Nieuczciwa konkurencja - ogólne zagadnienia
Prowadząc interesy w różnych branżach, możemy spotkaćsię z terminem nieuczciwej konkurencji. Czym tak naprawdę jest nieuczciwa konkurencja i jak można z nią walczyć? Na początku warto określić, czym w ogóle jest konkurencja. Jest to nierozerwalny składnik gospodarki rynkowej. Pojęciem tym określa się dążenie przedsiębiorców działających na wspólnym dla nich rynku do osiągnięcia takiego samego celu gospodarczego (zdobycia klienta, sprzedaży towaru zaspokajającego te same potrzeby). Konieczne jest, aby prawo w niezbędnym zakresie regulowało zasady konkurencji, szczególnie w chwili, kiedy przedsiębiorcy stosują nieuczciwe zagrania.
Czym jest nieuczciwa konkurencja?
Nieuczciwa konkurencja to działanie, które jest sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta (zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, dalej: u.z.n.k.). Przyjmuje się, że dobre obyczaje w obrocie gospodarczym, kiedyś nazywane uczciwością kupiecką, to coś w rodzaju zasad współżycia społecznego w działalności gospodarczej. W praktyce często spotykamy się czynami nieuczciwej konkurencji. Bardzo często jest też tak, że podczas jednej sytuacji podmiot naruszający dopuszcza się kilku czynów nieuczciwej konkurencji. Sytuacje z nieuczciwą konkurencją mogą mieć miejsce na linii pracownik-były pracodawca, jeśli np. ten pierwszy wyprowadzi z firmy dane poufne i przekaże je konkurencji albo sam otworzy konkurencyjną działalność w tej samej branży, korzystając z danych poufnych. Czyny nieuczciwej konkurencji to m.in.:
wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa,
utrudnianie dostępu do rynku,
fałszywe lub oszukańcze oznaczenie pochodzenia geograficznego towarów lub usług,
wprowadzające w błąd oznaczenie towarów lub usług,
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
naruszenie prawa ochronnego ze znaku towarowego,
nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy,
naśladownictwo produktów,
naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa,
pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie,
przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną,
nieuczciwa lub zakazana reklama,
organizowanie systemu sprzedaży lawinowej,
organizowanie działalności w systemie konsorcyjnym,
nieetyczne działania skierowane względem konkurencyjnego przedsiębiorcy.
Przedsiębiorca, który narusza omawiane przepisy, popełnia czyn nieuczciwej konkurencji. Warto zauważyć, że takim czynem są nie tylko działania sprzeczne z prawem, ale także działania sprzeczne z dobrymi obyczajami. Regulacje te mają również charakter prewencyjny, nie musi dojść do naruszenia interesu innego przedsiębiorcy lub klienta, wystarczy, że zagrażają one tym interesom. Powyższy katalog nieetycznych działań w biznesie nadal nie jest zamknięty. Z tego względu za nieuczciwą konkurencję może zostać uznane każde działanie, które spełnia warunki wyznaczone w art. 3 ust. 1.
Jak bronić się przed nieuczciwą konkurencją?
Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji przewiduje katalog roszczeń cywilnoprawnych dla przedsiębiorcy, na którego szkodę dopuszczono się czynu nieuczciwej konkurencji (art. 18 u.z.n.k.). Przedsiębiorca, który padł ofiarą nieuczciwej konkurencji, ma prawo do następujących roszczeń:
zaniechanie niedozwolonych działań,
usunięcie skutków niedozwolonych działań,
złożenie oświadczenia ,
naprawienie wyrządzonej szkody ,
wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści ,
zasądzenie sumy pieniężnej na określony cel społeczny związany ze wspieraniem kultury polskiej lub ochroną dziedzictwa narodowego – jeżeli czyn nieuczciwej konkurencji był zawiniony,
orzeczenie przez sąd zniszczenia wyrobów, ich opakowań, materiałów reklamowych i innych przedmiotów bezpośrednio związanych z popełnieniem czynu nieuczciwej konkurencji lub zaliczenie ich na poczet odszkodowania.
W razie popenienia czynu nieuczciwej konkurencji polegającego na naruszeniu tajemnicy przedsiębiorstwa sąd na wniosek uprawnionego może zobowiązać pozwanego do podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku, w oznaczony sposób i w oznaczonym zakresie, jeżeli jest to uzasadnione ze względu na okoliczności dokonania czynu nieuczciwej konkurencji, w szczególności sposób dokonania czynu, wartość informacji, których dotyczył czyn, skutek czynu oraz prawdopodobieństwo dokonania czynu nieuczciwej konkurencji w przyszłości, a w przypadku, jeżeli pozwanym jest osoba fizyczna - jeżeli dodatkowo nie sprzeciwia się temu uzasadniony interes pozwanego, w szczególności wzgląd na ochronę jego dóbr osobistych. Sposób i zakres podania do publicznej wiadomości informacji o wyroku albo treści wyroku nie może prowadzić do ujawnienia tajemnicy przedsiębiorstwa.
Przedawnienie roszczeń
Roszczenia z tytułu czynów nieuczciwej konkurencji ulegają przedawnieniu z upływem trzech lat. Bieg przedawnienia rozpoczyna się oddzielnie dla każdego naruszenia. Do przedawnienia roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej czynem nieuczciwej konkurencji stosuje się przepis art. 4421 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2019 r. poz. 1145 i 1495 oraz z 2020 r. poz. 875).
