Jednolite umowy na kredyt hipoteczny. Ma być taniej i bezpieczniej
Zapisy w umowach kredytowych już raz doprowadziły do potężnego wstrząsu na rynku za sprawą kredytów frankowych, a niewykluczone, że czeka nas powtórka – tym razem z umowami WIBOR. Deregulacyjna tendencja w rządzie sprzyja, by upraszczać przepisy, w co zaangażował się także Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Prezes UOKiK zapowiedział właśnie rozpoczęcie prac nad jednolitym wzorcem umów o kredyt hipoteczny.
Pomysł UOKiK na kryzys mieszkaniowy – nadchodzi jednolity wzór umowy na kredyt hipoteczny
Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumenta był w kontekście kryzysu mieszkaniowego wywoływany do tablicy m.in. przez polityków Polski 2050, Szymona Hołownię i Katarzynę Pełczyńską. Ministra funduszu i polityki regionalnej zachęcała UOKiK do gruntownej kontroli rynku deweloperskiego pod kątem możliwej funkcjonującej na nim zmowy cenowej.
UOKiK każdorazowo odmawiał wszczynania postępowań, powołując się na kwestie formalne. Do działania potrzebne mają być dowody na zmowę, a tych w ocenie Tomasza Chróstnego, prezesa UOKiK, nie dostarczono. Urząd był za to krytykowany, zarządzano mu wręcz przychylność deweloperskiemu lobby.
Tańsze, bezpieczniejsze kredyty i odciążenie wymiaru sprawiedliwości
Tak długo jak na zmowę cenową wśród deweloperów nie znajdą się dowody, ze strony UOKiK-u musi wystarczyć nam zapowiedź rozpoczęcia prac legislacyjnych nad jednolitym wzorem umowy na kredyt hipoteczny. Chróstny chce, aby po ewentualnym wprowadzeniu wzoru wygrana czuła się każda ze stron – klienci mieliby uzyskać tańsze kredyty na przejrzystych zasadach, banki były lepiej zabezpieczone przed ryzykiem, a państwo zostało odciążone z rozstrzygania sporów, bo tych miałoby być po prostu mniej. Finalnie ma to też być narzędzie walki z kryzysem mieszkaniowym, z którymi mierzyć muszą się przede wszystkim młodzi.
Wzór opracowany w partnerstwie prawników UOKiK i banków miałby obowiązywać w przypadku umów z okresowym stałym oprocentowaniem. Pod uwagę brany jest aktualnie scenariusz ze stałą stopą procentową przez co najmniej 5 lat, co miałoby dać kredytobiorcom poczucie większej stabilność i przewidywalności. UOKiK przekonuje jednak, że summa summarum kredyty hipoteczne zawierane według jednolitego wzoru umów mają być tańsze niż produktu dziś dostępne na rynku.
Kredyty tańsze, bo bankom trudniej będzie ukryć dodatkowe usługi
Dzięki przejrzystości zapisów umowy z kosztów zniknęłyby dodatkowe usługi, które dziś udaje się ukrywać bankom w skomplikowanych zapisach. W we wzorze ma się także znaleźć maksymalna wysokość rekompensaty za wcześniejszą spłatę.
Jeśli zaś chodzi o korzyści dla banków, to UOKiK zdaje się całkowicie przekonany do narracji sektora, według której koszty kredytów w Polsce są wysokie ze względu na konieczność kompensacji ryzyka prawnego. W komunikacie UOKiK przytaczane są nawet wyliczenia ZBP, według których średnioroczna marża w 2024 r. wynosiła 1,7 proc., z czego 0,81 punktu procentowego to rzekomy ryzyka prawnego. Prezesa UOKiK wierzy, że jednolity wzór obniży ryzyko prawne:
Chodzi o to, by konsumenci mieli pewność, że w umowie nie znajdzie się żadne nieuczciwe i szkodliwe dla nich postanowienie, a banki - gwarancję, że nikt nie podważy ich umowy w sądzie. W ten sposób ograniczymy ryzyko prawne, które w tej chwili stanowi największy składnik marży banków.
UOKiK planuje, aby projekt ustawy o jednolitym wzorze umowy kredytu hipotecznego trafił do Sejmu i Senatu na początku 2026 r. Uchwalony miałby zostać w połowie przyszłego roku.
