Zasiłek pogrzebowy na nowych zasadach. Polacy muszą to wiedzieć
Zasiłek pogrzebowy po kilkunastu latach doczekał się podwyższenia. Prezydent złożył już swój podpis, wiadomo kiedy zmiany wejdą w życie. Okazuje się jednak, że to nie koniec modyfikacji w jego zakresie. Resort chce znacząco ułatwić procedury, to kolejny element deregulacji w działaniach rządu. Wielu Polaków się ucieszy.
Zasiłek pogrzebowy podniesiony po 14 latach
Wysokość zasiłku pogrzebowego w Polsce została ustalona w 2011 roku i od tamtej pory nie była zmieniana — aż do ostatnich miesięcy. Przez 14 lat obowiązywała stała kwota 4000 zł, która w chwili wprowadzenia odpowiadała realnym kosztom pogrzebu, jednak z biegiem lat traciła na wartości.
W 2011 roku rząd Platformy Obywatelskiej i PSL zredukował zasiłek pogrzebowy z 6395,70 zł do właśnie 4000 zł. Powodem była chęć ograniczenia wydatków budżetowych i ujednolicenia kwoty świadczenia — wcześniej zasiłek był powiązany z przeciętnym wynagrodzeniem. Obniżenie spotkało się z dużą krytyką — zwłaszcza wśród osób starszych i przedstawicieli branży pogrzebowej. Argumentowano, że zasiłek powinien pokrywać pełne koszty pochówku, a te z roku na rok rosną.
Przez kolejne lata politycy różnych opcji wielokrotnie zapowiadali podwyżkę świadczenia, ale żadne działania nie były podejmowane. Koszty usług pogrzebowych rosły — dziś średni wydatek związany z organizacją pochówku to 7-10 tys. zł, a w dużych miastach nawet więcej.
Dopiero w 2024 roku nowy rząd, pod presją opinii publicznej oraz organizacji społecznych, zdecydował się na krok w stronę zmiany. Ogłoszono, że zasiłek pogrzebowy zostanie podniesiony do 7000 zł, a w kolejnych latach będzie waloryzowany w oparciu o wskaźnik inflacji, o ile ta w poprzednim roku przekroczy 5 proc. Ostatecznie ustawa została podpisana przez prezydenta 30 maja 2025 roku.
Okazuje się jednak, że to niejedyna zmiana dotycząca zasiłku pogrzebowego. Resort planuje znaczące modyfikacje w procedurach.
Boże Ciało i długi weekend – wyjaśniamy, kiedy najpóźniej przelać pieniądze, by dotarły przed świętem Nie jeden, a dwa przelewy z ZUS. Od 1 lipca ruszą wypłaty nowego świadczeniaTo nie wszystkie zmiany ws. zasiłku pogrzebowego
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przedstawiło projekt nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Nowe przepisy mają charakter deregulacyjny i porządkujący — ich głównym celem jest uregulowanie dotychczasowej praktyki dotyczącej wypłaty zasiłku pogrzebowego, która nie była wprost opisana w obowiązującym stanie prawnym.
Resort pracy zwraca uwagę, że obecnie ustawa nie zawiera szczegółowych zasad dotyczących ani sposobu wydawania decyzji w sprawie zasiłku pogrzebowego, ani jego wypłaty. Brakuje też zapisów umożliwiających formalne pośrednictwo zakładów pogrzebowych przy składaniu wniosku. Tymczasem w praktyce Zakład Ubezpieczeń Społecznych już teraz dopuszcza składanie wniosków o zasiłek przez zakłady pogrzebowe, o ile te działają w imieniu upoważnionego członka rodziny zmarłego. Jednak tryb ten jest wyjątkowy i ograniczony.
Projektowane zmiany wprowadzą jasne i jednolite przepisy: wniosek o przyznanie zasiłku pogrzebowego będzie można składać nie tylko bezpośrednio do ZUS lub innego organu rentowego, ale także za pośrednictwem zakładu pogrzebowego, niezależnie od tego, kto występuje o świadczenie — czy członek rodziny, czy inna osoba pokrywająca koszty pochówku.
Upoważnienie udzielone zakładowi pogrzebowemu będzie obejmować zarówno prawo do złożenia wniosku wraz z niezbędnymi dokumentami, jak i możliwość odbioru świadczenia na rachunek bankowy zakładu, podobnie jak ma to miejsce obecnie. Zmiana wpisuje się w szerszy model składania wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe, gdzie już teraz dopuszczalne jest pośrednictwo np. płatnika składek.
Szczegóły procedury zostaną doprecyzowane w nowelizowanym rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej dotyczącym postępowania w sprawach emerytalno-rentowych. Nowe rozwiązania mają uporządkować i uprościć proces ubiegania się o zasiłek pogrzebowy, ułatwiając formalności osobom w trudnej sytuacji życiowej.
To jednak nie wszystko. Zmiany zapowiadane przez resort zakładają jeszcze jedno ważne ułatwienie, które może znacząco wesprzeć procedury.
Zobacz: W to zainwestował Trump i zarobił miliony. Kwota zwala z nóg
Resort zapowiada uproszczenia w procedurze uzyskiwania zasiłku pogrzebowego
W ramach nowelizacji ustawy emerytalnej, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje skrócić czas oczekiwania na wypłatę zasiłku pogrzebowego. Obecnie wynosi on 30 dni, ale rząd chce, by w typowych przypadkach zasiłek był wypłacany w ciągu 14 dni od ustalenia ostatniej niezbędnej okoliczności. To odpowiedź na potrzebę szybszego wsparcia finansowego w sytuacjach śmierci bliskiej osoby, gdy natychmiastowe środki są potrzebne na organizację pochówku.
Co więcej, w najprostszych przypadkach — gdy koszty pogrzebu poniósł wyłącznie członek rodziny zmarłego — ZUS nie będzie już musiał wydawać decyzji administracyjnej. Wystarczy wniosek i dokumenty, a świadczenie w zryczałtowanej wysokości (obecnie 4000 zł, od 1 stycznia 2026 r. – 7000 zł) trafi do wnioskodawcy w ciągu dwóch tygodni.
Natomiast decyzja ZUS będzie nadal konieczna, jeśli:
- koszty pogrzebu poniosło kilka osób lub podmiotów (np. pracodawca, gmina, dom pomocy społecznej),
- osobą ponoszącą koszty nie jest członek rodziny, lecz np. osoba prywatna niepowiązana ze zmarłym.
W takich sytuacjach zasiłek pogrzebowy będzie ustalany proporcjonalnie do wydatków lub wypłacany na podstawie udokumentowanych kosztów.
Nowe przepisy wprowadzają również mechanizm ochronny: świadczenie wypłacone osobie nieuprawnionej, nawet z przyczyn niezależnych od ZUS, będzie uznawane za nienależnie pobrane i podlegało zwrotowi.
Projekt ma na celu uproszczenie procedur i realne skrócenie czasu, jaki trzeba dziś poświęcić na uzyskanie wsparcia finansowego w jednym z najtrudniejszych momentów życiowych.
