biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Ustawa

Ustawa

Ustawa – co to jest? Podstawowe informacje

Ustawa to akt prawny (akt normatywny), którego zapiski regulują określoną sferę życia publicznego. Jej charakter jest generalny i abstrakcyjny, w celu możliwości ogólnego zastosowania jej do sytuacji szczególnych, bez względu na podmiot czy rodzaj okoliczności. Ustawy stanowią źródło prawa, a więc ich tworzenie i przestrzeganie jest niezbędne w państwie demokratycznym.

Tryb uchwalenia ustawy jest ściśle regulowany przepisami wyższymi, a więc poprzez Konstytucję – zwaną również ustawą zasadniczą. Sam proces legislacyjny może się w praktyce różnić w zależności od kraju, jednak cechą szczególną dla legislacji państw demokratycznych jest jednako uchwalenie ustawy przez organy państwowe wyposażone we władzę ustawodawczą, jak i późniejsza promulgacja ustawy, czyli formalne ogłoszenie jej w dzienniku ustaw.

Jakie są rodzaje ustaw?

W prawodawstwie polskim wyróżniamy wyłącznie dwa typy ustaw. Pierwszą i odrębną kategorię stanowi Konstytucja, będąca ustawą nadrzędną wobec wszystkich pozostałych. Druga kategoria to zatem wszystkie pozostałe ustawy, tworzące państwowy porządek prawny. Warto wskazać, że wszelkiego rodzaju kodeksy, takie jak kodeks karny czy kodeks cywilny, również są de facto po prostu ustawą i terminologia „kodeks” nie stanowi o nadrzędności czy podrzędności tego typu ustaw.

W polskim prawie wyróżnia się również inne typy aktów prawnych, które ze swej natury są podrzędne wobec ustaw. Wymienić tu można rozporządzenia Rady Ministrów, obwieszczenia, uchwały czy umowy międzynarodowe.

Kto może złożyć projekt ustawy?

Prawo w Polsce dokładnie reguluje to, kto może złożyć projekt ustawy – jest to tak zwane prawo inicjatywy ustawodawczej. Podstawę w tym zakresie stanowi Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z jej treścią, inicjatywę ustawodawczą w Polsce ma Prezydent, członkowie Rady Ministrów, senatorowie oraz posłowie – z zastrzeżeniem, że w przypadku posłów projekt ustawy musi złożyć komisja poselska lub grupa minimum 15 posłów.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również zwykłym obywatelom, posiadającym czynne prawo wyborcze. W tym wypadku jednak powstać musi specjalny komitet inicjatywy ustawodawczej, złoży z przynajmniej 15 obywateli. Rzeczony komitet z kolei musi zdobyć poparcie minimum 100 000 obywateli (łącznie) w formie ich podpisów.

Jak „przechodzi” ustawa? Proces legislacyjny

Proces legislacyjny w Polsce może wydawać się dość skomplikowany, głównie z uwagi na ilość uczestniczących instancji i kroków, jakie każdorazowo należy podjąć. Gdy projekt ustawy wpłynie do Sejmu (złożony na ręce Marszałka Sejmu), projekt będzie rozpatrywany przez posłów w trzech czytaniach. Składa się na nie przedstawienie projektu, debata oraz głosowanie. Jeżeli projekt zostanie przyjęty większością głosów przy obecności co najmniej połowy posłów, Marszałek Sejmu przekaże projekt na ręce Marszałka Senatu.

To właśnie w Senacie odbywają się dalsze prace nad ustawą. Senat może projekt przyjąć, odrzucić, lub zwrócić do Sejmu w celu nałożenia poprawek. Jeżeli projekt ustawy przebrnie i przez ten etap, to zostanie przekazany do podpisu Prezydentowi RP, który może projekt podpisać, wdrażając go w życie, lub zawetować. Sejm może odrzucić weto prezydenta większością 3/5 głosów.

Pokaż więcej

koncert
08.08.2025 10:39 Chcą zakazać takich koncertów. Do Senatu wpłynęła petycja

Do Senatu trafiła petycja dotycząca uregulowania kwestii związanych z jedną z popularnych form spędzania wolnego czasu. Dokument został zarejestrowany i przekazany do dalszych prac. Jeśli propozycje w nim zawarte zyskają poparcie, przepisy obowiązujące organizatorów takich wydarzeń mogą ulec istotnym zmianom. Sprawą zajmą się senatorowie w ramach obowiązującej procedury.

Karol Nawrocki
07.08.2025 12:37 Karol Nawrocki mówi stanowcze "nie". Te ustawy odrzuci bez wahania. Lista jest zaskakująco długa

Karol Nawrocki oficjalnie został zaprzysiężony na prezydenta Polski. Trwają uroczystości towarzyszące temu wydarzeniu. Po godzinie 10 usłyszeliśmy orędzie, podczas którego padło kilka deklaracji co do ustaw, które na pewno nie zostaną przez niego podpisane. W pewnych kwestiach pozostanie niewzruszony. 

Andrzej Duda
27.07.2025 19:57 Klamka zapadła. Wyższy wiek emerytalny dla jednej grupy zawodowej, prezydent podpisał ustawę

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy, na mocy której jedna z grup zawodowych będzie miała przesuniętą granicę wieku emerytalnego — z 65 na 70 lat. To jednak niejedyne duże zmiany, jakie czekają pracujących Polaków.

Andrzej Duda
25.07.2025 06:05 Andrzej Duda zdążył podpisać ważną ustawę. Rzutem na taśmę zapadła kluczowa decyzja dla Polski

Karol Nawrocki, który zwyciężył w wyborach prezydenckich w 2025 roku, już niedługo zostanie zaprzysiężony i przejmie obowiązki głowy państwa. Zanim jednak to nastąpi, obecnie urzędujący Andrzej Duda zdążył jeszcze podpisać kluczową ustawę, która przyniesie duże zmiany w kwestiach związanych z bezpieczeństwem Polaków.

Emerytura dłonie seniorki
15.07.2025 12:13 Emeryci dostaną podwyżkę ponad 200 zł. Czekali na to latami

Ci emeryci czekali długie lata, aż ich postulaty zostaną wysłuchane przez polityków. Rząd podjął konkretne decyzje, które będą rzutowały na wysokość świadczeń wpływających na konta 100 tys. osób. ZUS będzie musiał dokonać czynności, których efektem będzie nawet o 200 złotych większa kwota. To ważna informacja dla polskich emerytów.

flaga
14.07.2025 11:20 Rząd bierze się za kontrowersyjną ustawę. To może być koniec hymnu, jaki znają Polacy

Jak wygląda flaga Polski? To wie każde dziecko — ale eksperci mają wątpliwości. Pytania narosły również wokół Orła Białego i właściwego brzmienia hymnu. Krótko mówiąc: najwyraźniej wszystkie polskie symbole narodowe wymagają nowelizacji. Jak drastycznych zmian mogą spodziewać się Polacy? Ministerstwo Kultury wraca do projektu przygotowanego za czasów PiS-u.

Karol Nawrocki
01.07.2025 18:58 Ujawniono plan Karola Nawrockiego, zawetuje ważną ustawę. "To osłabi państwo"

Nie milkną echa o wyniku wyborów prezydenckich, którego wielu Polaków wciąż nie jest w stanie zaakceptować. Teraz w debacie publicznej wypomina się Karolowi Nawrockiemu mocną deklarację. Wyznał, że nie zamierza podpisać ważnej rządowej ustawy, która obecnie jest na tapecie. Wśród polskich inwestorów nastał chaos, bowiem to właśnie w tę grupę miała ona uderzyć. Eksperci z kolei ostrzegają, że zawetowanie regulacji może znacząco osłabić państwo. 

Andrzej Duda, deweloperzy
06.06.2025 19:34 Andrzej Duda podpisał przełomową ustawę. Polska 2050 świętuje. "Udało się zrobić coś ważnego"

Nowe przepisy dotyczące jawności cen mieszkań wywołały burzę komentarzy i podzieliły środowisko. Deweloperzy są zaniepokojeni, a politycy ogłaszają sukces. Czy nowe prawo rzeczywiście przełoży się na większą przejrzystość i korzyści dla kupujących?

nieruchomości, Ministerstwo Klimatu i Środowiska
26.05.2025 17:04 Fatalne wieści dla właścicieli domów i działek. Ich wartość wkrótce może mocno spaść

Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje nowelizację rozporządzenia, która może uderzyć w właścicieli domów i działek. Nowe przepisy, które mają wejść w życie jeszcze przed wakacjami, mogą doprowadzić do spadku ich wartości. O które nieruchomości konkretnie chodzi? Wyjaśniamy.

Pieniądze osoba w średnim wieku
24.05.2025 09:27 1 czerwca przynosi zmiany. Nowe przepisy i dofinansowanie. Pokolenie 50+ nie może tego przegapić

Dane dotyczące rynku pracy mówią same za siebie. Pojawiła się potrzeba dostosowania praw do osób po ukończeniu 50. roku życia. Ustawa przeszła przez parlament, a już 1 czerwca wejdzie w życie. Pracodawcy i przedsiębiorcy staną przed ważnymi decyzjami, to może zmienić los wielu osób.

Sejm
22.05.2025 22:48 Hełmy i kamizelki dla wszystkich Polaków. Możliwa zmiana w prawie, te elementy mogą być bardziej dostępne

Do Sejmu trafił poselski projekt zmiany ustawy, którego celem ma być zwiększenie bezpieczeństwa Polaków. Projekt zakłada zmianę w zakresie dostępu do środków ochrony osobistej. Co dokładnie by się zmieniło, gdyby zmiany zaproponowane przez posłów weszły w życie? Wyjaśniamy szczegóły.

Pilne
14.05.2025 17:27 Deregulacja z licznymi poprawkami. Senat ma zastrzeżenia, chodzi m.in. o pożyczki

Ostatnio jednym z haseł, które bardzo często pojawiało się w mediach, była deregulacja. Zwłaszcza przedsiębiorcy upatrywali w niej szansy na zrobienie wyłomu w wadliwym systemie. Zespół specjalistów pod kierownictwem Rafała Brzoski przygotował projekt najpilniejszych zmian. Wreszcie słowo mogło stać się ciałem i dalsze prace nad zmianami prawa podjął Senat. Politycy już podjęli decyzje i jak się okazuje, nie obejdzie się bez licznych poprawek, pytanie tylko, czy dobrych. 

pogrzeb
09.05.2025 14:47 Zasiłek pogrzebowy w górę. Jest decyzja Sejmu, na taką kwotę ostatecznie będą mogli liczyć Polacy

9 maja odbyło się posiedzenie Sejmu podczas którego zostały przegłosowane ważne dla Polaków ustawy. Jedna z nich dotyczyła zasiłku pogrzebowego. Zgodnie z decyzją większości czeka nas podwyżka, jednak aby mogła wejść w życie, musi kolejno zatwierdzić ją Senat. Na jaką kwotę będzie można liczyć i od kiedy mogłaby zacząć obowiązywać?

Andrzej Duda
05.05.2025 20:14 Andrzej Duda powie "tak" deregulacji. Prezydent spotkał się z Rafałem Brzoską

W poniedziałek 5 maja Andrzej Duda spotkał się w Pałacu Prezydenckim z Rafałem Brzoską i jak można było się spodziewać, głównym tematem ich rozmowy była deregulacja. Prezydent wyraził swoje zainteresowanie projektem oraz nadzieje z nim związane. Szef InPostu odpowiedzialny za przeprowadzenie zmian ustrojowych podzielił się relacją z tej wizyty i zwrócił uwagę na ważną kwestię. 

Mieszkania bloki
29.04.2025 18:00 Trzęsienie ziemi dla deweloperów, nowe prawo dla kupujących mieszkania: jest już projekt ustawy

Rynek mieszkaniowy w Polsce wywołuje wiele emocji i kontrowersji i staje się jednym z najistotniejszych tematów bieżącej kampanii wyborczej. Politycy próbują wprowadzić kolejne rozwiązania mające na celu uporządkowanie sytuacji nieruchomości. Kilka dni temu jedna z ustaw została przyjęta przez Sejm, już wiemy o nowym projekcie. Deweloperzy mają się czym martwić. A ich klienci?

prezydent Andrzej Duda
18.04.2025 11:26 "Ustawa kneblująca". Miażdżąca krytyka po ruchu Andrzeja Dudy. Sławomir Mentzen dorzucił do pieca

Andrzej Duda zadecydował w sprawie kontrowersyjnej ustawy. Wrócił temat mowy nienawiści i wywołał burzę komentarzy wśród polskich polityków. Kancelaria prezydenta utrzymuje, że prezydent był zmuszony do podjęcia decyzji, a odpowiedzialność za sytuację zrzuca na Sejm, oskarżając go o brak działania i zwłokę. Jak można było się spodziewać, zdania na ten temat są podzielone. Co to oznacza dla zwykłych obywateli? 

Prezydent podpisał ustawę azylową
27.03.2025 14:40 Ustawa azylowa podpisana. Duda zwrócił się z apelem do Tuska

Pod koniec lutego Sejm uchwalił tak zwaną ustawę azylową. Celem takiego działania było uregulowanie praw cudzoziemców, którzy zamierzają ubiegać się o udzielenie im ochrony międzynarodowej. Dokument trafił na biurko prezydenta i czekał na podpis głowy państwa. Andrzej Duda o swojej decyzji poinformował w środę 26 marca. Przy okazji zwrócił się też do premiera z ważnym apelem. 

Donald Tusk, rząd
22.03.2025 19:47 Rząd szykuje prawdziwą rewolucję w urzędach. Polacy zbyt długo na to czekali

Załatwianie spraw w urzędach państwowych nie jednokrotnie sprawia wiele trudności. Choć dostępne są już rozwiązania, które pozwalają przejść przez konieczne formalności za pomocą aplikacji mobilnych, wciąż w wielu przypadkach trzeba stawić się osobiście. Pojawił się projekt rozporządzenia, który ma wyjść naprzeciw potrzebom obywateli. Za przygotowanie i wdrożenie zmian odpowiada szef Kancelarii Premiera — Jan Grabiec. Czego można oczekiwać po nowej regulacji? 

Andrzej Duda
11.03.2025 16:55 Może być problem z wyborami. Prezydent zawetował ustawę

Wygląda na to, że może pojawić się problem z majowymi wyborami. Marszałek Sejmu przekazał Andrzejowi Dudzie do podpisu tak zwaną ustawę incydentalną. Prezydent, określając się mianem “strażnika Konstytucji” odmówił poparcia dla tego projektu, co sygnalizował od dawna i posłużył się prawem weta. O powodach tej decyzji poinformowała szefowa Kancelarii — Małgorzata Paprocka. 

ślub
28.02.2025 13:11 Ustawa o związkach partnerskich w nowej wersji. Szykują się zmiany, mają chronić polskie rodziny

Zbliża się głosowanie nad ustawą o związkach partnerskich. Jakie zmiany wprowadzą nowe przepisy? Niektóre zapisy wzbudziły kontrowersje, co doprowadziło do rezygnacji z kilku pomysłów. Ministra ds. Równości Katarzyna Kotula odniosła się do sprawy, podkreślając: „Meritum pozostaje bez zmian”. Tymczasem Polacy już wcześniej wyrazili swoje zdanie na ten temat.

ważne zmiany dla palaczy
22.02.2025 10:46 Palacze nie będą zadowoleni. "Ustawa tytoniowa" przegłosowana, zakaz wejdzie w życie już niebawem

O możliwości wprowadzenia “ustawy tytoniowej” mówiło się już od dawna. Sejm podjął decyzję — nowe prawo wjedzie w życie już niedługo, a wraz z nim kolejne zakazy. Branża tytoniowa dostanie czas na dostosowanie się do regulacji. Zmiana jest podyktowana koniecznością dostosowania polskich przepisów do unijnej dyrektywy. 

będzie nowe przestępstwo drogowe
06.02.2025 21:42 Będzie nowe przestępstwo drogowe. Kierowcy nie będą mogli już tego robić

Szefowie resortów sprawiedliwości, infrastruktury oraz spraw wewnętrznych pod koniec ubiegłego roku zapowiadali duże zmiany w przepisach drogowych. Celem nowych regulacji jest walka z patologiami na polskich drogach. Wkrótce należy spodziewać się podwyższenia części kar, nowelizacja wyszczególni również czyn, który od momentu wejścia nowego prawa będzie kwalifikowany jako przestępstwo. 

Rząd chce się zabezpieczyć w razie kryzysu
31.01.2025 19:00 Rząd nałoży na każdą gminę nowy obowiązek. To ma zapobiec poważnym kryzysom

Polski rząd rozważa różne scenariusze kryzysowe. Zagrożenie jest realne, zważywszy na ostatnią powódź, czy sytuację na wschodniej granicy. W związku z tym samorządy będą miały obowiązek przystosowania się do nowych przepisów i wprowadzenia koniecznych zmian. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawiło już konkretny projekt. 

Śmieci
30.01.2025 17:15 Nadchodzą kolejne zmiany w opakowaniach produktów. Unia Europejska wydała rozporządzenie

Unia Europejska wydała rozporządzenie, które ma ograniczyć ilość odpadów i wprowadzić jednolite zasady sortowania śmieci. Zmiany dotkną nie tylko obywateli, ale także przedsiębiorstwa, takie jak restauracje. Czy to koniec ery jednorazowych, plastikowych opakowań i kubków?

Sala plenarna Sejm
23.01.2025 19:44 Oświadczenia majątkowe będą w nowej formie. Co się zmieni?

Przepisy dotyczące składania oświadczeń o stanie majątkowym wymagają ujednolicenia —  zwraca uwagę Centralne Biuro Antykorupcyjne. Nowy projekt zakłada szereg zmian, które mają uprościć całą procedurę i zniwelować wszelkie nieścisłości. Dokumenty będzie również łatwiej skontrolować. Jakie zmiany czekają urzędników państowych, którzy mają ustawowy obowiązek ujawniania majątku?

Prawo jazdy
18.01.2025 12:11 Rewolucja w prawie jazdy. Młodzi zasiądą za kierownicą, ale z ograniczeniami

Planowana przez Ministerstwo Infrastruktury nowelizacja ma wprowadzić nowe przywileje oraz obowiązki dla kierowców. Młodzi ludzie otrzymają prawo jazdy szybciej, będą musieli jednak spełnić wiele warunków. Czytamy o kursach doszkalających, opiekunach i ograniczeniach prędkości.

prezydent Andrzej Duda
17.01.2025 17:19 Wiadomo, co z ustawą budżetową na 2025 rok. Prezydent podjął decyzję

Sejm na początku stycznia przyjął budżet na 2025 rok razem ze wszystkimi poprawkami Senatu, których było aż 30. Ustawa trafiła na biurko prezydenta Andrzeja Dudy i czekała na podpis. Jest już decyzja głowy państwa w tej sprawie. 

kalkulator
08.01.2025 18:00 Ta grupa może liczyć na specjalne ulgi. Pełnopłatny dzień wolny, to dopiero początek. LISTA

Nawet dwa dni wolnego, odliczenie wartości od podstawy opodatkowania czy darmowe leki na schorzenia umieszczone na specjalnej liście NFZ - na te i wiele innych ulg może liczyć już ponad 640 tysięcy osób w Polsce, a liczba ta wciąż rośnie. Jak dołączyć do tego wyjątkowego i zasłużonego grona?

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: