Gospodarka to w dużym uściśleniu system łączący gospodarstwa domowe, rolne, przedsiębiorstwa oraz rozmaite instytucje – państwowe i prywatne – wspólnym interesem ekonomicznym, który zaspokaja potrzeby bytowe populacji na określonym terenie. Cel ten jest osiągany przez wytwarzanie rozmaitych dóbr oraz świadczenie usług w wymaganym zakresie przez uczestników gospodarki. To właśnie stąd swoją nazwę wzięła „działalność gospodarcza”.
W ramach gospodarki wyróżnia się trzy podstawowe sektory, choć jest to podział dość luźny. Rzeczone sektory to rolnictwo, przemysł oraz usługi. Rolnictwo stanowi pozyskiwanie płodów rolnych oraz produktów odzwierzęcych, a przemysł dotyczy wydobywania surowców i przetwarzania półproduktów (lub surowców) w produkty docelowe. Zakres kategorii usługowej jest potencjalnie najszerszy, ponieważ dotyczy on handlu, transportu, pracy twórczej, opieki zdrowotnej, edukacji, usług prawnych, finansowych i wielu innych.
Siła gospodarcza kraju może być mierzona na podstawie wielu różnych metodologii, jednak najpopularniejszą z nich (i zarazem ogólnie przyjętą) stanowi PKB, czyli Produkt Krajowy Brutto. PKB jest jednak krytykowane przez wzgląd na niedostarczanie wystarczających danych i nieujmowanie w swoje ramy wielu istotnych czynników. Do alternatywnych systemów pomiarowych możemy zaliczyć wskaźnik rozwoju społecznego (HDI) czy miernik dobrobytu ekonomicznego netto (NEW), jednak jest ich znacznie więcej.
Rodzaje gospodarki można podzielić przez wzgląd na wiele kategorii. Najpopularniejszą stanowi podział przez wzgląd na mechanizmy regulacyjne w danym państwie. Tego rodzaju klasyfikacja dzieli się na gospodarkę rynkową, gdzie o popycie i podaży decyduje ludzka wola i potrzeba, gospodarkę nakazową (centralnie planowaną), gdzie o każdym aspekcie gospodarki decyduje odgórnie państwo, oraz gospodarkę mieszaną, która w jakimś stopniu łączy oba te elementy.
Gospodarkę można podzielić także ze względu na sposób pozyskiwania dóbr i usług. Rodzajem gospodarki w którym partycypujemy jest gospodarka towarowo-pieniężna, a więc po prostu handel. Drugim z typów w tej klasyfikacji jest gospodarka naturalna, a więc odgórnie nastawiona na zaspokajanie potrzeb małej społeczności (na przykład niewielkie gospodarstwo rolne).
Wśród innych klasyfikacji gospodarek wymienia się podział ze względu poziom rozwoju społecznego czy siłę powiązań pomiędzy podmiotami. Niektóre z klasyfikacji mają charakter nieco bardziej filozoficzny, gdzie ich zadaniem jest unaocznienie jakiejś zalety, trendu, bądź wady.
Gospodarka Polski to gospodarka o charakterze mieszanym, gdzie sektor dominujący stanowią usługi – zaraz po nich znajduje się przemysł, a dopiero na końcu rolnictwo. Z punktu widzenia PKB Polska znajduje się na szóstym miejscu w Unii Europejskiej, a przez wzgląd na wskaźnik HDI uznawani jesteśmy przez ONZ za kraj wysoko rozwinięty.
Głównym partnerem handlowym Polski są Niemcy, zarówno pod kątem importu, jak i eksportu. Polska jest jednym z głównych producentów jabłek (3. miejsce na świecie) i mebli (4. miejsce na świecie).
Pokaż więcej
Przygraniczne miejscowości na południu Polski tętnią życiem jak nigdy wcześniej. Turyści z Czech regularnie odwiedzają polskie dyskonty, jednak w ostatnim czasie coraz częściej zaglądają na lokalne bazary i targowiska w poszukiwaniu konkretnego produktu. U nas można go kupić w bardzo atrakcyjnych cenach - przynajmniej z czeskiego punktu widzenia. Co tak bardzo przyciąga ich właśnie teraz?
Polityka senioralna przyspiesza wraz z populacyjnym starzeniem społeczeństwa. Obok propozycji z zakresu “lex Nawrocki”, mających wychodzić naprzeciw interesownym praktykom wykorzystujących starsze, nieświadome osoby, ministra bez teki zaproponowała zupełnie nowy system “najmu senioralnego”. Rząd pozwoli na “przejmowanie” mieszkań w konkretnym celu.
Główny Urząd Statystyczny podał najnowsze dane o dynamice sprzedaży detalicznej obejmujące kwiecień br. Wzrost wypada imponująco zarówno w ujęciu rocznym, jak i w zestawieniu miesiąc do miesiąca. Nawet w kategoriach, w których w marcu odnotowano bardziej pesymistyczne odczyty, kwiecień wynagradza z nawiązką.
Powoli zbliża się otwarcie sezonu wakacyjnego i pewnie wielu Polaków wybierze cieplejsze kierunki. Jak się jednak okazuje i w kraju można znaleźć interesującą rozrywkę. Polacy wykazali rekordowe zainteresowanie zwłaszcza jedną formą spędzania wolnego czasu, co przełożyło się również na wzrost przychodów jednego z sektorów krajowej gospodarki.
W ostatnim czasie stosunki gospodarcze na linii USA-Chiny bywały sinusoidalne. Bezpardonowa polityka taryfowa administracji Donalda Trumpa odbiła się na rynku i rzuciła cień na relacje Stanów Zjednoczonych z Państwem Środka. Teraz doszło do przełomu.
Ponad 200 celnie diagnozujących dzisiejszą rzeczywistość sesji, kilkadziesiąt wydarzeń towarzyszących, 1300 znamienitych prelegentów i aż 18 000 uczestników, z czego 13 500 stacjonarnych – trzy dni zakończonego właśnie w Katowicach Europejskiego Kongresu Gospodarczego (EEC – European Economic Congress) przyniosły kolejny rekord frekwencji i skali tego wydarzenia. Przedstawiciele międzynarodowych korporacji, dużego i średniego biznesu, spółek skarbu państwa, decydentów i administracji, instytucji unijnych i pozarządowych, nauki i mediów wspólnie poszukiwali odpowiedzi na pytanie, jak skutecznie prowadzić politykę gospodarczą w realiach wyzwań rozwojowych, globalnej niestabilności i geopolitycznych napięć. Dyskusje potwierdziły wyraźnie, że Europa stoi dziś przed koniecznością wzmacniania szeroko pojętego bezpieczeństwa: konkurencyjności i niezależności, zdolności obronnych oraz suwerenności energetycznej i technologicznej.
Zespół deregulacyjny na czele z Rafałem Brzoską od lutego pracuje nad propozycjami, które mają na celu usprawnienie polskiej gospodarki. Lista jest bardzo długa, łącznie na ten moment powstało ponad 200 pomysłów. Teraz na jaw wyszły kolejne, które mają usprawnić funkcjonowanie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. To może być rewolucja.
Dla jednych wizjoner, dla innych postać wręcz demoniczna. Klaus Schwab po ponad pół wieku żegna się z nadzorowaniem organizacji Światowego Forum Ekonomicznego w Davos. Od 1971 r. konsekwentnie starał się on budować ośrodek decyzyjny, w którym centralne miejsce zajmowałyby interesy korporacyjne, a nie wyłaniani demokratycznie liderzy polityczni. Do historii mogą przejść nie tylko jego prognozy, lecz potworne nadużycia, o które został oskarżony w połowie 2024 r.
Rafał Brzoska, szef firmy InPost i lider rządowego zespołu ds. deregulacji, żegna się ze swoją funkcją. Do tej pory rząd rozpatrzył 173 propozycje, które opracowała grupa ekspertów pod jego kierownictwem. Teraz przedsiębiorca ma już inne plany, niezwiązane z pracą dla rządu. Podał powód swojej decyzji.
Trudno już dziś znaleźć oponentów diagnozy, że pierwsze dwie dekady XXI w. były dla Polski – mimo wszystkich popełnionych błędów – okresem bezprecedensowego rozwoju gospodarczego. Opinie takie są powszechne także za granicą, co znajduje pokrycie w danych. Międzynarodowy Fundusz Walutowy opublikował właśnie prognozę stanowiącą kolejne potwierdzenie, jak wielki postęp dokonał się nad Wisłą od lat 90.
Decyzja Donalda Trumpa o objęciu cłami niemal wszystkich krajów świata wywołała szereg reakcji na arenie międzynarodowej: Chiny ogłosiły 34-procentowe cła w odwecie, szefowa KE Ursula von der Leyen zapowiedziała tzw. środki zaradcze, a na giełdach odnotowano najgorszy dzień do czasu rozpoczęcia pandemii, w konsekwencji którego spółki straciły ponad trzy miliardy dolarów. A co nałożenie ceł na UE oznacza dla zwykłego Kowalskiego? Jak wpłynie na nasze konta i decyzje zakupowe? Portal BiznesINFO zapytał o to ekonomistę - Kazimierza Krupę.
Donald Trump zatrząsnął światową gospodarką, podpisując rozporządzenie o cłach wzajemnych na różne towary dla 180 krajów. Minimalna stawka dla wszystkich krajów wynosi 10 proc., a w krajach Unii Europejskiej będzie to 20 proc. Na odpowiedź UE nie trzeba było długo czekać. Szefowa Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen wyjaśniła, jaka będzie reakcja na decyzję prezydenta Stanów Zjednoczonych. Wskazała również konsekwencje, z jakimi muszą się liczyć wkrótce zwykli obywatele.
Nadszedł “dzień wyzwolenia Ameryki”. Tak szumnie określił 2 kwietnia Donald Trump. Jak na tak wiekopomne wydarzenie, niewiele o nim wiadomo. Administracja prezydenta, jak i on sam przez ostatnie tygodnie, wysyłała sprzeczne komunikaty dotyczące ważnej zmiany w polityce handlowej USA. Jedno jest pewne — Europa może mieć powody do nerwowości. Co może się wydarzyć już za kilka godzin?
Wokół kwestii wpływu migracji z Ukrainy na polską gospodarką wiele jest emocji, a niewiele rzetelnych danych. Zmieniło za sprawą raportu Banku Gospodarstwa Krajowego. Opracowanie stanowi solidny bilans, z którego wyłania się ważna diagnoza – migranci w Polsce to nie kwestia opinii czy preferencji. Migranci są Polsce niezbędni.
Główny Urząd Statystyczny podał najnowsze dane na temat inflacji. Wynika z nich, że ceny towarów i usług konsumpcyjnych w lutym 2025 r. wzrosły rok do roku o 4,9 proc., a w porównaniu z poprzednim miesiącem wzrosły o 0,3 proc. Oznacza to, że inflacja jest obecnie znacznie niższa niż przewidywał rynek. Głos w sprawie najnowszych danych zabrał już premier Donald Tusk. Jego komentarz mówi sam za siebie.
Dokąd zmierza Unia Europejska i jak może ona wyglądać w perspektywie kilku najbliższych dekad? Czy polska prezydencja w Radzie UE może inspirować nowe kierunki rozwoju Wspólnoty? Te pytanie padną podczas XVII Europejskiego Kongresu Gospodarczego, który już 23-25 kwietnia br. odbędzie się w Międzynarodowym Centrum Kongresowym i Spodku w Katowicach.
Mikroprzedsiębiorstwa stanowią aż 97 proc. ogółu firm w Polsce. Mowa o kole zamachowym polskiej gospodarki. Gdy jednak przeanalizujemy ich wydajność na tle UE, można popaść w panikę. Wyzwania i problemy mikroprzedsiębiorstw objaśniają dla BiznesINFO dr Urszula Kłosiewicz-Górecka oraz dr Anna Szymańska z Polskiego Instytutu Ekonomicznego.
Napięcia między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi są widoczne już od jakiegoś czasu na różnych polach. Konkurencyjność gospodarki UE w porównaniu z takimi gigantami jak Ameryka czy Chiny staje się coraz trudniejsza, o czym świadczą wybory konsumenckie obywateli krajów członkowskich. Rozwiązaniem tych problemów ma być “Czysty Ład Przemysłowy”.
Poznaliśmy pomysłu na deregulację polskiej gospodarki miliardera Rafała Brzoski i jego zespołu utworzonego na życzenie premiera. Próżno szukać w nich przełomu na miarę "roku przełomu", przeciwnie. Nie oznacza to jednak, że należy bagatelizować potencjalne negatywne skutki proponowanych reform.
Huta Częstochowa dopiero co wznowiła działalność po 14 miesiącach przestoju, a już trafiła na listę spółek strategicznych. Co to oznacza dla jej przyszłości? Dlaczego zakład uznano za kluczowy dla bezpieczeństwa państwa? Sprawdzamy, jakie konsekwencje niesie ten krok.
Wielka Brytania przeżywa kryzys gospodarczy. Mogą na tym skorzystać polskie firmy. Michał Dembinski, główny doradca Brytyjsko-Polskiej Izby Handlowej w rozmowie z portalem BiznesINFO pokazuje, w jaki sposób polskie przedsiębiorstwa mogą zarobić na trudnej sytuacji nad Tamizą. Mówi też kiedy i dlaczego Polacy będą bogatsi od Brytyjczyków.
Polska gospodarka rozwija się dynamicznie, ale według OECD, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, wymaga zdecydowanych działań w zakresie finansów publicznych. Organizacja rekomenduje cięcia wydatków i podwyżki podatków. Czy rząd zdecyduje się na te kroki?
Radykalne działania Donalda Trumpa to wspólny problem krajów UE i Wielkiej Brytanii. Prezydent USA zapowiada kolejne rozwiązania, które mogą uderzyć w portfele mieszkańców UE oraz bardzo osłabionych gospodarczo Brytyjczyków. Deklaracje zbiegły się w czasie z pierwszym od wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiego spotkaniem brytyjskiego premiera Keira Starmera z przywódcami 27 krajów Brukseli. Brytyjczycy będą musieli schować dumę do kieszeni i prosić kraje UE o ponowne zacieśnienie stosunków?
Produkt krajowy brutto mimo swoich mankamentów pozostaje jednym z najważniejszych wskaźników gospodarczych. Po rozczarowujących odczytach z 2023 r. kolejny roczny raport GUS-u wzbudzał spore oczekiwania. Dziś jest już dostępny i daje podstawy do prognoz na 2025 r.
Po ataku Rosji na Ukrainę w ciągu pierwszych tygodni do Polski przybyły niecałe dwa miliony obywateli zza wschodniej granicy. Wiadomo, jak po niemal trzech latach ukształtował się rynek pracy i jaki udział mają w nim Ukraińcy. Uchodźcy wojenni mierzą się z szeregiem wyzwań, jednak dochody z pracy zarobkowej są znaczną większością ich budżetu domowego. Dane zdradzają szczegóły.
„My udawaliśmy, że pracujemy, oni udawali, że płacą”. Henryka Bochniarz, założycielka Konfederacji Lewiatan, wyjaśnia, czy reforma systemu emerytalnego jest nieunikniona? Co powinno się zrobić z programem 800+, skoro demografia Polski wciąż pozostawia wiele do życzenia? W jaki sposób firmy powinny pomóc kobietom? Jak niewykorzystany jest potencjał naszego kraju? A także, co możemy zrobić, by stać się krajem wysokorozwiniętym?
„Polska jest niestabilna gospodarczo”, „nie ma informacji o tym, że ktoś otrzeźwiał i zaczyna funkcjonować w sposób racjonalny”, „mleko się wylało, oni tylko szmaty położyli, oni nawet tego nie ścierają”, „bieda, to jest coś, co politycy nam zafundowali przez ostatnie dwa lata, a gospodarka zaczyna się zwijać”. Dr Artur Bartoszewicz ostro podsumowuje — z perspektywy gospodarczej — miniony rok rządów Koalicji Obywatelskiej. Kto jest winowajcą wysokiej inflacji: poprzedni rząd, obecny czy polityka pieniężna NBP? Kiedy możemy się spodziewać obniżki stóp procentowych? Czy ponowne zamrożenie cen energii jest właściwym ruchem ze strony rządu?
Polacy uwielbiają ten owoc – zarówno świeży, jak i mrożony. Jednak ostatnie wydarzenia na rynku mogą sprawić, że ich dostępność i cena zmienią się diametralnie. Co takiego się dzieje, że plantatorzy zaciskają kciuki, a konsumenci mogą nie być zadowoleni? Sprawdzamy, jak sytuacja na globalnym rynku wpływa na to, co znajdziemy w sklepach.