Polacy zasypują skarbówkę donosami. Nieliczne okazują się prawdziwe
W pierwszych sześciu miesiącach 2025 roku do Krajowej Administracji Skarbowej wpłynęło ponad 37 tys. sygnałów o potencjalnych naruszeniach podatkowych. To o ponad 4 proc. więcej niż w analogicznym okresie rok wcześniej. Mimo rosnącej liczby zgłoszeń tylko niewielka część z nich znajduje potwierdzenie w rzeczywistości.
Wzrost liczby zgłoszeń do fiskusa
Z danych zebranych przez 16 Izb Administracji Skarbowej wynika, że obywatele coraz chętniej korzystają z możliwości sygnalizowania podejrzanych działań podatników i przedsiębiorców. Łącznie w I półroczu złożono 37,2 tys. donosów, co stanowi wzrost o 4,2 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.
Dane te można odczytać jako sygnał umiarkowanego, acz wyraźnego wzrostu aktywności obywateli w zakresie zgłaszania potencjalnych naruszeń prawa podatkowego. Z jednej strony może to wynikać z rosnącej świadomości podatników oraz łatwiejszego dostępu do oficjalnych kanałów zgłaszania. Z drugiej strony - może odzwierciedlać rzeczywisty wzrost nieprawidłowości w obrocie gospodarczym - ocenia prawniczka Alicja Woźniak w rozmowie z portalem Wprost.
Dokładna weryfikacja każdej sprawy
Przedstawiciele administracji skarbowej podkreślają, że wszystkie zgłoszenia traktowane są poważnie i sprawdzane według tych samych procedur. Każdy sygnał podlega analizie, niezależnie od tego, czy zgłaszający podpisuje się imieniem i nazwiskiem, czy pozostaje anonimowy.
O kolejności weryfikowania spraw decyduje data wpływu. Nie ma znaczenia, czy zgłaszający podpisał się swoimi danymi, czy zamierza pozostać anonimowy. Zdarzają się również przypadki, że zgłaszający, chcąc ukryć tożsamość, posługuje się nieprawdziwymi danymi osobowymi. Takie sprawy również poddajemy merytorycznej analizie pod kątem ryzyka wystąpienia nieprawidłowości z zakresu działania Krajowej Administracji Skarbowej - wyjaśnia dr Sebastian Osiński, rzecznik prasowy Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie.
Skuteczność donosów pozostaje niska
Statystyki skuteczności zgłoszeń pokazują jednak, że realne naruszenia wykrywane są zaledwie w kilku procentach przypadków. W Szczecinie potwierdzono tylko 4,5 proc. spraw, a w Białymstoku aż 80-90 proc. sygnałów okazało się bezzasadnych. W Małopolsce do akt odkłada się średnio trzy czwarte zgłoszeń.
Choć obywatele są aktywni w sygnalizowaniu potencjalnych uchybień, to większość zgłoszeń nie odnosi się do faktycznych naruszeń prawa podatkowego. Część sygnalistów dysponuje ograniczoną wiedzą prawną lub nie zna szczegółów sytuacji danego podatnika. Nie można jednak wykluczyć, że część zgłoszeń ma charakter instrumentalny. Dokonana jest z pobudek osobistych, chęci zemsty czy zazdrości - zaznacza Alicja Woźniak.
Donosy między obywatelskim obowiązkiem a osobistymi porachunkami
Fiskus przyznaje, że choć sygnaliści mogą pomóc w wykrywaniu nieprawidłowości, to wiele z doniesień wynika z konfliktów osobistych. Zdarzają się przypadki, gdy donosy do urzędu skarbowego składane są przez sąsiadów, członków rodziny czy konkurencję biznesową, a nie z poczucia obywatelskiej odpowiedzialności.
Administracja skarbowa apeluje jednak, by zgłaszane informacje były rzetelne i oparte na faktach. Tylko wówczas mogą realnie przełożyć się na walkę z nadużyciami podatkowymi, a nie służyć jako narzędzie osobistych porachunków.
