biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:

Vat

VAT – co to jest? Podstawowe informacje

VAT to jeden z podstawowych podatków nie tylko w polskim systemie prawnym, ale i w całej Unii Europejskiej. W mniejszym lub większym stopniu jest on obecny w systemie podatkowym każdego państwa świata. Jego pełną, spolszczoną nazwę stanowi „podatek od towarów i usług” – spotykane jest także nazewnictwo „podatek od wartości dodanej”.

Podatek VAT to podatek pośredni, pobierany na każdym etapie obrotu handlowego. Transakcje tego rodzaju muszą być skrupulatnie odnotowywane w ramach faktur VAT. Konstrukcja opisywanego podatku ma zakładać brak jego kaskadowości, o czym świadczyć ma możliwość odliczania VAT przez przedsiębiorców (pobranego w ramach wcześniejszych transakcji.

Podatek VAT – podstawa prawna

Jego konstrukcja jest relatywnie skomplikowana, przynajmniej w porównaniu do innych podatków czy para-podatków. Sama Ustawa o VAT liczy sobie aż 730 stron i od 1992 roku była nowelizowana aż 36 razy. Jest to jeden z wielu powodów krytyki rzeczonego podatku. Do innych możemy zaliczyć jego nieczytelność względem stosowania określonych stawek VAT i rozbieżność interpretacji Urzędu Skarbowego.

Jak podkreśla wielu specjalistów, podatek VAT jest jedną z najbardziej korupcjogennych konstrukcji podatkowych. Szacuje się, że w wyniku oszustw VAT (na przykład „karuzele vatowskie”), cała Unia Europejska może tracić nawet 100 miliardów euro rocznie. Mimo to, wpływy z podatku VAT w budżecie Polski kluczowe, znacznie przewyższając dochody z pozostałych źródeł (podatek dochodowy czy akcyza).

Jakie są stawki VAT?

W zależności od rodzaju towarów i usług, zastosowanie mogą mieć różne stawki podatku VAT. Podstawowa stawka VAT w Polsce to 23% i stosuje się ją wszędzie tam, gdzie okoliczności nie wymagają zastosowania innej stawki.

Obniżone stawki VAT wynoszą 8%, 5% i 0%. Dla przykładu, opodatkowaniem stawką 8% VAT podlega na przykład żywność, niektóre usługi gastronomiczne i budowlane, czy niektóre artykułu medyczne i higieniczne. Stawkę 5% stosuje się przede wszystkim w przypadku książek, natomiast zerowa stawka VAT zarezerwowana jest dla wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz eksportu. Stawkę 0% VAT rząd może stosować również w czasach kryzysu (na przykład pandemii), gdzie celem odciążenia portfeli obywateli można nią obłożyć dowolne towary czy usługi.

Kto musi płacić VAT?

Co do zasady, podatek VAT musi płacić każda osoba prowadząca działalność gospodarczą, która zajmuje się sprzedażą towarów wymienionych w Ustawie o VAT lub świadczeniem wymienionych tam usług. Podatku VAT nie muszą jednak płacić (pomimo rejestracji) dwa typy przedsiębiorców. Każdy z nich określony będzie jako „podatnik VAT zwolniony”, w kontrze do podatnika opłacającego należność („podatnik VAT czynny”).

Podatnik VAT może być zwolniony przedmiotowo lub podmiotowo. Zwolnienie przedmiotowe dotyczy tych przedsiębiorców, którzy dokonują wyłącznie sprzedaży zwolnionej z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy. Zwolnienie podmiotowe z kolei znajduje zastosowanie w sytuacji, w której podatnik w ciągu roku podatkowego nie uzyskał dochodów wyższych niż 200 000 złotych w skali roku.

Pokaż więcej

pies
30.11.2025 16:47 Nowa ulga dla właścicieli psów. Za określone wydatki skarbówka zwróci pieniądze

Każdy przedsiębiorca szuka legalnych sposobów na optymalizację kosztów i obniżenie zobowiązań podatkowych. Odliczenie podatku VAT (podatek od towarów i usług) od firmowych wydatków jest standardową praktyką, ale co, gdy na liście kosztów pojawi się... pies? Krajowa Administracja Skarbowa właśnie wydała nową interpretację, która zaskoczy wiele osób.

podatek VAT, przedsiębiorcy
18.11.2025 19:46 Ministerstwo zdecydowało, od 1 stycznia 2026 zmiany w limitach VAT. Skorzystają ci przedsiębiorcy

Przed końcówką roku przedsiębiorcy znów mierzą się z decyzją, która może zaważyć na ich rozliczeniach i stabilności firm. W tle pojawiają się nowe regulacje i niejasności, które dla wielu mogą okazać się zaskoczeniem. Co tak naprawdę zmieni się już wkrótce i dlaczego część firm z niepokojem obserwuje najbliższe miesiące? Odpowiedzi nie są tak oczywiste, jak mogłoby się wydawać.

Pieniądze
24.06.2025 14:38 Zwolnienie z podatku VAT. Sejm postanowił, będzie zmiana w limitach przychodu

24 czerwca odbyło się 37. posiedzenie Sejmu, podczas którego posłowie głosowali m.in. nad nowelizacją ustawy o podatku od towarów i usług. Większość zagłosowała za zmianą limitu przychodów, poniżej którego przedsiębiorcy zwolnieni są z rejestrowania jako podatnicy VAT. Ile wyniesie limit i kiedy zacznie obowiązywać?

pieniądze, podatki
16.10.2024 19:20 Zmiany w podatkach w 2025 roku. Na co musimy się przygotować?

Rok 2024 powoli dobiega końca, a już od 1 stycznia2025 roku  w życie mają wejść liczne zmiany w prawie podatkowym. Mają obejmować m.in. podatek dochodowy i składkę zdrowotną, a także nowe przepisy dotyczące VAT dla przedsiębiorców z zagranicy. Czasu zostało bardzo niewiele. Warto sprawdzić, co wkrótce się zmieni.

zakupy
12.09.2024 09:27 Zmiany w stawkach VAT-u. Część produktów potanieje, inne będą droższe. Znamy terminy

Nowelizacja prawa dot. produktów i usług objętych podatkiem VAT, jak i wysokości stawek, dla części było rozczarowaniem. Głośna była szczególnie rezygnacja z objęcia zerowym podatkiem książek. Nie oznacza to jednak, że minister finansów Andrzej Domański w ogóle nie przygotował fiskalnych udogodnień. Wręcz przeciwnie, jest ich całkiem sporo.

Donald Tusk
18.06.2024 22:18 Rządowi Donalda Tuska zabraknie 20 mld zł? Ekonomiści mówią wprost

Ekonomiści Banku Pekao opublikowali komentarz, w którym przekonują, że osiągnięcie założonego w budżecie państwa celu będzie niemożliwe. Ma to związek ze zbyt wolną ich zdaniem odbudową wpływów z podatku VAT. Jeśli nic się nie zmieni, w budżecie może zabraknąć nawet 20 miliardów zł.

sklep, Biedronka
29.04.2024 19:30 Od maja Polacy zapłacą więcej? Odpowiada Biedronka i nie tylko

To koniec niższych cen w ramach ”taryfy ulgowej”? Kwiecień dobiega końca, a wraz z nim skończyć mogą się niższe ceny zagwarantowane przez większe sieci - Biedronkę, Lidla, Aldi czy Kaufland. Polacy liczyli jednak, że być może obniżki zostaną przedłużone. Sklepy rozwiewają wątpliwości.

paragon, zakupy
28.03.2024 15:37 Niektóre sklepy ”zamrażają VAT”. Jest odpowiedź Żabki

Chociaż 1 kwietnia to prima aprilis, ta wiadomość to nie żart: ceny żywności pójdą w górę. Kilka sklepów postanowiło jednak na zaskakujący krok. Które sieci zamrożą VAT na dłużej? Wiemy, czy Żabka do nich dołączy.

Lidl
23.03.2024 14:06 Lidl: VAT-owi mówimy NIE. "Ponad 1600 produktów w niskich cenach"

Już 1 kwietnia ceny żywności mają pójść w górę. Nic więc dziwnego, że pomysł zniesienia tarczy antyinflacyjnej obniżającej podatek VAT do 0% ma niewielu fanów. Do mniej lub bardziej cichego protestu przyłączył się Lidl. Sieć ma dobrą wiadomość dla swoich klientów.

Sklep spożywczy
12.03.2024 14:21 Podwyżki od 1 kwietnia. Wiadomo, ile więcej zapłacimy za zakupy

We wtorek, 12 marca Ministerstwo Finansów poinformowało, że zerowa stawka VAT na żywność nie zostanie przedłużona. Oznacza to, że ceny w sklepach będą wyższe, a Polacy będą płacić więcej za zakupy spożywcze. Wiadomo, jak zmienią się ceny podstawowych produktów. Przedstawiamy szczegóły.

sklep
06.03.2024 17:29 Będzie wyższy VAT na żywność? Te opłaty również mogą wzrosnąć

Niepokojące słowa Donalda Tuska. Premier przyznał ostatnio, że optuje “za” podniesieniem stawki VAT na żywność. Ostateczna decyzja jeszcze nie zapadła, ale zdaniem szefa rządu istnieją wyraźne przesłanki do tego, by podnieść ceny podstawowych artykułów spożywczych. Zmiany mogą nastąpić już 1 kwietnia, a to i tak niejedyne podwyżki, jakie czyhają na nasze portfele.

Donald Tusk
16.11.2023 10:36 Zerowy VAT na żywność. Donald Tusk usłyszał decyzję z Brukseli

Zerowa stawka VAT na żywność miała zapewnić ulgę finansową konsumentom, którzy z powodu wysokiej inflacji, zmuszeni byli płacić coraz więcej za podstawowe produkty. Jak się okazuje, przyszły rząd pod wodzą Donalda Tuska może podjąć działania mające na celu przedłużenie obniżonej do 0 proc. stawki VAT na żywność.

sklep-biedronka-zywnosc-ceny-jedzenia
09.11.2023 19:40 Koniec z zerowym VAT na żywność? O tyle mogą wzrosnąć ceny jedzenia

Od początku lutego 2022 roku w naszym kraju obowiązuje zerowa stawka VAT na żywność. Tak ma być jeszcze do końca przyszłego miesiąca. Dzięki temu płacimy mniej za warzywa, owoce, produkty mleczarskie, jaja, mięso, ryby, pieczywo czy przetwory ze zbóż. W projekcie budżetu na przyszły rok na próżno szukać nam środków przeznaczonych na przedłużenie ulgi podatkowej. O ile zatem mogą wzrosnąć ceny jedzenia już od stycznia?

inflacja
10.07.2023 15:16 Zerowa stawka VAT na żywność. Czy podbije inflację? Zdania ekspertów są podzielone

Pod koniec czerwca premier Mateusz Morawiecki poinformował o utrzymaniu zerowej stawki VAT na żywność do końca roku, by – jak wówczas wyjaśniał – polskie rodziny płaciły jak najmniej. Ekonomiści przyznają, że w warunkach wysokiej inflacji decyzja ta jest zrozumiała, niemniej dostrzegają w niej dużą dozę motywacji politycznej. 

Pieniądze
01.06.2023 08:23 Nieuczciwy podatnik przegrał w sądzie. Ma zwrócić 27 mln zł należnego VAT-u

Krajowa Administracja Skarbowa informuje, że odzyskała ponad 27 mln zł należnego podatku od przedsiębiorcy, który uczestniczył w fikcyjnej sprzedaży paliw.

Artur Soboń
26.04.2023 09:48 Tańsza żywność. Minister zdradził, do kiedy będzie obowiązywać zerowa stawka VAT

Wiceminister Artur Soboń w trakcie Europejskiego Kongresu Gospodarczego w Katowicach zapowiedział, że zerowa stawka VAT na żywność najprawdopodobniej zostanie przedłużona do końca tego roku.  

Pieniądze
25.04.2023 13:23 Rzecznik rządu o płacy minimalnej i zerowym VAT na żywność. Będą problemy

Podczas wtorkowej rozmowy w Polsat News, rzecznik rządu Piotr Müller odniósł się do kwestii przedłużenia zerowej stawki podatku VAT na żywność. Poruszył również temat wprowadzenia europejskiej płacy minimalnej.

pieniądze-gotówka
18.03.2023 21:54 Możesz otrzymać zwrot podatku VAT za gaz. Trzeba złożyć wniosek, skorzystają setki tysięcy Polaków

Gospodarstwa domowe, które ogrzewają się gazem i spełniają kryterium dochodowe dodatku osłonowego, mogą w tym roku liczyć na refundację kosztów podatku VAT. Zwrot przysługuje tym, których przeciętne miesięczne dochody nie przekraczają 2,1 tys. zł w gospodarstwie jednoosobowym lub 1,5 tys. zł na osobę w gospodarstwie wieloosobowym. Ministerstwo Klimatu i Środowiska szacuje, że refundacja podatku VAT obejmie ok. 300 tys. gospodarstw domowych.

Donald Tusk
25.01.2023 07:51 Platforma Obywatelska chce złożyć projekt ustawy. Chodzi o 5 proc. stawkę VAT na gaz

Platforma Obywatelska złoży projekt ustawy dotyczącej stawki VAT na poziomie 5 proc, zapowiedział Donald Tusk. Od stycznia br. stawka VAT na gaz wynosi 23 proc.

DzejkZbrod
28.12.2022 14:08 Wyłudzili nawet 200 mln zł VAT. Służby rozbiły grupę przestępczą

Służby rozbiły grupę przestępczą, która wyłudzała podatek VAT. Skarb Państwa mógł stracić co najmniej 200 mln zł podaje Rmf24.

Orlen-stacja-obajtek-paliwo-biznesinfo
27.12.2022 15:07 Wraca wyższy VAT na paliwa. Możliwe kolejki na stacjach

Od stycznia wraca VAT 23 proc. na paliwa. Eksperci uspokajają, że kierowcy nie powinni się spodziewać drastycznych podwyżek cen. Mimo to nie można wykluczyć, że w najbliższych dniach na stacjach można spodziewać się sporych kolejek.

Jakie zarobki osiąga w Orlenie Daniel Obajtek?
17.12.2022 11:17 Wyższy VAT na paliwa. Daniel Obajtek uspokaja

W rozmowie z PAP prezes PKN Orlen Daniel Obajtek zapewnił, że powrót VAT nie powinien znacząco wpłynąć na ceny paliw.

mięso-sklep mięsny-ceny mięsa-biznesinfo
14.12.2022 21:47 Zerowy VAT na żywność może zostać na dłużej

Obecnie zerowa stawka VAT na produkty żywnościowe obowiązuje do końca czerwca przyszłego roku. Są jednak plany rządu, aby tę sytuację zmienić.Zerową stawkę VAT wprowadzono w ramach tarczy antyinflacyjnej. Dotyczy ona produktów żywnościowych opodatkowanych na 5 proc. przed jej wprowadzeniem.

Mateusz Morawiecki
10.12.2022 11:25 Niższy VAT na gaz. Głos zabrał rzecznik PiS

Obniżenie stawki VAT na gaz z 23 proc. na niższą jest możliwe, poinformowała Rzeczpospolita. Rzecznik PiS Rafał Bochenek odniósł się do tej informacji i zapewnił, że jeśli z analiz rządowych będzie wychodziło, że należy przywrócić VAT do niższego poziomu, to rząd na pewno to zrobi.

Mateusz Morawiecki
08.12.2022 09:45 Wraca VAT na gaz. Zdaniem ekspertów stawka mogłaby być niższa

Rząd podniesie stawki VAT na nośniki energii do 23 proc., bo rzekomo taki ruch wymusza Komisja Europejska. Tymczasem “Rzeczpospolita” zwraca uwagę, że KE ustala jedynie minimalną stawkę.

mięso-sklep mięsny-ceny mięsa-biznesinfo
03.12.2022 12:53 Zerowy VAT na żywność przedłużony. Rząd zapłaci za to miliardy złotych

W sobotę 3 grudnia minister finansów Magdalena Rzeczkowska podpisała rozporządzenie o przedłużeniu zerowej stawki VAT na żywność. Będzie ona obowiązywać do końca czerwca 2023 roku. Przypomnijmy, że koszty zakupu produktów spożywczych rosną w zastraszającym tempie. Według danych GUS w listopadzie płaciliśmy za żywność o ponad 20 proc. więcej niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

jacek sasin
22.11.2022 13:58 Wraca VAT na paliwa. Jacek Sasin zapewnia, że Polacy tego nie odczują

Komisja Europejska nakazała Polsce przywrócić VAT m.in. na paliwa. Wicepremier i minister Jacek Sasin zapewnił, że rząd zrobi wszystko, by Polacy jak najmniej to odczuli.

biznes-info-640x433
22.03.2022 09:14 Kiedy przedsiębiorca płaci VAT? Wyjaśniamy

Kiedy przedsiębiorca płaci VAT? Kiedy jest się zwolnionym z obowiązku opłacania VAT-u? Od czego to zależy? Przedstawiamy najważniejsze kwestie związane z płatnościami za VAT.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: