Forma opodatkowania – jaką wybrać?
Jakie są formy opodatkowania działalności gospodarczej dla osób fizycznych?
PIT według zasad określonych dla przedsiębiorców płacony jest w przypadku prowadzenia jednoosobowej działalności gospodarczej lub w przypadku bycia wspólnikiem spółki jawnej, cywilnej partnerskiej lub komandytowej. Rozpoczynając działalność, przedsiębiorca ustala, którą formę opodatkowania wybrać. Nie ma obowiązku opodatkowania swojej działalności cały czas w taki sam sposób, wybraną formę można zmienić, jeśli przepisy na to pozwalają. Do wyboru ma:
rozliczenie na zasadach ogólnych, według skali podatkowej 17% i 32%,
stawkę liniową 19%,
ryczałt od przychodów ewidencjonowanych,
zasady karty podatkowej.
Poniżej omówiona zostanie każda z wymienionych form opodatkowania, wyjaśnimy zasady jej działania oraz wskażemy wady i zalety.
Rozliczenie na zasadach ogólnych – skala podatkowa
Ta forma rozliczenia jest najczęściej stosowaną przez przedsiębiorców formą opodatkowania. Nie ma konieczności zgłaszania tej formy opodatkowania, gdyż dochód z działalności jest automatycznie opodatkowany na zasadach ogólnych. Skala podatkowa to forma polegająca na opodatkowaniu dochodu, a nie przychodu, w ramach dwustopniowej skali. Podatnicy decydujący się na tę formę, określają podatek według następującej skali:
jeśli podstawa obliczenia podatku w złotych wynosi do 85 528 zł, podatek to 17% minus kwota zmniejszająca podatek,
jeśli podstawa obliczenia podatku w złotych sięga ponad 85 528 zł, podatek wynosi 14 539 zł 76 gr + 32% nadwyżki ponad 85 528 zł minus kwota zmniejszająca podatek.
Kwota zmniejszająca podatek uzależniona jest od wysokości dochodu. Gdy przedsiębiorca korzysta ze skali podatkowej, konieczne jest prowadzenie księgi przychodów i rozchodów, a na koniec roku, sporządzenie spisu z natury, wykazującego m.in. nabyte towary.
Zaletą rozliczenia na zasadach ogólnych jest m.in. prawo do korzystania z ulg podatkowych, do wspólnego rozliczenia z małżonkiem lub jako osoba samotnie wychowująca dziecko czy prawo do pomniejszenia przychodów o poniesione koszty uzyskania przychodu. Do wad skali podatkowej zaliczyć możemy m.in. wzrastającą stawkę podatku po osiągnięciu określonego pułapu czy konieczność prowadzenia Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów.
Rozliczenie według stawki liniowej
W przypadku wybrania stawki liniowej przedsiębiorstwo opodatkowuje dochód jedną stawką podatku wynoszącą 19%, bez względu na to, jakiej wysokości dochód osiągnęło to przedsiębiorstwo. Konieczne jest również prowadzenie Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów. Po zakończeniu roku podatkowego podatnik składa w Urzędzie Skarbowym zeznanie PIT-36L. Deklarację tę musi dostarczyć do 30 kwietnia kolejnego roku, za rok poprzedni.
Zaletą podatku liniowego jest przede wszystkim jedna wysokość stawki, niezależna od osiąganego dochodu. Kolejną zaletą jest fakt, że w tej formie rozliczenia nie łączy się dochodów, które uzyskane zostały z różnych źródeł, więc dochody opodatkowane liniowo nie będą miały wpływu na podwyższenie stawki podatku od dochodów, które opodatkowane są w skali podatkowej. Za inne zalety możemy uznać łatwiejszy sposób wyliczenia podatku oraz możliwość odliczenia od przychodu poniesionych kosztów.
Jako wadę stawki liniowej wymienić można przede wszystkim brak prawa do korzystania z większości ulg podatkowych, nie można rozliczać się wspólnie z małżonkiem ani korzystać z przywilejów podatkowych skierowanych do osób samotnie wychowujących dzieci. Wadą jest też brak kwoty wolnej od podatku i brak prawa do kredytu podatkowego.
Rozliczenie według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych
Jest to uproszczona forma opodatkowania działalności gospodarczej. Stawki w tym przypadku zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Ryczałt mogą stosować:
osoby fizyczne osiągające przychody z działalności gospodarczej,
przedsiębiorstwo w spadku,
spółki cywilne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne,
spółki cywilne osób fizycznych i przedsiębiorstwa w spadku,
spółki jawne, których jedynymi wspólnikami są osoby fizyczne.
Ich przychody w poprzednim roku podatkowym nie mogą przekroczyć 250 tys. euro, przeliczone według średniego kursu NBP ogłoszonego na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku. Podatnik rozliczający się na zasadach ryczałtu ma obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów oraz:
sporządzania spisu z natury,
posiadania i przechowywania dowodów zakupu,
prowadzenia wykazu środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych,
sporządzania wykazu składników majątku w przypadku przekształcenia przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną w jednoosobową spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych stawka zależna jest od wykonywanej działalności, jej wysokość wynosi od 2-20%. I tak w przypadku np. przychodów osiąganych w zakresie wolnych zawodów stawka wynosi 20%; w przypadku przychodów osiąganych z przetwarzania danych, wynajmu i dzierżawy samochodów osobowych i furgonetek bez kierowcy jest to 17%; 12,5% obowiązuje w przypadku przychodów z umów najmu, podnajmu i dzierżawy; 8,5% przychodów z działalności usługowej czy świadczenia usług wychowania przedszkolnego; 5,5% przychodów z działalności wytwórczej; 3% w przypadku przychodów z działalności gastronomicznej poza przychodami ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% i na końcu 2% w przypadku przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych i zwierzęcych.
