Nad Bałtykiem zaroiło się nie tylko od turystów. Ruszyły poszukiwania na plażach

Jesienna aktywność poszukiwaczy na Mierzei Wiślanej

Aby zrozumieć ten cykliczny fenomen, należy odłożyć na bok romantyczne wyobrażenia o morskich skarbach i spojrzeć na problem z perspektywy geologii oraz meteorologii. To, co uderza w relacjach i nagraniach z takich dni, to właśnie widok dziesiątek osób brodzących w spienionej, zimnej wodzie, z siatkami w dłoniach, mimo chłodu i wiatru. Nagranie udostępnione przez profil „Na Mierzeję” doskonale to ilustruje. Poszukujący wypatrywali jantaru — tak z łaciny nazywa się skamieniałą żywicę drzew iglastych sprzed milionów lat.

Decydujący dla występowania bursztynu na plażach jest silny wiatr – zwłaszcza ten wiejący od strony morza, czyli północno-zachodni lub północno-wschodni. W połączeniu ze sztormem i obniżonym ciśnieniem atmosferycznym następuje podniesienie poziomu wody i jednoczesne wzburzenie fal. W efekcie morski żywioł eroduje warstwy dna Bałtyku, w których od tysięcy lat zalega złoto Bałtyku. Lżejszy od piasku bursztyn jest wypychany i wyrzucany na brzeg, często wraz z algami i muszlami. To mechanizm, który znany jest od wieków i sprawia, że najwięcej okazów pojawia się właśnie w chłodniejszych porach roku, po jesiennych i zimowych sztormach, choć – jak widać – letnie załamania pogody również potrafią być hojne. Czy zatem warto czekać na najgorszą aurę, by zbić majątek?

Cenne bursztyny po sztormach na Bałtyku

Wzmożone zainteresowanie poszukiwaniami jest nierozerwalnie związane z rosnącą wartością rynkową skamieniałej żywicy. Bursztyn, ze względu na swoją unikalną estetykę i ograniczone zasoby, od lat utrzymuje stabilną, wysoką cenę. Jest to surowiec kluczowy dla jubilerstwa – zwłaszcza na rynkach azjatyckich, gdzie ma nie tylko wartość ozdobną, ale i symboliczną. Co więcej, jantar jest ceniony w medycynie niekonwencjonalnej, a okazy z inkluzjami (czyli uwięzionymi w środku prehistorycznymi owadami lub fragmentami roślin) osiągają na aukcjach astronomiczne ceny.

Oczywiście, nie każdy „złoty kamień” znaleziony na plaży jest fortuną. O wartości decyduje wielkość bryły, jej czystość, barwa i transparentność. Mimo to nawet małe, matowe okazy z opłukiwanego przez Bałtyk brzegu mają swoją cenę. Choć polskie prawo pozwala na amatorskie zbieranie bursztynu z plaży do celów niekomercyjnych (LSI) – bez użycia skomplikowanego sprzętu – to masowy połów, szczególnie ten prowadzony z użyciem siatek w wodzie, jak na wspomnianym nagraniu, często ociera się o granicę legalności i wymaga znajomości lokalnych regulacji. To nie powstrzymuje jednak poszukiwaczy, którzy w jednym „rzucie” po sztormie mogą zebrać kilogramy surowca. 

Biorąc pod uwagę, że cena za kilogram większych, nieoszlifowanych brył może sięgać nawet kilku tysięcy złotych (w zależności od ich jakości i aktualnej koniunktury), plaża staje się dosłownie polem dla „wolnego” wydobycia. Jak długo potrwa jeszcze ten bałtycki szał?

Mierzeja Wiślana – kopalnia na wyciągnięcie ręki

Fenomen intensywnych poszukiwań koncentruje się głównie w północnej Polsce, a Mierzeja Wiślana nie bez powodu urosła do rangi bursztynowego centrum. Jest to obszar wyjątkowo bogaty w złoża, co wynika z naturalnego szlaku transportowego, jakim są prądy morskie i rzeki uchodzące do Bałtyku. Dlatego też nagranie, które wywołało tak duży szum, pochodziło właśnie z tych rejonów. Widok poszukiwaczy z profilu „Na Mierzeję”, którzy brodzą w wodzie po kolana i metodycznie przesiewają piasek i glony za pomocą specjalnych siatek, jest najlepszym dowodem na to, że brzeg był dosłownie usłany „złotymi kamieniami”.

Ale tu się dzieje - po pierwszych jesiennych sztormach jest co zbierać. Mamy prawdziwe bursztynowe szaleństwo na plaży w Mikoszewie - czytamy w opisie zamieszczonego filmu.

Choć Mierzeja Wiślana słynie z pięknych plaż, to właśnie jej geologiczne uwarunkowania sprawiają, że regularnie przyciąga poszukiwaczy, którym niestraszne są niska temperatura czy niesprzyjająca pogoda. Intensywność zbierania bursztynu (LSI) w tym regionie jest barometrem zarówno siły ostatnich sztormów, jak i popytu na rynku. To stały element polskiego krajobrazu gospodarczego: wiatr i woda wykonują pracę wydobywczą, a ludzie zbierają plon, który zamienia się w twardą walutę.

Nagranie z ostatnich dni jest jedynie potwierdzeniem tezy, że natura – napędzana potężnymi siłami meteorologicznymi – pozostaje najbardziej efektywną „kopalnią” tego szlachetnego surowca. Niezależnie od pogody, bursztyn był, jest i będzie jednym z najcenniejszych zasobów polskiego wybrzeża, a każda burza to sygnał do rozpoczęcia poszukiwań bursztynu.