Wyszukaj w serwisie
biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat
BiznesINFO.pl > Ustawa

Ustawa

Ustawa – co to jest? Podstawowe informacje

Ustawa to akt prawny (akt normatywny), którego zapiski regulują określoną sferę życia publicznego. Jej charakter jest generalny i abstrakcyjny, w celu możliwości ogólnego zastosowania jej do sytuacji szczególnych, bez względu na podmiot czy rodzaj okoliczności. Ustawy stanowią źródło prawa, a więc ich tworzenie i przestrzeganie jest niezbędne w państwie demokratycznym.

Tryb uchwalenia ustawy jest ściśle regulowany przepisami wyższymi, a więc poprzez Konstytucję – zwaną również ustawą zasadniczą. Sam proces legislacyjny może się w praktyce różnić w zależności od kraju, jednak cechą szczególną dla legislacji państw demokratycznych jest jednako uchwalenie ustawy przez organy państwowe wyposażone we władzę ustawodawczą, jak i późniejsza promulgacja ustawy, czyli formalne ogłoszenie jej w dzienniku ustaw.

Jakie są rodzaje ustaw?

W prawodawstwie polskim wyróżniamy wyłącznie dwa typy ustaw. Pierwszą i odrębną kategorię stanowi Konstytucja, będąca ustawą nadrzędną wobec wszystkich pozostałych. Druga kategoria to zatem wszystkie pozostałe ustawy, tworzące państwowy porządek prawny. Warto wskazać, że wszelkiego rodzaju kodeksy, takie jak kodeks karny czy kodeks cywilny, również są de facto po prostu ustawą i terminologia „kodeks” nie stanowi o nadrzędności czy podrzędności tego typu ustaw.

W polskim prawie wyróżnia się również inne typy aktów prawnych, które ze swej natury są podrzędne wobec ustaw. Wymienić tu można rozporządzenia Rady Ministrów, obwieszczenia, uchwały czy umowy międzynarodowe.

Kto może złożyć projekt ustawy?

Prawo w Polsce dokładnie reguluje to, kto może złożyć projekt ustawy – jest to tak zwane prawo inicjatywy ustawodawczej. Podstawę w tym zakresie stanowi Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z jej treścią, inicjatywę ustawodawczą w Polsce ma Prezydent, członkowie Rady Ministrów, senatorowie oraz posłowie – z zastrzeżeniem, że w przypadku posłów projekt ustawy musi złożyć komisja poselska lub grupa minimum 15 posłów.

Inicjatywa ustawodawcza przysługuje również zwykłym obywatelom, posiadającym czynne prawo wyborcze. W tym wypadku jednak powstać musi specjalny komitet inicjatywy ustawodawczej, złoży z przynajmniej 15 obywateli. Rzeczony komitet z kolei musi zdobyć poparcie minimum 100 000 obywateli (łącznie) w formie ich podpisów.

Jak „przechodzi” ustawa? Proces legislacyjny

Proces legislacyjny w Polsce może wydawać się dość skomplikowany, głównie z uwagi na ilość uczestniczących instancji i kroków, jakie każdorazowo należy podjąć. Gdy projekt ustawy wpłynie do Sejmu (złożony na ręce Marszałka Sejmu), projekt będzie rozpatrywany przez posłów w trzech czytaniach. Składa się na nie przedstawienie projektu, debata oraz głosowanie. Jeżeli projekt zostanie przyjęty większością głosów przy obecności co najmniej połowy posłów, Marszałek Sejmu przekaże projekt na ręce Marszałka Senatu.

To właśnie w Senacie odbywają się dalsze prace nad ustawą. Senat może projekt przyjąć, odrzucić, lub zwrócić do Sejmu w celu nałożenia poprawek. Jeżeli projekt ustawy przebrnie i przez ten etap, to zostanie przekazany do podpisu Prezydentowi RP, który może projekt podpisać, wdrażając go w życie, lub zawetować. Sejm może odrzucić weto prezydenta większością 3/5 głosów.

Pokaż więcej

będzie nowe przestępstwo drogowe
06.02.2025 21:42 Będzie nowe przestępstwo drogowe. Kierowcy nie będą mogli już tego robić

Szefowie resortów sprawiedliwości, infrastruktury oraz spraw wewnętrznych pod koniec ubiegłego roku zapowiadali duże zmiany w przepisach drogowych. Celem nowych regulacji jest walka z patologiami na polskich drogach. Wkrótce należy spodziewać się podwyższenia części kar, nowelizacja wyszczególni również czyn, który od momentu wejścia nowego prawa będzie kwalifikowany jako przestępstwo. 

Rząd chce się zabezpieczyć w razie kryzysu
31.01.2025 19:00 Rząd nałoży na każdą gminę nowy obowiązek. To ma zapobiec poważnym kryzysom

Polski rząd rozważa różne scenariusze kryzysowe. Zagrożenie jest realne, zważywszy na ostatnią powódź, czy sytuację na wschodniej granicy. W związku z tym samorządy będą miały obowiązek przystosowania się do nowych przepisów i wprowadzenia koniecznych zmian. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji przedstawiło już konkretny projekt. 

Śmieci
30.01.2025 17:15 Nadchodzą kolejne zmiany w opakowaniach produktów. Unia Europejska wydała rozporządzenie

Unia Europejska wydała rozporządzenie, które ma ograniczyć ilość odpadów i wprowadzić jednolite zasady sortowania śmieci. Zmiany dotkną nie tylko obywateli, ale także przedsiębiorstwa, takie jak restauracje. Czy to koniec ery jednorazowych, plastikowych opakowań i kubków?

Sala plenarna Sejm
23.01.2025 19:44 Oświadczenia majątkowe będą w nowej formie. Co się zmieni?

Przepisy dotyczące składania oświadczeń o stanie majątkowym wymagają ujednolicenia —  zwraca uwagę Centralne Biuro Antykorupcyjne. Nowy projekt zakłada szereg zmian, które mają uprościć całą procedurę i zniwelować wszelkie nieścisłości. Dokumenty będzie również łatwiej skontrolować. Jakie zmiany czekają urzędników państowych, którzy mają ustawowy obowiązek ujawniania majątku?

Prawo jazdy
18.01.2025 12:11 Rewolucja w prawie jazdy. Młodzi zasiądą za kierownicą, ale z ograniczeniami

Planowana przez Ministerstwo Infrastruktury nowelizacja ma wprowadzić nowe przywileje oraz obowiązki dla kierowców. Młodzi ludzie otrzymają prawo jazdy szybciej, będą musieli jednak spełnić wiele warunków. Czytamy o kursach doszkalających, opiekunach i ograniczeniach prędkości.

prezydent Andrzej Duda
17.01.2025 17:19 Wiadomo, co z ustawą budżetową na 2025 rok. Prezydent podjął decyzję

Sejm na początku stycznia przyjął budżet na 2025 rok razem ze wszystkimi poprawkami Senatu, których było aż 30. Ustawa trafiła na biurko prezydenta Andrzeja Dudy i czekała na podpis. Jest już decyzja głowy państwa w tej sprawie. 

kalkulator
08.01.2025 18:00 Ta grupa może liczyć na specjalne ulgi. Pełnopłatny dzień wolny, to dopiero początek. LISTA

Nawet dwa dni wolnego, odliczenie wartości od podstawy opodatkowania czy darmowe leki na schorzenia umieszczone na specjalnej liście NFZ - na te i wiele innych ulg może liczyć już ponad 640 tysięcy osób w Polsce, a liczba ta wciąż rośnie. Jak dołączyć do tego wyjątkowego i zasłużonego grona?

pieniądze, gotówka
12.12.2024 06:00 Samotni rodzice odetchną z ulgą. Ważna decyzja w sprawie alimentów, świadczenie 100 proc. w górę

To moment, na który osoby samotnie wychowujące dzieci w Polsce czekały od lat. Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, zwiększającą kwotę świadczenia z funduszu alimentacyjnego. O decyzji poinformowała Kancelaria Prezydenta. Wiadomo, o ile zwiększy się świadczenie i kiedy będzie można dostać wyrównanie. 

dziecko
07.12.2024 18:17 Doskonała wiadomość dla rodziców. Cały Sejm “za” nowym urlopem

Tym razem obyło się bez nieporozumień, ale rodzice długo czekali na ten moment. Projekt ustawy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o zmianach w urlopie macierzyńskim wreszcie przesunął się o krok naprzód i to zaskakująco jednomyślnie. Kto może liczyć na więcej czasu z dzieckiem?

prawo, pszok
23.11.2024 14:18 Dwa razy zastanowisz się przy koszu na śmieci. Nowe zasady od 2025 r.

Od 1 stycznia 2025 roku zmieniają się zasady postępowania z tekstyliami. Zamiast do kosza, powinny trafić do specjalnych punktów zbiórki. Czy nowe regulacje zmienią codzienne nawyki Polaków, czy staną się kolejnym biurokratycznym wyzwaniem? Sprawdzamy, co to oznacza w praktyce.

urlop, rodzice
22.11.2024 09:50 Nowy urlop przeszedł przez Sejm. Awantura w PiS i Konfederacji

W Sejmie rozpoczęły się prace nad ustawą, która przypisuje uprawnionym dodatkowy urlop. Pierwsze czytanie już za nami, jednak zanim zmiany wejdą w życie, sala obrad zamieniła się w arenę politycznych przepychanek.

karp, święta
18.11.2024 22:45 Nowy zakaz tuż obok wolnej wigilii. Szymon Hołownia może mieć problem

Dobrostan zwierząt staje się coraz ważniejszym tematem społecznym, szczególnie w okresie świątecznym, gdy powraca problem sprzedaży żywych karpi. Choć odpowiednie przepisy są już w procesie legislacyjnym, wciąż nie wiadomo, czy zakaz wejdzie w życie. Co czeka nas w te święta?

duda, ustawa
16.11.2024 09:42 Nowy podatek w Polsce: Prezydent zdecydował, wkrótce wejdzie w życie

Polska wprowadza nowy podatek, który ma objąć międzynarodowe korporacje i największe krajowe firmy. Celem jest wyrównanie efektywnej stawki podatkowej do poziomu co najmniej 15 proc. Prezydent Andrzej Duda podpisał ustawę, która wejdzie w życie 1 stycznia 2025 roku. Co nowy podatek oznacza i dlaczego, zdaniem ekspertów, to “przełom”?

azbest, ustawa
12.11.2024 19:09 Z Polski na dobre ma zniknąć azbest. Jest nowy plan: wiadomo, kto zapłaci

Zgodnie z najnowszym projektem Ministerstwa Rozwoju i Technologii, azbest, który wciąż znajduje się w 2,7 mln budynków w Polsce, ma być całkowicie usunięty do 2032 roku. Projekt ustawy nakłada obowiązek inwentaryzacji i usuwania niebezpiecznych materiałów, które, jak dowodzą badania, mogą prowadzić do poważnych chorób, w tym nowotworów. Jakie zmiany planuje rząd i co to oznacza dla właścicieli nieruchomości?

Wigilia
30.10.2024 18:06 PSL kłóci się przy świątecznym stole. Wolna Wigilia: są za, a nawet przeciw

Wigilia jako dzień wolny od pracy i nowe przepisy w tym zakresie jeszcze w tym roku? “Zdecydowanie tak.” “Na pewno się na to nie zgodzę”. Takie odpowiedzi w ostatnim czasie mogliśmy usłyszeć od dwóch polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego. Przyszłość dodatkowego dnia wolnego znów wisi na włosku? Wygląda na to, że zdania są podzielone.

wigilia, dni wolne
25.10.2024 14:11 Wigilia dniem wolnym od pracy? Wiadomo, co z projektem ustawy

Lewica złożyła projekt ustawy, który może zmienić oblicze świąt w Polsce. Jeśli Wigilia stanie się dniem wolnym od pracy, może to mieć szeroki wpływ na codzienne życie, handel i przygotowania do Świąt Bożego Narodzenia. Szefowa resortu pracy i polityki społecznej poinformowała, co dalej z projektem ustawy. Czy już w tym roku Polacy będą mogli spędzić Wigilię bez konieczności pracy?

zegar, zmiana czasu
08.10.2024 09:33 Kiedy ostatnia zmiana czasu? Wiceminister się zapomniał i zdradził datę

Październik zaczął się na dobre, a to znaczy, że zmiana czasu zbliża się wielkimi krokami. Kiedy przestawiamy zegarki? Tym razem pośpimy godzinę dłużej! Wiceminister przyznaje jednak, że zmiana czasu nie ma poza tym zbyt wielu zalet i powinna zostać zniesiona. Padła nawet konkretna data, ale jest jeden problem. Wiceszef resortu się pomylił?

kontrola PIP
18.09.2024 19:18 Kontrole bez zapowiedzi i w środku nocy. Nowe prawo nie zostawia wątpliwości

Komisja do Spraw Petycji wniosła o zmianę ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy, a także ustawy Prawo przedsiębiorców. Według nowelizacji PIP będzie mógł przeprowadzić kontrolę, w dowolnym momencie i bez zapowiedzi. Władze i inspektorzy pracy czekają na jej wdrożenie. Przedsiębiorcy — wręcz przeciwnie.

kierowca, samochód
16.09.2024 16:59 Ten przepis jest niekonstytucyjny? Sądy mają wątpliwości ws. konfiskaty aut

Nowa ustawa kłóci się z ustawą zasadniczą? Okazuje się, że nie tylko kierowcom nie podoba się przepis dotyczący konfiskaty samochodów. Prawnicy domagają się odpowiedzi, ustawa czeka na nowelizację, a Donald Tusk… nie wie. Tymczasem policja rekwiruje kolejne pojazdy.

senior
10.08.2024 18:27 Dodatkowe 300 zł do emerytury. Jeszcze więcej osób dostanie pieniądze

To już pewne! Prezydent Andrzej Duda właśnie podpisał ustawę, zmieniając tym samym zasady wypłaty świadczenia. Do bardzo dobra wiadomość szczególnie dla jednej grupy emerytów. Polacy zyskają dodatkowe 300 złotych. Jakie warunki trzeba spełnić? Pieniądze nie trafią do większej ilości osób, ale nie do wszystkich.

Michał Gramatyka
08.08.2024 14:05 Sprawdzą czy możesz oglądać strony dla dorosłych. Nadchodzi kontrowersyjny projekt

Powraca temat dostępności w sieci treści dla osób pełnoletnich. Wzięcie go pod lupę zapowiedział sekretarz stanu w ministerstwie cyfryzacji Michał Gramatyka. Poseł Trzeciej Drogi poinformował, że złoży projekt ustawy, która drastycznie ograniczy dostęp do treści o charakterze pornograficznym w internecie. Co chcą wprowadzić politycy?Z tego tekstu dowiesz się:● Co o treściach dla dorosłych w sieci myśli polityk Trzeciej Drogi.● Jakie ograniczenia chce wprowadzić.● W jaki sposób miałoby się uzyskiwać dostęp do treści.● Jak może to zagrozić prywatności i bezpieczeństwu w sieci.● Kiedy pojawi się projekt ustawy.

działka
07.07.2024 08:27 Masz to na działce? Lepiej uważaj, możesz dostać surową karę

To ”wykroczenie” dotyczy niemal wszystkich działkowców. Wielu z nich nie ma pojęcia, że robi coś nielegalnego. W rzeczywistości jednak ryzykują nie tylko wysoką karą finansową, ale nawet aresztem.

małżeństwo
26.06.2024 18:45 Specjalny dodatek dla małżeństw. Ile wyniesie i kiedy wejdzie w życie?

Polacy mają do swojej dyspozycji wiele świadczeń z ZUS, takich jak 800 plus czy dodatki do emerytury. Już wkrótce w życie ma wejść kolejny bonus — i wcale nie chodzi o bon senioralny. Mowa o specjalnym dodatku dla małżeństw. Skorzystają wszyscy Polacy?

ogródek działkowy
25.05.2024 18:31 Ważne zmiany dla właścicieli ogródków działkowych. Mogą mieć kłopoty

Przez ostatnie lata, zwłaszcza w okresie pandemii, ogródki działkowe cieszyły się niesamowitą wręcz popularnością. Wiele wskazuje jednak na to, że teraz ich właściciele pożałują tego zakupu. Wszystkiemu winne są nowe przepisy, a stanowisko resortu rozwoju nie uspokaja.

pieniądze
16.05.2024 16:08 Dodatkowe 1000 zł do wypłaty. Skorzystają dwie grupy Polaków

Prezydent Andrzej Duda podpisał nowelizację ustawy, dzięki której dwie grupy Polaków mogą zyskać dodatek do wynagrodzenia w wysokości 1000 złotych. O dodatkowe pieniądze będzie można się starać już od 1 lipca bieżącego roku.  

pieniądze
09.05.2024 11:03 Emerytury dla tej grupy wzrosną? Rząd rozważa zmiany

Zbyt niska emerytura to problem niejednego Polaka. Niektórzy jednak czują się szczególnie niesprawiedliwie potraktowani po tym, jak jedna ustawa zaniżyła świadczenia niemal 40 tys. osób. Wkrótce mogą doczekać się podwyżki.

pieniądze
12.04.2024 10:17 Nowy podatek dla jednej grupy Polaków. Jest już projekt ustawy

Lewica przygotowała projekt ustawy, którego założeniem jest wprowadzenie nowego podatku. Zmiany byłyby odczuwalne dla osób kupujących mieszkania. Celem wejścia w życie tej opłaty ma być uregulowanie tzw. flippingu. Przedstawiamy szczegóły. 

list z ZUS-u, pieniądze
10.04.2024 14:12 Więcej osób zwolnionych ze składek ZUS. Polacy sporo zaoszczędzą

Szykują się ogromne zmiany związane z składkami ZUS. Nowy projekt rządowy zakłada, że kolejne osoby zostaną zwolnione z opłacania składek. Celem nowych przepisów jest dopasowanie zasad do realiów małych przedsiębiorców.