mObywatel zyska nową funkcję. To zaświadczenie uzyskasz znacznie szybciej
Choć mObywatel początkowo kojarzył się wyłącznie z dowodem osobistym we własnym smartfonie, to aplikacja jest ciągle rozbudowywana i rozszerzana. Polacy regularnie uzyskują dostęp do zupełnie nowych funkcji. Od roku funkcjonuje obowiązek uzyskiwania specjalnego zaświadczenia przez dużą grupę osób - wkrótce stanie się to zdecydowanie łatwiejsze.
Aplikacja mObywatel rośnie w siłę
Aplikacja mObywatel, która według danych rządowych przekroczyła już próg 10 milionów aktywnych użytkowników, dawno przestała być kojarzona wyłącznie z cyfrowym dowodem osobistym. Od początku oferowała także inne dokumenty, takie jak prawo jazdy czy dowód rejestracyjny pojazdu, chociaż jej pierwsza wersja była znana głównie z funkcji mDowodu.
Przez ostatnie lata przeszła dynamiczną transformację, stając się wszechstronną platformą do kontaktu z administracją publiczną i filarem strategii cyfryzacji państwa. Początkowo jej główną zaletą była możliwość potwierdzania tożsamości za pomocą smartfona, co zrównano prawnie z fizycznym dokumentem. Dziś zakres funkcjonalności jest znacznie szerszy, użytkownicy mają dostęp do mPrawa Jazdy, punktów karnych, danych o pojeździe w usłudze mPojazd, realizują eRecepty czy korzystają z różnych legitymacji. Platforma integruje się także z systemami kolejowymi oraz umożliwia rozliczenia podatkowe. Ministerstwo Cyfryzacji, kierowane obecnie przez Krzysztofa Gawkowskiego, konsekwentnie rozwija możliwości aplikacji, dążąc do realizacji wizji "urzędu w kieszeni”.
Nowa usługa ma być prosta, szybka i darmowa, co stanowi odpowiedź na rosnące zapotrzebowanie społeczne i administracyjne, wywołane przez nowe przepisy prawa. W planach resortu znajdują się kolejne funkcje, takie jak legitymacja nauczyciela czy doktoranta, podpisywanie dokumentów profilem zaufanym i e-dowodem oraz rozwój usług ePłatności. W perspektywie kilku lat aplikacja ma stać się centralnym punktem kontaktu obywatela z państwem, a teraz ma ułatwić pozyskiwanie istotnego zaświadczenia. Od roku jego posiadanie to obowiązek wielu osób.
Zapotrzebowanie na to zaświadczenie znacznie wzrosło
Wzrost zapotrzebowania na zaświadczenia z Krajowego Rejestru Karnego (KRK) to bezpośredni skutek wejścia w życie ustawy z 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw, znanej jako Lex Kamilek. Nazwa tej ustawy upamiętnia tragiczną historię ośmioletniego Kamila z Częstochowy, który zmarł w wyniku systematycznej przemocy domowej. Wstrząs, jaki wywołała ta sprawa, stał się impulsem do stworzenia przepisów mających zbudować solidniejszy system ochrony małoletnich.
Nowe prawo, które weszło w życie 15 lutego 2024 roku, nakłada na pracodawców i organizatorów wszelkiej działalności związanej z edukacją, wychowaniem, opieką, leczeniem czy wypoczynkiem dzieci rygorystyczny obowiązek weryfikacji niekaralności. Pracodawca musi sprawdzić kandydatów nie tylko w KRK, ale także w Rejestrze Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Lista obejmuje nie tylko nauczycieli, psychologów czy opiekunów w żłobkach, ale również:
- trenerów sportowych,
- korepetytorów,
- personel medyczny,
- ratowników wodnych,
- pracowników hoteli,
- obiektów turystycznych i gastronomicznych,
- kierowców świadczących przewozy osób.
W praktyce oznacza to, że setki tysięcy podmiotów i potencjalnie miliony obywateli muszą pozyskać odpowiedni dokument, co do tej pory wiązało się z biurokratyczną procedurą.
Pod koniec sierpnia 2024 roku przed sądami w całej Polsce ustawiały się gigantyczne kolejki — tuż przed rozpoczęciem roku szkolnego setki osób przypomniały sobie, że takowe zaświadczenie stało się obowiązkiem. Już wtedy pojawiły się pierwsze wątpliwości związane z konsekwencjami ustawy, jeśli chodzi o wszechobecną “papierologię”. Jednym z rozwiązań tego problemu ma być nowa funkcja w aplikacji mObywatel.
mObywatel zyska nową funkcję
Wdrożenie tak szeroko zakrojonych przepisów, jak Lex Kamilek, natychmiast ujawniło ogromne wyzwania logistyczne, obciążając obywateli i wydziały sądowe odpowiedzialne za wydawanie zaświadczeń. Dodatkowym komplikującym czynnikiem stało się weto prezydenta Karola Nawrockiego z sierpnia 2025 roku, które zablokowało nowelizację ustawy.
Nowelizacja ta miała doprecyzować m.in. zapisy dotyczące weryfikacji osób działających wolontaryjnie, dorywczo czy będących członkami rodziny. Prezydent w uzasadnieniu swojej decyzji wskazał na potencjalne niejasności i ryzyko nadmiernej ingerencji w życie rodzinne. Pomimo legislacyjnego impasu Ministerstwo Cyfryzacji nie zaniechało prac nad rozwiązaniami technologicznymi. Resort uznał, że główny trzon ustawy już obowiązuje i generuje realne trudności dla obywateli.
[…] obecnie trwają wstępne rozmowy z Ministerstwem Sprawiedliwości na temat możliwości udostępnienia w aplikacji mObywatel cyfrowego zaświadczenia o niekaralności - poinformowało PAP Ministerstwo Cyfryzacji.
Udostępnienie zaświadczenia o niekaralności w aplikacji mObywatel to rozwiązanie, które omija papierowy obieg dokumentów, kolejki w urzędach i skraca cały proces do kilku minut. Dla pracodawców oznacza to możliwość natychmiastowej, wiarygodnej weryfikacji pracownika, a dla obywateli koniec z uciążliwymi formalnościami.
Czytaj więcej: mObywatel z nowymi funkcjami. Koniec z wizytami w sądzie, księgi wieczyste dostępne w smartfonie
Wprowadzenie możliwości pobrania zaświadczenia o niekaralności w mObywatelu może okazać się kluczowym narzędziem, dzięki któremu ważna społecznie ustawa stanie się możliwa do realizacji w praktyce. To przykład, jak cyfryzacja administracji publicznej staje się odpowiedzią na legislacyjne wyzwania i realne potrzeby obywateli. W tym kontekście jedno rozwiązanie technologiczne może zdecydować o skuteczności całej ustawy i poziomie społecznego zaufania do instytucji państwa.
