Edukacja to szereg działań i procesów (na ogół zamierzonych i często zinstytucjonalizowanych), których celem jest rozwój intelektualny i moralny człowieka, wraz z nabywaniem przez niego nowej wiedzy i umiejętności praktycznych. Nierzadko nacisk kładzie się także na wykształcenie w edukowanym właściwych postaw etycznych czy społecznych, a także na kształtowanie jego charakteru pod kątem asertywności, zdolności do wnikliwej obserwacji i logicznego myślenia, czy właściwego wyciągania wniosków.
W zdecydowanej większości krajów świata edukacja ma wymiar formalny, gdzie wiodącą rolę w całym procesie odgrywają szkoły wszystkich szczebli – od szkoły podstawowej aż do studiów wyższych. Prym w tej mierze wiedzie edukacja państwowa, choć nie bez znaczenia jest także edukacja prywatna. Nie wolno jednak zapominać o fakcie, że rodzice odgrywają znaczącą rolę w wychowaniu i edukacji dziecka.
Zdecydowana większość dzieci w Polsce pobiera edukację w ramach państwowego szkolnictwa bezpłatnego, a więc systemu który wszyscy obligatoryjnie opłacamy w podatkach. Coraz częściej jednak rodzice decydują się na edukację prywatną, co do której panuje przeświadczenie, że jest ona znacznie lepsza jakościowo.
W teorii rzeczywiście dzieci kształcone w prywatnych placówkach cieszą się później dużo lepszymi wynikami egzaminów, co pokazują statystyki. Nie oznacza to jednak, że w szkole państwowej panuje zły poziom nauczania.
Rodzice powinni indywidualnie podejść do tej kwestii, biorąc pod uwagę szereg różnorodnych czynników. Nie do pominięcia jest oczywiście koszt takiej edukacji. W zależności od placówki, prywatna szkoła podstawowa może pobierać od 600 do 1 600 złotych czesnego miesięcznie. Nauka w prywatnym liceum może być dużo droższa, dochodząc nawet do 10 000 złotych czesnego miesięcznie.
Utarło się przekonanie, że edukację należy koniecznie utożsamiać ze szkolnictwem – zarówno w formie państwowej, jak i prywatnej. Jest to jednak przekonanie błędne, bowiem w sensie filozoficznym czy socjologicznym, edukacja może nabierać znacznie głębszego wymiaru na wielu polach.
Oprócz edukacji formalnej, a więc takiej pobieranej w ramach nauki szkolnej, wyróżnić możemy także edukację nieformalną. Nie bez powodu mówi się przecież, że człowiek uczy się przez całe życie. Chodzi tu o wszelkie umiejętności czy wiedzę jaką nabywamy w toku życia – zarówno poprzez udział w życiu kulturalnym (książki, prasa, film, gry wideo, etc.), gospodarczym (np.: prowadzenie własnej działalności gospodarczej), czy społecznym (członkostwo w klubach zainteresowań, organizacjach pozarządowych, klubach sportowych, etc.).
Inną formą edukacji jest „samoedukacja”, a więc podejmowanie osobistych wysiłków na rzecz rozwoju osobistego i kształcenia się w interesujących nas dziedzinach. Ostatnią z możliwych do wyróżnienia form edukacji jest „edukacja ad hoc”, czyli ogół naszych codziennych doświadczeń, których nastania i przebiegu nie możemy przewidzieć, ale których rezultatem jest nabycie odpowiedniej wiedzy.
Pokaż więcej
Jasne jest, że sytuacja finansowa nauczycieli w Polsce jest daleka od optymistycznej. Podwyżki w 2024 roku nie spełniły oczekiwań ZNP od rządu. W lipcu pojawiły się kolejne postulaty rozpatrywane przez grupę roboczą zespołu ds. pragmatyki zawodowej. Projekt nowelizacji został skierowany do opiniowania. Wiadomo, o ile wzrosną wynagrodzenia nauczycieli.
Ministerstwo Zdrowia, pod kierownictwem Izabeli Leszczyny, najpierw nieopatrznie uwzględniło w Polskiej Klasyfikacji Działalności 2025 kod PKD przypisany medycynie tradycyjnej, uzupełniającej i alternatywnej, by później — po alarmie podniesionym przez lekarzy — natychmiast zapowiedzieć ustawę korygującą tę lukę. W odpowiedzi środowiska medycyny alternatywnej podniosły swój własny alarm i biją w dzwony, stawiając żądania.
Selektywna zbiórka odpadów tekstylnych staje się nowym obowiązkiem dla gmin w Polsce. W 2025 roku weszły w życie przepisy, które mają na celu zmniejszenie negatywnego wpływu branży tekstylnej na środowisko. Czy nowe regulacje zadziałają, czy gminy muszą zrobić więcej? Wiceminister klimatu i środowiska, Anita Sowińska, przedstawia propozycje, które mogą pomóc w lepszym gospodarowaniu odpadami tekstylnymi.
Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad zmianami w organizacji lekcji religii w polskich szkołach. Wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer zapowiedziała elastyczniejsze podejście w tej kwestii, podkreślając jednak, że nie obyło się bez… ustępstw na rzecz Kościoła.
Właściciele czworonogów muszą przygotować się na poważne zmiany. W 2025 roku zgodnie z nowymi regulacjami Ministerstwa Finansów przewidziane są dodatkowe opłaty od posiadania pupila. Co więcej, proponowane zmiany w ustawie o ochronie zwierząt wprowadzą nowe obowiązki, które będą rygorystycznie egzekwowane, aby m.in. zmniejszyć liczbę bezdomnych psów i kotów.
Styczniowy powrót do szkół zakończył się dla rodziców polskich uczniów ponurym zderzeniem z polską rzeczywistością. Od rana wielu z nich nie ma kontaktu z nauczycielami: nie mogą sprawdzić, czy dziecko było na lekcjach, ani jakie otrzymało zadania domowe. Problem dotyczy placówek w całej Polsce. Zniecierpliwieni rodzice postanowili nagłośnić sytuację w mediach społecznościowych.
Nawet najbardziej zaciekli przeciwnicy programu 800 plus przyznają, że zmienił on Polskę. Alarmujące dane przedstawiło jednak ministerstwo edukacji. Gwałtownie zmalała liczba pobieranych świadczeń. Decyzją rządu pieniądze przestały trafiać do nawet 20 tys. dzieci. Co się dzieje?
Międzynarodowy Dzień Studenta, obchodzony w listopadzie, stwarza okazję do refleksji nad zawodową przyszłością młodych ludzi. W ostatnich latach rosnąca liczba studentów angażuje się w projekty i inicjatywy zawodowe, które pozwalają im zdobyć pierwsze doświadczenia oraz rozwijać umiejętności praktyczne. Jednym z takich przykładów jest działalność organizacji Southwestern Advantage (SWA), która wspiera studentów w zdobywaniu doświadczeń zawodowych, szczególnie za granicą.
Trwa ogólnopolski eksperyment kształcenia lekarzy na uczelniach niemedycznych. Rodzi to liczne obawy lekarzy, zwłaszcza co do przebiegu nauki praktycznej, ale też zwraca uwagę na kwestie finansowe. Czy dyplom lekarza można sobie kupić? A jeśli tak, to za ile?
Polski system szkolnictwa nie stwarza warunków, w których uczniowie byliby dociekliwi, mieli motywację do zdobywania nowych informacji i wierzyli w swoje umiejętności. Badania OECD wskazują, że gdy dyskusja o edukacji skupia się na tym, czy w kanonie lektur powinien być Gombrowicz, czy Wojtyła, umykają nam znacznie, znacznie poważniejsze problemy.
Minister edukacji Barbara Nowacka oraz minister sportu i turystyki Sławomir Nitras ogłosili powołanie zespołu ekspertów, który zajmie się opracowaniem nowej podstawy programowej dla wychowania fizycznego w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych. Celem zmian, które wejdą w życie od września przyszłego roku, jest skoncentrowanie się na rozwijaniu umiejętności ruchowych uczniów oraz przeciwdziałanie małej frekwencji na zajęciach.
Nie trzeba być — jak w filmach — agresywnym maklerem na rynku kapitałowym. Nie musimy być jak Warren Buffett, guru inwestorów, czy Wilk z Wall Street. Można inwestować pasywnie, korzystając przykładowo z robodoradców — mówiła Izabela Kozakiewicz-Frańczak, prezes Fundacji Trampki na Giełdzie oraz iKsync, pomysłodawczyni Woman Invest i Polak Inwestor w programie Rozmowy BiznesInfo.
Zawód nauczyciela, choć niezwykle istotny dla społeczeństwa, traci na atrakcyjności w oczach młodych Polaków. Jak pokazuje najnowszy raport Teach for Poland „Nauczyciel_ka 2040. Odważ się myśleć inaczej”, szkoły w Polsce borykają się z problemem starzejącej się kadry i braku nowych osób chętnych do pracy. Z jakimi wyzwaniami mierzy się ten zawód i dlaczego młodzi wolą wybierać inne ścieżki kariery?
Platforma eduVULCAN, powszechnie używana do komunikacji przez nauczycieli z polskich szkół i rodziców uczniów od listopada wprowadza płatny abonament na część funkcji. Decyzja wywołała niemałe kontrowersje. Rodzice są zaskoczeni, sprawę bada UOKiK, a MEN rozważa zmiany. Co dokładnie się zmieni i jakie konsekwencje czekają użytkowników?
Popularną w wielu regionach kraju tradycją jest przekazywanie nauczycielom prezentów, zwłaszcza podczas Dnia Edukacji Narodowej lub gdy dziecko kończy daną szkołę. Zazwyczaj jest to po prostu bukiet kwiatów, choć pojawiają się i droższe upominki. W życie weszło prawo, które wywołuje wątpliwości, czy taka praktyka jest zgodna z prawem.
Sytuacja szkoły podstawowej w Kwileniu (woj. wielkopolskie) jest dramatyczna. Placówka od kilku miesięcy zmaga się z poważnymi kłopotami finansowymi. Nauczycielki zapowiedziały, że jeżeli nie dostaną pensji za październik, przestaną prowadzić lekcje. Burmistrz gminy obwinia za sytuację dyrekcję szkoły.
Projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach trafił właśnie do konsultacji. Jeśli zmiany wejdą w życie, pomogą uczniom, którzy nie zamierzają uczestniczyć w zajęciach z religii, a dotąd traciły czas za sprawą ”okienka” w środku dnia. Zmiany dotyczą też tego, ile godzin będzie miała religia w szkolnym tygodniu.
ZUS ostrzega wszystkich klientów: zbliża się koniec terminu na składanie wniosków. 1 października będzie już za późno: osoby, którym przysługuje świadczenie, powinny się pospieszyć. Dniem granicznym jest ostatni poniedziałek miesiąca: 30 września.
Nowa reforma oświatowa planowana na 2026 rok wywołuje kontrowersje. Czy zmiany w programie nauczania przyrody pozbawią nauczycieli pracy? Obawy są ogromne, a Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP) nie ukrywa swoich wątpliwości. Przedłużenie nauczania przyrody w szkołach podstawowych oraz zastąpienie nią kilku innych przedmiotów budzi pytania o przyszłość nauczycieli biologii, chemii, geografii, a nawet fizyki.
Podczas panelu „Siła kobiet w STEM – fundamenty nowoczesnych firm”, który odbył się w trakcie pierwszego dnia XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu omówiono kluczowe zagadnienia związane z wyzwaniami, przed jakimi stoją kobiety w swoich ścieżkach zawodowych, a także ich znaczenie w kontekście stereotypów płciowych. Panel dyskusyjny, moderowany przez Karolinę Misztal z Agencji Aglomeracji Wrocławskiej, skupił się na analizie, jak stereotypy wpływają na wybory zawodowe kobiet, często prowadząc je w inne kierunki niż te, które pierwotnie mogłyby wybrać.
Sztuczna inteligencja i cyfrowe innowacje stanowią istotny czynnik rozwoju. By osiągnąć sukces gospodarczy, konieczna jest jednak współpraca sektora państwowego i prywatnych przedsiębiorców. O tym, jak cyfrowe innowacje wpływają na rozwój gospodarki rozmawiano w trakcie sesji plenarnej „Centralna i Wschodnia Europa: Nowy Lider Cyfrowej Innowacji” podczas XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu.
W trakcie XXXIII Forum Ekonomicznego w Karpaczu Dariusz Dziduch, szef redakcji „BiznesINFO” rozmawiał z prof. Johnem Dishmanem, CEO of CU Group na Uniwersytecie Wrocławskim. Rozmowa dotyczyła tematu praktyk zawodowych w UK. Praktykanci nie płacą czesnego, a zarabiają podczas stażu. I kończą z dyplomem — mówił.
Związek Banków Polskich i Warszawski Instytut Bankowości opublikował raport “Portfel Studenta 2024”. Zawarto w nim symulację wydatków przeciętnego studenta ekonomii żyjącego we Wrocławiu. Dane pokazują, jak szybko rosną wydatki, jednak naiwnie byłoby twierdzić, że mowa o wydatkach dodatkowych. Coraz wyższe są podstawowe koszty bytowe.
Tegoroczny wrzesień, jak dotąd, synoptycy IMGW oceniają jako krytycznie ciepły. W analizach przewijają się potężne przymiotniki jak “ekstremalnie". Analitycy wprost mówią o anomalii, której dotąd nie mieliśmy nieprzyjemności obserwować, a w każdym razie nie w takim natężeniu: średnia temperatura wzrosła w całym kraju aż o 6 stopni Celsjusza, względem pomiarów uzyskiwanych w latach 1991-2020. Niedziela 8 września ma ten rekord jeszcze śrubować; w najgorszym obszarze różnica miałaby sięgnąć 9 stopni Celejusza. To, rzecz jasna, południe kraju. Choć nie tylko.
Millenialsi wychowujący dzieci mają szansę na odbycie małej podróży sentymentalnej. Rynek zalały znane z ich dzieciństwa zabawki, jednak w nowych, współczesnych odsłonach, tj. naszpikowane czujnikami i bezustannie wysyłające i odbierające dane z internetu. Wzbudza to uzasadnione zastrzeżenia dotyczące prywatności i bezpieczeństwa dzieci.
Ceny wynajmu w miastach akademickich sprawiają, że wykształcenie wyższe przestaje być dostępne dla każdego, w konsekwencji w utrzymaniu pomocne mogą być świadczenia wypłacane studentom. Część z nich nie jest dostępna dla tych, którzy dopiero rozpoczynają naukę, ale z innych można skorzystać w zależności od potrzeb. Warto się starać, bo świadczenia łączą się i ich łączna wysokość może sięgnąć ponad 3,5. tys. zł.
Ministerstwo Edukacji pod przewodnictwem Barbary Nowackiej skierowało do konsultacji publicznych projekt ustawy, wprowadzający nowelę w kilku zakresach i na kilku etapach edukacji: w szkole podstawowej i średniej, w tym w technikach. Ustawa m.in. decentralizuje wpływ resortu na placówki - decyzja o prowadzeniu w szkole eksperymentu pedagogicznego miałaby przejść na kuratora oświaty.
W Polsce, i nie tylko, przez lata pokutowało przekonanie, że wykształcenie wyższe pełni mniej więcej tę funkcję, co wykształcenie zawodowe. Dyplom ukończenia uczelni miał stanowić przepustkę na konkretne stanowiska i determinować przynależność klasową. Dziś w kraju zauważamy już wzrost popularności techników i szkół branżowych, a najnowsze dane Eurostatu potwierdzają, że wykształcenie wyższe w wielu przypadkach okazało się raczej balastem, niż gwarancją zatrudnienia “w zawodzie” lub przynajmniej w ramach kwalifikacji.