Rakotwórcza biżuteria zalewa Polskę. Uważaj na te błyskotki, zawierają toksyczne substancje
Wielotygodniowe działania Krajowej Administracji Skarbowej, prowadzone wspólnie z UOKiK i Inspekcją Handlową, ujawniły poważne nieprawidłowości. Przebadano setki kilogramów biżuterii pod kątem obecności szkodliwych substancji. Wyniki budzą niepokój – konsumenci powinni zachować ostrożność przy zakupie niektórych typów ozdób.
KAS bije na alarm. Setki kilogramów skażonej biżuterii
Krajowa Administracja Skarbowa (KAS) to instytucja, która odgrywa kluczową rolę w funkcjonowaniu polskiego państwa — zarówno pod względem fiskalnym, jak i bezpieczeństwa gospodarczego. Powołana do życia 1 marca 2017 roku, KAS powstała z połączenia trzech wcześniej odrębnych struktur: administracji podatkowej, kontroli skarbowej oraz Służby Celnej. Celem było zwiększenie skuteczności poboru danin publicznych, zwalczanie przestępczości gospodarczej oraz uproszczenie obsługi podatników.
Zakres działań KAS jest bardzo szeroki i obejmuje m.in.:
- pobór podatków (np. PIT, CIT, VAT, akcyza),
- kontrolę celno-skarbową,
- zwalczanie przestępczości podatkowej i ekonomicznej (w tym tzw. mafii VAT-owskich),
- obsługę podatników i przedsiębiorców (np. wydawanie interpretacji podatkowych, pomoc w rozliczeniach),
- kontrolę legalności obrotu towarami (np. paliwa, alkohol, tytoń, leki),
- ochronę granic w zakresie obrotu towarowego,
- egzekucję zaległości podatkowych,
- przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu.
W strukturze KAS działają m.in. Urzędy Skarbowe, Urzędy Celno-Skarbowe, a także funkcjonariusze Służby Celno-Skarbowej, którzy mogą przeprowadzać kontrole, zatrzymywać towary i prowadzić działania operacyjne.
Jak wynika z powyżej wymienionych kompetencji, KAS zajmuje się między innymi takimi inicjatywami, jak likwidacja nielegalnych automatów do gier, walka z nielegalnym handlem tytoniem i alkoholem, zatrzymywanie karuzel VAT-owskich, czy egzekucja zaległości i blokady kont.
Tym razem uwagę instytucji przykuło coś jeszcze. We współpracy z innymi ważnymi podmiotami dokonała analizy setek kilogramów towaru, w którym wykryto szkodliwe substancje. Koniecznością było wycofanie ze sprzedaży.
Wygryzł gofry i lody świderki. Nowy król słodkości nad Bałtykiem, turyści kupują go na potęgę Od Bałtyku, aż po Zakopane. Nowy trend podbija Polskę. Do tych hoteli nie wpuszczają wszystkichUOKiK i IH uczestniczą w akcji
W Polsce nad uczciwymi praktykami gospodarczymi, bezpieczeństwem konsumentów i eliminowaniem nieuczciwej konkurencji czuwają również Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK) wraz z Inspekcją Handlową (IH). I te instytucje, korzystając ze swoich kompetencji i uprawnień, uczestniczyły w analizie kilogramów towaru spoza Unii Europejskiej, aby wykryć wszelkie nieprawidłowości.
Tym samym między 10 marca a 30 kwietnia 2025 r., trzy te instytucje poprzez współpracę przeprowadziły szeroko zakrojoną kontrolę importowanej biżuterii. Akcja miała na celu ochronę zdrowia konsumentów przed wyrobami zawierającymi szkodliwe substancje uznawane za silnie toksyczne i rakotwórcze.
W trakcie akcji sprawdzano biżuterię przewożoną różnymi drogami transportu — lotniczą, morską oraz lądową. Jak poinformowała asp. Justyna Pasieczyńska, rzeczniczka prasowa szefa KAS, kontrolą objęto aż 1,6 mln sztuk oraz 467 kg wyrobów biżuteryjnych, a łącznie przeprowadzono 227 działań kontrolnych. Próbki do badań laboratoryjnych wybrano w sposób celowy — pod kątem ryzyka przekroczeń dopuszczalnych stężeń niebezpiecznych substancji.
W laboratoriach dokładnie przeanalizowano 33 próbki, z których część wykazała znaczące przekroczenia norm bezpieczeństwa.
Przebadaliśmy biżuterię nie tylko pod kątem formalnym, ale również pod kątem zawartości metali toksycznych — relacjonuje Pasieczyńska.
Wyniki mogą wyjątkowo niepokoić, szczególnie biorąc pod uwagę fakt, że mowa o wielokrotnym przekroczeniu dopuszczalnych norm. Ta biżuteria mogła trafić w ręce niczego nieświadomych konsumentów. Wiadomo, o jakich konkretnie liczbach mowa.
Wykryto metale ciężkie w kilogramach biżuterii
W prawie 4,5 tys. sztukach biżuterii wykryto znacznie przekroczone stężenia kadmu i ołowiu. W niektórych przypadkach normy były wielokrotnie przekroczone — np. w naszyjnikach stwierdzono 333-krotne przekroczenie dopuszczalnego poziomu ołowiu, a w bransoletkach — aż 118-krotne. Dodatkowo, wśród badanych próbek wykryto broszki zawierające kadmu 400 razy więcej, niż dopuszczają to normy unijne.
Jak podkreśla UOKiK, zarówno kadm, jak i ołów mają silnie toksyczne działanie na organizm człowieka. Te metale ciężkie kumulują się w organizmie i mogą prowadzić do nowotworów, uszkodzenia nerek, układu nerwowego i rozrodczego. Biżuteria noszona codziennie, zwłaszcza ta mająca bezpośredni kontakt ze skórą, stanowi szczególne zagrożenie.
UOKiK tłumaczy także, jak wygląda techniczna strona kontroli:
Proces obejmuje cięcie produktów na elementy, analizę chemiczną roztworów oraz identyfikację metali przy użyciu specjalistycznych urządzeń — czytamy w komunikacie.
Na podstawie wyników badań Inspekcja Handlowa wydała decyzje o zablokowaniu ponad 1,18 mln sztuk wyrobów, których jakość budziła poważne zastrzeżenia. Z 227 wniosków skierowanych przez KAS do IH, aż 153 zakończyły się potwierdzeniem nieprawidłowości, co oznacza, że niemal 70 proc. próbek okazało się potencjalnie niebezpiecznych.
Pomimo niepokojących danych, tegoroczna akcja wykazała pewną poprawę względem sytuacji sprzed dwóch lat. W podobnej kontroli przeprowadzonej w 2023 roku, obejmującej 2,29 mln sztuk biżuterii, aż 89 proc. badanych produktów zawierało przekroczone ilości metali ciężkich. Obecnie odnotowano spadek niezgodności o 22 punkty procentowe, co sugeruje, że presja organów kontrolnych przynosi efekty — choć skala zagrożeń wciąż jest znaczna.
