Bardzo często spotykamy się z instytucją darowizny, szczególnie wśród najbliższej rodziny. Wprowadzony niedawno przepis, wymagający dokumentowania rodzinnych darowizn, wprowadził pewnego rodzaju chaos orzeczniczy i decyzyjny. Wszelkie wątpliwości rozwiała ostatnia uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego, o czym informuje „Dziennik Gazeta Prawna”.
Problematyczny przepis
Art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn stanowi, że ze zwolnienia z podatku od uzyskanej darowizny, skorzystać mogą wyłącznie członkowie najbliższej rodziny. Przekazanie darowizny w formie pieniężnej może być ryzykowne, a w konsekwencji prowadzić do konieczności zapłaty dużego podatku w urzędzie skarbowym.
Rozbieżne stanowiska
Niedawno informowaliśmy o tym, że mamy do czynienia z dwoma skrajnymi stanowiskami, reprezentowanymi przez fiskusa i sądy administracyjne.
Urząd skarbowy był zdania, że podatnik, który otrzymał darowiznę w formie gotówki, a potem wpłacił ją na swoje konto, nie może skorzystać ze zwolnienia na podstawie art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Niektóre sądy zajmowały odmienne stanowisko. Twierdziły, że nie ma przeszkód w skorzystaniu ze zwolnienia, o ile otrzymana darowizna nie budzi wątpliwości.
Uchwała NSA pozwala stwierdzić, że sądy przychylają się do stanowiska prezentowanego przez urząd skarbowy.
Rzecznik praw obywatelskich, Marcin Wiącek, postanowił wystąpić z pytaniem prawnym w tej sprawie do NSA. Twierdził, że orzecznictwie sądów administracyjnych brakuje jednomyślności w przedmiocie tego, jak rozumieć warunek zwolnienia z podatku od uzyskanej darowizny. Rzecznik był zdania, że jeżeli obdarowany sam wpłaci na swoje konto gotówkę otrzymaną od darczyńcy, będzie zwolniony z podatku. Odpowiedź sędziów zaskakuje.
Najnowsze stanowisko NSA
„DGP” informuje, że w poniedziałek, 20 marca, Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził w uchwale siedmiu sędziów, że fiskus ma rację w sprawie opodatkowania darowizn pieniężnych od najbliższej rodziny.
Sędzia Stanisław Bogucki tłumaczył, że warunkiem zwolnienia z podatku jest udokumentowanie nabycia środków pieniężnych dowodem przekazania na rachunek płatniczy w sposób zapewniający identyfikację stron umowy darowizny. Wszystko po to, by zadbać o szczelność systemu podatkowego i uniemożliwić wprowadzenie do obiegu środków pieniężnych niewiadomego pochodzenia.
Sędzia sprawozdawca podkreślił także, że nie sposób odgadnąć, w jaki sposób dokonana przez obdarowanego wpłata środków na własne konto miałaby dowodzić, że służy ona wykonaniu umowy darowizny. Dlatego nie można odstąpić od weryfikacji osoby dokonującej wpłaty. Użyte w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn wyrażenie „udokumentowanie” należy rozumieć w ten sposób, że dowód dokumentuje wpłatę przez darczyńcę na konto obdarowanego, a nie wpłatę przez obdarowanego na własną rzecz w imieniu darczyńcy.
Ministerstwo Finansów jest podobnego zdania
Wiceminister Artur Soboń w odpowiedzi na interpelację poselską wyjaśnił, że zawarte w art. 4a warunki zapobiegają potencjalnym nadużyciom. Podkreślił, że nie są one nadmiernie uciążliwe w stosunku do korzyści, jakie otrzymuje nabywca majątku. Podstawową zaletą tej regulacji jest fakt, że obdarowany może uniknąć zapłaty podatku bez względu na kwotę darowizny, nawet gdy jest to kilka milionów złotych.
