Rewolucja na polskim rynku pracy. Powstaną listy zawodów zakazanych

Od 1 czerwca obowiązują nowe przepisy na polskim rynku pracy

1 czerwca 2025 r. wchodzą zmiany dotyczące zatrudniania cudzoziemców. Dokładnie, w życie wejdzie ustawa z dnia 20 marca 2025 r. o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP (Dz.U. 2025 poz. 621). Ustawa nie będzie zmieniać systemu dopuszczania cudzoziemców do polskiego rynku pracy.

Dokumenty pozwalające pracować w Polsce, czyli zezwolenie na pracę, zezwolenie na pracę sezonową oraz oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wciąż pozostają niezmienione. Zmiany dotkną przede wszystkim zasad kontroli pracy cudzoziemców, a w przypadkach ewentualnego naruszenia prawa, zostaną podwyższone kary.

Wraz z wejściem w życie nowych przepisów wymogiem będzie zawarcie z cudzoziemcem umowy w formie pisemnej. W przypadku zawarcia z cudzoziemcem umowy jedynie w języku obcym pracodawca będzie zobowiązany, do uzyskania dokumentu przetłumaczonego przez tłumacza przysięgłego na język polski i przechowywać je przez cały okres zatrudnienia oraz przez kolejne dwa lata od końca roku kalendarzowego po ustaniu okresu zatrudnienia. Zmian jest jednak znacznie więcej. Co jeszcze czeka pracodawców?

Waloryzacja emerytury w czerwcu. Można dostać nawet 500 zł więcej Czytaj dalej Minister finansów tnie podatek. To część większego planu Czytaj dalej

Duże zmiany dla pracodawców

Statystyki GUS z 2024 roku wskazują, że pracodawcy zgłosili ponad 37 tys. zwolnień grupowych, co jest najwyższym wynikiem od czasów pandemii. W 2025 roku sytuacja nie uległa poprawie, tylko w pierwszych dwóch miesiącach tego roku pracodawcy zgłosili zwolnienie ponad 14,5 tys. pracowników w całej Polsce.

Nowe przepisy mają przede wszystkim uszczelnić system zatrudniania cudzoziemców oraz chronić polskich pracowników. Cudzoziemcy, podobnie jak polscy pracownicy, również mogą zostać objęci zwolnieniami grupowymi, przy czym nowe przepisy nie przewidują ochrony w takich przypadkach. Regulacje wprowadzają uproszczone procedury legalizacji pracy cudzoziemców.

Dotychczasowe regulacje w większości przypadków wymagały przeprowadzenia badania lokalnego rynku pracy, aby potwierdzić, że w bazie osób bezrobotnych nie ma polskich obywateli, którzy spełniają wymagania na dane stanowisko pracy. Regulacje zlikwidują obowiązek testu rynku pracy, przez co uzyskanie zezwolenia na pracę będzie w większości przypadków znacznie uproszczone. Ma zredukować to listę wymaganych dokumentów, a także skrócić czas oczekiwania na uzyskanie zezwolenia na pracę.

Powstanie również lista zawodów deficytowych, nazywanych też "zakazanymi". W jaki sposób ma funkcjonować i co oznacza w praktyce? Jakie zaostrzone kary dla pracodawców przewiduje nowe prawo, w przypadku naruszń?

Zobacz też: Wypłata tego świadczenia zacznie się już w lipcu. ZUS przypomina o terminach

Pracodawcy muszą liczyć się z surowymi karami, w przypadku ewentualnych naruszeń

Nowe przepisy przewidują, że powstanie lista zawodów deficytowych, nazywanych też "zakazanymi". Oznacza to, że w takich przypadkach urzędy powiatowe nie będą mogły wydać zezwolenia na pracę w celu ochrony polskich pracowników. Na zakres listy w poszczególnych powiatach będzie mieć wpływ stopa bezrobocia, a także wzrost liczby osób objętych zwolnieniami grupowymi. Wprowadzenie listy zawodów chronionych ma stanowić odpowiedź na nieefektywną procedurę badania lokalnego rynku pracy, jak również zmiany na rynku i zwolnienia grupowe.

W świetle regulacji wysokość kary grzywny będzie ustalana proporcjonalnie do liczby nielegalnie zatrudnionych pracowników. Zmienione przepisy podwyższają kary za nieprawidłowości w zatrudnianiu cudzoziemców do kwot od 3 tys. zł do 50 tys. zł za każdorazowo wykryte naruszenie. Aktualnie są to kwoty od 1 tys. zł do 30 tys. zł łącznie za wszystkie wykryte nieprawidłowości.

Firmy będą musiały dostosować swoje procedury do nowych zasad legalizacji pracy cudzoziemców, w tym składania wymaganych oświadczeń i wniosków o zezwolenia. Pracodawcy, którzy nie spełnią tych wymogów, mogą ponieść konsekwencje w postaci kar pieniężnych oraz ryzyka utraty prawa do zatrudniania obcokrajowców.

Jak podaje GUS, liczba cudzoziemców wykonujących pracę w Polsce pod koniec 2024 r. wynosiła niecały 1 mln 64,5 tys. osób. Z tego 418 tys. osób realizowało umowy zlecenia i pokrewne. Urząd informuje, że udział obcokrajowców wśród wszystkich pracujących w kraju, wynosił w listopadzie ubiegłego roku 6,9 proc. Najliczniejszą grupą cudzoziemców na rynku pracy w Polsce stanowili obywatele Ukrainy — było to 717,8 tys. osób. Ich udział w ogólnej liczbie obcokrajowców wykonujących pracę wyniósł 67,1 proc.