Czym charakteryzują się umowy o dzieło?
Czym są umowy o dzieło?
Umowy o dzieło stanowią popularną formę zatrudnienia, które podobnie jak umowy zlecenie, są uregulowane przepisami Kodeksu cywilnego. Przez umowę o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania oznaczonego dzieła, a zamawiający – do zapłaty wynagrodzenia. Warto zwrócić szczególną uwagę na fakt, że stronami umowy nie jest pracownik i pracodawca, jak w przypadku umowy o pracę, lecz wykonawca i zamawiający.
Umowy o dzieło, zwane również umowami śmieciowymi, zwykle zawierają osoby wykonujące tzw. wolne zawody, czyli między innymi artyści, blogerzy, copywriterzy, fotografowie oraz graficy. Wykonawcy przysługuje prawo do wynagrodzenia z chwilą wykonania i przekazania dzieła oraz praw do niego – liczy się zatem rezultat pracy.
Umowa o dzieło to dość specyficzna forma zatrudnienia. Wykonawca sam decyduje o godzinach pracy i może pracować samodzielnie nawet w domu, jeśli np. zajmuje się pisaniem artykułów na komputerze. Co ciekawe, wykonawca nie musi wykonywać dzieła osobiście. Jak widać, panuje tutaj pełna swoboda – sami sobie jesteśmy szefem, samodzielnie zarządzamy swoim czasem pracy, a jeśli zajdzie taka konieczność to w każdej chwili możemy się od niej oderwać.
Umowy o dzieło a umowy zlecenia
W umowach o dzieło mamy wykonawcę i zamawiającego. Natomiast w umowach zlecenia mamy zleceniobiorcę i zleceniodawcę. Różnica między tymi dwoma umowami cywilnoprawnymi polega na tym, że zleceniobiorca (umowa zlecenie) powinien wykonywać swoją pracę osobiście i z należytą starannością, lecz nie odpowiada za rezultat podjętych działań, a wykonawca (umowa o dzieło) nie musi wykonywać pracy osobiście, lecz odpowiada za ostateczny rezultat.
Istotną różnicę można zauważyć w wynagrodzeniu. Przy umowie o dzieło nie obowiązuje minimalna stawka godzinowa. Wykonawca otrzyma takie wynagrodzenie, na jakie umówił się z zamawiającym. Natomiast na umowie zlecenie, zleceniodawca nie może zapłacić zleceniobiorcy mniej niż przyjęta minimalna stawka godzinowa, która w 2021 roku wynosi 18,30 zł brutto.
Jeśli chodzi o potrącenia z wynagrodzenia brutto, w przypadku umowy o dzieło odlicza się tylko podatek dochodowy. Tymczasem przy umowie zlecenia zleceniobiorca odprowadza składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i zdrowotne oraz podatek dochodowy (ubezpieczenie chorobowe jest tutaj dobrowolne). Dlatego wynagrodzenie brutto z umowy o dzieło niemal w całości jest wypłacane wykonawcy dzieła.
Umowy o dzieło a umowy o pracę
Umowa o dzieło i umowa o pracę to dwa odrębne światy. Jeśli od dawna jesteśmy zatrudnieni na umowie o dzieło, to bardzo trudno będzie nam się przestawić na „normalną pracę” w zakładzie i na odwrót. Dlaczego? Na umowie o pracę pracownik musi wykonywać swoje obowiązki zawodowe w ustalonym miejscu i czasie pod kierownictwem pracodawcy. To oznacza, że szef stale kontroluje nas i naszą pracę. Warto jednak dodać, że pracownik musi starannie wykonywać pracę i nie odpowiada za rezultat. Pod tym względem umowa o dzieło stanowi przeciwieństwo umowy o pracę.
Co więcej, pracodawca musi przestrzegać ustawowo przyjętego minimalnego wynagrodzenia. To oznacza, że w 2021 roku pracownik zatrudniony na umowę o pracę nie może zarabiać mniej niż 2 800 zł brutto. Co więcej, przy umowie o pracę należy odprowadzać wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne. Tymczasem, jak wspominaliśmy wcześniej, na umowie o dzieło nie odprowadza się składek, a wysokość wynagrodzenia jest ustalana między stronami.
Jednak umowa o pracę zapewnia pracownikowi korzyści, które nie przysługują w przypadku umów cywilnoprawnych. Zawiązanie stosunku pracy gwarantuje między innymi dni płatnego urlopu wypoczynkowego, pensję za czas choroby, ochronę przed nagłym zwolnieniem oraz okres wypowiedzenia. W przypadku umowy o pracę na czas nieokreślony pracodawca, zwalniając pracownika, musi podać powody swojej decyzji.
Zalety i wady umowy o dzieło
Umowy o dzieło z pewnością mają swoje plusy, lecz taka forma zatrudnienia nie jest odpowiednia dla każdego. Największe zalety umowy o dzieło to:
samodzielne ustalanie godzin pracy,
możliwość pracy z dowolnego miejsca na Ziemi,
brak szefa nad głową, bo sam jesteś sobie szefem,
otrzymywanie „na rękę” prawie całego wynagrodzenia,
możliwość wykonywać dzieła, będąc zatrudnionym na umowę o pracę,
możliwość zawarcia kilku umów cywilnoprawnych z różnymi zamawiającymi.
Największe wady umowy o dzieło:
brak składek, więc brak ubezpieczenia, czyli nie przysługuje Ci prawo do wynagrodzenia chorobowego,
brak prawa do płatnego urlopu wypoczynkowego,
dopóki dzieło nie zostało ukończone, umowa o dzieło może zostać wypowiedziana w każdej chwili,
ponoszenie pełnej odpowiedzialności za rezultat pracy.
