Umowa o dzieło – regulacje, składki ZUS i podatki
Zatrudnienie może odbywać się w oparciu o różne rodzaje umów, a każda z nich oferuje zupełnie inne warunki. Jakie zasady i regulacje dotyczą pracownika zatrudnionego na umowie o dzieło? Kiedy warto zawrzeć taką umowę?
Umowa o dzieło – regulacje prawne
Zatrudnienie na podstawie umowy o dzieło opiera się na przyjęciu zlecenia przez osobę zatrudnioną i zobowiązaniu jej do wykonania rzeczonego dzieła przy jednoczesnym zobowiązaniu się zlecającego do zapłaty określonego wynagrodzenia. Jest to umowa cywilnoprawna zawierana najczęściej ze względu na niskie koszty zatrudnienia. Umowa o dzieło może łączyć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne lub inne jednostki organizacyjne, które nie posiadają osobowości prawnej. Według zasad określonych w Art. 628 i Art. 629 Kodeksu Cywilnego wynagrodzenie z tytułu wykonania dzieła, może być ustalone na dwa sposoby:
Ryczałtowo – ustalenie wysokości wynagrodzenia, poprzez wskazanie podstaw do jego ustalenia. Jeśli stawka ani postawa do jej określenia nie zostały podane, przyjmuje się zwykłe wynagrodzenie za tego rodzaju dzieło,
Kosztorysowo – określenie wynagrodzenia po zestawieniu planowanych prac i kosztów przewidzianych przy ich realizacji.
Do zapłaty ustalonego wynagrodzenia dochodzi w chwili oddania dzieła, chyba że inne warunki zostały ustalone w umowie. Jeżeli dzieło ma zostać oddane partiami, a wynagrodzenie jest obliczone od każdej osobnej części - powinno ono zostać wypłacone z chwilą zdania każdego częściowego świadczenia.
Wypowiedzenie umowy o dzieło nie jest możliwe, jednak zamawiający/zlecający może odstąpić od umowy w następujących przypadkach:
występuje opóźnienie przy rozpoczęciu lub wykończeniu dzieła, świadczące o możliwości późniejszego niedotrzymania ustalonego terminu ukończenia,
dzieło zawiera wady, które nie są możliwe do usunięcia,
tworzenie dzieła odbywa się w wadliwy i sprzeczny z umową sposób, a wykonawca nie wykazuje chęci zmiany sposobu,
dzieło nie zostało ukończone (zamawiający musi uiścić płatność za zrealizowaną do tego momentu pracę).
Odstąpienie od umowy przez osobę przyjmującą zlecenie jest możliwe jedynie w przypadku, kiedy zamawiający odmawia współdziałania, jeżeli występuje taka konieczność.
Na osobę zamawiającą nałożony jest obowiązek współpracy przy wykonywaniu dzieła, odebranie go, gdy jest wydawane zgodnie z zobowiązaniami oraz zapłaty należnego wynagrodzenia.
Umowa o dzieło a składki ZUS na pracownika
Najniższe koszty zatrudnienia są bardzo charakterystycznymi cechami umowy o dzieło. Przy jej zawarciu od wynagrodzenia dla wykonawcy nie są odprowadzane składki zdrowotne, rentowe, chorobowe, wypadkowe oraz na ubezpieczenie emerytalne. Wykonawcy nie obejmuje więc bezpłatna opieka lekarska, nie ma możliwości zastosowania zwolnienia lekarskiego ani odłożenia na przyszłą emeryturę.
Jeden z dwóch wyjątków stanowi zawarcie umowy o dzieło z własnym pracownikiem. Dzieje się tak, kiedy pracodawca związany z daną osobą fizyczną umową o pracę, zawiera z nią dodatkowo umowę cywilnoprawną, która nie ma cech wcześniej zawartej umowy i dotyczy innego rodzaju pracy. W takim przypadku przychód uzyskany z umowy o dzieło sumowany jest z przychodem z umowy o pracę, a całość tej kwoty staje się podstawą do odprowadzenia składek społecznych i zdrowotnych. Odstępstwem od odprowadzenia świadczeń w takim przypadku jest przebywanie przez zatrudnioną osobę na urlopie bezpłatnym, urlopie macierzyńskim lub wychowawczym (gdzie w przypadku urlopu wychowawczego oraz macierzyńskiego, pobieranie zasiłku jest z innego tytułu do ubezpieczenia).
Drugi przypadek, w którym umowa o dzieło jest tytułem do odprowadzania składek, to sytuacja, gdy wykonujemy pracę na rzecz własnego pracodawcy (z którym jesteśmy związani umową o pracę), ale na podstawie umowy o dzieło z innym podmiotem.
Opodatkowanie umowy o dzieło
Przy umowie o dzieło składki nie są odprowadzane, ale podatki jak najbardziej. Podlega ona podatkowi dochodowemu, który zgodnie z ustawą o PIT, w przypadku osoby fizycznej, wynosi 17%. Gdy uzyskany przychód nie przekracza I progu podatkowego, należność opłaca zamawiający. W przypadku uzyskaniu przychodu wyższego niż 85 528 zł i tym samym przekroczenia II progu, podatek wzrasta do 32% i rozliczany jest poprzez wystawienie PIT-11 dla wykonawcy, który wykazuje dany przychód w zeznaniu rocznym. Przy umowach między osobami fizycznymi wykonawca odprowadza podatek do urzędu skarbowego (I próg - 17%, II - 32%), a w sytuacji, gdy wykonawcą jest przedsiębiorca, wynagrodzenie rozlicza, jako przychód swojej działalności.
Od 1 stycznia 2021 r. na płatników składek został wprowadzony obowiązek rejestracji umowy o dzieło w ZUS. Nie łączy się to z opłacaniem składek ubezpieczeniowych, jednak jest konieczne ze względów statystycznych.
