Data rozpoczęcia działalności gospodarczej - jak ją ustalić?
W momencie, gdy zdecydujemy się otworzyć działalność gospodarczą, przychodzi czas na decyzję, kiedy ma nastąpić jej rozpoczęcie. Prawa i obowiązki dotyczące rozpoczęcia działalności są określane przez obowiązujące prawo, ale czy faktyczny moment jej powstania jest kluczowy? Na co warto zwrócić uwagę przy ustalaniu daty rozpoczęcia działalności i który moment uznaje się za jej rozpoczęcie?
Przepisy regulujące rozpoczęcie działalności
Kwestie dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej określone są przez Ustawę z dnia 6 marca 2018 r. o prawie przedsiębiorców. Zgodnie z artykułem 17 ust. 1, działalność podejmuje się:
w dniu złożenia wniosku o wpis do CEIDG,
lub po wpisaniu do Krajowego Rejestru Sądowego,
w zależności na podstawie jakiej formy prawnej, rzeczoną działalność zakładamy.
Ustęp 2 informuje nas jednak, że zasady wpisu do KRS i CEIDG określane są przez odrębne przepisy. Informacja z poprzedniego ustępu jest ogólna i w celu uzyskania większej ilości szczegółów należy zapoznać się z Ustawą z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy oraz z Ustawą z dnia 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym. Przepis zawarty w Artykule 14 Ustawy o prawie przedsiębiorstw ma więc charakter informacyjny, co potwierdza także orzecznictwo sądowe. Wyrok WSA w Poznaniu z dnia 3 listopada 2010 r. o sygn. akt IV SA/Po 646/2010 mówi:
„Sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej nie ma charakteru konstytutywnego, lecz deklaratywny i to w zakresie całej jego treści, czyli z punktu widzenia prawa podatkowego czy ubezpieczeniowego znaczenie ma faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej w rozmaitym jej przedmiocie (bez znaczenia więc jest samo zgłoszenie przerwy w prowadzeniu działalności gospodarczej).”
W polskim prawie nie istnieje zapis dotyczący faktycznego momentu rozpoczęcia działalności - nie jest określone, w której chwili rozpoczyna się działalność, a samo figurowanie w odpowiednich bazach i ewidencjach nie oznacza faktycznego wykonywania działalności.
Moment rozpoczęcia działalności może być inaczej określany dla każdego z urzędów i w szczegółowych ustawach. Przykładem może być zapis w Ustawie z dnia 20 listopada 1998 r. o Zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne, gdzie w Artykule 7 ust. 1 stwierdzono, że w przypadku nowej spółki, za rozpoczęcie działalności uznaje się datę uzyskania przez nią pierwszego przychodu. W przypadku spółki, inne akty prawne uznają, że za dzień rozpoczęcia działalności spółki, można uznać już sam dzień zawarcia umowy spółki lub dzień zarejestrowania w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Najbardziej wymierną metodą ustalenia faktycznego dnia rozpoczęcia działalności, jest zasięgnięcie informacji u ekspertów z dziedziny prawa lub zapoznanie się z istniejącym orzecznictwem sądów. Każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie.
Wybór daty rozpoczęcia działalności a ZUS
Niektórzy przedsiębiorcy mają prawo do skorzystania z ulgi podatkowej i opłacania mniejszych składek ZUS przez pełne 24 miesiące od założenia działalności. Dotyczą one osób, które:
nie prowadziły działalności oraz w ciągu 60 miesięcy przed jej rozpoczęciem nie prowadziły także pozarolniczej działalności,
w ramach swojej działalności nie świadczą na rzecz swojego byłego pracodawcy takich samych usług, które świadczyły na etacie (jeśli były zatrudnione u pracodawcy w oparciu o umowę o pracę w roku założenia działalności lub poprzedzającym).
Składki preferencyjne oblicza się od podstawy zadeklarowanej kwoty, nie niższej jednak niż 30% minimalnego wynagrodzenia.
Słowem kluczowym, na które warto zwrócić uwagę przy chęci korzystania z mniejszych składek ZUS, jest określenie „pełne 24 miesiące”. Jeżeli założymy firmę pierwszego dnia miesiąca, mniejsze składki ZUS obowiązują nas przez pierwsze 24 miesiące - przy założeniu działalności 1 maja 2021 roku, standardowe, pełne składki zapłacimy już w maju 2023 roku. Jednak, jeżeli we wniosku składanym do CEIDG datę rozpoczęcia działalności określimy jako 2 maja 2021 roku - preferencyjne składki obowiązują do końca maja 2023, więc jeszcze w maju zapłacimy niższe składki.
