialnością – np. za bezpieczeństwo innych osób.
W tej kategorii mieszczą się np. górnicy, pracownicy przy przetwarzaniu azbestu, ratownicy GOPR, ale też przedstawiciele zawodów twórczych czy nauczyciele.
Do tego dochodzi obowiązek wykazania okresu składkowego i nieskładkowego – co najmniej 20 lat w przypadku kobiet oraz 25 lat w przypadku mężczyzn. Co istotne, ZUS nie zaliczy pracy na umowie zleceniu ani prowadzenia działalności gospodarczej. Liczy się wyłącznie zatrudnienie na etacie.
Osoby zainteresowane muszą także pamiętać o dokumentach – potrzebne są m.in. świadectwa pracy, zaświadczenia o okresach zatrudnienia czy formularze ERP-6 i EMP dostępne w oddziałach ZUS.
Wniosek trzeba złożyć najpóźniej dzień przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Jeśli zostanie złożony wcześniej – zostanie odrzucony. Jeżeli później – świadczenie zacznie przysługiwać dopiero od miesiąca, w którym dokument wpłynął do ZUS.
To właśnie w tym miejscu najczęściej pojawiają się komplikacje. Dlatego część osób wciąż nie wie, czy ma szansę na wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej i pobieranie świadczenia.
Specjalna emerytura dla roczników 1949–1969. Kto naprawdę zyskuje?
Specjalna emerytura dla osób urodzonych między 1949 a 1969 rokiem przysługuje tylko tym, którzy udowodnią pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
Oznacza to, że o świadczenie mogą starać się m.in.:
- kolejarze – z 15-letnim stażem pracy, kobiety od 55. roku życia, mężczyźni od 60. roku życia,
- dziennikarze – po 15 latach pracy, jeśli osiągnęli 55 (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
- pracownicy NIK – po 15 latach pracy i osiągnięciu wskazanego wieku,
- przedstawiciele zawodów artystycznych – tancerze, akrobaci, muzycy, aktorzy – którzy mogą przechodzić na emeryturę nawet znacznie wcześniej (niektórzy już w wieku 40–45 lat).
Pełna lista zawodów objętych tą regulacją znajduje się w rozporządzeniu Rady Ministrów z 1983 roku. To właśnie tam wskazano, kto dokładnie może wnioskować o świadczenie.
W praktyce oznacza to, że nie każda osoba urodzona w latach 1949–1969 ma prawo do wcześniejszej emerytury. ZUS nie uwzględnia np.:
- zatrudnienia na część etatu,
- pracy na podstawie umów cywilnoprawnych,
- prowadzenia działalności gospodarczej.
Co ważne, w przypadku odmowy wydania świadczenia zawsze istnieje możliwość odwołania się od decyzji ZUS do sądu, a cała procedura jest bezpłatna.
Wyjątkowe rozwiązanie przygotowane przez ZUS dla roczników 1949–1969 nie jest dostępne dla wszystkich. Aby z niego skorzystać, trzeba wykazać się nie tylko odpowiednim wiekiem, ale przede wszystkim udokumentowanym stażem pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze.
Dla wielu osób może to być szansa na wcześniejsze zakończenie aktywności zawodowej i stabilne świadczenie, ale inni – mimo że spełniają kryterium wieku – zostaną z tej możliwości wykluczeni. Warto więc odpowiednio wcześnie sprawdzić swoje uprawnienia i zgromadzić potrzebne dokumenty, by nie stracić szansy na ten przywilej.
