Polacy pożyczają pieniądze od rodziny, ale nie wiedzą o jednym. W tej sytuacji można spodziewać się kary
Pożyczanie pieniędzy nie jest niczym zaskakującym, bowiem problemy finansowe mogą spotkać każdego. Choć Polacy najczęściej korzystają z oficjalnych instytucji pożyczkowych, to często proszą o wsparcie również swoich najbliższych. W tym przypadku warto pamiętać o jednym kluczowym obowiązku, inaczej kara może być dotkliwa.
W tym celu najczęściej pożyczamy pieniądze
W kwietniu 2025 r. rynek pożyczkowy w Polsce sygnalizował stabilizację i jakościowy wzrostu. Instytucje pożyczkowe udzieliły 386,6 tys. pożyczek o łącznej wartości 1,65 mld zł. Mimo lekkiego spadku liczby zobowiązań (-0,7 proc. m/m), wartość wszystkich pożyczek wzrosła o 0,7 proc. w porównaniu do marca. Średnia wartość pojedynczej pożyczki wyniosła 4266 zł, co oznacza wzrost 1,3 proc. w ujęciu miesięcznym i aż 9,5 proc. rocznym.
Kluczowym elementem jest strategia firm pożyczkowych skupiająca się na jakości portfela. W kwietniu 77,9 proc. wniosków zostało odrzuconych, co potwierdza kontynuację polityki minimalizacji ryzyka. Warto zauważyć, że udział przeterminowanych pożyczek powyżej 90 dni spadł poniżej 15 proc., a więc na najniższy poziom od ponad 20 miesięcy. Zespół ekspertów z CRIF podkreśla, że spadki zaległości są widoczne również w innych kategoriach, co wskazuje na skuteczne działania instytucji finansowych.
Stabilność rynku pracy, zapisywana w niskim poziomie bezrobocia (5,2 proc. w kwietniu), sprzyja terminowej spłacie zobowiązań. Firmy koncentrują się teraz na klientach z dobrą historią kredytową, oferując wyższe kwoty i jednocześnie ograniczając ryzyko opóźnień. Mimo lekkiego spadku liczby udzielonych pożyczek sektor pozabankowy w Polsce ma się obecnie bardzo dobrze.
Nie każdy jednak obdarza podobne instytucje wystarczającym zaufaniem. Wciąż wielu Polaków chętniej pożycza pieniądze od rodziny i znajomych, co może nieść za sobą bolesne konsekwencje. O tym najczęściej się zapomina, a kara może być dotkliwa.
Ta grupa najczęściej pożycza znajomym i rodzinie
Z sondażu UCE Research i SYNO Poland wynika, że 34,7 proc. respondentów w Polsce pożycza pieniądze swoim znajomym lub rodzinie. 61,4 proc. ankietowanych zdecydowało się na inny sposób finansowania, a 3,9 proc. nie pamięta, czy kiedykolwiek udzielało pożyczek. Badanie przeprowadzone na próbie 1040 dorosłych Polaków w wieku 18-80 lat pokazuje, że najbardziej skłonni do wsparcia finansowego są młodzi. W grupie 18-22 lata udział osób pożyczających pieniądze wynosi 51,9 proc., a w 23-35 lat już 39 proc.
Rynek pożyczkowy odmienił się również w kwestii kwot. Pożyczki do 4 tys. zł stanowią ponad 65 proc. wszystkich zobowiązań, co potwierdza dominację krótkoterminowych, drobnych finansowań. Jednak zauważalna jest tendencja do zwiększania kwoty pożyczek.
Ekspertyzy wskazują, że pożyczenia od rodziny i znajomych są często wynikiem potrzeby wsparcia w sytuacjach finansowych. Młodzi respondenci (18-22 lata) często mają niestabilne dochody, co powoduje, że drobne pożyczki od bliskich są dla nich bardziej dostępne. Z kolei osoby z wyższymi dochodami (ponad 9 tys. zł) najczęściej decydują się na wspieranie bliskich.
Z badań wynika, że Polacy zaciągają długi przede wszystkim w bankach, a pomoc rodzinna traktowana jest jako sposób na ratowanie się w trudnych sytuacjach. Jednak zwiększająca się inflacja i pandemia wpływały na obawy o przyszłość, co ogranicza chęć pożyczania pieniędzy z obawy o gorsze czasy.
Mimo to zdarza się, że to właśnie bliscy udzielają nam pożyczek, które ratują nasze portfele i codzienne życie. Okazuje się jednak, że trzeba pamiętać o jednej kluczowej rzeczy.
To trzeba zrobić z pożyczką od najbliższych
Zgodnie z przepisami prawnymi, pożyczka pieniędzy od rodziny, choć wydaje się bezproblemową transakcją, to może być objęta podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Warunek jest taki, że nie zostaną spełnione określone warunki formalne.
Taki podatek od pożyczki wynosi 0,5 proc. jej wartości i płaci go pożyczkobiorca, czyli osoba, która otrzymuje pieniądze. W przypadku pożyczek od najbliższej rodziny (np. rodziców, rodzeństwa, małżonka) istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku, ale tylko wtedy, gdy zostaną spełnione określone formalności.
Kluczowe kroki po wzięciu pożyczki, to przede wszystkim:
- zgłoszenie pożyczki do urzędu skarbowego w ciągu 14 dni od zawarcia umowy;
- przekazywanie środków przez bank lub pocztę — wpłata gotówki “do ręki” odbiera prawo zwolnienia z podatku;
- udostępnienie dokumentów potwierdzających przekazanie środków do okazania w przypadku kontroli.
Jeśli nie zostaną spełnione warunki zwolnienia z podatku, a kwota 0,5 proc. nie zostanie opłacona, to wówczas po wykryciu kwoty przez fiskus pożyczkobiorca będzie musiał zapłacić 20 proc. podatku PCC (stawka sankcyjna). W przypadku odkrycia transakcji przez urząd skarbowy może to prowadzić do kary finansowej i utraty zaufania do relacji rodzinnej. Warto pamiętać, że urząd skarbowy może odnaleźć taką transakcję podczas innej kontroli, np. podczas zakupu mieszkania lub analizy przepływów na koncie. Niewłaściwe przekazanie środków (np. gotówką) może powodować nieprawidłowe rozliczenia podatkowe i utrudnić prowadzenie księgowości.
