Skarga pauliańska – co to jest i jak działa?
Co to jest skarga pauliańska?
Skarga pauliańska to rodzaj powództwa, które składa się w sądzie. Daje ono możliwość dochodzenia roszczeń wierzyciela, gdy wskutek czynności prawnej dłużnika osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, a w efekcie tego zabiegu osobą pokrzywdzoną został. Może on wtedy udowodnić, że dłużnik był w pełni świadomy swoich działań oraz szkody wierzyciela, a osoby trzecie brały w tym czynny udział.
Kiedy można wnieść skargę pauliańską?
Kodeks cywilny reguluje zastosowanie i zasady związane z użyciem skargi pauliańskiej. Art. 527 określa, w jakich przypadkach uzasadnione jest wniesienie omawianej skargi pauliańskiej:
Pierwszy paragraf art. 527 mówi o sytuacji, kiedy drogą prowadzonych czynności prawnych osoba trzecia uzyskuje korzyść majątkową, krzywdząc jednocześnie wierzyciela. Jeżeli dłużnik działał świadomie (zdawał sobie sprawę z konsekwencji wobec wierzyciela), a osoba trzecia wiedziała o tym lub mogła o tym się dowiedzieć, to wierzyciel może złożyć skargę pauliańską.
Drugi paragraf art. 527 mówi o sytuacji, kiedy dłużnik podejmuje się czynności prawnych, które mają celowo doprowadzić do jego niewypłacalności w stopniu większym lub całkowitym. Jeżeli dłużnik dokonał tego z pełną premedytacją, to jego zasługa dla poniesienia strat przez wierzyciela jest tutaj bezsprzeczna.
Trzeci paragraf art. 527 mówi o sytuacji, kiedy dłużnik podejmuje się czynności prawnych przynoszących korzyść majątkową osobie, która pozostaje z nim w bliskim stosunku. W takim przypadku, można w uzasadniony sposób przypuszczać, że osoba trzecia była świadoma czynów dłużnika i ich szkodliwych dla wierzyciela skutków.
Czwarty paragraf art. 527 mówi o sytuacji, kiedy dłużnik podejmuje się czynności prawnych, z których korzyść majątkową uzyskuje przedsiębiorca pozostający z nim w stałych stosunkach gospodarczych. Ustawodawca dopuszcza wówczas domniemanie, że taki przedsiębiorca wiedział o działaniu dłużnika w celu pokrzywdzenia wierzyciela.
Co musi zawierać skarga pauliańska?
Jeżeli planujemy złożyć skargę pauliańską, należy pamiętać o niezbędnych informacjach, które sprawią, że dokument będzie skuteczny. Należy w nim umieścić:
dane sądu rejonowego, do którego składana jest skarga,
dane wierzyciela,
dane dłużnika,
wymóg uznania opisywanej czynności dłużnika za bezskuteczną w stosunku do wierzyciela,
opis czynności dłużnika, których się dopuścił w celu wyrządzenia szkody wierzycielowi,
szczegółowe informacje odnośnie przekazanego mienia,
miejsce utworzenia dokumentu,
data utworzenia dokumentu,
podpis wierzyciela.
Do skargi pauliańskiej należy także dołączyć wniosek o stwierdzenie prawomocności oraz wniosek o nałożenie klauzuli wykonalności w celu prowadzenia postępowania egzekucyjnego w zaskarżonej sprawie.
Co daje złożenie skargi pauliańskiej?
Uwzględnienie skargi pauliańskiej przez sąd sprawia, że czynność prawna wykonana przez dłużnika w celu pozbawienia wierzyciela możliwości zaspokojenia się zostaje uznana za bezskuteczną wobec wierzyciela. Dana czynność nie zostaje jednak uznana za nieważną, ponieważ obowiązuje wobec innych osób niż wierzyciel.
Wierzyciel może wystąpić ze skargą pauliańską w ciągu pięciu lat od chwili dokonania przez dłużnika kwestionowanej czynności, inaczej nastąpi przedawnienie sprawy. W tym czasie nie musi dojść do rozstrzygnięcia sprawy przed sądem.
