Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie
BiznesINFO.pl > Ustawa

Ustawa

Ustawa – co to jest? Podstawowe informacje

Ustawa to akt prawny (akt normatywny), którego zapiski regulują określoną sferę życia publicznego. Jej charakter jest generalny i abstrakcyjny, w celu możliwości ogólnego zastosowania jej do sytuacji szczególnych, bez względu na podmiot czy rodzaj okoliczności. Ustawy stanowią źródło prawa, a więc ich tworzenie i przestrzeganie jest niezbędne w państwie demokratycznym.

Tryb uchwalenia ustawy jest ściśle regulowany przepisami wyższymi, a więc poprzez Konstytucję – zwaną również ustawą zasadniczą. Sam proces legislacyjny może się w praktyce różnić w zależności od kraju, jednak cechą szczególną dla legislacji państw demokratycznych jest jednako uchwalenie ustawy przez organy państwowe wyposażone we władzę ustawodawczą, jak i późniejsza promulgacja ustawy, czyli formalne ogłoszenie jej w dzienniku ustaw.

Jakie są rodzaje ustaw?

W prawodawstwie polskim wyróżniamy wyłącznie dwa typy ustaw. Pierwszą i odrębną kategorię stanowi Konstytucja, będąca ustawą nadrzędną wobec wszystkich pozostałych. Druga kategoria to zatem wszystkie pozostałe ustawy, tworzące państwowy porządek prawny. Warto wskazać, że wszelkiego rodzaju kodeksy, takie jak kodeks karny czy kodeks cywilny, również są de facto po prostu ustawą i terminologia „kodeks” nie stanowi o nadrzędności czy podrzędności tego typu ustaw.

W polskim prawie wyróżnia się również inne typy aktów prawnych, które ze swej natury są podrzędne wobec ustaw. Wymienić tu można rozporządzenia Rady Ministrów, obwieszczenia, uchwały czy umowy międzynarodowe.

Kto może złożyć projekt ustawy?

Prawo w Polsce dokładnie reguluje to, kto może złożyć projekt ustawy – jest to tak zwane prawo inicjatywy ustawodawczej. Podstawę w tym zakresie stanowi Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z jej treścią, inicjatywę ustawodawczą w Polsce ma Prezydent, członkowie Rady Ministrów, senatorowie oraz posłowie – z zastrzeżeniem, że w przypadku posłów projekt ustawy musi złożyć komisja poselska lub grupa minimum 15 posłów.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również zwykłym obywatelom, posiadającym czynne prawo wyborcze. W tym wypadku jednak powstać musi specjalny komitet inicjatywy ustawodawczej, złoży z przynajmniej 15 obywateli. Rzeczony komitet z kolei musi zdobyć poparcie minimum 100 000 obywateli (łącznie) w formie ich podpisów.

Jak „przechodzi” ustawa? Proces legislacyjny

Proces legislacyjny w Polsce może wydawać się dość skomplikowany, głównie z uwagi na ilość uczestniczących instancji i kroków, jakie każdorazowo należy podjąć. Gdy projekt ustawy wpłynie do Sejmu (złożony na ręce Marszałka Sejmu), projekt będzie rozpatrywany przez posłów w trzech czytaniach. Składa się na nie przedstawienie projektu, debata oraz głosowanie. Jeżeli projekt zostanie przyjęty większością głosów przy obecności co najmniej połowy posłów, Marszałek Sejmu przekaże projekt na ręce Marszałka Senatu.

To właśnie w Senacie odbywają się dalsze prace nad ustawą. Senat może projekt przyjąć, odrzucić, lub zwrócić do Sejmu w celu nałożenia poprawek. Jeżeli projekt ustawy przebrnie i przez ten etap, to zostanie przekazany do podpisu Prezydentowi RP, który może projekt podpisać, wdrażając go w życie, lub zawetować. Sejm może odrzucić weto prezydenta większością 3/5 głosów.

Pokaż więcej

rodzina
17.03.2024 14:03 Wydłużenie urlopów już niebawem? Rząd zapowiada "konkretne rozwiązanie"

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zapowiedziała, że rząd szykuje konkretne rozwiązania ws. wydłużenia urlopów macierzyńskich dla rodziców wszystkich wcześniaków lub dzieci hospitalizowanych tuż po narodzinach. Minister przekazała konkretną datę.

praca przy komputerze
04.03.2024 16:52 Skrócony tydzień pracy to kiepski pomysł? Eksperci ostrzegają

Polacy niecierpliwie czekają na kolejne wieści w sprawie czterodniowego tygodnia pracy lub skrócenia czasu pracy do 35 godzin. Eksperci nie mają jednak dobrych wieści. "To byłby strzał w oba kolana", ostrzega Rafał Benecki, główny ekonomista ING Banku Śląskiego. Z krótszego czasu pracy nici?

dom
28.02.2024 08:32 Kontrowersyjna ustawa zostaje. Nie wszyscy będą zadowoleni

Ustawa o prawie geologicznym i górniczym z 2023 wzbudza wśród wielu ekspertów pewien niepokój. Krytycy zaznaczają, że może ona bardzo utrudnić, a w niektórych przypadkach nawet uniemożliwić budowę domów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska jednak uspokaja.

Seniorka
27.02.2024 19:07 Nowy bon dla seniorów coraz bliżej. Znamy konkretny termin

Już jakiś czas temu zapowiedziano wprowadzenie nowej formy wsparcia dla seniorów. Teraz padło jasne potwierdzenie, że świadczenie faktycznie wejdzie w życie, a ministra ds. polityki senioralnej podała także konkretny termin. Wiemy też, ile najprawdopodobniej wyniesie bon senioralny. Przedstawiamy szczegóły.

Biedroń
19.02.2024 20:20 4-dniowy tydzień pracy? Będzie projekt ustawy

Propozycja wprowadzenia 35-godzinnego tygodnia pracy znajduje coraz więcej zwolenników. W tym gronie znalazł się również Robert Biedroń, który w poniedziałek 19 lutego zapowiedział, że w ciągu najbliższych tygodni w Sejmie zostanie złożony projekt ustawy w tej sprawie.

Rodzina
14.02.2024 22:50 Dobre wieści dla rodziców wcześniaków. Ważne zmiany coraz bliżej

Bardzo dobre wieści napływają z resortu rodziny, pracy i polityki społecznej dla rodziców wcześniaków. Minister podjęła ważną decyzję, która przybliża wprowadzenie przełomowego rozwiązania dla rodzicieli tychże dzieci.

Zakaz fotografowania
07.02.2024 20:40 Jest projekt rozporządzenia ws. zakazu fotografowania

Pomimo zmiany władzy, prace nad powrotem zakazu fotografowania są kontynuowane. Ministerstwo Obrony Narodowej opublikowało projekt rozporządzenia, który zawiera wzór tabliczki zakazującej fotografowania. Pomysł nie budzi zadowolenia wśród wielu grup.

ludzie
07.02.2024 14:01 Ważne zmiany dla dużej grupy Polaków. Nowe przepisy już gotowe

Obecnie tzw. Track&Trace obejmuje jedynie papierosy i tytoń do ich samodzielnego skręcania. Już niedługo, bo od maja bieżącego roku, ma się to jednak zmienić - przepisy w systemie rejestrowania wyrobów tytoniowych mają zostać rozszerzone. To także zmiana dla punktów sprzedaży.

Zegar
03.02.2024 22:48 Ostatnia zmiana czasu jeszcze w tym roku? Spore zmiany coraz bliżej

Sprawa zmiany czasu od kilku lat budzi ożywione dyskusje. Okazuje się, że chęci zmiany obecnej sytuacji nie kończą się na rozmowach - projekt ustawy znoszącej zmianę czasu między zimowym oraz letnim ma wrócić do Sejmu.

małżeństwo
02.02.2024 13:19 Nawet 5 tys. zł dla tysięcy polskich małżeństw? Rewolucyjny projekt na horyzoncie

Trwają prace nad projektem dodatkowego świadczenia dla małżeństw z długim stażem. Kto dostanie dodatkowe 5 tysięcy złotych? Czekamy na ostateczną decyzję Ministerstwa Rodziny.

rząd
03.01.2024 20:22 Wojna o ustawę okołobudżetową. Prezydent kontra rząd

3 stycznia przed Komisją Finansów Publicznych pojawiło się wyzwanie w postaci nie jednego, a dwóch projektów ustawy okołobudżetowej na nowy rok — jeden autorstwa rządu, drugi prezydenta. Poprzedni projekt został zawetowany przez Andrzeja Dudę.

Szymon Hołownia
05.12.2023 17:35 Co dalej z wakacjami kredytowymi? Polska 2050 wycofała projekt

Przyszłoroczne wakacje kredytowe cały czas stoją pod znakiem zapytania. Niepewność podsycana jest plotkami rodzącymi się w kuluarach sejmowych. Teraz zaskakującą decyzję w sprawie złożonego projektu ustawy o wakacjach kredytowych podjęła Polska 2050.

Andrzej Duda
04.12.2023 13:50 Zakaz handlu w Wigilię. Jest ostateczna decyzja Andrzeja Dudy

Długie dyskusje dotyczące zakazu handlu w Wigilię w końcu znalazły zakończenie. Prezydent Andrzej Duda podjął decyzję w kontekście ustawy zezwalającej na handel w dwie niedziele poprzedzające Wigilię i wprowadzeniu zakazu handlu w dniu 24 grudnia. Jest ona ostateczna.

Półki w sklepie
03.12.2023 21:23 Nadchodzą duże zmiany w sklepach. Jest już projekt

Na stronach Sejmu pojawił się projekt nowej ustawy. Zakłada on wprowadzenie rewolucyjnej zmiany w sklepach. Docelowo ma ona wybitnie pomóc klientom w podejmowaniu decyzji przy wyborze kupowanych produktów.

Sala plenarna Sejmu
21.11.2023 23:00 Majątki małżonków polityków mają być jawne. Projekt jest już w Sejmie

Dość zaskakujący projekt ustawy złożyli posłowie Koalicji Obywatelskiej w Sejmie. Ma on dotyczyć majątków, ale jak się okazuje - nie chodzi o te należące do polityków. Głównym argumentem jest polityka “czystych rąk”.

Ogródek działkowy
20.11.2023 11:00 Fatalne wieści dla działkowców. Nowe przepisy są bezlitosne dla ROD

Nowa wersja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym niesie poważny problem dla rodzinnych ogródków działkowych. Przepisy drastycznie ograniczają bowiem liczbę stref, w których mogą się one znajdować. W efekcie tysiące działkowców w całej Polsce może zobaczyć, jak spełnia się ich najgorszy sen.

Apteka
14.11.2023 11:50 Nagły zwrot w sprawie aptek. Zaskarżono ustawę

Dwa miesiące po podpisaniu przez prezydenta ustawy dotyczącej aptek, dokonał się niespodziewany zwrot w sprawie. Ustawa została bowiem zaskarżona przez Konfederację Lewiatan do Komisji Europejskiej. Podzielenie przez KE opinii Konfederacji oznaczać będzie spore problemy dla Polski.

Andrzej Duda podpisujący ustawę
02.09.2023 14:15 Prezydent podpisał ustawę. Będzie można uczyć się strzelać

W Polsce działa około 450 ogólnodostępnych strzelnic. Możliwe, że pojawi się ich więcej. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, która ma uprościć proces budowy strzelnic przez uczelnie.

Budowa domu
29.06.2023 16:24 Rząd będzie mógł zablokować budowę domu na działce. To efekt nowelizacji prawa geologicznego i górniczego

W ostatnim czasie rząd przyjął nowelizację Prawa geologicznego i górniczego. Jak wskazuje serwis Prawo.pl niektóre z procedowanych rozwiązań prawnych budzą spore wątpliwości samorządów, ekologów oraz właścicieli nieruchomości. Nowela krytykowana jest przede wszystkim za ograniczenie prawa własności bez odszkodowania i ingerencję w kompetencje samorządów. Kontrowersyjna nowelizacja oczekuje na podpisanie prezydenta, co może wydarzyć się lada dzień.

blokowisko_mieszkanie_biznesinfo_6b8dc57e62.jpeg
21.06.2023 22:12 Posiadasz nieruchomość? Szykuj się na bardzo ważne zmiany. Musisz się pospieszyć

Nad projektem ustawy likwidującym prawo użytkowania wieczystego obradował dziś Senat. Decyzja podjęta przez izbę wyższą parlamentu niestety nadal nie wskazuje konkretnego terminu wprowadzenia zmian.

Bloki mieszkalne
27.05.2023 20:21 Spore zmiany dla właścicieli nieruchomości. Znika jedno z praw

Piątkowe głosowania w Sejmie przyniosły również zmiany dla właścicieli nieruchomości. Uchwalono bowiem ustawę o likwidacji użytkowania wieczystego.

Andrzej Duda
24.05.2023 13:40 Kolejna grupa zawodowa będzie bardziej chroniona. Prezydent podpisał ustawę

Prezydent podpisał ustawę o nadaniu kierowcom motorniczym statusu funkcjonariusza publicznego. Oznacza to, że m.in. kary za ataki na kierowców, motorniczych czy maszynistów będą surowsze niż dotychczas. 

None
26.04.2023 14:03 Rząd majstruje przy ustawie o gruntach. Możesz praktycznie stracić decyzyjność w sprawie swojej ziemi

Rząd przyjął projekt noweli Prawa geologicznego, który ma zapewnić złożom surowców w Polsce szczególną ochronę. Największą nowością jest wprowadzenie definicji "złoża strategicznego”, jednakże niektóre z procedowanych rozwiązań prawnych budzą spore wątpliwości.

Trumna podczas pogrzebu
24.04.2023 13:34 Tak wielkiej zmiany w prawie nie było w Polsce od ponad 60 lat. Prawo pogrzebowe czekają olbrzymie metamorfozy

Nadchodzi prawdziwa rewolucja w prawie pogrzebowym. Jak wynika z informacji jednego z pełnomocników Prezesa Rady Ministrów, Wojciecha Labudy, projekt odpowiedniej ustawy jest blisko rozpatrzenia przez rząd.

Kobieta i instruktor na strzelnicy
18.04.2023 10:01 Posłowie PiS chcą strzelnic przy uczelniach. Mają kształtować postawy patriotyczne

Na stronie internetowej Sejmu pojawił się projekt ustawy złożonej przez grupę posłów PiS. Zakłada on wprowadzenie regulacji, które ułatwią uczelniom budowę strzelnic. Wnioskodawcom chodzi o kształtowanie postaw patriotycznych, czytamy na stronie forsal.pl.

sejm
23.03.2023 15:06 W 2022 roku powstało w Polsce 32 tys. stron nowego prawa. Samo czytanie zajęłoby kilka tygodni

Z najnowszej edycji raportu „Barometr prawa” autorstwa firmy Grant Thornton wynika, że w Polsce w 2022 roku uchwalono niemalże 32 tys. stron nowego prawa, co stanowi wzrost o 51 proc. w stosunku do 2021 roku. Autorzy raportu wskazują, że gdyby obywatel chciał być ze wszystkimi zmianami na bieżąco, musiałby na samo czytanie aktów legislacyjnych poświęcić w zeszłym roku 2 godziny i 10 minut – każdego dnia roboczego.

Szpital
13.03.2023 11:56 Nadchodzą wielkie zmiany w szpitalach. Personel medyczny będzie donosił sam na siebie

Rząd chce poprawić jakość opieki w placówkach medycznych. W ostatnich dniach Sejm uchwalił poprawki Senatu do ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta, informuje portal pulsmedycyny.pl. 

Plastikowe butelki z kaucją
16.02.2023 16:34 Ustawa o systemie kaucyjnym. Jeśli rząd się nie pospieszy, firmom mogą grozić horrendalnie wysokie kary

Producenci napojów wyliczają kary, jakie grożą im, jeśli dwie uzupełniające się ustawy nie wejdą w życie w podobnym terminie.