Seniorzy dostaną ważne pismo z ZUS. Czternastki zagrożone. Niektórzy zwrócą całą kwotę
Czternasta emerytura to dodatkowe świadczenie, które już od kilku lat regularnie pojawia się na kontach polskich emerytów. Nic więc dziwnego, że wielu z nich wyczekuje, kiedy środki trafią na konto i podreperują domowy budżet. Teraz ZUS wysyła listy do seniorów, część z nich musi zwrócić pieniądze. Tych wieści nikt się nie spodziewał.
Czternaste emerytury na kontach seniorów
Dodatkowe roczne świadczenie pieniężne, popularnie nazywane "czternastką”, na stałe wpisało się w kalendarz wsparcia dla emerytów i rencistów. Jego wysokość jest jednak zróżnicowana i nie każdy otrzymuje pełną kwotę, która co do zasady jest równa minimalnej emeryturze. W 2025 roku było to 1878,91 zł brutto. Kluczowy jest tu próg dochodowy, ustalony na poziomie 2900 zł brutto miesięcznego świadczenia podstawowego.
Osoby, których emerytura lub renta nie przekracza tej kwoty, mogą liczyć na pełną “czternastkę”. Powyżej tego progu uruchamiany jest mechanizm pomniejszający ”złotówka za złotówkę”. W praktyce oznacza to, że świadczenie jest obniżane o kwotę przekroczenia progu. Przykładowo, jeśli emerytura wynosi 3100 zł brutto, czyli o 200 zł więcej niż próg, "czternastka” zostanie pomniejszona o 200 zł. Istotą problemu, który prowadzi do późniejszych korekt, jest sposób naliczania świadczenia przez ZUS.
Organ, wypłacając pieniądze zazwyczaj we wrześniu, bazuje na danych o wysokości świadczenia podstawowego z jednego miesiąca, najczęściej sierpnia. Ostateczne rozliczenie obejmuje jednak cały rok podatkowy, a wszelkie dodatkowe przychody mogą wpłynąć na finalną wysokość należnego świadczenia. To właśnie te różnice są podstawą do wysłania listów, które właśnie docierają do polskich seniorów. Niektórzy z nich będą wyjątkowo zaniepokojeni.
"Czternastki" zagrożone, seniorzy mogą stracić świadczenie
Czternasta emerytura to dodatkowe roczne świadczenie pieniężne dla emerytów i rencistów w Polsce, wprowadzone w 2021 roku. Jej wypłata odbywała się z urzędu, bez konieczności składania dodatkowych wniosków. Świadczenie było wypłacane razem z emeryturą lub rentą za wrzesień 2024 roku, a terminy wypłat przypadały na 1., 6., 10., 15., 20. i 25. września. Pierwsza transza została przelana jeszcze w sierpniu.
Czternasta emerytura była wolna od potrąceń, takich jak zajęcia komornicze, i nie była wliczana do dochodu przy ubieganiu się o pomoc społeczną czy świadczenia rodzinne.
Grupa seniorów narażona na konieczność zwrotu części “czternastki” jest szersza, niż mogłoby się wydawać. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce żyje około 9,4 miliona emerytów i rencistów, ”czternastkę" wypłacono dla 6,5 mln osób. Na koniec 2023 roku przekroczyła 850 tysięcy.
Biorąc pod uwagę, że przeciętna emerytura wypłacana przez ZUS w pierwszym kwartale 2024 roku wyniosła 3516,95 zł brutto, widać, że wiele osób balansuje na granicy progu 2900 zł. Dla nich nawet niewielki dodatkowy przychód może skutkować obowiązkiem zwrotu części świadczenia.
Warto więc, aby osoby pobierające emeryturę lub rentę dokładnie monitorowały swoje przychody i planowały je w kontekście limitów dochodowych, aby uniknąć niespodziewanych potrąceń. Świadomość tych zasad pozwala lepiej zarządzać finansami i zabezpieczyć się przed nieprzyjemnymi konsekwencjami w rozliczeniu rocznym. Teraz część seniorów dostaje listy z ZUS, które nie przynoszą optymistycznych wieści. Świadczenie być może będzie trzeba zwrócić.
Zobacz: Polacy mają coraz więcej pieniędzy. Wciąż nie wiedzą jednak co z nimi robić
ZUS wysyła listy do seniorów, te osoby mogą stracić "czternastkę"
Zakład Ubezpieczeń Społecznych rozpocznie wysyłkę pism informujących o wynikach rocznego rozliczenia "czternastki” już w październiku. Seniorzy, u których stwierdzono nadpłatę, otrzymają decyzję administracyjną z wezwaniem do zwrotu określonej kwoty.
To, co jest jasne, to fakt, że wypłata 14. emerytury nie jest realizowana już wówczas, kiedy po rozliczeniu wyniosłoby mniej niż 50 zł brutto. Oznacza to, że emerytura lub renta miesięczna jest wysokości minimum 4728,91 zł brutto. Dodatkowo warto pamiętać, że kwota “czternastki” jest również pomniejszana o zaliczkę na podatek dochodowy i składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
ZUS zazwyczaj nie wymaga jednorazowej spłaty całej należności, a standardową procedurą jest potrącanie nadpłaconej kwoty z kolejnych, bieżących świadczeń emerytalnych. Wysokość miesięcznej raty jest ustalana tak, aby nie stanowiła nadmiernego obciążenia dla budżetu seniora. Jeśli kwota do zwrotu jest znaczna, istnieje możliwość złożenia wniosku o rozłożenie jej na niższe raty lub, w wyjątkowych przypadkach, nawet o umorzenie części długu.
Od każdej decyzji ZUS przysługuje odwołanie, które należy złożyć w terminie miesiąca od dnia otrzymania pisma, za pośrednictwem oddziału ZUS. Sprawa trafia wówczas do sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, który ponownie rozpatrzy argumenty obu stron. Jest to ważna ścieżka dla osób, które nie zgadzają się z wyliczeniami Zakładu lub uważają, że ich sytuacja życiowa uniemożliwia zwrot należności.
