Edukacja to szereg działań i procesów (na ogół zamierzonych i często zinstytucjonalizowanych), których celem jest rozwój intelektualny i moralny człowieka, wraz z nabywaniem przez niego nowej wiedzy i umiejętności praktycznych. Nierzadko nacisk kładzie się także na wykształcenie w edukowanym właściwych postaw etycznych czy społecznych, a także na kształtowanie jego charakteru pod kątem asertywności, zdolności do wnikliwej obserwacji i logicznego myślenia, czy właściwego wyciągania wniosków.
W zdecydowanej większości krajów świata edukacja ma wymiar formalny, gdzie wiodącą rolę w całym procesie odgrywają szkoły wszystkich szczebli – od szkoły podstawowej aż do studiów wyższych. Prym w tej mierze wiedzie edukacja państwowa, choć nie bez znaczenia jest także edukacja prywatna. Nie wolno jednak zapominać o fakcie, że rodzice odgrywają znaczącą rolę w wychowaniu i edukacji dziecka.
Zdecydowana większość dzieci w Polsce pobiera edukację w ramach państwowego szkolnictwa bezpłatnego, a więc systemu który wszyscy obligatoryjnie opłacamy w podatkach. Coraz częściej jednak rodzice decydują się na edukację prywatną, co do której panuje przeświadczenie, że jest ona znacznie lepsza jakościowo.
W teorii rzeczywiście dzieci kształcone w prywatnych placówkach cieszą się później dużo lepszymi wynikami egzaminów, co pokazują statystyki. Nie oznacza to jednak, że w szkole państwowej panuje zły poziom nauczania.
Rodzice powinni indywidualnie podejść do tej kwestii, biorąc pod uwagę szereg różnorodnych czynników. Nie do pominięcia jest oczywiście koszt takiej edukacji. W zależności od placówki, prywatna szkoła podstawowa może pobierać od 600 do 1 600 złotych czesnego miesięcznie. Nauka w prywatnym liceum może być dużo droższa, dochodząc nawet do 10 000 złotych czesnego miesięcznie.
Utarło się przekonanie, że edukację należy koniecznie utożsamiać ze szkolnictwem – zarówno w formie państwowej, jak i prywatnej. Jest to jednak przekonanie błędne, bowiem w sensie filozoficznym czy socjologicznym, edukacja może nabierać znacznie głębszego wymiaru na wielu polach.
Oprócz edukacji formalnej, a więc takiej pobieranej w ramach nauki szkolnej, wyróżnić możemy także edukację nieformalną. Nie bez powodu mówi się przecież, że człowiek uczy się przez całe życie. Chodzi tu o wszelkie umiejętności czy wiedzę jaką nabywamy w toku życia – zarówno poprzez udział w życiu kulturalnym (książki, prasa, film, gry wideo, etc.), gospodarczym (np.: prowadzenie własnej działalności gospodarczej), czy społecznym (członkostwo w klubach zainteresowań, organizacjach pozarządowych, klubach sportowych, etc.).
Inną formą edukacji jest „samoedukacja”, a więc podejmowanie osobistych wysiłków na rzecz rozwoju osobistego i kształcenia się w interesujących nas dziedzinach. Ostatnią z możliwych do wyróżnienia form edukacji jest „edukacja ad hoc”, czyli ogół naszych codziennych doświadczeń, których nastania i przebiegu nie możemy przewidzieć, ale których rezultatem jest nabycie odpowiedniej wiedzy.
Pokaż więcej
Wojsko i obronność jest obecnie jednym z największych priorytetów w Polsce. Właśnie ogłoszono, że w najbliższym czasie żołnierze wejdą do szkół. Wszystko wyjaśniła ministra edukacji narodowej Barbara Nowacka. Wiadomo, jakie są cele tych specyficznych spotkań i co od mundurowych usłyszą dzieci.
Już za kilka tygodni uczniowie szkół średnich przystąpią do ważnych egzaminów, czyli matur. W tym roku nie tylko młodzież będzie pochylać się nad arkuszami i zastanawiać nad wyborem poprawnych odpowiedzi. Zdarza się, że osoby bardziej dojrzałe decydują się na ponowne przystąpienie do matury, jednak przypadek seniora z Kalisza to ewenement na skalę kraju. Najstarszy maturzysta w Polsce znów napisze egzamin.
Kiedy cała Polska żyje majówką, dla uczniów ostatnich klas trwa wyjątkowo stresujący okres. Do egzaminów maturalnych pozostały bowiem niecałe dwa tygodnie. Czego nie wolno robić na maturze? Każdy uczeń przystępujący do matury w 2025 roku powinien znać kilka zasad. Jeden błąd szczególnie często gubi zdających.
Zbliża się termin rozpoczęcia tegorocznych egzaminów dojrzałości. Dla części uczniów najbliższe dni będą wypełnione nauką, inni zaś mogą poszukiwać sposobów na ułatwienie sobie zadania z wykorzystaniem nowych technologii. Resort edukacji bada sprawę, a maturzyści, którzy zdecydują się na skorzystanie z takich “pomocy naukowych” mogą mieć kłopoty.
Na pierwszy rzut oka wszystko wyglądało jak zwykła reorganizacja, ale za kulisami decyzji zapadły przesądzające o przyszłości wielu lokalnych społeczności rozstrzygnięcia. Z pozoru drobna zmiana może mieć zaskakująco duży wpływ na cały region. Co naprawdę dzieje się z polskimi szkołami?
Z roku na rok rośnie liczba uczniów, którzy decydują się na płatne lekcje pozaszkolne. To już nie tylko sposób na nadrobienie zaległości, ale przede wszystkim narzędzie do walki o miejsce na wymarzonej uczelni - a w konsekwencji lepszy start w dorosłe życie. Jak bardzo trzeba się wykosztować?
Firma Wyborowa Pernod Ricard otworzyła nabór do 11. edycji programu „Za dobrą karierę” – kompleksowego i docenianego programu stażowego. To idealna szansa dla studentek i studentów ostatnich lat studiów, by zdobyć realne doświadczenie w międzynarodowym środowisku.
Tam, gdzie Polacy w zdecydowanej większości głosują za twardym zakazem, nadzorowanym odgórnie przez rząd, ten optuje za pozostawieniem przestrzeni na oddolną inicjatywę. Zgodność jest niespotykana, bo przekracza 70 proc., co jeszcze bardziej zaskakujące - najczęściej ostre opinie dotyczą samych zainteresowanych, podczas gdy postronni wstrzymują się ze stanowczością.
Tradycyjna skala ocen zachowania może odejść do lamusa. Resort edukacji pracuje nad przełomową zmianą, która diametralnie zmieni szkolną rzeczywistość tak z perspektywy nauczycieli, jak uczniów.
Administracja polskich miast, reprezentowana przez specjalną komisję przy MSWiA, postuluje nadanie jej autonomicznej kompetencji w zakresie wyboru szkół, które otrzymają finansowanie z budżetu. Chcą odrzucać opinie kuratorów, zwiększyć transze, powoływać międzygminne szkoły w bezpośrednim porozumieniu pomiędzy sobą, likwidować te, które – według samorządu – są nierentowne, i wreszcie… pozbyć się konkurencji?
Ostatnie dekady to bez wątpienia znaczące przyspieszenie, jeśli chodzi o postęp technologiczny i przemiany społeczno-ekonomiczne na świecie. Z tego też powodu coraz częściej społeczeństwo zastanawia się nad pytaniem, jakie zawody będą najważniejsze w najbliższych latach. Pojawiła się okazja na opracowanie zupełnie nowego stanowiska oraz zaplanowanie cyklu edukacyjnego. Zwycięzca może liczyć na setki tysięcy złotych.
Korzystając z inicjatywy ustawodawczej, akademicy zwrócili się do Szymona Hołowni z projektem prawa zdejmującego z nich obowiązek legitymowania się kartoteką wolną od wyroków. Dr Maciej Grodzicki, inicjator wniosku z Uniwersytetu Jagiellońskiego, podnosi, że wymóg niekaralności kłóci się z jedną z podstawowych funkcji społecznych naukowców.
Polska oświata stoi przed kolejną rewolucją. Już od 1 marca lekcje mogą trwać jedynie 40 minut – to jedna z propozycji Niezależnego Związku Zawodowego Oświata. Czy skrócenie zajęć to sposób na poprawę warunków pracy nauczycieli, czy kolejny problem dla uczniów i rodziców? Sprawdzamy, co stoi za tym kontrowersyjnym pomysłem.
Po niespodziewanych zmianach w dotychczasowej współpracy toruńska uczelnia ojca Tadeusza Rydzyka musiała podjąć szybkie działania. Nowy partner akademicki pojawił się w innym mieście, jednak decyzja o tej współpracy wywołuje pytania. Jakie są kulisy tego porozumienia?
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju opublikowała wyniki badań, które dla Polaków okazały się twardym orzechem do zgryzienia. Nie dość, że odnotowaliśmy dramatyczny spadek w każdym obszarze, to pojawiły się wątpliwości co do uczciwości przeprowadzanych w Polsce ankiet.
W 2025 r. emerytury stażowe wciąż pozostają niespełnioną obietnicą wyborczą, a z emerytur pomostowych mogą skorzystać nieliczni. Jest jednak grupa, która może ubiegać się o wypłacenie świadczenia o podobnym charakterze w wys. ok. 4 tys. zł. Oto warunki, jakie trzeba spełnić.
Jasne jest, że sytuacja finansowa nauczycieli w Polsce jest daleka od optymistycznej. Podwyżki w 2024 roku nie spełniły oczekiwań ZNP od rządu. W lipcu pojawiły się kolejne postulaty rozpatrywane przez grupę roboczą zespołu ds. pragmatyki zawodowej. Projekt nowelizacji został skierowany do opiniowania. Wiadomo, o ile wzrosną wynagrodzenia nauczycieli.
Ministerstwo Zdrowia, pod kierownictwem Izabeli Leszczyny, najpierw nieopatrznie uwzględniło w Polskiej Klasyfikacji Działalności 2025 kod PKD przypisany medycynie tradycyjnej, uzupełniającej i alternatywnej, by później — po alarmie podniesionym przez lekarzy — natychmiast zapowiedzieć ustawę korygującą tę lukę. W odpowiedzi środowiska medycyny alternatywnej podniosły swój własny alarm i biją w dzwony, stawiając żądania.
Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych staje się nowym obowiązkiem dla gmin w Polsce. W 2025 roku weszły w życie przepisy, które mają na celu zmniejszenie negatywnego wpływu branży tekstylnej na środowisko. Czy nowe regulacje zadziałają, czy gminy muszą zrobić więcej? Wiceminister klimatu i środowiska, Anita Sowińska, przedstawia propozycje, które mogą pomóc w lepszym gospodarowaniu odpadami tekstylnymi.
Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad zmianami w organizacji lekcji religii w polskich szkołach. Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer zapowiedziała elastyczniejsze podejście w tej kwestii, podkreślając jednak, że nie obyło się bez… ustępstw na rzecz Kościoła.
Właściciele czworonogów muszą przygotować się na poważne zmiany. W 2025 roku zgodnie z nowymi regulacjami Ministerstwa Finansów przewidziane są dodatkowe opłaty od posiadania pupila. Co więcej, proponowane zmiany w ustawie o ochronie zwierząt wprowadzą nowe obowiązki, które będą rygorystycznie egzekwowane, aby m.in. zmniejszyć liczbę bezdomnych psów i kotów.
Styczniowy powrót do szkół zakończył się dla rodziców polskich uczniów ponurym zderzeniem z polską rzeczywistością. Od rana wielu z nich nie ma kontaktu z nauczycielami: nie mogą sprawdzić, czy dziecko było na lekcjach, ani jakie otrzymało zadania domowe. Problem dotyczy placówek w całej Polsce. Zniecierpliwieni rodzice postanowili nagłośnić sytuację w mediach społecznościowych.
Nawet najbardziej zaciekli przeciwnicy programu 800 plus przyznają, że zmienił on Polskę. Alarmujące dane przedstawiło jednak ministerstwo edukacji. Gwałtownie zmalała liczba pobieranych świadczeń. Decyzją rządu pieniądze przestały trafiać do nawet 20 tys. dzieci. Co się dzieje?
Międzynarodowy Dzień Studenta, obchodzony w listopadzie, stwarza okazję do refleksji nad zawodową przyszłością młodych ludzi. W ostatnich latach rosnąca liczba studentów angażuje się w projekty i inicjatywy zawodowe, które pozwalają im zdobyć pierwsze doświadczenia oraz rozwijać umiejętności praktyczne. Jednym z takich przykładów jest działalność organizacji Southwestern Advantage (SWA), która wspiera studentów w zdobywaniu doświadczeń zawodowych, szczególnie za granicą.
Trwa ogólnopolski eksperyment kształcenia lekarzy na uczelniach niemedycznych. Rodzi to liczne obawy lekarzy, zwłaszcza co do przebiegu nauki praktycznej, ale też zwraca uwagę na kwestie finansowe. Czy dyplom lekarza można sobie kupić? A jeśli tak, to za ile?
Polski system szkolnictwa nie stwarza warunków, w których uczniowie byliby dociekliwi, mieli motywację do zdobywania nowych informacji i wierzyli w swoje umiejętności. Badania OECD wskazują, że gdy dyskusja o edukacji skupia się na tym, czy w kanonie lektur powinien być Gombrowicz, czy Wojtyła, umykają nam znacznie, znacznie poważniejsze problemy.
Minister edukacji Barbara Nowacka oraz minister sportu i turystyki Sławomir Nitras ogłosili powołanie zespołu ekspertów, który zajmie się opracowaniem nowej podstawy programowej dla wychowania fizycznego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Celem zmian, które wejdą w życie od września przyszłego roku, jest skoncentrowanie się na rozwijaniu umiejętności ruchowych uczniów oraz przeciwdziałanie małej frekwencji na zajęciach.
Nie trzeba być — jak w filmach — agresywnym maklerem na rynku kapitałowym. Nie musimy być jak Warren Buffett, guru inwestorów, czy Wilk z Wall Street. Można inwestować pasywnie, korzystając przykładowo z robodoradców — mówiła Izabela Kozakiewicz-Frańczak, prezes Fundacji Trampki na Giełdzie oraz iKsync, pomysłodawczyni Woman Invest i Polak Inwestor w programie Rozmowy BiznesInfo.