Rok podatkowy a rok obrotowy – czym są i jakie są między nimi różnice?

Rok podatkowy 

Rok podatkowy to określenie, które znane jest większości z nas. Jest to okres, za który musimy dokonać rozliczenia naszego przychodu. Ordynacja podatkowa stwierdza, że dla osób fizycznych rok podatkowy jest zgodny z rokiem kalendarzowym, więc możemy te pojęcia traktować jako tożsame, chyba że ustawa podatkowa mówi inaczej. Zazwyczaj nie występują wyjątki od tej reguły, ze względu na istnienie ustawy o podatku dochodowym dla osób fizycznych, w której rok podatkowy również określony jest jako okres od 1 stycznia do 31 grudnia. 

Inaczej ma się sytuacja w przypadku rozliczania się osób prawnych (CIT). W ich przypadku rok podatkowy także może być tożsamy z kalendarzowym, ale nie jest to regułą. Podmiot z osobowością prawną może stwierdzić w statucie spółki, regulaminie czy innych stosownych dokumentach, termin rozpoczęcia trwania roku podatkowego. Liczy on standardowych 12 miesięcy następujących po sobie, natomiast nie muszą one się pokrywać z ramami roku kalendarzowego, o ile osoba prawna odejdzie od tych standardowych ustaleń. W trakcie trwania działalności, jeśli zachodzi potrzeba, mamy możliwość zmiany roku podatkowego. Najpóźniej 30 dni od momentu zakończenia ostatniego roku podatkowego, musimy poinformować o następującej zmianie urząd skarbowy. Wyjątkiem są przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność jednoosobową – nie mogą oni wybrać okresu trwania roku podatkowego, zawsze jest nim rok kalendarzowy.

W momencie, gdy działalność jest podejmowana pierwszy raz, rok podatkowy jest liczony od dnia jej założenia i możemy ustalić, że trwa do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego lub przez kolejne 12 miesięcy następujących po sobie. Wyjątkiem są sytuacje, gdy działalność zostaje założona w drugiej połowie roku - wtedy, o ile nie ustalamy w statucie terminów trwania naszego roku podatkowego (następujących po założeniu działalności 12 miesięcy), a zostawimy wynikający z ustawy rok podatkowy tożsamy z rokiem kalendarzowym – wówczas mamy prawo do wydłużenia okresu rozliczenia podatkowego, gdzie skończy się wraz z ostatnim dniem kolejnego roku kalendarzowego następującego po rozpoczęciu działalności.

Rok obrotowy

Art. 3 ust. 1 pkt 9 zd. 1 Ustawy o rachunkowości definiuje rok obrotowy i określa czas jego trwania. Wynosi on 12 pełnych, następujących kolejno miesięcy kalendarzowych, może więc być zgodny z rokiem kalendarzowym. Dotyczy jedynie właścicieli przedsiębiorstw i innych użytkowników sprawozdań finansowych. Zostaje ustanowiony jeszcze przed rozpoczęciem działalności, a wskazany jest w umowie lub statucie spółki, na podstawie którego została ona utworzona. W momencie rozpoczęcia działalności jednostki w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego zasady są podobne jak przy roku podatkowym – sprawozdania finansowe oraz księgi rachunkowe mogą zostać połączone z tymi z następnego roku. 

Rok obrotowy zwany jest także rokiem obrachunkowym, a dla tych określeń istotnym pojęciem jest dzień bilansowy. Występuje on w momencie:

• zakończenia danego roku obrotowego,

• zakończenia działalności,

• przejęcia działalności przez inną jednostkę,

• ostatniego dnia poprzedzającego zmianę formy prawnej,

• ostatniego dnia przed ustanowieniem likwidacji lub upadłości jednostki.

Moment bilansowy, czyli dzień sporządzenia bilansu i wykonania wyceny bilansowej, istotny jest ze względu na dogodność zmierzenia dochodu danej jednostki zarówno w czasie jej działalności, jak i już po jej zakończeniu. Na dzień bilansowy składa się zamknięcie ksiąg rachunkowych, przygotowanie zeznania PIT oraz stworzenie sprawozdania finansowego za zakończony rok obrotowy.

Rok podatkowy a rok obrotowy

Po omówieniu obu określeń można zauważyć, że te oba okresy służące rozliczeniom podatkowym mogą się pokrywać i najczęściej są tożsame z rokiem kalendarzowym. Nie są jednak synonimami i mogą być całkowicie rozbieżne, przez co należy ich używać z dużą uważnością. Oba określenia działają na podstawie dwóch odrębnych aktów prawnych oraz są regulowane odmiennymi przepisami.