Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie

Nbp

NBP, czyli Narodowy Bank Polski – definicja i kompetencje

Narodowy Bank Polski (w skrócie NBP) to polski bank centralny, a więc bank, który w systemie ekonomicznym kraju pełni rolę szczególną – inną od banków komercyjnych. Podstawę prawną jego funkcjonowania określa Konstytucja RP, ustawa o Narodowym Banku Polskim, oraz częściowo Prawo bankowe. Narodowy Bank Polski jest instytucją niezależną od innych organów państwowych, a gwarantem tej niezależności jest właśnie Konstytucja.

Przez wzgląd na swoją pozycję, Narodowy Bank Polski (jako bank centralny) bywa czasem określany mianem „banku banków”. Najistotniejszą z jego kompetencji jest oczywiście emisja pieniądza i znaków pieniężnych, do czego NBP posiada na terenie Polski wyłączne prawo. Siedziba NBP mieści się w Warszawie, a jego aktualnym prezesem jest Adam Glapiński.

Czym zajmuje się Narodowy Bank Polski?

Emisja pieniądza to podstawowe uprawnienie NBP, ale nie zadanie i nie cel sam w sobie. Zgodnie z przepisami prawa, podstawowy cel Narodowego Banku Polskiego stanowi utrzymanie stabilnego poziomu cen na terytorium kraju, gdzie emisja pieniądza może być ku temu jednym z narzędzi. 

Wśród pozostałych zadań NBP wymienia się ogólne prowadzenie polityki pieniężnej kraju, rozwój systemu płatniczego, zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski, dbałość o stabilność finansową kraju, obsługa Skarbu Państwa i szeroko pojęta działalność edukacyjna i informacyjna. Istotne jest również sprawowanie kontroli nad działalnością pozostałych banków operujących na terenie Polski, poprzez wdrażanie odpowiednich regulacji w systemie bankowym. 

Inną z istotnych kompetencji NBP jest rzetelne informowanie Polaków o poziomie inflacji, kreowanie właściwych w tym zakresie strategii, oraz przygotowywanie i publikacja właściwych raportów.

Narodowy Bank Polski zajmuje się także emisją monet i banknotów okolicznościowych, a także zarządza polskimi rezerwami złota. Aktualnie, polskie rezerwy złota przekraczają 300 ton.

Struktura organizacyjna NBP

Strukturę organizacyjną NBP w pełni określa Konstytucja RP. Zgodnie z obowiązującą literą prawa, ustawowymi organami NBP jest Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej, oraz Zarząd NBP. Ponadto, na Narodowy Bank Polski składa się aż 26 Departamentów celowych oraz 16 Oddziałów Okręgowych (wojewódzkich).

Kadencja Prezesa NBP trwa 6 lat i jest on powoływany przez Sejm RP na wniosek Prezydenta. Jego zadaniem jest przewodzenie pracom Rady Polityki Pieniężnej (RPP) i Zarządu NBP. Musi on także składać Sejmowi coroczne sprawozdanie z pracy NBP. Osoba na tym stanowisku nie może być członkiem partii politycznej ani związku zawodowego. Zabronione jest także prowadzenie niektórych rodzajów działalności publicznej.

Rada Polityki Pieniężnej ustala założenia corocznej polityki pieniężnej państwa i podejmuje działania zmierzające do ich realizacji. Zatwierdza także plan finansowy NBP i przyjmuje sprawozdanie z jego działalności. Zarząd NBP z kolei nadzoruje operacje otwartego rynku, przygotowuje projekty uchwał kierowanych do RPP i sprawuje pieczę nad właściwym obrotem dewizowym i pieniężnym, czy funkcjonowaniem systemu bankowego.

Pokaż więcej

pieniądze, portfel
14.04.2024 15:39 Te banknoty zaraz stracą ważność. Masz tylko jedno wyjście

Zniszczone pieniądze wcale nie muszą trafić do kosza. Czasem ich właściciel może odzyskać nawet 100 proc. ich wartości. Podarte czy nadpalone banknoty tracą wartość, gdyż nie będzie możliwe korzystanie z nich w sklepie, czy na stacji benzynowej. Jak wymienić zniszczone banknoty albo monety? Nie jest to wcale trudne, ale to jakie pieniądze trafią do nas z powrotem, zależne jest od stanu gotówki.

pieniądze
13.04.2024 09:39 Takim banknotem nie zapłacisz. Sprzedawca może odmówić wydania zakupów

Coraz mniej osób korzysta z fizycznej postaci pieniądza, ale ta wciąż pozostaje w obiegu. W związku z tym banknoty często ulegają zniszczeniu, a to może skutkować odmową przyjęcia zapłaty podczas codziennych zakupów. Na szczęście, mając w portfelu uszkodzoną gotówkę, łatwo możemy rozwiązać problem. Wystarczy, że udamy się do banku lub skorzystamy z pomocy NBP.

pieniądze
05.04.2024 19:41 Takimi banknotami już nie zapłacisz. Trzeba je wymienić

Wiele osób może nie zdawać sobie sprawy z tego, że posiada w swoim portfelu banknoty, które już nie nadają się do użytku. Chodzi tu o zniszczoną. Okazuje się, że sprzedawcy mogą odmówić jej przyjęcia. Pieniędzy należy jednak wyrzucać, tylko wymienić.

Adam Glapiński, pieniądze
08.03.2024 20:20 To koniec wysokich podwyżek emerytur? Prognozy NBP stawiają sprawę jasno

1 marca odbyła się coroczna waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych. Najprawdopodobniej były to ostatnie tak wysokie podwyżki dla Polaków. Wynika to z najnowszych prognoz, które przedstawił Narodowy Bank Polski. 

Adam Glapiński, prezes NBP
08.03.2024 10:25 Podekscytowany Adam Glapiński właśnie ogłosił. „Udało nam się”

Marcowe wystąpienie prezesa NBP, Adama Glapińskiego, już za nami. Znamy decyzję RPP w sprawie stóp procentowych. Mamy też pozytywne wieści w sprawie inflacji. ”Udało nam się doprowadzić inflację do celu.”

Pieniądze
07.02.2024 16:22 Jest decyzja RPP. Co ze stopami procentowymi?

Pierwszy tydzień miesiąca tradycyjnie oznacza kolejne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Zapadła na nim kolejna decyzja co do wysokości stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Wybór Rady nie budzi zaskoczenia.

flaga Ukrainy
08.01.2024 19:25 Ukraińcy żyją na koszt Polaków? Jest raport NBP

O uchodźcach i migrantach z Ukrainy wiele się mówi. Że zarabiają wielkie pieniądze, żyją na koszt państwa, a co za tym idzie, podatników, a nawet, że mają lepiej od Polaków. Ostatni raport NBP rozjaśnia tę kwestie. Ile z tego to mit?

banknoty
03.01.2024 17:19 Masz w portfelu takie pieniądze? Już nimi nie zapłacisz

Obecnie w obiegu krążą pieniądze wprowadzone w 1996 i 2014 roku. Obie edycje wciąż są akceptowane. Niektórych klientów może jednak czekać zaskoczenie, gdy sprzedawca odmówi przyjęcia gotówki przy kasie.

Siedziba Narodowego Banku Polskiego
28.12.2023 18:28 Zaskakujące słowa wiceprezes NBP. Chodzi o inflację

W czwartek wiceprezes Narodowego Banku Polskiego zaskoczyła wszystkich informacją dotyczącą inflacji w pierwszych miesiącach 2024 roku. Obecne przewidywania mają być znacznie korzystniejsze,niż zakładano w listopadzie.

Adam Glapiński
17.12.2023 22:04 Ujawnił, ile zarabia Adam Glapiński. "65 pensji zamiast 12"

Trwający konflikt w Narodowym Banku Polskim mocno się zaognia. Paweł Mucha, członek zarządu NBP, opublikował dane dotyczące zarobków prezesa banku centralnego, Adama Glapińskiego. Ujawnione informacje zaczęli już komentować eksperci.

Damian Diaz
15.12.2023 15:43 Reporter "Wiadomości" ewakuował się z tonącego okrętu. Szybko znalazł nowe zatrudnienie

Damian Diaz był jednym z tych dziennikarzy, którzy uciekli z tonącego okrętu TVP najszybciej. Reporter “Wiadomości” rozstał się ze publicznym nadawcą pod koniec listopada, po siedmiu latach współpracy. Okazuje się jednak, że na brak nowych obowiązków nie może narzekać, bo bezrobotny był wyjątkowo krótko. Diaz, jak oficjalnie potwierdzono, właśnie znalazł ciepłą posadę u boku prezesa NBP Adama Glapińskiego.

Adam-Glapinski-NBP
07.12.2023 18:36 Prezes Glapiński zabrał głos ws. inflacji. Oto najnowsze prognozy NBP

W czwartek 7 grudnia odbyła się konferencja prasowa prezesa Narodowego Banku Polskiego, Adama Glapińskiego. Nie tylko podsumował on, jak ostatnio przebiegała inflacja w naszym kraju, ale przedstawił też, co będzie się działo z cenami w ciągu kolejnych kwartałów. Złożył również ważną deklarację dotyczącą nowego rządu.

Adam Glapiński
07.12.2023 09:27 Co dalej z wakacjami kredytowymi? Prezes NBP zabiera głos

Wiele osób zastanawia się, co dalej z wakacjami kredytowymi. Sejm jeszcze nie podjął decyzji w tej sprawie, a ostatnio prezes Narodowego Banku Polskiego wypowiedział się na ten temat. Czy Adam Glapiński jest za przedłużeniem wakacji kredytowych?

Adam Glapiński
06.12.2023 16:42 Wiadomo, co ze stopami procentowymi. Ostatnia decyzja RPP w tym roku

Rada Polityki Pieniężnej podczas swojego grudniowego posiedzenia podjęła decyzję ws. poziomu stóp procentowych. Okazuje się, że zaskoczenia nie ma - spełniły się bowiem oczekiwania ekspertów oraz rynku.

Adam Glapiński
05.12.2023 07:38 Członkowie zarządu NBP stanęli w obronie Adama Glapińskiego. "Bardzo mgliste zarzuty"

W poniedziałek 4 grudnia odbyła się konferencja prasowa zarządu Narodowego Banku Polskiego. Poruszony został temat postawienia przed Trybunałem Stanu Adama Glapińskiego. Okazuje się, że członkowie zarządu stanęli w jego obronie.  

Narodowy Bank Polski
04.12.2023 14:26 Kolejne posiedzenie RPP. Co ze stopami procentowymi?

Początek grudnia oznacza kolejne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Podjęta zostanie na nim decyzja dotycząca stóp procentowych. Wskazania ekspertów mówią o utrzymaniu obecnego poziomu; głównym czynnikiem wpływającym na decyzję ma być inflacja.

pieniądze
23.11.2023 14:16 Masz w portfelu takie banknoty? Mogą stracić ważność. NBP radzi, co z nimi zrobić

Zapewne każdemu z nas zdarzyło się zobaczyć kiedyś w obiegu mocno zużyty, zniszczony banknot. Okazuje się, że jeśli takie pieniądze znajdują się w naszym portfelu, to może pojawić się problem przy dokonywaniu płatności. Wszystko dlatego, że kasjer ma pełne prawo nie przyjąć takich banknotów. Co zatem z nimi zrobić? Mówi o tym zarządzenie prezesa Narodowego Banku Polskiego o numerze 31/2013 wydane 17 grudnia 2013 roku – przypomina Interia Biznes.

Adam Glapiński
22.11.2023 18:59 Adam Glapiński stanie przed Trybunałem Stanu? Konsekwencje mogą być opłakane

Jakiś czas temu pojawiły się doniesienia, że możliwe jest postawienie przed Trybunałem Stanu prezesa Narodowego Banku Polskiego Adama Glapińskiego. Teraz rzecznik NBP ocenił, jakie mogą być tego konsekwencje.

Narodowy Bank Polski
16.11.2023 16:39 Nowe dane NBP o inflacji. Jest spore zaskoczenie

Narodowy Bank Polski podał nowe dane dotyczące inflacji. W informacji udostępnionej przez bank centralny znalazło się jednak dość zaskakujące określenie na obecną sytuację ekonomiczną Polski.

Adam Glapiński
15.11.2023 16:34 Z NBP popłynął jasny sygnał. To ważna informacja dla milionów Polaków

Z danych Biura Informacji Kredytowej wynika, że w pierwszych sześciu miesiącach 2023 roku kredyty i pożyczki pozabankowe miało 14,7 mln Polaków. W tym czasie zadłużenie w bankach wyniosło 709,8 mld zł, z czego aż 70 proc. stanowiły kredyty hipoteczne. To właśnie posiadacze tych kredytów, ze zmiennym oprocentowaniem, jak na szpilkach oczekują każdej kolejnej decyzji Rady Polityki Pieniężnej dot. stóp procentowych. Teraz z Narodowego Banku Polskiego popłynęły kluczowe informacje na temat tego, co czeka kredytobiorców w przyszłości – donosi money.pl.

Daniel Obajtek
08.11.2023 17:24 Co stanie się z Danielem Obajtkiem? Jedna opcja "nie jest przypadkiem"

Powyborcze perspektywy dla Daniela Obajtka nie przewidują, jakoby miał pozostać na stanowisku prezesa Orlenu. Nie oznacza to jednak, że nie ma on żadnego dobrego wyjścia z tej sytuacji. Jedno z nich określane jest wręcz mianem “nieprzypadkowego”.

Stacja Orlenu
11.10.2023 13:21 Szykujcie się na duże podwyżki cen. Ekspert właśnie potwierdził

Bardzo niepokojące doniesienia dotyczące cen paliw właśnie ujrzały światło dzienne. Według wypowiedzi jednego z ekspertów, ceny paliw już wkrótce mają drastycznie wystrzelić w górę. Do słów odniósł się m.in. prezes Orlenu Daniel Obajtek.

monety-grosze-pieniadze
30.07.2023 16:00 Koniec z zalegającymi groszami, możesz wymienić je za darmo. Skorzystały już setki tysięcy Polaków

Wielu z nas może pochwalić się pokaźnym zbiorem drobnych zalegających nie tyle w portfelu, co w skarbonce, pudełku czy słoiku na szafce. Takie monety można bezpłatnie wymienić na wyższe nominały. I to bez konieczności ich sortowania czy liczenia.

Złoto w sztabkach
16.07.2023 09:08 NBP inwestuje w złoto. „Posiadamy obecnie 263,4 tony złota”

Narodowy Bank Polski (NBP) posiada obecnie 263,4 tony złota w oficjalnych aktywach rezerwowych, poinformował prezes NBP Adam Glapiński.

Narodowy Bank Polski
15.07.2023 20:19 Narodowy Bank Polski wydał ostrzeżenie. Poważna sytuacja

Sposoby oszustów na wyłudzenie danych cały czas ewoluują. Sytuacja eskalowała do tego stopnia, że nawet Narodowy Bank Polski musiał wydać ostrzeżenie przed nowym sposobem wyłudzaczy.

Złoto ceny sztabek
18.06.2023 21:46 W maju NBP dokonał zakupu największej ilości złota na świecie. Polska wyprzedziła nawet Chiny i Indie

Polska gorączka złota. Polska nigdy nie kupowała takich ilości złota jak obecnie. Ostatnie miesiące były rekordowe. Tylko w kwietniu i maju Narodowy Bank Polski kupił i tym samym powiększył swoje rezerwy o około 34 tony tego cennego metalu.

AI
21.05.2023 21:37 Sztuczna inteligencja wchodzi do NBP. Testy trwają od kilku miesięcy

Narodowy Bank Polski ujawnił, że od kilku miesięcy testuje sztuczną inteligencję. Jej elementy związane są m.in. z cyberbezpieczeństwem, komunikacją czy edukacją.