Podatek od drugiego mieszkania i cięcia socjalne. Kontrowersyjne rekomendacje MFW dla Polski

Kontekst rekomendacji MFW

Eksperci Międzynarodowego Funduszu Walutowego wskazali, że w 2025 roku deficyt fiskalny i dług publiczny mogą osiągnąć odpowiednio 7 proc. i niemal 60 proc. PKB. W obliczu tych wyzwań, a także przyszłych presji związanych ze starzeniem się społeczeństwa i klimatem, MFW zaleca rządowi zwiększenie dochodów budżetowych. Rekomendacje obejmują kilka kluczowych obszarów polskiej gospodarki, od systemu podatkowego po wydatki socjalne.

Raport MFW zawiera szereg propozycji zmian fiskalnych. Wśród nich znajduje się wprowadzenie nowego podatku bankowego. Ekonomista Piotr Kuczyński, komentując ten pomysł, stwierdził: “Nie podejrzewałem, że MFW będzie chciało opodatkować akurat sektor bankowy. To bardzo zły pomysł i będę go krytykował”.

Kolejną istotną rekomendacją jest zmiana w opodatkowaniu nieruchomości. MFW sugeruje odejście od obecnego systemu i wprowadzenie podatku katastralnego, czyli daniny obliczanej od wartości nieruchomości, a nie – jak dotąd – od jej powierzchni. W ocenie Funduszu, obecny system jest "słabym wskaźnikiem zamożności" podatników . Wśród pomysłów jest opodatkowanie drugiej i trzeciej nieruchomości. Piotr Kuczyński wyraził opinię, że ewentualny podatek katastralny byłby do zaakceptowania społecznie, gdyby objął dopiero trzecią nieruchomość, argumentując to tym, że drugie mieszkanie często stanowi dziedzictwo lub zabezpieczenie na starość.

MFW proponuje także zmiany w VAT polegające na ograniczeniu zwolnień i preferencyjnych stawek, które uznaje za jedne z najbardziej kosztownych w UE.

Kontrowersje wokół wieku emerytalnego i świadczeń

Raport porusza również newralgiczne kwestie społeczne. Eksperci Funduszu zalecili stopniowe podnoszenie wieku emerytalnego . Obecnie, przy wieku 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn, Polska ma jeden z najniższych wieków emerytalnych w Unii Europejskiej. W oficjalnym stanowisku rządowym, zawartym w przeglądzie emerytalnym trafiającym do Sejmu, propozycje podniesienia wieku emerytalnego zostały odrzucone jako “niewłaściwa odpowiedź na problem starzenia się społeczeństwa”. Zamiast tego, rząd planuje stawiać na zachęty do dłuższej pracy.

Kolejnym wrażliwym tematem jest “lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych”. W praktyce może to oznaczać wprowadzenie progów dochodowych dla części świadczeń. Piotr Kuczyński przyznał, że jako pracujący emeryta uważa, iż 13. i 14. emerytura nie są potrzebne wszystkim seniorom. Podobną logikę można by zastosować do świadczenia 800 Plus, wypłacanego zamożniejszym rodzicom.

Głównym powodem rekomendowanych reform jest pogarszająca się sytuacja finansów publicznych. Wysoki deficyt wymaga znalezienia dodatkowych dochodów lub ograniczenia wydatków. Eksperci MFW wskazują, że jeśli obecne poziomy wydatków na świadczenia społeczne, obronność i płace publiczne mają zostać utrzymane, a jednocześnie państwo musi mierzyć się z kosztami starzejącego się społeczeństwa i transformacji klimatycznej, dochody budżetu będą musiały wzrosnąć.

Które zmiany MFW są realne?

Nie wszystkie rekomendacje MFW mają jednakowe szanse na wdrożenie. Piotr Kuczyński ocenia, że część propozycji, takich jak wprowadzenie podatku od trzeciej nieruchomości czy ograniczenie niektórych świadczeń socjalnych, mogłaby uzyskać poparcie nawet w obecnym parlamencie. Z kolei podniesienie wieku emerytalnego, jak przyznaje sam ekonomista, jest politycznie niezwykle trudne i prawdopodobnie nie doszłoby do niego bez “katastrofy finansowej”.

Wprowadzenie pełnego podatku katastralnego, zdaniem analityka rynku nieruchomości Bartosz Turka, wiązałoby się z ogromnym oporem społecznym i wymagałoby stworzenia skomplikowanego systemu informacji o nieruchomościach, którego Polska obecnie nie posiada.

Rekomendacje MFW stanowią zatem zestaw opcji, a nie gotowy plan działania dla rządu. To, które z nich zostaną wdrożone, zależeć będzie nie tylko od argumentów ekonomicznych, ale także od decyzji politycznych i nastrojów społecznych.

Czy jesteś gotowy na takie zmiany? Które z proponowanych rozwiązań uważasz za najsłuszniejsze, a które budzą Twój największy sprzeciw? Podziel się swoją opinią.