Czym jest wyrok zaoczny? W jakich okolicznościach może zostać wydany? Jakie możliwości i obowiązki w związku z wydaniem wyroku zaocznego spadają na pozwanego czy powoda? Co powinniśmy wiedzieć o tym rodzaju wyroku?
Czym jest wyrok a czym wyrok zaoczny?
Zanim przejdziemy do omówienia szczególnej formy wyroku, jaką jest wyrok zaoczny, przypomnijmy może, czym w zasadzie jest wyrok. To nic innego jak orzeczenie Sądu, które rozstrzyga o kwestii danego postępowania sądowego. Wyrok zawsze jest zakończeniem danego postępowania. Każdy wyrok można zaskarżyć, co w nomenklaturze prawniczo-sądowej nazywane jest apelacją do sądu wyższej instancji.
Czym jest zatem wyrok zaoczny? Generalnie wyrok powinien być odczytany w obecności osoby, której dotyczy. Wyrok zaoczny odczytywany jest w sytuacji, gdy np. pozwanego nie ma na sali rozpraw. Możliwość wydania wyroku zaocznego jest ściśle regulowana przepisami prawa.
Podstawa prawna wyroku zaocznego
Kwestie wyroku zaocznego regulują przepisy kodeksu postępowania cywilnego, a w zasadzie jego artykuły od art. 339 do art. 349.
Co dokładnie mówią poszczególne artykuły i jak należałoby je interpretować?
Art. 339.
§ 1. Sąd może wydać wyrok zaoczny na posiedzeniu niejawnym, gdy pozwany w wyznaczonym terminie nie złożył odpowiedzi na pozew.
§ 2. W przypadku, o którym mowa w § 1, przyjmuje się za prawdziwe twierdzenia powoda o faktach zawarte w pozwie lub pismach procesowych doręczonych pozwanemu przed posiedzeniem, chyba że budzą one uzasadnione wątpliwości albo zostały przytoczone w celu obejścia prawa.
Art. 340
§ 1. Sąd wyda wyrok zaoczny, jeżeli mimo niezłożenia odpowiedzi na pozew skierowano sprawę do rozpoznania na rozprawie, a pozwany nie stawił się na tę rozprawę albo mimo stawienia się nie bierze w niej udziału. Przepis art. 339 wydanie wyroku zaocznego na posiedzeniu niejawnym § 2 stosuje się. § 2. Wyrok wydany w nieobecności pozwanego nie będzie zaoczny, jeżeli pozwany żądał przeprowadzenia rozprawy w swej nieobecności lub składał już w sprawie wyjaśnienia ustnie lub na piśmie.
W skrócie mówiąc – do wydania wyroku zaocznego może dojść w sytuacji, gdy pozwany jest nieobecny i nie bierze udziału w postepowaniu. Co istotne, przy zaistnieniu powyższych przesłanek wydanie wyroku zaocznego ma dla sądu charakter obligatoryjny a nie fakultatywny.
Doręczenie wyroku zaocznego
W przypadku wyroku zaocznego istotną kwestią jest jego doręczenie (skoro zainteresowany nie jest obecny na sali). Wyrok musi zostać dostarczony stronom przez sąd, przy doręczeniu musi zostać podana informacja o przysługujących środkach zaskarżenia wyroku.
Kwestie doręczenia ujęte są w art. 343:
§ 1. Wyrok zaoczny doręcza się stronom z urzędu. Stronie niezastępowanej przez adwokata, radcę prawnego, rzecznika patentowego lub Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej doręcza się go z pouczeniem o przysługujących jej środkach zaskarżenia, a pozwanemu - także z pouczeniem o obowiązku przedstawienia w sprzeciwie wszystkich twierdzeń i dowodów oraz skutku niedopełnienia tego obowiązku w postaci możliwości pominięcia spóźnionych twierdzeń i dowodów.
§ 2. Jeżeli wyrok, zgodnie z art. 342, nie podlegał uzasadnieniu, termin do wniesienia przez powoda apelacji biegnie od dnia jego doręczenia.
