Amortyzacja środków trwałych - metoda liniowa

Czym jest amortyzacja środków trwałych?

Na skutek wykonywania czynności związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zużywają się składniki majątkowe firmy, których wartość z czasem staje się mniejsza od początkowej. Środki trwałe, o których mowa, to między innymi budynki, budowle, maszyny, urządzenia, środki transportu i inne przedmioty będące składową majątku działalności gospodarczej. Przy ich zakupie należy ustalić koszt ich zużywania w danym czasie. Określoną kwotę wpisuje się regularnie w koszty firmy. Amortyzacją środków trwałych nazywane jest odzwierciedlenie zużywania się rzeczonych środków przez dokonywanie odpisów amortyzacyjnych. Możemy wyróżnić kilka sposobów amortyzacji:

• amortyzacja liniowa,

• amortyzacja degresywna,

• amortyzacja progresywna, naturalna.

Amortyzacja liniowa - co to?

Amortyzacja liniowa środków trwałych uznawana jest za najbardziej popularny i najprostszy sposób amortyzacji. Podatnik, który wybiera ten sposób amortyzacji, zakłada, że środek trwały będzie zużywał się równomiernie w ciągu całego okresu użytkowania. Przez cały czas amortyzacji odkładana jest jedna, stała kwota, która stanowi stawkę amortyzacji. Odpisy wykonywane są w równych ratach - co miesiąc, raz na kwartał lub jednorazowo. Wysokość stawki ustala jest na podstawie wartości znajdujących się w tabeli rocznych stawek amortyzacyjnych. W trakcie trwania amortyzacji, stawka może zostać zmniejszona, a zmiana kwoty może być przez podatnika dokonywana wielokrotnie, między innymi w sytuacjach mniejszej eksploatacji i zużywania się środka. 

Żeby amortyzować środki trwałe metodą liniową, podatnik powinien:

• ustalić wartość początkową środka trwałego,

• określić rodzaj środka trwałego i przypisać go do odpowiedniej grupy KTŚ, wprowadzając go tym do ewidencji środków trwałych,

• wskazać wartość procentową amortyzacji, ustaloną na podstawie tabeli rocznych stawek amortyzacyjnych,

• obliczyć wartość odpisu amortyzacyjnego.

Odpisów amortyzacyjnych dokonuje się aż do momentu postawienia środków trwałych w stan likwidacji, stwierdzenia ich niedoboru lub zrównania się wartości początkowej z wysokością umorzenia.

Wszystkie stawki amortyzacyjne zawarte są w załączniku nr 1 Ustawy PIT oraz CIT, a te ustalane są na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych. 

Przykładowe amortyzacyjne stawki roczne wynoszą:

• dla budynków mieszkalnych - 2,5%,

• dla samochodów osobowych - 20%,

• dla samochodów ciężarowych - 20%,

• dla zespołów komputerowych - 30%.

Jak wyliczyć wysokość miesięcznego odpisu?

W zależności od tego, do jakiej grupy zalicza się nasz środek trwały, z jego kwoty początkowej obliczamy odpowiedni procent, podany w tabeli stawek z Ustawy PIT i CIT, a następnie dzielimy przez 12.

Przykład.

Pani Anna zakupiła samochód osobowy na rzecz swojej działalności gospodarczej. Jego wartość początkowa wynosi 24 000 zł. Roczna stawka amortyzacji dla samochodów osobowych wynosi 20%, w związku z tym kwotą rocznego odpisu jest 4 800 zł, a miesięczny odpis wynosi 400 zł. Pojazd będzie amortyzowany przez 5 lat.

Amortyzacja liniowa przyspieszona

Są określone sytuacje, w których zużycie środka trwałego następuje szybciej. Może się tak zdarzyć, gdy są one używane bardzo intensywnie lub w warunkach, które powodują szybszą eksploatację. Dla takich przypadków stawki amortyzacyjne zostają podwyższone. Stawka amortyzacyjna jest wtedy mnożona przez określony w przepisach współczynnik. Maksymalne współczynniki w zależności od rodzaju środka trwałego, wynoszą:

• dla budynków i budowli używanych w warunkach pogorszonych - 1,2;

• dla budynków i budowli używanych w warunkach złych - 1,4;

• dla maszyn, urządzeń oraz środków transportu używanych intensywniej do warunków przeciętnych lub wymagających szczególnej sprawności technicznej - 1,4;

• dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grup 4-6 i 8  KTŚ - 2,0.