Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Sezon grzewczy to dla wielu polskich rodzin co roku czas nerwowego zerkania na rachunki. Rosnące ceny energii, gazu i innych źródeł ciepła stanowią poważne obciążenie dla domowego budżetu. W odpowiedzi na te wyzwania rząd wprowadził nowe rozwiązanie mające na celu złagodzenie skutków drożyzny - bon ciepłowniczy. Świadczenie może realnie wesprzeć gospodarstwa domowe, ale Polacy muszą pamiętać o kluczowym terminie. Jeśli go przegapią, pieniądze przepadną.
Myślisz, że akt notarialny i klucze w kieszeni dają ci pełne bezpieczeństwo? W rzeczywistości jeden nieodebrany list, opóźnienia w opłatach czy brak aktualizacji w księdze wieczystej mogą włączyć błyskawicznie działające procedury prawne, które w ciągu zaledwie trzech miesięcy doprowadzą do egzekucji twojego mieszkania.
Czy masz wrażenie, że pieniądze znikają z portfela, mimo że nie wydajesz na nic „wielkiego”? To nie przypadek. Codzienne, automatyczne nawyki potrafią rocznie kosztować nawet kilka tysięcy złotych, a większość osób nawet nie zdaje sobie z tego sprawy. Oto lista 10 działań, które Polacy wykonują na co dzień i które mogą zabierać nawet 6000 zł rocznie – sprawdź, czy robisz to samo.
Śmierć bliskiej osoby wiąże się nie tylko z żałobą, ale również z koniecznością dopełnienia wielu formalności. Wiele rodzin nie zdaje sobie sprawy, że na kontach emerytalnych zmarłych mogą znajdować się zgromadzone oszczędności, które podlegają dziedziczeniu. Warto poznać procedurę ich odzyskiwania, ponieważ zgromadzone tam sumy nie przepadają, ale wymagają podjęcia konkretnych działań przez spadkobierców.
Tylko do 15 grudnia można złożyć wniosek o ważny dodatek wprowadzony przez rząd, który ma odciążyć gospodarstwa domowe zmagające się z wysokimi rachunkami za ciepło. Zainteresowanie jest ogromne, a urzędy gmin nie nadążają z przyjmowaniem wniosków.
Regulacje dotyczące łączenia pracy zarobkowej z pobieraniem świadczeń z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych podlegają cyklicznym aktualizacjom, które bezpośrednio wpływają na sytuację finansową beneficjentów. Zmiany wskaźników ekonomicznych wymuszają korektę progów przychodowych, co ma kluczowe znaczenie dla osób nieposiadających jeszcze pełni praw emerytalnych.
Podróże Donalda Tuska znów wzbudzają emocje. W sieci pojawiły się informacje o kosztach lotów szefa rządu, a liczby robią wrażenie. Okazuje się, że niektóre z nich były niezwykle kosztowne.
Przez dekady grudniowy poranek kojarzył się z otwieraniem małego, tekturowego okienka i zjadaniem czekoladki. Dziś ten obrazek odchodzi do lamusa, ustępując miejsca festiwalowi konsumpcji. Dzieci nie zachwycają się już słodyczami, oczekiwania są znacznie wyższe, podobnie jak koszty. Rodzice mają duży problem.
Wizyta w warsztacie samochodowym dla wielu Polaków jest niemal tak samo stresująca, jak wizyta u dentysty. Niestety lęk ten nie jest bezpodstawny. W gąszczu nowych technologii, rosnących kosztów i coraz droższych części, kierowcy stają się łatwym celem dla nieuczciwych fachowców. Te sztuczki wykorzystują mechanicy, żeby klient płacił więcej.
Współczesna technologia miała ułatwiać życie zmotoryzowanym, jednak w niektórych przypadkach może stać się źródłem poważnych problemów finansowych. Niewłaściwe korzystanie z tych udogodnień bywa kosztowne. Okazuje się, że rutyna i brak wyobraźni mogą kosztować kierującego znacznie więcej, mowa o karze sięgającej 3000 zł.
Dynamika wzrostu cen w polskich sklepach detalicznych w październiku ponownie wyhamowała, jednak to uspokojenie jest tylko pozorne. Coraz wyraźniej widać, że ciężar podwyżek przenosi się z podstawowych artykułów spożywczych na inne kategorie. Analiza najnowszego „Indeksu Cen w Sklepach Detalicznych” rzuca światło na ukryte mechanizmy inflacji, które nadal mocno obciążają portfele Polaków.
Wielu emerytów i rencistów, którzy łączą pobieranie świadczenia z dodatkową pracą, musi co kwartał monitorować nowe limity przychodów ogłaszane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Od 1 grudnia 2025 roku progi te ulegną kolejnej zmianie. Przekroczenie ustalonego limitu może skutkować obniżeniem lub nawet całkowitym zawieszeniem wypłacanej emerytury czy renty. Zrozumienie mechanizmów wyliczeń i tego, kogo dokładnie dotyczą te zasady, jest kluczowe, by uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji finansowych.
Decyzja zapadła. Ministerstwo Obrony Narodowej przygotowało zasadniczą zmianę w systemie dodatków, która znacząco wpłynie na sytuację finansową żołnierzy. Nowe zasady mają wynagradzać to, co do tej pory pozostawało niedocenione.
Czwartkowe losowanie Lotto przyniosło ogromną wygraną – jeden gracz trafił "szóstkę” wartą 14 390 066 zł. Pozostali uczestnicy również mieli powody do radości, bo padło wiele niższych nagród, a Lotto Plus zapewniło kolejne wypłaty. Wiadomo już, gdzie kupiono szczęśliwy kupon. Sprawdzamy wyniki, zasady gry i zapowiadane pule na kolejne losowanie.
Najnowsze dane z Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) to pozytywny sygnał dla polskiej gospodarki. Opublikowany właśnie odczyt inflacji CPI za listopad nie tylko zaskoczył analityków, ale też ustanowił nowy najniższy poziom w ciągu 20 miesięcy.
Listopad to dla branży handlowej okres absolutnie kluczowy. Choć tradycja Czarnego Piątku przywędrowała do nas ze Stanów Zjednoczonych, polski rynek zaadaptował ją w specyficzny sposób. W tym roku, w gąszczu tysięcy ofert, szczególną uwagę przykuwa strategia sieci Auchan. Polacy w piątek rzucą się do sklepów. Oprócz uwielbianego sprzętu, w promocyjnej ofercie znalazło się mnóstwo elektroniki.
Temat zupełnie nowego podatku wraca jak bumerang przy każdej dyskusji o kryzysie w konkretnym obszarze. Tym razem to konkretna zapowiedź legislacyjna, która może zmrozić krew w żyłach inwestorom. Lewica zamierza jeszcze w grudniu złożyć w Sejmie projekt ustawy, który ma ostudzić rozgrzany do czerwoności rynek. Polacy mogą zapłacić więcej.
Decyzja o ustanowieniu 24 grudnia dniem ustawowo wolnym od pracy była jedną z najbardziej wyczekiwanych zmian. Choć entuzjazm społeczny jest ogromny, a wizja spokojnych przygotowań do pierwszej gwiazdki kusi każdego, nowa rzeczywistość prawna nie dla wszystkich oznacza błogie lenistwo. Te osoby pójdą do pracy pomimo zmian w przepisach. Jest lista zawodów.
Śnieg na chodnikach potrafi zaskoczyć szybciej, niż zacznie się prawdziwa zima. Z pozoru drobny poślizg może otworzyć zupełnie nowe możliwości, o których większość przechodniów nie ma pojęcia. Warto wiedzieć, jakie zasady naprawdę rządzą zimowymi realiami i dlaczego to, co wygląda na zwykły niefortunny upadek, wcale nie musi nim być. Nieoczywiste konsekwencje takiego incydentu potrafią całkowicie zmienić sposób patrzenia na codzienny spacer.
Czy wiesz, że w twoim domu może kryć się prawdziwa skarbnica? To, co przez lata leżało zapomniane w szufladach i na półkach, dla kolekcjonerów i miłośników staroci może mieć ogromną wartość, a sprzedaż takich przedmiotów staje się coraz popularniejszym sposobem na szybki zastrzyk gotówki.
Myślisz, że szybkie nagranie stłuczki telefonem to nic złego? Policja przypomina, że takie zachowanie może kosztować cię setki złotych i punkty karne, a na drodze liczy się przede wszystkim bezpieczeństwo, nie ciekawość.
Szymon Hołownia, wówczas pełniący funkcję marszałka Sejmu, złożył na początku listopada oficjalną wizytę w Etiopii. Lider Polski 2050 spędził cztery dni w Addis Abebie, a delegacja wykraczały poza tradycyjne kontakty między organami ustawodawczymi różnych państw. Wyjazd budzi kontrowersje nie tylko ze względu na jego cel, zakres oraz moment polityczny, ale i rachunek, jaki ponieśli podatnicy. Koszt delegacji został ujawniony przez Kancelarię Sejmu.
Indywidualne Konto Emerytalne (IKE), będące kluczowym elementem prywatnego, dodatkowego oszczędzania na starość, ponownie zyskuje na atrakcyjności. Oszczędzający mogą zacierać ręce – w 2026 roku maksymalny roczny limit wpłat ma osiągnąć rekordowy poziom.
System kaucyjny miał objąć wszystkie butelki zwrotne, ale duzi producenci browarów znajdują sposoby, by go ominąć. Carlsberg dopiął swego i uzyskał interpretację zwalniającą jego butelki z ogólnopolskiego systemu depozytowego, a “Rzeczpospolita” informuje, że Grupa Żywiec już czeka na podobną decyzję. Stawką są miliony złotych i przyszłość szklanych opakowań w polskich sklepach.
Ruszył sezon odłowów, a wraz z nim ujawniono pierwsze cenniki karpia. Choć tegoroczna wiosna była niekorzystna dla hodowli, świąteczny karp nie powinien znacąco obciążyć domowego budżetu. Sprawdziliśmy, ile kosztuje żywa ryba, tusza i filet – zarówno na targu, jak i w internecie.
Setki tysięcy użytkowników T‑Mobile mogą wkrótce otrzymać po 500 zł – decyzja UOKiK kończy wieloletnie kontrowersje wokół subskrypcji, które w niektórych przypadkach włączały się same, obciążając rachunki. Operator musi teraz wprowadzić radykalne zmiany, a klienci w końcu zyskają jasność i bezpieczeństwo w korzystaniu z usług.
Tegoroczny sezon odwiedzin duszpasterskich może zaskoczyć nawet stałych uczestników tradycji. Parafie w całym kraju szykują rozwiązanie, które zmieni dotychczasowy rytm wizyt. Niektórzy mówią wręcz o przełomie, który wpłynie na to, jak wierni postrzegają ten zwyczaj. Co stoi za nowym podejściem i czy rzeczywiście może odmienić kolędę na dłużej?
Korzystasz z mObywatela? Wkrótce aplikacja może ujawnić więcej, niż się spodziewasz – zmiany w module Mandaty sprawią, że kierowcy będą mieli dostęp do nowych informacji o karach, które do tej pory pozostawały poza zasięgiem smartfona. To krok, który może zaskoczyć wielu użytkowników.