Polski klin podatkowy. Eksperci szukają definicji sprawiedliwego systemu

Nierówność podatkowa w praktyce. To oni płacą najwyższą cenę

Co zrobić, by polski system podatkowy rzeczywiście był sprawiedliwy? Ten temat od dawien dawna wzbudza silne emocje. Według danych OECD, klin podatkowy w Polsce w 2024 roku wyniósł 34,75%, utrzymując się na zbliżonym poziomie do lat poprzednich. W ostatnich pięciu latach dochodziło do licznych zmian w ustawach o PIT, CIT i VAT, które łącznie objęły kilkaset projektów ustaw.

Mimo podwyższenia kwoty wolnej od podatku ciężar fiskalny wciąż spoczywa głównie na osobach o niskich i średnich dochodach, podczas gdy przedsiębiorcy korzystają mogą cieszyć się uproszczonym rozliczaniem podatków i często niższymi stawkami w porównaniu do skali podatkowej dla osób fizycznych. Analitycy unijni alarmują, że każde łatanie przepisów tworzy nowe wyjątki, które zasilają górne decyle dochodowe. Warto więc zadać sobie pytanie: jakie zmiany rzeczywiście coś zmienią? Kiedy podatki staną się rzeczywiście sprawiedliwe?

Pojedynek koncepcji: Senyszyn kontra fiskus

W dyskusji w ramach XXXIV Forum Ekonomicznego w Karpaczu weźmie udział m.in. prof. Joanna Senyszyn, zwolenniczka progresji „o szerokiej podstawie”, która – jej zdaniem – może wyrównać szanse młodych i seniorów na rynku pracy. Oponenci z branży doradztwa podatkowego podkreślą, że „sprawiedliwość leży nie w stawce, lecz w przewidywalności i prostocie prawa”. 

Moderatorem panelu “Podatki sprawiedliwe... czyli jakie?”, który wystartuje o 19:15, będzie publicysta Rafał Woś, Zastępca Redaktora Naczelnego Tygodnik Solidarność, krytyk tzw. ulgi dla klasy średniej. Poza tym do rozmowy usiądą:

• Martin Beznoska – starszy ekonomista ds. polityki finansowej i podatkowej z Niemieckiego Instytutu Gospodarki;
• Bartłomiej Wróblewski – poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej;
• Witold Modzelewski – Prezes Zarządu Instytutu Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy Sp. z o.o.;
• Radosław Dąbrowski – Dyrektor Handlowy w Grupie Impel.
   

Gra o miliardy i portfele

W Europie pogłębiają się nierówności ekonomiczne, a coraz większa część społeczeństw zdaje się być na kursie do zubożenia. Jednym z narzędzi, jakie ma państwo, by zaradzić takiemu stanowi rzeczy mogą być podatki. Czy w obliczu tych tendencji potrzebujemy wielkiej debaty o systemie podatkowym, w której skupimy się nie na stawkach, ale na tym, co opodatkować? Potencjalne zmiany bez wątpienia naruszą interesy istotnych grup, zatem czy możliwe będzie jakiekolwiek porozumienie i skuteczne wdrożenie wypracowanych rozwiązań? – czytamy w zapowiedzi panelu.

Stawka rozmowy jest większa niż korekta kilku progów. W 2025 roku zmiany w systemie podatkowym dotykają zarówno przedsiębiorców, jak i osoby pracujące na etacie, a samorządom przypada około 28 proc. udziałów w PIT. OECD od lat ostrzega, że bez kompleksowej reformy nierówności dochodowe będą rosły szybciej niż PKB, co może odbić się na sytuacji gospodarstw domowych. Według danych Eurostatu wzrost nierówności społecznych wpływa negatywnie na poziom konsumpcji, co przekłada się na realne portfele milionów podatników. Definicja „sprawiedliwości”, która wyłoni się dziś w Karpaczu, może wyznaczyć ramy fiskalnej debaty na kolejne lata.