Akcyza to podatek pośredni nakładany na określone towary konsumpcyjne, których produkcja, sprzedaż lub import wiążą się z dodatkowymi obciążeniami fiskalnymi – przynajmniej w teorii, bo coraz częściej nakładana jest pod wpływem emocjonalnego „polowania na czarownice”. Głównym celem akcyzy jest zarówno zasilenie budżetu państwa, jak i ograniczenie popytu na wybrane produkty, uznawane za szkodliwe dla zdrowia lub środowiska.
Akcyza stanowi jedno z najstarszych źródeł dochodów publicznych, a jej geneza sięga czasów, gdy państwa szukały prostego sposobu opodatkowania dóbr luksusowych, dostępnych jedynie dla wybranych grup społecznych.
W polskim systemie podatkowym akcyza ma charakter scentralizowany – jej stawki i zasady poboru określane są w ustawie o podatku akcyzowym. Podatek ten pobierany jest na każdym etapie obrotu towarami objętymi jego zakresem, jednak w praktyce jego ciężar ekonomiczny ponosi oczywiście konsument. Choć akcyza funkcjonuje obok podatku VAT, różni się od niego zakresem, oraz sposobem naliczania – dotyczy bowiem wyłącznie wybranych kategorii produktów, nie zaś wszystkich dóbr dostępnych na rynku.
Lista towarów objętych akcyzą jest stosunkowo stała i wynika zarówno z regulacji krajowych, jak i unijnych. W pierwszej kolejności podatek ten obejmuje wyroby alkoholowe – w tym piwo, wino, wódkę i inne napoje spirytusowe – oraz wyroby tytoniowe, takie jak papierosy, cygara czy tytoń do palenia. Z czasem katalog ten rozszerzono o paliwa silnikowe, energię elektryczną oraz gaz, a więc dobra o dużym znaczeniu gospodarczym, których konsumpcja ma bezpośredni wpływ na środowisko naturalne i politykę energetyczną państwa.
Poza typowymi przykładami, akcyzą mogą być również objęte mniej oczywiste produkty, w zależności od aktualnych przepisów – dotyczy to między innymi samochodów osobowych sprowadzanych z zagranicy, a także niektórych substancji chemicznych wykorzystywanych w przemyśle. Wysokość akcyzy uzależniona jest od rodzaju towaru, jego wartości, objętości lub zawartości danego składnika – na przykład alkoholu czy nikotyny.
Akcyza w obecnym kształcie pełni przede wszystkim funkcję fiskalną, a jej istnienie trudno uzasadnić czymkolwiek, poza potrzebą łatania budżetowych braków. Choć teoretycznie akcyza ma stanowić narzędzie regulujące ceny wybranych dóbr, w praktyce stała się stałym źródłem dochodu państwa, które nie podlega ani realnej weryfikacji, ani merytorycznej kontroli. Wysokie stawki akcyzowe nie zniechęcają do konsumpcji, lecz przenoszą znaczną część obrotu do szarej strefy – szczególnie w przypadku alkoholu i wyrobów tytoniowych, gdzie granica między legalnym, a nielegalnym rynkiem, coraz częściej ulega zatarciu.
Zasadność samego podatku można uznać jedynie w wąskim zakresie – dla kilku kategorii towarów, których produkcja lub zużycie generuje koszty społeczne, gdzie jednak niestety wysokość akcyzy w Polsce nie ma już związku z tą logiką, gdyż w wielu przypadkach jej stawki są nadmierne, sztucznie zawyżając ceny i destabilizując rynek.
Pokaż więcej
Mimo że prace nad nowelizacją przepisów tytoniowych toczą się od miesięcy, projekt oznaczony numerem UD213 wciąż budzi fundamentalne wątpliwości natury prawnej, które mogą zaważyć na szczelności całego systemu fiskalnego państwa. Rządowe Centrum Legislacji (RCL) w połowie listopada 2025 roku wystosowało do Komitetu Stałego Rady Ministrów stanowcze pismo, w którym punktuje nie tylko brak precyzji w kluczowych definicjach, ale również ryzyko powstania niebezpiecznej luki podatkowej. W centrum sporu znajduje się próba uregulowania rynku jednorazowych papierosów elektronicznych, która paradoksalnie może doprowadzić do zwolnienia szarej strefy z obowiązków akcyzowych.
W dyskusjach o uzależnieniach coraz częściej zderzają się dwie logiki: ta, która wciąż wierzy w skuteczność zakazów, i ta, która stawia na redukcję szkód. Z jednej strony deklaracje o „zdrowiu publicznym”, z drugiej – dane pokazujące, że nadmierne restrykcje potrafią przynieść efekt odwrotny do zamierzonego.
Od kilku miesięcy nowa akcyza w wysokości 40 zł za sztukę obejmuje już nie tylko same e‑papierosy, lecz także kartridże i części zamienne. Eksperci mówią o potrójnym podatku i ostrzegają, że zamiast uszczelnić system, rząd otworzył boczne drzwi dla szarej strefy. Czyżby resort finansów strzelił fiskalnego samobója?
Nie tylko palenie zwykłych papierosów będzie coraz droższe. Wkrótce po kieszeni dostaną także użytkownicy papierosów elektronicznych oraz tzw. podgrzewaczy i waporyzatorów. Na strony Rządowego Centrum Legislacji trafił projekt nowej o podatku akcyzowym oraz ustawy kodeks karny skarbowy. Co się zmieni?
Jarosław Neneman, wiceminister finansów, sygnuje projekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, który w poniedziałek 29 kwietnia pojawił się na stronie legislacyjnej Sejmu. Polski rząd bierze się za tytoniowe alternatywy, już niedługo wzrosną ceny tzw. saszetek nikotynowych.
Już od 1 stycznia 2024 roku znowu ma wzrosnąć podatek akcyzowy, co spowoduje podwyżki cen wyrobów tytoniowych oraz alkoholowych. Wszystko wskazuje na to, że tą zmianę najmocniej odczują palacze.
Podatek akcyzowy nakłada się m.in. na wyroby tytoniowe, susz tytoniowy, płyn do papierosów elektronicznych i napoje alkoholowe. Od nowego roku, już tradycyjnie, wzrosną stawki akcyzy, co przełoży się na ceny wybranych produktów.
Polacy wydali prawie 12 mld euro na alkohol w 2021 roku, co stanowiło równowartość 2 proc. polskiego PKB.
Grupa Żywiec oraz Kompania Piwowarska zdecydowały się na podwyższenie kaucji za szklane butelki. Zdaniem browarów, klienci nie zapłacą więcej ze względu na możliwość oddania butelki do sklepu. Podwyżki mają wejść w życie wraz z początkiem lutego. Kaucja Kompanii Piwowarskiej, zgodnie z informacjami portalu Interia.pl, wzrośnie o 40 gr, tj. do stawki 81 gr.Jest to kolejny browar, który podjął taką decyzję. Wcześniej podwyżki ogłosiła Grupa Żywiec, która podnosi kaucję do 1 zł. Dotychczas była to połowa tej kwoty - 50 gr za butelkę.
Podwyżka akcyzy na alkohol i papierosy to rozwiązanie, które często jest proponowane przez rządy w celu ograniczenia spożycia tych produktów przez obywateli państwa. Już za parę dni, wzrośnie ona kolejny raz.Wielu ekspertów uważa, że wysokie ceny tych produktów mogą odstraszyć niektórych konsumentów, zwłaszcza młodych ludzi, od ich zakupu. Jest to oczywiście dobra wiadomość.Podwyżka akcyzy na alkohol i papierosy jest również uważana za sposób na zwiększenie dochodów budżetu państwa. Wzrost cen tych produktów oznacza, że państwo otrzymuje więcej pieniędzy z ich sprzedaży. Mogą one być przeznaczone na różne cele, takie jak edukacja, opieka zdrowotna czy inwestycje infrastrukturalne.Jednak podwyżka akcyzy na alkohol i papierosy nie jest rozwiązaniem bez wad. Niektórzy krytykują to rozwiązanie, twierdząc, że może ono prowadzić do wzrostu szarej strefy oraz do nielegalnego handlu tymi produktami.
Rząd nie planuje wprowadzić w przyszłym roku wyższych podatków. Dlaczego zatem znaczna część Polaków zapłaci więcej? Odpowiedź nie powinna dziwić — bo wzrost wybranych podatków warunkują wskaźniki inflacyjne lub podwyżki wynagrodzenia minimalnego. W efekcie na wyższe opłaty muszą przygotować się m.in. właściciele nieruchomości, posiadacze psów, osoby palące papierosy, a także ci, którzy nie stosują się do zasad ruchu drogowego. W niektórych przypadkach wzrost podatku może być naprawdę dotkliwy — informuje portal Money.pl.
W czwartek Sejm uchwalił nowelę ustawy o podatku akcyzowym. Wśród zapisów znalazło się wydłużenie okresu zwolnienia podatku od sprzedaży detalicznej paliw.
Polacy kupują mniej alkoholu, mimo to produkcja wódki w Polsce przyspieszyła. Dziennik Gazeta Prawna wyjaśnia, dlaczego producenci produkują na zapas.
Akcyza - kto płaci podatek akcyzowy dotyczący szerokiego grona wyrobów akcyzowych oraz samochodów osobowych? Kto zgodnie z przepisami ustawy o podatku akcyzowym uważany jest za podatnika akcyzy?
Akcyza - ile czasu na zapłacenie ma podatnik zobowiązany do zapłacenia podatku akcyzowego? Kiedy należy dokonać rejestracji decydując się na działalność gospodarczą w zakresie wyrobów akcyzowych?
Akcyza - gdzie się płaci podatek akcyzowy? W którym urzędzie możemy załatwić tę formalność i opłacić akcyzę?
Cała filozofia podatku pośredniego polega na tym, że nie jest on płacony przez podmiot, na który podatek jest nakładny lecz przez konsumentów końcowych. Chociaż pobiera się go od producenta (lub też importera), to na końcu swojego cyklu i tak inkasowany jest od konsumenta końcowego, z racji jego doliczenia do ceny produktu. To zalicza akcyzę także do podatków konsumpcyjnych, czyli takich, które nakłada się na towary powszechnego użytku.
Unia Europejska w swoich przepisach jasno określa, że kraje członkowskie muszą stosować minimalny poziom wysokości stawek akcyzy. Dlaczego? Bruksela chce w ten sposób uniknąć sytuacji takiej, że mieszkańcy jednego kraju wspólnotowego mieliby dużo mniej preferencyjne stawki niż innego. To mogłoy spowodować, że mieszkańcy Unii hurotowo wywoziliby towary z krajów, w których akcyza byłaby znaczenie mniejsza niż w innych.Państwa członkowskie nie mają jednak odgórnej granicy stawek akcyzowych i państwo, które ma zamiar wprowadzić wysokie akcyzy nie ma przeszkód prawnych dla ich wprowadzenia. W przypadku krajów wspólnotowych, których walutą nie jest euro, konieczne jest także co roczne waloryzowanie stawek akcyzy, które oparte jest na kursie danej waluty w stosunku do euro. Jak możemy przeczytać na rządowych stronach, stawki akcyz można wyrażać w: kwocie na jednostkę wyrobu, procencie podstawy opodatkowania, procencie maksymalnej ceny detalicznej, kwocie na jednostkę wyrobu i procencie maksymalnej ceny detalicznej.Aktualnie obowiązujące stawki akcyzy na niektóre wyroby akcyzowe i samochody osobowe wynoszą:benzyny silnikowej - 1.540,00 zł/1.000 l,oleju napędowego - 1.171,00 zł/1.000 l,gazów skroplonych do napędu silników spalinowych - 670,00 zł/1.000 kg,biokomponentów stanowiących samoistne paliwa - 1.171,00 zł/1.000 l,energii elektrycznej - 5,00 zł/1 MWh,alkoholu etylowego - 5.704,00 zł/1 hl 100% vol.,piwa - 7,79 zł od 1 hektolitra za każdy stopień Plato gotowego wyrobu,wina - 158,00 zł/1 hl gotowego wyrobu,papierosów - 206,76 zł za każde 1.000 sztuk i 31,41% maksymalnej ceny detalicznej,samochodów osobowych o poj. silnika powyżej 2000 cm3 - 18,6% podstawy opodatkowania; pozostałych samochodów osobowych - 3,1% podstawy opodatkowania.Wszystkie dokładne stawki akcyzy na produktach nią objętych znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Finansów.
Usługa e-ZEFIR jest przeznaczona dla podatników, którzy chcą rozliczyć akcyzę za pomocą internetu. Aby skorzystać z usługi należy być zarejestrowanym w jakimś urzędzie skarbowym. Dzięki tej platformie możliwe jest odbieranie i wysyłanie danych do których mamy uprawnienia w oparciu o usługę e-Klient.
PKN Orlen na niektórych stacjach wprowadził w ostatni weekend możliwość sprzedaży paliw wyłącznie do baków pojazdów. Wszystko przez coraz popularniejszą turystykę paliwową, po obniżce VAT. Jak podaje TVN Biznes na wielu stacjach PKN Orlen można spotkać się z informacją, że sprzedaż paliw jest prowadzona wyłącznie do zbiorników pojazdów mechanicznych. TVN Biznes otrzymało informację od koncernu odnośnie takich sytuacji.– Od 1 lutego, po obniżeniu stawki VAT na paliwa z 23 do 8 proc., co z kolei przełożyło się na niższe ceny paliw w Polsce, obserwujemy wzrost sprzedaży na stacjach. Szczególnie znacząco zwiększyła się ona w pasie przygranicznym – poinformował zespół prasowy PKN Orlen w odpowiedzi przesłanej TVN24 Biznes.PKN Orlen jak wynika z informacji podanej przez TVN Biznes przyznał, że "w celu utrzymania ciągłości sprzedaży, na niektórych stacjach Orlen zlokalizowanych głównie w pasie przygranicznym, podczas weekendu prowadzona była sprzedaż wyłącznie do baków pojazdów". "Jednocześnie podjęte zostały działania w obszarze logistyki, tak aby w pełni odpowiadać na obecny popyt na paliwa" - dodano. Według cytowanej przez portal wiadomości "Podjęte przez PKN Orlen działania pozwoliły zapewnić płynność obsługi klientów. Obecnie na stacjach Orlen klienci mogą tankować paliwa bez ograniczeń".Niemieckie służby graniczne już wprowadziły wyrywkowe kontrole na granicy. Powodem takiego działania są właśnie masowe wyjazdy w celu tankowania na polskich stacjach przygranicznych, niemieckich klientów. Różnica w cenie jednego litra oleju napędowego to 2,50 zł.
Rynek paliw jest pod stałą obserwacją prezesa UOKiK. Od wielu lat badana jest jakość benzyny, oleju napędowego i gazu. Najnowsze działania dotyczą również cen paliw – wynika z informacji UOKiK. – Poleciłem Inspekcji Handlowej sprawdzenie cen na stacjach po obniżce przez rząd akcyzy na paliwo. Wyniki analizy potwierdzają, że w okresie objętym monitoringiem ceny paliw spadły. Pod koniec grudnia i w pierwszej połowie stycznia płaciliśmy ponad 20 groszy mniej za litr niż miesiąc wcześniej, co pozwoliło zaoszczędzić nawet kilkanaście złotych podczas jednego tankowania. Kontynuujemy nasze działania, wkrótce będziemy sprawdzać ceny po rządowej obniżce VAT na paliwa – poinformował Prezes UOKiK, Tomasz Chróstny.Pierwszy etap obserwacji trwał od 9 grudnia 2021 r. do 20 stycznia 2022 r. Inspekcja Handlowa na zlecenie Prezesa UOKiK sprawdziła 1021 stacji. Inspektorzy prowadzili monitoring cen dwa razy w tygodniu. Wyniki pierwszego okresu analizy pokazały obniżkę ceny paliw.
Mateusz Morawiecki ogłosił na konferencji prasowej w Gdańsku, że w ramach pakietu antyinflacyjnego rząd zakłada obniżkę akcyzy na nośniki energii. Premier zapowiedział, że obniżka akcyzy na nośniki energii w tym paliwa jest częścią pakietu antyinflacyjnego i możemy się jej spodziewać jeszcze przed Świętami Bożego Narodzenia.– Tarcza antyinflacyjna będzie zawierała obniżkę akcyzy na nośniki energii – zapowiedział premier Mateusz Morawiecki. – Rozwiązania są już praktycznie gotowe i chcemy je wdrożyć jeszcze w tym roku, przed świętami Bożego Narodzenia – dodał. Morawiecki mówił o rosnących cenach gazu i prądu.– Za wysokie ceny energii odpowiada Gazprom, Rosja, Nord Stream 2 oraz ci w Europejskiej Partii Ludowej, którzy nie tylko nie zablokowali Nord Stream 2, ale sprzyjali wybudowaniu tego gazociągu – oświadczył Morawiecki. Jak dodał, dziś ten gazociąg stanowi element szantażu w rękach prezydenta Rosji Władimira Putina.
Akcyza na alkohol etylowy wino i piwo, ma wzrosnąć o 10 procent w 2022 roku i co roku o 5 procent przez najbliższe lata do 2027 roku. Podwyżka ma dotyczyć też minimalnej stawki akcyzy na papierosy w 2022 r., a także podwyżki stawek akcyzy na papierosy i tytoń co roku o 10 proc. w latach 2023-27.- wynika z wykazu prac legislacyjnych rządu. Podniesienie stawki w przypadku półlitrowej butelki wódki oznacza, że w 2022 roku będzie kosztowała około 1,50 zł więcej niż obecnie. W przypadku butelki wina wzrost wyniesie około 16 groszy, a paczki papierosów - 30 groszy. Resort finansów podkreślił, że harmonogram przewiduje co roku: 5 proc. podwyżki akcyzy na alkohol etylowy, piwo, wino, napoje fermentowane i wyroby pośrednie (ale bez cydru i perry) oraz 10 proc. podwyżki akcyzy na papierosy, tytoń do palenia i wyroby W górę od nowego roku pójdzie też minimalna stawka akcyzy na papierosy. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że w 2022 roku zostanie podniesiona do 105 proc. całkowitej kwoty akcyzy, naliczonej od ceny równej średniej ważonej detalicznej cenie sprzedaży papierosów. – Główna zmiana to podniesienie akcyzy na używki (alkohole i papierosy) o 10 proc. i zaproponowanie Mapy Akcyzowej, czyli postulowanego przez rynek harmonogramu zmian stawek podatku na kolejne lata - po 5 proc. r/r w latach 2023-2027 (w przypadku alkoholu) oraz po 10 proc. w latach 2023-2027 (w przypadku papierosów, tytoniu do palenia i wyrobów nowatorskich) – podało MF w komunikacie.
Palacze w Polsce nie mogą narzekać - akcyza na wyroby tytoniowe nie jest wysoka, a inne podatki także nie są dotkliwe. Eksperci apelują do rządzących: zróbcie coś z tym.
Być może nie wszyscy wiedzą, ale 1 lipca wszedł w życie tzw. podatek od kampera. Opłacić go jednak trzeba będzie dopiero za rok. Jak to możliwe? Wyjaśnia to w komentarzu dla Biznes Info Ministerstwo Finansów.Z tego artykułu dowiesz się:1 lipca wszedł w życie podatek od kamperaDlaczego trzeba będzie go opłacić dopiero za rokJak odnoszą się do tego eksperci
Zostały niecałe dwa tygodnie. Ministerstwo Finansów przypomina, że 30 czerwca upływa termin zgłoszenia do Centralnego Rejestru Podmiotów Akcyzowych (CRPA). Podmioty, które tego nie zrobią (producenci wódki, papierosów i innych produktów akcyzowych) nie będą mogły prowadzić działalności. Z tego artykułu dowiesz się:30 czerwca upływa termin zgłoszenia do CRPAKto ma taki obowiązekW jaki sposób należy dokonać zgłoszenia
Podatek może nadszarpnąć finanse osób, które planują wakacyjne wyjazdy. W związku z nowymi przepisami daninę trzeba będzie zapłacić od coraz bardziej popularnych kamperów. Choć należność zostanie ściągnięta dopiero w przyszłym roku, to eksperci nie mają wątpliwości, że dla potencjalnych nabywców inwestycja może okazać się nieopłacalna.Z tego artykułu dowiesz się:Od kiedy będzie obowiązywał nowy podatekKiedy trzeba będzie go przekazaćJakie korzyści i trudności wynikają z odroczenia terminu płatności
Nowe przepisy w kilku ważnych obszarach obowiązują od 1 maja 2021 r. Zmiany dotyczą nie tylko przedsiębiorców, lecz także zwykłych obywateli. Brak znajomości nowego prawa może przełożyć się na dotkliwe kary finansowe.Z tego artykułu dowiesz się:Kto jest inicjatorem zmian w prawieJakie nowe przepisy obejmują przedsiębiorcówCo zmieni się dla zwykłych obywateli