Czynny żal - przyznanie się do popełnienia czynu zabronionego
Zdarzają się sytuacje, w których zarówno osoby prywatne, jak i przedsiębiorcy, dopuszczają się czynów, które są niezgodne z prawem. W sytuacjach związanych z wykroczeniami lub przestępstwami skarbowymi przysługuje prawo do „czynnego żalu”, który może zapobiec daleko idącym konsekwencjom.
Czynny żal - co to?
Instytucją czynnego żalu nazywamy dobrowolne przyznanie się do naruszenia przepisów podatkowych. Gdy intencjonalnie lub przez niewiedzę dopuściliśmy się popełnienia czynu zabronionego na gruncie podatkowym, zanim dojdzie do postępowania związanego z naszym działaniem, możemy sami się do niego przyznać poprzez złożenie czynnego żalu. Zmniejszamy wtedy negatywne konsekwencje wynikające z naszego czynu, o czym stanowi Artykuł 15 Kodeksu Karnego. Mówi on, że sprawca wykroczenia lub przestępstwa skarbowego nie będzie podlegał karze, jeżeli zawiadomi o popełnieniu czynu odpowiedni organ powołany do ścigania.
Kiedy można złożyć czynny żal?
Można określić niektóre szczególne sytuacje, w których przysługuje złożenie czynnego żalu:
niezłożenie zeznania podatkowego w terminie,
nierzetelne prowadzenie ksiąg rachunkowych,
nierzetelne wystawianie faktur,
niezapłacenie lub zapłacenie nieodpowiedniego podatku dochodowego lub VAT,
bezprawne zastosowanie zwolnienia VAT,
bezprawne zaniżenie stawek VAT,
wyłudzenie zwrotu należności celnej,
wyłudzenie pozwolenia celnego,
zatajenie przed organem podatkowym prawdziwych rozmiarów działalności gospodarczej.
Czynny żal można zgłosić wyłącznie w odpowiednim czasie, czyli zanim naczelnik urzędu skarbowego lub celno-skarbowego sam udokumentuje fakt wystąpienia przestępstwa lub wykroczenia skarbowego oraz zanim organy ścigania rozpoczną czynności związane z wykryciem tego przestępstwa. Wyjątek stanowi sytuacja, gdy organ ścigania rozpoczął już czynności, ale nie przyniosły one podstaw do wszczęcia postępowania w sprawie czynu zabronionego - wtedy po rozpoczęciu czynności przez organy ścigania, nadal możemy przyznać się do popełnienia przestępstwa skarbowego w drodze czynnego żalu.
Nie ma możliwości skorzystania z czynnego żalu, jeśli sprawca:
został wezwany w związku z popełnieniem czynu zabronionego, a jego popełnienie zostały już udokumentowane przez organ podatkowy,
jest w trakcie postępowania kontrolnego,
zorganizował grupę mającą na celu popełnienie przestępstwa skarbowego,
nakłonił do popełnienia przestępstwa lub wykroczenia inną osobę.
Składając czynny żal, musimy pamiętać, że jego instytucja nie zwalnia nas z uiszczenia zaległych opłat wraz z odsetkami. Konieczne jest uregulowanie wszelkich zaległych płatności i dopełnienie wszelkich obowiązków na rzecz naczelnika urzędu skarbowego lub urzędu celno-skarbowego.
Jak i gdzie złożyć czynny żal?
Czynny żal należy zgłosić w odpowiednim urzędzie skarbowym lub celno-skarbowym. Musi on zostać złożony w formie pisemnej, drogą pocztową, osobiście urzędzie lub elektronicznie (przez skrzynkę ePUAP odpowiedniego urzędu skarbowego lub przez portal podatkowy). Jeżeli wybierzemy błędny urząd, nasze pismo automatycznie zostanie przesłane do właściwego organu. Nie ma określonego wzoru ani konkretnego formularza określającego, jak powinno wyglądać składane pismo. Są jednak elementy, które musi zawierać czynny żal, informujący o naruszeniu obowiązków podatkowych:
dane osobowe - imię, nazwisko, adres osoby zgłaszającej czynny żal,
dane adresata - określenie odpowiedniego Naczelnika urzędu skarbowego lub celno-skarbowego,
opis popełnionego czynu i okoliczności, w których do niego doszło,
wskazanie osób, które miały związek z popełnionym czynem,
informację o naprawieniu swojego czynu lub o terminie i sposobie w jakim zobowiązujemy się go naprawić.
Do pisma powinniśmy dołączyć:
potwierdzenie zapłaty uiszczenia wymaganej opłaty publicznoprawnej, jeżeli czynny żal dotyczył niezapłacenia danej należności,
deklarację i zeznanie podatkowe nie złożone w terminie, jeśli czynny żal dotyczy niezłożenia zeznania podatkowego w terminie.
Następstwa złożenia czynnego żalu
Złożony przez nas czynny żal musi zostać rozpatrzony przez określonego adresata - naczelnika odpowiedniego urzędu skarbowego lub celno-skarbowego. Możliwa decyzje, które mogą zostać podjęte przez organ, to uznanie czynnego żalu i pozytywne rozpatrzenie pisma, gdzie osoba składająca nie będzie o tym fakcie poinformowana osobnym pismem, tylko nastąpi odstąpienie od nałożenia kary za niedopełnienie obowiązków lub wyznaczenie nowych terminów realizacji zobowiązań. W przypadku uznania czynnego żalu za nieskuteczny, czyli negatywnego rozpatrzenia pisma, prowadzone jest postępowanie związane z wykroczeniem lub przestępstwem skarbowym zgodnie z zasadami określonymi w Kodeksie karnym.
