Z najnowszej edycji raportu „Barometr prawa” autorstwa firmy Grant Thornton wynika, że w Polsce w 2022 roku uchwalono niemalże 32 tys. stron nowego prawa, co stanowi wzrost o 51 proc. w stosunku do 2021 roku. Autorzy raportu wskazują, że gdyby obywatel chciał być ze wszystkimi zmianami na bieżąco, musiałby na samo czytanie aktów legislacyjnych poświęcić w zeszłym roku 2 godziny i 10 minut – każdego dnia roboczego.
Produkcja prawa przyspiesza
Z danych przedstawionych w IX edycji „Barometru prawa” wynika, że w ubiegłym roku w Polsce weszło w życie 31 745 stron nowych aktów prawnych. Stanowi to wzrost o 51 proc. w stosunku do 2021 roku. Tak duży „skok” wynika przede wszystkim z akcji legislacyjnej przeprowadzonej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w sprawie siedlisk przyrodniczych. Gdyby nie to, wzrost wyniósłby jedynie 16 proc.
Autorzy raportu wskazują, że jeśli obywatel chciałby zapoznać się z treścią nowych aktów prawnych, to w ubiegłym roku musiałby poświęcić na to 2 godziny i 10 minut każdego dnia roboczego – i to nie wliczając w to rozporządzeń dotyczących ochrony siedlisk.
Kluczowe wnioski z raportu
W dzisiejszych realiach możemy mówić o przyspieszeniu prac parlamentu – trwają one o połowę krócej niż 10 lat temu. W 2022 roku uchwalenie ustawy trwało średnio 75 dni, a rok wcześniej – 85 dni.
Poza tym w prawie gospodarczym dochodzi do skrócenia vacatio legis. Firmy mają coraz mniej czasu, by przygotować się do zmian. Przeciętna ustawa gospodarcza zaczyna obowiązywać po 31 dniach od opublikowania, a rozporządzenie – po 7 (w odniesieniu do kolejno 53 i 20 dni dekadę temu).
Jeszcze jednym niepokojącym trendem jest „pęcznienie” ustaw w parlamencie. Autorzy raportu wyjaśniają, że do projektów dodaje się ważne wrzutki, których jednak nie poddaje się pod konsultacje społeczne i ocenę skutków. Wskutek tego w ubiegłym roku objętość przeciętnego projektu ustawy gospodarczej zwiększyła się o 3 strony, czyli o 21 proc.
Najwięcej prawa powstało w 2016 roku
W ciągu ostatniego 30-lecia można było zaobserwować stopniowy przyrost produkcji prawa w Polsce. W latach 1989-2016 liczba stron maszynopisu nowych aktów prawnych (ustaw, rozporządzeń i umów międzynarodowych) publikowanych w Dzienniku Ustaw każdego roku rosła, sporadycznie spowalniając jedynie na krótkie okresy. Największy skok nastąpił w 2016 roku, kiedy uchwalono ponad 35 tys. stron nowego prawa – czytamy w omawianym raporcie. Proces ten spowolnił w latach 2017-2020. W 2020 roku, w wyniku pandemii i konieczności skupienia się na regulacjach covidowych, liczba stron głównych aktów prawnych spadła do 14,9 tys. Był to najniższy wynik od 2008 roku (wówczas uchwalono tylko 12,6 tys. stron).
Źródło wykresów: „Barometr prawa” autorstwa firmy Grant Thornton.
