biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Praca > Nastolatkowie ruszyli do pracy. Nie każdy z nich legalnie zarobi, do spełnienia są warunki
Julia Bogucka
Julia Bogucka 29.06.2025 17:30

Nastolatkowie ruszyli do pracy. Nie każdy z nich legalnie zarobi, do spełnienia są warunki

Nastolatka praca
Fot. AleksandarGeorgiev/Getty Images/CanvaPro

Dla wielu uczniów wakacje to okres wypoczynku i błogiego lenistwa. Coraz większa liczba decyduje się jednak wykorzystać ten okres na zupełnie inne aktywności, takie jak pierwsza praca. Motywacje są różne, skutkiem jest zaś posiadanie własnych kieszonkowych. Nie zawsze takie przedsięwzięcie jest jednak możliwe. Należy spełnić kilka warunków.

Wakacje to nie dla każdego wypoczynek

Wakacje to dla wielu uczennic i uczniów długo wyczekiwany czas wolny od szkolnych obowiązków. Po dziesięciu miesiącach nauki można wreszcie odetchnąć, spędzić czas z przyjaciółmi, wyjechać na obóz czy po prostu odpocząć. Jednak nie dla wszystkich młodych ludzi lato oznacza beztroskę i relaks. Coraz więcej nastolatków decyduje się na podjęcie wakacyjnej pracy.

odpoczynek wakacje.jpg
Fot. Valeria Blanc/Getty Images/CanvaPro

Młodzi zatrudniają się najczęściej w gastronomii, handlu, rolnictwie czy przy zbiorach owoców. Popularne są również prace sezonowe na koloniach i obozach. Wachlarz jest dość szeroki, jednak musi być zgodny z obowiązującymi przepisami. Okazuje się bowiem, że nastolatkowie nie mogą wykonywać każdej pracy.

Zarobki są zróżnicowane i zależą od miejsca pracy oraz regionu Polski. Choć można odnieść wrażenie, że praca wakacyjna wśród nastolatków to nowy trend, w rzeczywistości to zjawisko dobrze znane i funkcjonujące w Polsce od lat. Zmieniają się jednak motywacje. W przeszłości młodzież pracowała głównie, by zdobyć pierwsze doświadczenia zawodowe, dziś coraz częściej — by odciążyć budżet domowy lub zarobić na konkretne cele, np. wakacyjny wyjazd, nowy telefon czy kurs językowy.

Zanim jednak młoda osoba uda się do miejsca pracy, powinna poznać wszystkie warunki konieczne do spełnienia, aby było to możliwe i legalne. Nie każdy nastolatek może bowiem dorobić do kieszonkowego.

Nastolatkowie ruszają do pracy wakacyjnej

Dla wielu nastolatków wakacje to okazja do zdobycia pierwszych doświadczeń zawodowych. Choć młodzi ludzie nie mogą podejmować każdej pracy, wachlarz legalnych i dostępnych dla nich zajęć jest coraz szerszy. 

Najwięcej ofert wakacyjnych kierowanych jest do osób powyżej 15. roku życia — to właśnie od tego wieku, zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, można legalnie zatrudniać młodocianych na umowę o pracę przy pracach lekkich. Przed ukończeniem 18. roku życia pracodawca musi dodatkowo inne dokumenty poświadczające, że dana osoba może wykonywać konkretne obowiązki.

Do najczęstszych prac wakacyjnych podejmowanych przez młodzież należą:

  • pomoc w gastronomii — zmywanie naczyń, obsługa gości w barach i kawiarniach, roznoszenie posiłków,
  • sprzedaż lodów, napojów czy pamiątek — szczególnie popularna w miejscowościach turystycznych,
  • zbiory owoców i warzyw — np. truskawek, malin, borówek czy jabłek — to praca fizyczna, ale dobrze płatna,
  • rozdawanie ulotek, ankietowanie — stosunkowo proste zajęcia, często wykonywane w większych miastach,
  • pomoc na koloniach i półkoloniach — np. jako pomoc wychowawcza, animator czy opiekun młodszych dzieci,
  • doglądanie zwierząt, podlewanie roślin, drobne prace u sąsiadów — zwłaszcza dla młodszych nastolatków, którzy chcą dorobić w bezpiecznym środowisku.
barista.jpg
Fot. agrobacter/Getty Images/CanvaPro

Choć wielu młodych ludzi podejmuje zatrudnienie, by dorobić do kieszonkowego lub sfinansować wakacyjne cele, warto pamiętać, że praca nastolatków powinna być zgodna z prawem i bezpieczna. Przed podpisaniem jakiejkolwiek umowy dobrze jest skonsultować się z rodzicami lub doradcą zawodowym, a w razie wątpliwości — sprawdzić warunki w lokalnym oddziale Państwowej Inspekcji Pracy. Aby móc pracować legalnie, należy bowiem sprostać kilku kluczowym wymaganiom, o których warto wiedzieć.

Zobacz: Upał w miejscu pracy. Za złamanie tych zasad szefowi grozi grzywna, a nawet więzienie

Praca wakacyjna nie dla każdego - trzeba spełnić warunki

Jak wspomniano powyżej, zgodnie z polskim Kodeksem pracy, młodocianym jest osoba, która ukończyła 15 lat, ale nie ma jeszcze 18 lat. Może ona podjąć pracę, jeśli ukończyła co najmniej ośmioletnią szkołę podstawową i przedstawi zaświadczenie lekarskie potwierdzające, że dana praca nie zagraża jej zdrowiu.

Osoby młodsze niż 15 lat również mogą zostać zatrudnione, ale tylko w wyjątkowych przypadkach — np. w celu przygotowania zawodowego (np. przyuczenie do zawodu). Wymagana jest wtedy zgoda opiekuna prawnego oraz pozytywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej. Ułatwienia w zatrudnieniu dotyczą jedynie tych osób, które ukończyły szkołę podstawową i w danym roku kalendarzowym kończą 15 lat.

Zatrudnienie młodocianych ma swoje ograniczenia. Osoby takie mogą pracować wyłącznie przy tzw. pracach lekkich, czyli niewymagających dużego wysiłku fizycznego, niezagrażających zdrowiu i niekolidujących z obowiązkiem nauki. Nie mogą one pracować w hałasie, przy substancjach chemicznych, w wymuszonej pozycji ciała ani w nadmiernym stresie. Pracownicy powyżej 16. roku życia mogą — w ramach przygotowania zawodowego — wykonywać niektóre z zadań z listy prac wzbronionych, która została określona w rozporządzeniu Rady Ministrów z 19 czerwca 2023 roku.

Czas pracy młodocianych również jest ściśle regulowany:

  • osoby poniżej 16. roku życia: maksymalnie 6 godzin dziennie i 30 godzin tygodniowo,
  • osoby powyżej 16. roku życia: do 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo,
  • w roku szkolnym: maksymalnie 2 godziny dziennie i 12 godzin tygodniowo, bez łączenia nauki i pracy w jednym dniu.

Przysługuje im również 30-minutowa przerwa, jeśli pracują dłużej niż 4,5 godziny dziennie. Ponadto muszą mieć zapewniony co najmniej 14-godzinny odpoczynek dobowy i 48-godzinny tygodniowy, który obejmuje niedzielę. Młodociani nie mogą pracować w nocy ani w nadgodzinach.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: