Prąd
Prąd – co to jest? Podstawowe informacje
Prąd elektryczny to uporządkowany ruch ładunków elektrycznych w przewodniku – zjawisko fizyczne, które umożliwia działanie większości urządzeń wykorzystywanych w gospodarce, przemyśle i życiu codziennym.
W praktyce mówimy o prądzie przemiennym (AC), wykorzystywanym w sieciach energetycznych, oraz prądzie stałym (DC), obecnym w bateriach i systemach elektronicznych. Choć technicznie prąd to zjawisko fizyczne, to w obrocie gospodarczym traktowany jest jak towar – sprzedawany, rozliczany, opodatkowany i objęty regulacjami.
Prąd w warunkach domowych zasila oświetlenie, ogrzewanie, sprzęt AGD, urządzenia elektroniczne i systemy wentylacyjne, a w sektorze przemysłowym odpowiada za napęd maszyn, automatykę, chłodzenie, obróbkę i systemy bezpieczeństwa. Warto nadmienić, że prąd nie występuje w naturze w formie użytecznej – musi zostać wytworzony, przekształcony i dostarczony. Cały system opiera się na skomplikowanej infrastrukturze – od elektrowni, przez linie przesyłowe, po lokalne sieci dystrybucyjne i liczniki u odbiorców końcowych.
Z czego można pozyskiwać prąd?
Produkcja energii elektrycznej opiera się na przekształcaniu innych form energii – mechanicznej, cieplnej, słonecznej lub chemicznej – w energię elektryczną. Najczęściej wykorzystywanym źródłem pozostają paliwa kopalne, a więc węgiel kamienny, brunatny i gaz ziemny. W Polsce wciąż dominuje węgiel, który odpowiada za ponad połowę produkcji energii – choć jego udział stopniowo maleje na rzecz odnawialnych źródeł energii (OZE).
Do OZE zalicza się przede wszystkim energię wiatru, słońca, wody oraz biomasę. W ostatnich latach najbardziej dynamiczny rozwój dotyczył fotowoltaiki – zarówno na poziomie prosumenckim (gospodarstwa domowe), jak i przemysłowym. Energetyka wiatrowa ma duży potencjał, ale jest ograniczana przez uwarunkowania lokalizacyjne i prawne. Energia wodna z kolei ma w naszym kraju znaczenie marginalne – ze względu na ograniczone zasoby hydrologiczne w Polsce. Coraz więcej mówi się też o rozwoju energetyki jądrowej, ale na razie pozostaje to w sferze planów.
Ceny prądu w Polsce – dlaczego są tak wysokie?
Ceny energii elektrycznej dla gospodarstw domowych zależą od wielu czynników – między innymi kosztów produkcji, opłat za emisje CO2, cen zakupu praw do emisji, kosztów przesyłu, podatków oraz mechanizmów regulacyjnych. W Polsce przez lata dominowała tania energia z węgla, ale model ten przestał być opłacalny w warunkach polityki klimatycznej Unii Europejskiej – mowa przede wszystkim o systemie ETS. Wzrost cen uprawnień do emisji spowodował, że koszt produkcji energii z węgla stał się wyższy, aniżeli z alternatywnych źródeł – ale przejście na OZE wymaga czasu i inwestycji, wobec czego Polska może poszczycić się niemal najwyższymi cenami prądu w Europie.
Dodatkowo duży wpływ na ceny miały zawirowania na rynku surowców energetycznych, szczególnie po 2021 roku. Wzrost cen gazu, zakłócenia dostaw i niestabilna sytuacja geopolityczna – choćby wojna na Ukrainie – spowodowały, że ceny hurtowe energii gwałtownie wzrosły, a w ślad za nimi poszły stawki dla odbiorców końcowych. Choć część gospodarstw była czasowo chroniona przez mechanizmy mrożenia cen, w dłuższej perspektywie rynek opiera się na kosztach rzeczywistych, których nie można powstrzymać ustawą.
Pokaż więcej
W dobie wysokich cen energii Polacy nauczyli się oszczędzać. Gasimy światło w pustych pokojach, pierzemy w trybie "eko" i skręcamy termostaty. Wciąż jednak nie mamy pojęcia, że w naszych domach działają ukryci "pożeracze prądu". To urządzenia, które pobierają energię 24 godziny na dobę, nawet wtedy, gdy wydaje nam się, że są wyłączone. Koszty tego “trybu czuwania” w skali roku potrafią być szokujące, a na celowniku znajdują się sprzęty, których o to nie podejrzewaliśmy.
W obliczu rosnących cen energii elektrycznej, gazu i ogrzewania, każda forma wsparcia finansowego dla seniorów jest na wagę złota. Choć najczęściej w debacie publicznej pojawiają się takie rozwiązania jak chociażby bon ciepłowniczy, w polskim systemie świadczeń istnieje mniej nagłośnione, ale stałe wsparcie dla seniorów, wypłacane przez ZUS.
Choć bieżący rok upłynął pod znakiem państwowej tarczy energetycznej, od stycznia 2026 r. Polaków czekają kolejne zmiany w rachunkach. Minister Energii wyjaśnił, jak przedstawiają się plany resortu na kolejny rok. Podatnicy będą musieli poradzić sobie bez kolejnego zamrożenia stawek za prąd?
Sejm uchwalił przepisy, dzięki którym już wkrótce będziemy mogli odczytywać nowe, uproszczone rachunki i faktury za prąd. Odbiorcy energii mają mieć ułatwione zadanie dzięki mniej skomplikowanym niż do tej pory dokumentom. To jednak nie koniec zmian, które dotkną Polaków. Skorzystają m.in. użytkownicy instalacji OZE.
Wydawałoby się, że słoneczna pogoda i świąteczny spokój zwiastują same korzyści. Tymczasem Europa szykuje się na scenariusz, który może zaskoczyć odbiorców energii. Wyłączenia prądu są perspektywą z pytanie nie “czy”, a “kiedy” i na jakich warunkach?
W poniedziałek 28 kwietnia doszło do potencjalnie niebezpiecznego zdarzenia. Kilka państw w Europie straciło łączność energetyczną, nie było zasięgu, Internetu, a ruch uliczny został sparaliżowany. Wciąż trwa badanie dokładnych przyczyn tej sytuacji, tymczasem kolejne miejsce zostało odcięte od świata.
Przedłużenie programu „Mój Prąd” i rekordowa pula środków, wynosząca łącznie 1,85 mld zł, to znak, że jako kraj sukcesywnie dążymy do dekarbonizacji i energetycznego uniezależnienia. Cieszy, że rządzący zdecydowali o pozostawieniu zasad poprzedniej edycji, to krok w kierunku stabilności i przewidywalności dla branży.
Odcięcie od prądu nie zawsze musi wynikać wyłącznie z tytułu zalegających rachunków. Urząd Regulacji Energetyki podkreśla, że jest również kilka innych przesłanek, które mogą stanowić wystarczający powód, aby takie działania zostały podjęte. W tej sytuacji kluczowe jest otrzymanie specjalnego pisma — jeśli je dostaniesz, możesz oczekiwać dalszych konsekwencji.
Polacy muszą się przygotować na wzrost rachunków w 2025 r. W najbliższych miesiącach wiele zmieni się w kwestii opłat za prąd. Sposobem na obniżenie rachunku o nawet 600 zł jest uzyskanie dofinansowania. Konieczne jest jednak spełnienie odpowiednich warunków, a jednym z nich jest złożenie odpowiedniego wniosku. Termin upływa wraz z końcem stycznia.
Od sierpnia 2024 roku obowiązują w Polsce taryfy dynamiczne, które miały przynieść korzyści dla gospodarstw domowych z inteligentnymi licznikami. Czy zmieniające się ceny energii mogą być jednak bardziej problemem niż szansą? Nowe zasady rozliczania się z dostawcami energii mogą nie zawsze działać na korzyść właścicieli mikroinstalacji fotowoltaicznych.
Zbudowanie elektrowni jądrowej w kraju, w którym dotąd żadnej nie było, wiąże się z wieloma wyzwaniami. Trzeba wybrać odpowiednią technologię oraz jej dostawcę, wykonawcę i realizatora projektu, wyznaczyć lokalizację oraz znaleźć finansowanie, które tradycyjnie bywa najbardziej problematyczne. Wszystko wskazuje jednak na to, że i ten ostatni problem uda się wkrótce rozwiązać.
W najbliższych dniach odbiorców energii czekają dość spore zmiany. To dlatego, że najwięksi sprzedawcy energii mają obowiązek wprowadzenia taryf dynamicznych. Ten sposób rozliczenia sprawi, że Polacy będą mogli sporo zaoszczędzić. Okazuje się jednak, że takie rozwiązanie nie dla wszystkich będzie korzystne i dla niektórych może okazać się pułapką. Przedstawiamy szczegóły.
Wraz z początkiem lipca weszły w życie zmiany w rachunkach za energię. Teraz Polacy zapłacą więcej. Rząd przygotował jednak specjalne wsparcie finansowe dla osób z niskimi dochodami, by podwyżki stawek nie były aż tak mocno odczuwalne. Komu należy się bon energetyczny? Przedstawiamy szczegóły.
Podwyżki cen prądu skłoniły nas do pytania: jak zaoszczędzić na kosztach energii? Samo oszczędzanie prądu może nie wystarczyć. Częstym rozwiązaniem jest jednak korzystanie z uroków dziennej i nocnej taryfy. Czy za pranie w nocy rzeczywiście zapłacimy mniej?
Nie ma powodów do radości, ale — doczekaliśmy się. Od dzisiaj rachunki za prąd będą wyższe. Ile zapłacą Polacy? Przedstawiamy szczegóły. Podwyżka jest wyższa od zapowiadanej.
Aktualnie obowiązująca tarcza antyinflacyjna chroniąca odbiorców energii wygaśnie już 1 lipca. W związku z tym, stawki za prąd pójdą w górę. Rząd przygotował specjalne wsparcie finansowe - bon energetyczny. Kto konkretnie może skorzystać z takiego rozwiązania? Wyjaśniamy.
Obecne rozwiązania chroniące odbiorców energii przed podwyżkami wygasają wraz z końcem czerwca. Ceny prądu pójdą w górę, ale Polacy będą mogli otrzymać specjalne wsparcie finansowe. Chodzi dokładnie o bon energetyczny. Sejm przyjął ustawę ws. wprowadzenia świadczenia. Ile będzie wynosiło? Przedstawiamy szczegóły.
Zapowiadany od początku roku wzrost cen prądu czeka nas już za półtorej miesiąca. Wciąż zmieniające się informacje budzą niepokój Polaków. Ile w końcu zapłacą po podwyżce? Szefowa resortu klimatu i środowiska podała kwotę.
Rząd proponuje nowy termin na składanie wniosków o wypłatę bonu energetycznego. Celem ustawy ma być przedłużenie osłon związanych z cenami energii, na druga połowę roku. Co trzeba wiedzieć?
Polacy jak na razie nie muszą martwić się o podwyżki za prąd, a to wszystko przez zamrożone ceny energii. Obowiązują określone limity zużycia, które nie są takie same dla wszystkich. Aby skorzystać z tańszych rachunków, część Polaków musi złożyć odpowiednie oświadczenia. Trzeba się jednak pospieszyć, bo termin upływa już za kilka dni.
Już niebawem powróci popularne dofinansowanie. Wielu Polaków będzie mogło skorzystać z tego wsparcia, a nabór wniosków ma zostać ogłoszony wkrótce. Budżet przeznaczony na to świadczenie jest całkiem pokaźny. Przedstawiamy szczegóły.
Podwyżki cen energii coraz bliżej. Taki stan rzeczy realnie niepokoi Polaków, którzy w ostatnim czasie wydają znacznie więcej na podstawowe potrzeby. Jest jednak sposób, by zapłacić mniej. Kto może zwiększyć limit zużycia? Na złożenie wniosku zostało mało czasu.
Jakiś czas temu rząd podjął decyzję o przedłużeniu zamrożenia cen prądu. Rozwiązania chroniące odbiorców energii obowiązują jednak tylko przez pierwsze sześć miesięcy roku i już niedługo wygasną. Co jeśli rząd postanowi całkowicie odmrozić stawki za prąd? Portfele Polaków mogą mocno na tym ucierpieć. NBP właśnie przedstawił najnowsze szacunki.
Już za kilka miesięcy ceny energii mają gwałtownie skoczyć w górę. Rząd pracuje już jednak nad nową ustawą, która ma chronić osoby, które podwyżki dotkną najmocniej. Wiceminister klimatu zdradza szczegóły. Regulacje mają wpłynąć zarówno na celu prądu, jak i gazu.
Na stronie jaworskiej policji pojawił się komunikat w sprawie nielegalnego podłączenia do instalacji elektrycznej. Funkcjonariusze przypominają, nie tylko o zagrożeniach takiego przedsięwzięcia, ale również o konsekwencjach prawnych. A te powinny odstraszyć potencjalnych śmiałków. Nie zawsze jednak tak jest.
Popularność instalacji fotowoltaicznych w Polsce cały czas rośnie. Nic dziwnego - można przecież dostać na ten cel spore dofinansowanie, a nawet ulgi podatkowe. Konieczne jest jednak spełnienie odpowiednich warunków, aby korzystać z przywilejów.
Zdecydowana większość Polaków zastanawia się, jak będą wyglądały ceny energii elektrycznej w tym roku. Do tej pory można było tylko spekulować na podstawie propozycji złożonych przez sprzedawców energii. Teraz już znamy oficjalne dane i konkretne stawki.
Już niedługo do Sejmu ma trafić projekt ustawy przygotowany przez koalicję KO, Trzeciej Drogi i Lewicy. Ma określać reguły ochrony wybranych odbiorców energii w nadchodzącym roku, a także złagodzić restrykcje dotyczące stawiania farm wiatrowych na lądzie.
