ZUS przeliczy emerytury na nowo. Te roczniki dostaną zaległe pieniądze nawet za 3 lata wstecz

ZUS ponownie przeliczy emerytury - w wielu przypadkach zaniżone

Wielu seniorów, zwłaszcza z roczników 2009–2019, latami otrzymywało niższe świadczenia, co było efektem luki w przepisach dotyczących waloryzacji składek emerytalnych. Problem polegał na tym, że osoby składające wniosek o emeryturę w czerwcu, traciły na niekorzystnym mechanizmie waloryzacji. 

ZUS w czerwcu stosował roczną waloryzację składek, która okazywała się mniej korzystna niż kwartalna, stosowana w pozostałych miesiącach roku. Szacunki wskazywały, że emerytura czerwcowa mogła być niższa od majowej o około 5 procent, a od lipcowej nawet o 12 procent. 

W skali miesięcznej różnica ta sięgała od kilkudziesięciu do kilkuset złotych, co w perspektywie całego okresu pobierania świadczenia oznaczało stratę rzędu kilkunastu tysięcy złotych. Choć już w 2021 roku wprowadzono zmiany, które uregulowały problem na przyszłość, nie objęły one osób, które przeszły na świadczenie przed tym terminem. 

Dopiero wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 2022 roku (sygn. akt P. 7/22) uznał, że pominięcie roczników 2009–2019 narusza konstytucyjną zasadę równości wobec prawa, wymuszając na parlamencie podjęcie działań naprawczych. Ostatecznie, ustawa naprawcza została przyjęta latem, co otworzyło drogę do automatycznego przeliczenia świadczeń. Rekompensata nie będzie jednak pełna. 

ZUS automatycznie przeliczy świadczenia, ale bez pełnej rekompensaty

Zgodnie z nowymi przepisami, które wchodzą w życie 1 stycznia 2026 roku, Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) ma obowiązek automatycznie przeliczyć świadczenia dla blisko 100 tysięcy emerytów i rencistów, których dotknął problem „emerytur czerwcowych”. Przeliczenie odbędzie się z urzędu, co oznacza, że seniorzy nie będą musieli składać żadnych wniosków. 

ZUS ma na to maksymalnie trzy miesiące od wejścia w życie ustawy, co oznacza, że wyższe świadczenia powinny trafić do uprawnionych najpóźniej do końca marca 2026 roku. Przeciętny wzrost miesięcznej emerytury szacowany jest na około 220 zł. Dla osoby pobierającej na przykład 3000 zł brutto oznacza to roczny zysk w wysokości 1800–2000 zł.

Nowa ustawa ma również kluczowe znaczenie dla bieżących wypłat, gdyż nowe świadczenie nie będzie mogło być niższe niż dotychczasowe. Ponadto przewidziano jednorazowe wyrównanie, ale obejmie ono jedynie krótki okres – od momentu wejścia nowych zasad w życie (lipiec 2025 roku) do momentu faktycznego przeliczenia przez ZUS. Kwota tego wyrównania szacowana jest średnio na 1440 zł do 2070 zł brutto. 

Niestety, nowe przepisy nie przewidują wyrównania za całe lata wstecz, w których seniorzy otrzymywali zaniżone świadczenia. Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej argumentuje, że świadczenia te zostały obliczone zgodnie z prawem obowiązującym w dacie ich przyznania. To właśnie ta luka w legislacji skłania coraz więcej Polaków do podjęcia kroków prawnych, by odzyskać pełne kwoty. W wielu przypadkach warto było zejść na ścieżkę sądową — seniorzy często wygrywają takie sprawy.

Seniorzy wygrywają w sądzie

Brak ustawowej rekompensaty za lata wstecz, w których emerytury były zaniżone, spowodował, że coraz więcej seniorów decyduje się na walkę o swoje prawa na drodze sądowej. I co najważniejsze – coraz częściej wygrywają. Wchodząc na drogę sądową, emeryci walczą o wyrównanie świadczeń za okres nieobjęty ustawową rekompensatą. Adwokaci wskazują, że na drodze sądowej można wywalczyć wyrównanie nawet za trzy lata wstecz. Jest to istotne, gdyż zgodnie z orzecznictwem, roszczenia z tytułu świadczeń emerytalno-rentowych przedawniają się z upływem trzech lat.

Indywidualne wygrane z ZUS mogą oznaczać dla seniorów zarówno wyższą comiesięczną emeryturę – od 150 zł do nawet 500 zł miesięcznie – jak i jednorazowe, duże wyrównanie. Jak tłumaczył w rozmowie z „Faktem” adwokat Konrad Giedroyć, wszystko zależy od kwoty zgromadzonego kapitału początkowego i składek.

Średnie kwoty wyrównań, o których informuje prasa, wynoszą od 5 tys. do 10 tys. zł. Prawnicy zwracają jednak uwagę, że droga sądowa wiąże się z długim czasem oczekiwania, ponieważ ZUS ma tendencję do odwoływania się od niekorzystnych orzeczeń, co znacząco wydłuża procedurę. Niemniej jednak, w obliczu wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2022 roku, sądy coraz częściej przyznają rację poszkodowanym seniorom.