Wyszukaj w serwisie
polska i świat praca handel finanse Energetyka Eko technologie

Nbp

NBP, czyli Narodowy Bank Polski – definicja i kompetencje

Narodowy Bank Polski (w skrócie NBP) to polski bank centralny, a więc bank, który w systemie ekonomicznym kraju pełni rolę szczególną – inną od banków komercyjnych. Podstawę prawną jego funkcjonowania określa Konstytucja RP, ustawa o Narodowym Banku Polskim, oraz częściowo Prawo bankowe. Narodowy Bank Polski jest instytucją niezależną od innych organów państwowych, a gwarantem tej niezależności jest właśnie Konstytucja.

Przez wzgląd na swoją pozycję, Narodowy Bank Polski (jako bank centralny) bywa czasem określany mianem „banku banków”. Najistotniejszą z jego kompetencji jest oczywiście emisja pieniądza i znaków pieniężnych, do czego NBP posiada na terenie Polski wyłączne prawo. Siedziba NBP mieści się w Warszawie, a jego aktualnym prezesem jest Adam Glapiński.

Czym zajmuje się Narodowy Bank Polski?

Emisja pieniądza to podstawowe uprawnienie NBP, ale nie zadanie i nie cel sam w sobie. Zgodnie z przepisami prawa, podstawowy cel Narodowego Banku Polskiego stanowi utrzymanie stabilnego poziomu cen na terytorium kraju, gdzie emisja pieniądza może być ku temu jednym z narzędzi. 

Wśród pozostałych zadań NBP wymienia się ogólne prowadzenie polityki pieniężnej kraju, rozwój systemu płatniczego, zarządzanie rezerwami dewizowymi Polski, dbałość o stabilność finansową kraju, obsługa Skarbu Państwa i szeroko pojęta działalność edukacyjna i informacyjna. Istotne jest również sprawowanie kontroli nad działalnością pozostałych banków operujących na terenie Polski, poprzez wdrażanie odpowiednich regulacji w systemie bankowym. 

Inną z istotnych kompetencji NBP jest rzetelne informowanie Polaków o poziomie inflacji, kreowanie właściwych w tym zakresie strategii, oraz przygotowywanie i publikacja właściwych raportów.

Narodowy Bank Polski zajmuje się także emisją monet i banknotów okolicznościowych, a także zarządza polskimi rezerwami złota. Aktualnie, polskie rezerwy złota przekraczają 300 ton.

Struktura organizacyjna NBP

Strukturę organizacyjną NBP w pełni określa Konstytucja RP. Zgodnie z obowiązującą literą prawa, ustawowymi organami NBP jest Prezes NBP, Rada Polityki Pieniężnej, oraz Zarząd NBP. Ponadto, na Narodowy Bank Polski składa się aż 26 Departamentów celowych oraz 16 Oddziałów Okręgowych (wojewódzkich).

Kadencja Prezesa NBP trwa 6 lat i jest on powoływany przez Sejm RP na wniosek Prezydenta. Jego zadaniem jest przewodzenie pracom Rady Polityki Pieniężnej (RPP) i Zarządu NBP. Musi on także składać Sejmowi coroczne sprawozdanie z pracy NBP. Osoba na tym stanowisku nie może być członkiem partii politycznej ani związku zawodowego. Zabronione jest także prowadzenie niektórych rodzajów działalności publicznej.

Rada Polityki Pieniężnej ustala założenia corocznej polityki pieniężnej państwa i podejmuje działania zmierzające do ich realizacji. Zatwierdza także plan finansowy NBP i przyjmuje sprawozdanie z jego działalności. Zarząd NBP z kolei nadzoruje operacje otwartego rynku, przygotowuje projekty uchwał kierowanych do RPP i sprawuje pieczę nad właściwym obrotem dewizowym i pieniężnym, czy funkcjonowaniem systemu bankowego.

Pokaż więcej

Szymon Hołownia
13.09.2024 22:10 NBP składa zawiadomienie do prokuratury. Chodzi o Szymona Hołownię

Ciąg dalszy politycznej awantury pomiędzy NBP i przedstawicielami koalicji rządzącej. Niedawno sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konsytutcyjnej zebrała się, żeby przygotować się do postawienia Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu, a teraz szef NBP szykuje odpowiedź. Do prokuratury trafiło zawiadomienie w sprawie m.in. Szymona Hołowni. Za co NBP chce skarżyć marszałka Sejmu?

Adam Glapiński
04.09.2024 11:32 Decyzja RPP. Co dalej ze stopami procentowymi? Analityk finansowy zdradza: na to czeka NBP

Rada Polityki Pieniężnej – jeżeli chodzi o utrzymanie jeszcze w tym roku stóp procentowych na obecnym poziomie – ma dosyć mocne argumenty w ręku – mówi Alfred Adamiec, analityk finansowy. W rozmowie z BiznesINFO zdradza, co musiałoby się wydarzyć, żeby stopy procentowe RPP obniżyła. Oraz kiedy możemy się tego spodziewać.

adam glapiński
22.08.2024 13:15 Ceny złota biją rekordy, a Polska kupuje na potęgę. NBP nie oszczędza

Podczas kadencji Adama Glapińskiego na stanowisku prezesa Narodowego Banku Polskiego znacznie zwiększono rezerwy dewizowe. W ostatnim czasie dokonano kolejnych zakupów, co uplasowało nas na pozycji lidera pod względem ilości nabytego złota. Polska ma już niemal tyle kruszcu, co Europejski Bank Centralny. 

Glapiński
20.08.2024 15:49 Prezes NBP przed Trybunałem Stanu? Pawłowicz odczytała decyzję TK

Trybunał Julii Przyłębskiej ogłosił, że przepisy ustawy o Trybunale Stanu, które dotyczą odpowiedzialności konstytucyjnej prezesa NBP, są niezgodne z Konstytucją RP. To zamyka na razie dyskusję dotyczącą tego, czy prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński może zostać postawiony przed Trybunałem Stanu. 

Banknoty
19.08.2024 05:00 Te pieniądze tracą ważność, już nimi nie zapłacisz. Masz jedno wyjście

W 2024 roku część polskich banknotów straci ważność. Może to dotyczyć także Twoich pieniędzy, szczególnie jeśli są zniszczone lub uszkodzone. Warto zrozumieć, jak przeprowadzić wymianę banknotów, aby uniknąć strat finansowych. Proces ten jest prosty, ale wymaga zachowania odpowiednich procedur.

płatności bezgotówkowe
27.07.2024 14:39 Polacy odwracają się od gotówki. "Kartą, czyli telefonem", NBP nie ma złudzeń, co dalej

Narodowy Bank Polski publikuje dane podsumowujące I kwartał 2024 r. pod względem transakcji bezgotówkowych, czyli wszelkimi dostępnymi metodami omijania gotówki; smartfonami, kartami płatniczymi, zegarkami itp. Polacy konsekwentnie odwracają się od gotówki, choć najnowsze dane temu przeczą.

pieniądze
20.07.2024 20:18 Te pieniądze tracą ważność. Już nimi nie zapłacisz, masz tylko jedno wyjście

Niektóre banknoty tracą ważność. Wiele osób może sobie nie zdawać sprawy z tego, że ma w swoim portfelu pieniądze, którymi nie zapłacą za zakupy czy rachunki. Chodzi tu konkretnie o gotówkę, która jest zniszczona. W takiej sytuacji mamy tylko jedno wyjście. NBP stawia sprawę jasno. Przedstawiamy szczegóły.

NBP
17.07.2024 13:33 Polskie firmy radzą sobie coraz gorzej. NBP opublikował nowe dane

Narodowy Bank Polski opublikował nowe dane dotyczące sytuacji sektora przedsiębiorstw. Z najnowszego raportu jasno wynika, że kondycja polskich firm w pierwszym kwartale tego roku wyraźnie się pogorszyła. Przedstawiamy szczegóły.

RPP, Rada Polityki Pieniężnej
15.07.2024 09:54 Rozłam w RPP? "Glapiński się pomylił". Kotecki zdradza nastroje w NBP

Pod względem stóp procentowych Polsce bliżej do Serbii, niż Niemiec, i Rumunii niż Finlandii lub Austrii - pisaliśmy z początkiem lipca po tym, jak zmiana w nastawieniu prezesa NBP zszokowała analityków bankowych. Adam Glapiński zapowiedział odsunięcie obniżenia stóp procentowych w Polsce do 2026 r. Członek Rady Polityki Pieniężnej Ludwik Kotecki zdradza: “według mnie, Glapiński się pomylił”.

Adam Glapiński
09.07.2024 07:41 Ulga dla kredytobiorców - kiedy stopy spadną? Szybciej, niż uważa NBP

Pod względem stóp procentowych Polsce bliżej do Serbii, niż Niemiec, i Rumunii niż Finlandii lub Austrii. Od października 2023 r. stopy procentowe, w tym główna - referencyjna - pozostają niezmienione. NBP od początku roku tonuje nastroje kredytobiorców, ale podczas ostatniej konferencji poświęconej sytuacji makroekonomicznej kraju skala zmiany retoryki RPP i prezesa Adama Glapińskiego zdziwiła nawet doświadczonych analityków.

Narodowy Bank Polski
05.07.2024 11:14 Inflacja w Polsce będzie wyższa niż zakładano - NBP nie pozostawia złudzeń

Narodowy Bank Polski opublikował najnowszy raport dotyczący inflacji. Okazuje się, że w przyszłym roku inflacja ma być wyższa niż wcześniej zakładano. Kluczowe okazały się zmiany cen energii i żywności. Wiadomo jak wyglądać będą płace, bezrobocie i PKB.

NBP - Adam Glapiński
04.07.2024 16:31 "Inflacji nie ma, potocznie mówiąc". Adam Glapiński o gospodarce Polski

Adam Glapiński: konferencja prezesa NBP w czwartek 4 lipca. Glapiński przemawia w comiesięcznej formule “oceny bieżącej sytuacji ekonomicznej w Polsce” po wczorajszym ogłoszeniu przez Radę Polityki Pieniężnej decyzji ws. zachowania poziomów stóp procentowych w Polsce. “Już prawie pół roku inflacja jest zgodna z celem NBP” - mówi. Choć, jak twierdzi, inflacji właściwie w Polsce nie ma, “o obniżce stóp procentowych możemy zapomnieć”.

NBP, Adam Glapiński
03.07.2024 14:52 Stopy procentowe w Polsce. Jest decyzja RPP. Co dalej z ratami kredytów?

Stopy procentowe w Polsce. Rada Polityki Pieniężnej po raz kolejny obradowała m.in. ws. wysokości stóp procentowych. Po ostatnim posiedzeniu nastroje rynku przed kolejną decyzją RPP są minorowe; prezes NBP wyraźnie podtrzymuje jastrzębią politykę kształtowania poziomu stóp procentowych i przekonuje, że najwcześniej zmiany pojawią się z początkiem roku 2025. Ale lipcowe posiedzenie się odbyło, a decyzje zapadają. Jakie?

polskie pieniądze
30.06.2024 10:07 Ile pieniędzy warto trzymać w domu? Prezes NBP radzi

Gotówka w domu. Dodatkowe ryzyko czy zabezpieczenie? Wiele osób zastanawia się, gdzie lepiej trzymać swoje oszczędności. Czy wszystkie powinny leżeć na koncie bankowym? Prezes Narodowego Banku Polskiego zdradza, jaki sposób jest najlepszy. 

pieniądze
27.06.2024 07:32 Te banknoty stracą ważność. Jest tylko jedno wyjście, NBP stawia sprawę jasno

Należy pamiętać, że niektóre banknoty mogą stracić ważność. Chodzi konkretnie o gotówkę, która została zniszczona. Okazuje się, że kasjer podczas zakupów może odmówić przyjęcia takich pieniędzy. NBP zapewnia jednak, że uszkodzona gotówka wcale nie musi trafić do kosza. Przedstawiamy szczegóły.

pieniądze, portfel
13.06.2024 21:02 Tymi pieniędzmi nie zapłacisz w sklepie. Trzeba je wymienić

Wiele osób może nawet nie zdawać sobie sprawy z tego, że posiadają w swoim portfelu pieniądze, które nie nadają się do użytku. Sprzedawcy mogą odmówić przyjęcia takich banknotów. Co zrobić w takiej sytuacji? Podpowiadamy.

Adam Glapiński
11.06.2024 15:06 Adam Glapiński założył własną telewizję. "Cuchnie stołkiem dla Kurskiego"

Prezes Narodowego Banku Polskiego Adam Glapiński założył własną telewizję, a w każdym razie w całości kontrolowaną przez NBP. Obserwator Finansowy, dotąd analityczny serwis internetowy wydawany przez bank, właśnie stał się telewizją. Podczas pierwszej, sześciogodzinnej transmisji, nie zabrakło stałego, prawicowego komentariatu byłej TVP.

Adam Glapiński NBP
06.06.2024 21:24 Glapiński na ustach analityków bankowych. "Miesiąc byśmy myśleli, i nie wymyślili"

Rada Polityki Pieniężnej obradowała z początkiem tygodnia (4-5 czerwca), niedługo po zakończeniu posiedzenia i wydaniu komunikatu o utrzymaniu stóp procentowych na niezmienionym poziomie, swój komentarz wygłosił prezes NBP Adam Glapiński. Chwilę później stopy procentowe obniżył Europejski Bank Centralny. Analitycy bankowi łamią sobie głowy. 

Pieniądze
28.05.2024 17:35 Nowe 10 zł to moneta. NBP pokazało jak wygląda

Nowa moneta dopuszczona do obiegu przez Narodowy Bank Polski. Chodzi o srebrny bilon kolekcjonerski o nominale 10 zł. Chętni mogą wejść w jej posiadanie od wtorku 28 maja. Trzeba jednak przygotować się na niemały wydatek. 

Adam Glapiński, prezes NBP
15.05.2024 11:34 Trybunał Stanu dla Adama Glapińskiego coraz bliżej. Czekają na jedną komisję

Postawienie Adama Glapińskiego przed Trybunałem Stanu coraz bliżej. Potwierdził to Szymon Hołownia. Marszałek Sejmu wyjaśnił, że czeka tylko na decyzję Komisji Odpowiedzialności Konstytucyjnej. Adam Glapiński oskarżany jest m.in. o to, że podczas swojej prezesury “dopuścił się naruszenia Konstytucji RP i ustaw”.

pieniądze
22.04.2024 22:54 Kursy walut. Poniedziałek 22.04.2024. Po ile euro, dolar, frank czy funt?

Kursy walut, poniedziałek 22.04.2024 r. Aktualny kurs walut, tabela kursów NBP. Ile zapłacimy za euro, dolara, funta czy franka? Najnowsze dane Narodowego Banku Polskiego i komentarze maklerów i analityków rynkowych.

pieniądze, portfel
14.04.2024 15:39 Te banknoty zaraz stracą ważność. Masz tylko jedno wyjście

Zniszczone pieniądze wcale nie muszą trafić do kosza. Czasem ich właściciel może odzyskać nawet 100 proc. ich wartości. Podarte czy nadpalone banknoty tracą wartość, gdyż nie będzie możliwe korzystanie z nich w sklepie, czy na stacji benzynowej. Jak wymienić zniszczone banknoty albo monety? Nie jest to wcale trudne, ale to jakie pieniądze trafią do nas z powrotem, zależne jest od stanu gotówki.

pieniądze
13.04.2024 09:39 Takim banknotem nie zapłacisz. Sprzedawca może odmówić wydania zakupów

Coraz mniej osób korzysta z fizycznej postaci pieniądza, ale ta wciąż pozostaje w obiegu. W związku z tym banknoty często ulegają zniszczeniu, a to może skutkować odmową przyjęcia zapłaty podczas codziennych zakupów. Na szczęście, mając w portfelu uszkodzoną gotówkę, łatwo możemy rozwiązać problem. Wystarczy, że udamy się do banku lub skorzystamy z pomocy NBP.

pieniądze
05.04.2024 19:41 Takimi banknotami już nie zapłacisz. Trzeba je wymienić

Wiele osób może nie zdawać sobie sprawy z tego, że posiada w swoim portfelu banknoty, które już nie nadają się do użytku. Chodzi tu o zniszczoną. Okazuje się, że sprzedawcy mogą odmówić jej przyjęcia. Pieniędzy należy jednak wyrzucać, tylko wymienić.

Adam Glapiński, pieniądze
08.03.2024 20:20 To koniec wysokich podwyżek emerytur? Prognozy NBP stawiają sprawę jasno

1 marca odbyła się coroczna waloryzacja świadczeń emerytalno-rentowych. Najprawdopodobniej były to ostatnie tak wysokie podwyżki dla Polaków. Wynika to z najnowszych prognoz, które przedstawił Narodowy Bank Polski. 

Adam Glapiński, prezes NBP
08.03.2024 10:25 Podekscytowany Adam Glapiński właśnie ogłosił. „Udało nam się”

Marcowe wystąpienie prezesa NBP, Adama Glapińskiego, już za nami. Znamy decyzję RPP w sprawie stóp procentowych. Mamy też pozytywne wieści w sprawie inflacji. ”Udało nam się doprowadzić inflację do celu.”

Pieniądze
07.02.2024 16:22 Jest decyzja RPP. Co ze stopami procentowymi?

Pierwszy tydzień miesiąca tradycyjnie oznacza kolejne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej. Zapadła na nim kolejna decyzja co do wysokości stóp procentowych Narodowego Banku Polskiego. Wybór Rady nie budzi zaskoczenia.

flaga Ukrainy
08.01.2024 19:25 Ukraińcy żyją na koszt Polaków? Jest raport NBP

O uchodźcach i migrantach z Ukrainy wiele się mówi. Że zarabiają wielkie pieniądze, żyją na koszt państwa, a co za tym idzie, podatników, a nawet, że mają lepiej od Polaków. Ostatni raport NBP rozjaśnia tę kwestie. Ile z tego to mit?