Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie
BiznesINFO.pl > Ustawa

Ustawa

Ustawa – co to jest? Podstawowe informacje

Ustawa to akt prawny (akt normatywny), którego zapiski regulują określoną sferę życia publicznego. Jej charakter jest generalny i abstrakcyjny, w celu możliwości ogólnego zastosowania jej do sytuacji szczególnych, bez względu na podmiot czy rodzaj okoliczności. Ustawy stanowią źródło prawa, a więc ich tworzenie i przestrzeganie jest niezbędne w państwie demokratycznym.

Tryb uchwalenia ustawy jest ściśle regulowany przepisami wyższymi, a więc poprzez Konstytucję – zwaną również ustawą zasadniczą. Sam proces legislacyjny może się w praktyce różnić w zależności od kraju, jednak cechą szczególną dla legislacji państw demokratycznych jest jednako uchwalenie ustawy przez organy państwowe wyposażone we władzę ustawodawczą, jak i późniejsza promulgacja ustawy, czyli formalne ogłoszenie jej w dzienniku ustaw.

Jakie są rodzaje ustaw?

W prawodawstwie polskim wyróżniamy wyłącznie dwa typy ustaw. Pierwszą i odrębną kategorię stanowi Konstytucja, będąca ustawą nadrzędną wobec wszystkich pozostałych. Druga kategoria to zatem wszystkie pozostałe ustawy, tworzące państwowy porządek prawny. Warto wskazać, że wszelkiego rodzaju kodeksy, takie jak kodeks karny czy kodeks cywilny, również są de facto po prostu ustawą i terminologia „kodeks” nie stanowi o nadrzędności czy podrzędności tego typu ustaw.

W polskim prawie wyróżnia się również inne typy aktów prawnych, które ze swej natury są podrzędne wobec ustaw. Wymienić tu można rozporządzenia Rady Ministrów, obwieszczenia, uchwały czy umowy międzynarodowe.

Kto może złożyć projekt ustawy?

Prawo w Polsce dokładnie reguluje to, kto może złożyć projekt ustawy – jest to tak zwane prawo inicjatywy ustawodawczej. Podstawę w tym zakresie stanowi Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z jej treścią, inicjatywę ustawodawczą w Polsce ma Prezydent, członkowie Rady Ministrów, senatorowie oraz posłowie – z zastrzeżeniem, że w przypadku posłów projekt ustawy musi złożyć komisja poselska lub grupa minimum 15 posłów.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również zwykłym obywatelom, posiadającym czynne prawo wyborcze. W tym wypadku jednak powstać musi specjalny komitet inicjatywy ustawodawczej, złoży z przynajmniej 15 obywateli. Rzeczony komitet z kolei musi zdobyć poparcie minimum 100 000 obywateli (łącznie) w formie ich podpisów.

Jak „przechodzi” ustawa? Proces legislacyjny

Proces legislacyjny w Polsce może wydawać się dość skomplikowany, głównie z uwagi na ilość uczestniczących instancji i kroków, jakie każdorazowo należy podjąć. Gdy projekt ustawy wpłynie do Sejmu (złożony na ręce Marszałka Sejmu), projekt będzie rozpatrywany przez posłów w trzech czytaniach. Składa się na nie przedstawienie projektu, debata oraz głosowanie. Jeżeli projekt zostanie przyjęty większością głosów przy obecności co najmniej połowy posłów, Marszałek Sejmu przekaże projekt na ręce Marszałka Senatu.

To właśnie w Senacie odbywają się dalsze prace nad ustawą. Senat może projekt przyjąć, odrzucić, lub zwrócić do Sejmu w celu nałożenia poprawek. Jeżeli projekt ustawy przebrnie i przez ten etap, to zostanie przekazany do podpisu Prezydentowi RP, który może projekt podpisać, wdrażając go w życie, lub zawetować. Sejm może odrzucić weto prezydenta większością 3/5 głosów.

Pokaż więcej

zegar, zmiana czasu
08.10.2024 09:33 Kiedy ostatnia zmiana czasu? Wiceminister się zapomniał i zdradził datę

Październik zaczął się na dobre, a to znaczy, że zmiana czasu zbliża się wielkimi krokami. Kiedy przestawiamy zegarki? Tym razem pośpimy godzinę dłużej! Wiceminister przyznaje jednak, że zmiana czasu nie ma poza tym zbyt wielu zalet i powinna zostać zniesiona. Padła nawet konkretna data, ale jest jeden problem. Wiceszef resortu się pomylił?

kontrola PIP
18.09.2024 19:18 Kontrole bez zapowiedzi i w środku nocy. Nowe prawo nie zostawia wątpliwości

Komisja do Spraw Petycji wniosła o zmianę ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, a także ustawy Prawo przedsiębiorców. Według nowelizacji PIP będzie mógł przeprowadzić kontrolę, w dowolnym momencie i bez zapowiedzi. Władze i inspektorzy pracy czekają na jej wdrożenie. Przedsiębiorcy — wręcz przeciwnie.

kierowca, samochód
16.09.2024 16:59 Ten przepis jest niekonstytucyjny? Sądy mają wątpliwości ws. konfiskaty aut

Nowa ustawa kłóci się z ustawą zasadniczą? Okazuje się, że nie tylko kierowcom nie podoba się przepis dotyczący konfiskaty samochodów. Prawnicy domagają się odpowiedzi, ustawa czeka na nowelizację, a Donald Tusk… nie wie. Tymczasem policja rekwiruje kolejne pojazdy.

senior
10.08.2024 18:27 Dodatkowe 300 zł do emerytury. Jeszcze więcej osób dostanie pieniądze

To już pewne! Prezydent Andrzej Duda właśnie podpisał ustawę, zmieniając tym samym zasady wypłaty świadczenia. Do bardzo dobra wiadomość szczególnie dla jednej grupy emerytów. Polacy zyskają dodatkowe 300 złotych. Jakie warunki trzeba spełnić? Pieniądze nie trafią do większej ilości osób, ale nie do wszystkich.

Michał Gramatyka
08.08.2024 14:05 Sprawdzą czy możesz oglądać strony dla dorosłych. Nadchodzi kontrowersyjny projekt

Powraca temat dostępności w sieci treści dla osób pełnoletnich. Wzięcie go pod lupę zapowiedział sekretarz stanu w ministerstwie cyfryzacji Michał Gramatyka. Poseł Trzeciej Drogi poinformował, że złoży projekt ustawy, która drastycznie ograniczy dostęp do treści o charakterze pornograficznym w internecie. Co chcą wprowadzić politycy?Z tego tekstu dowiesz się:● Co o treściach dla dorosłych w sieci myśli polityk Trzeciej Drogi.● Jakie ograniczenia chce wprowadzić.● W jaki sposób miałoby się uzyskiwać dostęp do treści.● Jak może to zagrozić prywatności i bezpieczeństwu w sieci.● Kiedy pojawi się projekt ustawy.

działka
07.07.2024 08:27 Masz to na działce? Lepiej uważaj, możesz dostać surową karę

To ”wykroczenie” dotyczy niemal wszystkich działkowców. Wielu z nich nie ma pojęcia, że robi coś nielegalnego. W rzeczywistości jednak ryzykują nie tylko wysoką karą finansową, ale nawet aresztem.

małżeństwo
26.06.2024 18:45 Specjalny dodatek dla małżeństw. Ile wyniesie i kiedy wejdzie w życie?

Polacy mają do swojej dyspozycji wiele świadczeń z ZUS, takich jak 800 plus czy dodatki do emerytury. Już wkrótce w życie ma wejść kolejny bonus — i wcale nie chodzi o bon senioralny. Mowa o specjalnym dodatku dla małżeństw. Skorzystają wszyscy Polacy?

ogródek działkowy
25.05.2024 18:31 Ważne zmiany dla właścicieli ogródków działkowych. Mogą mieć kłopoty

Przez ostatnie lata, zwłaszcza w okresie pandemii, ogródki działkowe cieszyły się niesamowitą wręcz popularnością. Wiele wskazuje jednak na to, że teraz ich właściciele pożałują tego zakupu. Wszystkiemu winne są nowe przepisy, a stanowisko resortu rozwoju nie uspokaja.

pieniądze
16.05.2024 16:08 Dodatkowe 1000 zł do wypłaty. Skorzystają dwie grupy Polaków

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy, dzięki której dwie grupy Polaków mogą zyskać dodatek do wynagrodzenia w wysokości 1000 złotych. O dodatkowe pieniądze będzie można się starać już od 1 lipca bieżącego roku.  

pieniądze
09.05.2024 11:03 Emerytury dla tej grupy wzrosną? Rząd rozważa zmiany

Zbyt niska emerytura to problem niejednego Polaka. Niektórzy jednak czują się szczególnie niesprawiedliwie potraktowani po tym, jak jedna ustawa zaniżyła świadczenia niemal 40 tys. osób. Wkrótce mogą doczekać się podwyżki.

pieniądze
12.04.2024 10:17 Nowy podatek dla jednej grupy Polaków. Jest już projekt ustawy

Lewica przygotowała projekt ustawy, którego założeniem jest wprowadzenie nowego podatku. Zmiany byłyby odczuwalne dla osób kupujących mieszkania. Celem wejścia w życie tej opłaty ma być uregulowanie tzw. flippingu. Przedstawiamy szczegóły. 

list z ZUS-u, pieniądze
10.04.2024 14:12 Więcej osób zwolnionych ze składek ZUS. Polacy sporo zaoszczędzą

Szykują się ogromne zmiany związane z składkami ZUS. Nowy projekt rządowy zakłada, że kolejne osoby zostaną zwolnione z opłacania składek. Celem nowych przepisów jest dopasowanie zasad do realiów małych przedsiębiorców. 

Polskie Radio
09.04.2024 17:22 Polskie Radio w stanie likwidacji. Sąd podjął ostateczną decyzję

Polskie Radio oficjalnie zostało postawione w stan likwidacji. To efekt decyzji Sądu Rejonowego dla miasta stołecznego Warszawy. Decyzja znalazła się już w Krajowym Rejestrze Sądowym, wraz z nazwiskiem likwidatora.

rodzina
17.03.2024 14:03 Wydłużenie urlopów już niebawem? Rząd zapowiada "konkretne rozwiązanie"

Minister rodziny, pracy i polityki społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk zapowiedziała, że rząd szykuje konkretne rozwiązania ws. wydłużenia urlopów macierzyńskich dla rodziców wszystkich wcześniaków lub dzieci hospitalizowanych tuż po narodzinach. Minister przekazała konkretną datę.

praca przy komputerze
04.03.2024 16:52 Skrócony tydzień pracy to kiepski pomysł? Eksperci ostrzegają

Polacy niecierpliwie czekają na kolejne wieści w sprawie czterodniowego tygodnia pracy lub skrócenia czasu pracy do 35 godzin. Eksperci nie mają jednak dobrych wieści. "To byłby strzał w oba kolana", ostrzega Rafał Benecki, główny ekonomista ING Banku Śląskiego. Z krótszego czasu pracy nici?

dom
28.02.2024 08:32 Kontrowersyjna ustawa zostaje. Nie wszyscy będą zadowoleni

Ustawa o prawie geologicznym i górniczym z 2023 wzbudza wśród wielu ekspertów pewien niepokój. Krytycy zaznaczają, że może ona bardzo utrudnić, a w niektórych przypadkach nawet uniemożliwić budowę domów. Ministerstwo Klimatu i Środowiska jednak uspokaja.

Seniorka
27.02.2024 19:07 Nowy bon dla seniorów coraz bliżej. Znamy konkretny termin

Już jakiś czas temu zapowiedziano wprowadzenie nowej formy wsparcia dla seniorów. Teraz padło jasne potwierdzenie, że świadczenie faktycznie wejdzie w życie, a ministra ds. polityki senioralnej podała także konkretny termin. Wiemy też, ile najprawdopodobniej wyniesie bon senioralny. Przedstawiamy szczegóły.

Biedroń
19.02.2024 20:20 4-dniowy tydzień pracy? Będzie projekt ustawy

Propozycja wprowadzenia 35-godzinnego tygodnia pracy znajduje coraz więcej zwolenników. W tym gronie znalazł się również Robert Biedroń, który w poniedziałek 19 lutego zapowiedział, że w ciągu najbliższych tygodni w Sejmie zostanie złożony projekt ustawy w tej sprawie.

Rodzina
14.02.2024 22:50 Dobre wieści dla rodziców wcześniaków. Ważne zmiany coraz bliżej

Bardzo dobre wieści napływają z resortu rodziny, pracy i polityki społecznej dla rodziców wcześniaków. Minister podjęła ważną decyzję, która przybliża wprowadzenie przełomowego rozwiązania dla rodzicieli tychże dzieci.

Zakaz fotografowania
07.02.2024 20:40 Jest projekt rozporządzenia ws. zakazu fotografowania

Pomimo zmiany władzy, prace nad powrotem zakazu fotografowania są kontynuowane. Ministerstwo Obrony Narodowej opublikowało projekt rozporządzenia, który zawiera wzór tabliczki zakazującej fotografowania. Pomysł nie budzi zadowolenia wśród wielu grup.

ludzie
07.02.2024 14:01 Ważne zmiany dla dużej grupy Polaków. Nowe przepisy już gotowe

Obecnie tzw. Track&Trace obejmuje jedynie papierosy i tytoń do ich samodzielnego skręcania. Już niedługo, bo od maja bieżącego roku, ma się to jednak zmienić - przepisy w systemie rejestrowania wyrobów tytoniowych mają zostać rozszerzone. To także zmiana dla punktów sprzedaży.

Zegar
03.02.2024 22:48 Ostatnia zmiana czasu jeszcze w tym roku? Spore zmiany coraz bliżej

Sprawa zmiany czasu od kilku lat budzi ożywione dyskusje. Okazuje się, że chęci zmiany obecnej sytuacji nie kończą się na rozmowach - projekt ustawy znoszącej zmianę czasu między zimowym oraz letnim ma wrócić do Sejmu.

małżeństwo
02.02.2024 13:19 Nawet 5 tys. zł dla tysięcy polskich małżeństw? Rewolucyjny projekt na horyzoncie

Trwają prace nad projektem dodatkowego świadczenia dla małżeństw z długim stażem. Kto dostanie dodatkowe 5 tysięcy złotych? Czekamy na ostateczną decyzję Ministerstwa Rodziny.

rząd
03.01.2024 20:22 Wojna o ustawę okołobudżetową. Prezydent kontra rząd

3 stycznia przed Komisją Finansów Publicznych pojawiło się wyzwanie w postaci nie jednego, a dwóch projektów ustawy okołobudżetowej na nowy rok — jeden autorstwa rządu, drugi prezydenta. Poprzedni projekt został zawetowany przez Andrzeja Dudę.

Szymon Hołownia
05.12.2023 17:35 Co dalej z wakacjami kredytowymi? Polska 2050 wycofała projekt

Przyszłoroczne wakacje kredytowe cały czas stoją pod znakiem zapytania. Niepewność podsycana jest plotkami rodzącymi się w kuluarach sejmowych. Teraz zaskakującą decyzję w sprawie złożonego projektu ustawy o wakacjach kredytowych podjęła Polska 2050.

Andrzej Duda
04.12.2023 13:50 Zakaz handlu w Wigilię. Jest ostateczna decyzja Andrzeja Dudy

Długie dyskusje dotyczące zakazu handlu w Wigilię w końcu znalazły zakończenie. Prezydent Andrzej Duda podjął decyzję w kontekście ustawy zezwalającej na handel w dwie niedziele poprzedzające Wigilię i wprowadzeniu zakazu handlu w dniu 24 grudnia. Jest ona ostateczna.

Półki w sklepie
03.12.2023 21:23 Nadchodzą duże zmiany w sklepach. Jest już projekt

Na stronach Sejmu pojawił się projekt nowej ustawy. Zakłada on wprowadzenie rewolucyjnej zmiany w sklepach. Docelowo ma ona wybitnie pomóc klientom w podejmowaniu decyzji przy wyborze kupowanych produktów.

Sala plenarna Sejmu
21.11.2023 23:00 Majątki małżonków polityków mają być jawne. Projekt jest już w Sejmie

Dość zaskakujący projekt ustawy złożyli posłowie Koalicji Obywatelskiej w Sejmie. Ma on dotyczyć majątków, ale jak się okazuje - nie chodzi o te należące do polityków. Głównym argumentem jest polityka “czystych rąk”.