Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.
Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.
Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.
Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.
Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.
Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.
Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.
Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość.
Pokaż więcej
Wokół renty wdowiej od lat narasta debata, koncentrująca się głównie na wieku osób uprawnionych do jej pobierania. Ostatnie petycje i apele o złagodzenie wymogów wiekowych ponownie wywołały dyskusję, zwłaszcza w kontekście finansowej stabilności młodszych wdów i wdowców. Pytanie, czy świadczenie to zostanie wkrótce rozszerzone na osoby w wieku 50 lat i młodsze, staje się coraz bardziej palące.
Wielu z nas przechowuje na strychach pamiątki z czasów PRL. Często traktujemy te przedmioty z sentymentem, rzadko jednak myślimy o nich w kategoriach stricte inwestycyjnych. Tymczasem wyceny rzadkich egzemplarzy osiągają coraz wyższe pułapy. Okazuje się, że wyjątkowo zachowane monety i banknoty mogą być dziś warte pokaźne sumy.
Koszty utrzymania nieruchomości w Polsce wciąż rosną, co dla części gospodarstw domowych pozostaje wyzwaniem. Właściciele domów i mieszkań z niepokojem obserwują kolejne podwyżki. W gąszczu zobowiązań łatwo przeoczyć furtkę prawną, która pozwala na legalne obniżenie jednej z bardziej uciążliwych danin. Tak Polacy zapłacą mniej za odpady.
Często żyjemy w błędnym przekonaniu, że ochrona zdrowia w Polsce jest darmowa, a wizyta u specjalisty to świadczenie, za które nie wystawia się rachunku. W rzeczywistości wszystko ma swoją konkretną cenę, a Narodowy Fundusz Zdrowia właśnie odkrył karty. Najnowsze dane pokazują, jak drastycznie rosną koszty leczenia jednego pacjenta.
Posiadanie samochodu w Polsce coraz częściej przypomina luksus, a koszty eksploatacji to nie tylko paliwo i serwis. Nadchodzący 2026 rok przyniesie kierowcom podwyżki kar, które mogą zrujnować domowy budżet. Wystarczy jednodniowe opóźnienie, żeby portfel znacząco się uszczuplił. Od stycznia lepiej nie przekraczać terminów.
Sezon świątecznych zakupów już tuż, tuż, a widmo rosnących cen spędza sen z powiek wielu polskim rodzinom. Czy da się w tym roku zorganizować godne święta, nie robiąc jednocześnie wielkiej „dziury budżetowej”? Okazuje się, że dla sporej grupy Polaków klucz do oszczędności leży w portfelu, a dokładnie w pewnej karcie.
Bycie członkiem tego popularnego programu kojarzy się głównie z tańszymi przejazdami koleją czy rabatami w sklepach. Tymczasem nowe przepisy wprowadzają istotną zmianę, która może okazać się kluczowa w momencie utraty stabilności finansowej. Posiadacze Karty Dużej Rodziny zyskali właśnie potężny atut w walce o bezpieczeństwo socjalne.
W polskim systemie podatkowym, choć istnieją mechanizmy wsparcia rodzin, takie jak ulga prorodzinna czy zwolnienie z PIT dla rodzin wielodzietnych (ulga 4+), wciąż pojawiają się propozycje poszerzenia katalogu preferencji. Niedawno do Sejmu wpłynęła petycja, która proponuje wprowadzenie nowej ulgi podatkowej, mającej na celu bezpośrednie wsparcie finansowe rodzin w pokryciu kosztów związanych z rozwojem osobistym najmłodszych.
Wydatki na utrzymanie czworonożnych członków rodziny stają się coraz większym wyzwaniem, a koszty wizyt u weterynarza od dłuższego czasu dynamicznie pną się w górę. Presja cenowa jest odczuwalna i jak zaznacza Prezes Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej Marek Mastalerek w rozmowie z PAP, właściciele zwierząt domowych powinni nastawić się na dalszy wzrost opłat za leczenie i profilaktykę. Ile trzeba będzie zapłacić za weterynarza w 2026 roku?
Polska szykuje się do wprowadzenia nowego obciążenia fiskalnego, które ma uderzyć w globalne koncerny technologiczne. Mowa o tak zwanym podatku cyfrowym, który ma wyrównać szanse rodzimych przedsiębiorstw w starciu z międzynarodowymi gigantami. Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiedział, że projekt ustawy ujrzy światło dzienne już na przełomie 2025 i 2026 roku.
Grudzień to czas podsumowań i wzmożonych wydatków świątecznych, ale dla wielu Polaków jest to również moment na "przegląd zdrowia" i rutynowe badania. Rosnące koszty prywatnej opieki medycznej, którą coraz częściej wybieramy, stanowią jednak poważne wyzwanie dla domowych budżetów. Zanim zdecydujemy się na serię wizyt u specjalistów, warto zorientować się, ile taki "zdrowotny prezent" nas wyniesie i jakie czynniki wpływają na ostateczny koszt usługi.
Sylwestrowa noc od lat kojarzy się ze spektakularnym świętowaniem, którego nieodłącznym elementem są fajerwerki i pokazy pirotechniczne. To dla wielu symboliczny sposób na pożegnanie starego roku i przywitanie nowego. Jednak to, co ma być formą radosnej celebracji, coraz częściej budzi poważne kontrowersje, a nieznajomość przepisów regulujących użycie materiałów pirotechnicznych może skutkować wysokim mandatem, nawet w Sylwestra i Nowy Rok.
Grudzień to czas przedświątecznego szaleństwa, którego nieodłącznym elementem jest dekorowanie domów, mieszkań, a także balkonów i ogrodów. Należy jednak zachować ostrożność - w niektórych przypadkach świąteczne dekorowanie może zakończyć się poważnymi konsekwencjami. Na to Polacy powinni uważać podczas przystrajania ogrodu na Boże Narodzenie.
Temat ograniczeń w obrocie gotówkowym od lat wywołuje w Polsce skrajne emocje, podsycane zmianami w prawie i rosnącą popularnością bankowości elektronicznej. W kontekście zapowiedzi „społeczeństwa bezgotówkowego”, wokół którego narosło wiele mitów, Polacy zadają fundamentalne pytania. Czy musimy przygotować się na limity pieniędzy, które można przechowywać w domu? Wyjaśniamy.
Niepozorne kawałki papieru, które w PRL-u decydowały o dostępie do podstawowych produktów, zyskują dziś kolekcjonerską wartość. Zapomniane kartki na żywność stają się poszukiwanym towarem. Ich ceny na aukcjach potrafią zaskoczyć, a kompletne zestawy osiągają sumy, które znacznie przekraczają symboliczną wartość historyczną. Nadszedł czas, aby dokładnie przejrzeć pamiątki po dziadkach i odnaleźć te niepozorne, ale potencjalnie cenne relikty minionej epoki.
Jeszcze dwie dekady temu portret polskiego milionera był dość przewidywalny. Najczęściej był to biznesmen, który zbił fortunę na fali transformacji ustrojowej. Dziś ta układanka wygląda zupełnie inaczej, a na szczyty list wdziera się nowe pokolenie. Liderem tego pokoleniowego przewrotu jest 36-letni Sebastian Jabłoński. Na czym zgromadził majątek opiewający na kwotę 3,9 mld zł?
W trakcie grudniowego zamieszania związanego z przygotowaniami do świąt jesteśmy szczególnie narażeni na działania oszustów. Dbając o swoje finanse i świąteczny spokój, trzeba przestrzegać podstawowych zasad cyberbezpieczeństwa. Przestępcy nieustannie modyfikują swoje metody, a odbiór telefonu od nieznanego numeru może skończyć się dużymi stratami. Których połączeń lepiej nie odbierać?
Życie z chorobą przewlekłą to nieustanne wyzwanie logistyczne i finansowe. Koszty zakupu leków i sprzętu potrafią znacząco obciążyć domowy budżet. W gąszczu przepisów łatwo przeoczyć świadczenia, które należą się pacjentom niezależnie od ich statusu majątkowego. O tym konkretnym wiele osób zapomina, wiadomo, jak się o nie starać.
Niezależność finansowa to hasło, które elektryzuje, obiecując uwolnienie od pracy zarobkowej i możliwość życia z pasywnie wygenerowanych zysków. Wielu inwestorów zadaje sobie następujące pytanie: ile dokładnie muszę odłożyć, aby żyć wyłącznie z odsetek od kapitału? Okazuje się, że nie są to już tylko teoretyczne dywagacje. Naukowcy z Trinity University opracowali konkretną strategię – zwaną regułą Trinity – która pozwala sfinansować codzienne wydatki wyłącznie z zysków z oszczędności, z zachowaniem bezpieczeństwa i uwzględnieniem wpływu inflacji. To proste równanie, wymagające jedynie pomnożenia rocznych kosztów życia przez magiczny wskaźnik.
Wielkimi krokami zbliża się zmiana, która może fundamentalnie przeobrazić krajobraz europejskiego handlu elektronicznego i uderzyć w portfele milionów konsumentów. Unia Europejska szykuje się do objęcia małych przesyłek wysyłanych spoza wspólnoty nowymi opłatami celnymi. W rezultacie zakupy w zagranicznych sklepach internetowych, zwłaszcza na popularnych platformach azjatyckich, mogą stać się zauważalnie droższe.
Otrzymanie na konto bankowe środków finansowych, które trafiły tam przez pomyłkę, rodzi po stronie odbiorcy prawny obowiązek zwrotu. Zatrzymanie takiej kwoty może narazić na konsekwencje cywilnoprawne. Bezpodstawne wzbogacenie, o którym mowa, jest instytucją prawa cywilnego uregulowaną w Kodeksie cywilnym, a obowiązek zwrotu powstaje niezależnie od tego, jak wysoka była kwota przelewu. Istotne jest, aby znać procedury postępowania w przypadku otrzymania lub wysłania błędnego przelewu.
Coroczna zmiana wysokości świadczeń emerytalno-rentowych to kluczowy moment dla domowych budżetów milionów Polaków. Mechanizm ten ma na celu ochronę siły nabywczej pieniądza, jednak jego zasady oraz wpływ na portfele seniorów są ściśle określone przez wskaźniki makroekonomiczne. W przestrzeni publicznej pojawiają się również nowe propozycje legislacyjne, które mogłyby zmienić sposób obliczania podwyżek.
Polska turystyka bije rekordy popularności, co dla jednych jest powodem do dumy, a dla innych źródłem rosnących problemów. Dotychczasowa opłata miejscowa stała się w wielu regionach fikcją uniemożliwiającą samorządom czerpanie korzyści. Do Sejmu właśnie trafił projekt, który ma zrewolucjonizować ten mechanizm. Ma wejść nowa opłata.
To niewielkie państwo znane z pięknych widoków i morza kwiatów w ostatnich latach stała się jednym z najdynamiczniej rosnących kierunków emigracji zarobkowej dla Polaków. Według danych GUS, w latach 2019–2024 liczba Polaków mieszkających w tym kraju systematycznie się zwiększała, podczas gdy Wielka Brytania odnotowywała wysokie spadki.
Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR) poinformował o oficjalnym zakończeniu głośnej sprawy dotyczącej nieruchomości przeznaczonej pod budowę Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK). Chodzi o działkę rolną w Zabłotni, której kontrowersyjna sprzedaż wywołała burzę medialną i zainteresowanie prokuratury. Po długich negocjacjach doszło do podpisania aktu notarialnego, na mocy którego KOWR odzyskał nieruchomość, co zamyka ważny rozdział w historii tego projektu. Cała operacja odbyła się na warunkach finansowych, które budzą pytania o potencjalne straty lub korzyści.
Emerytura w wysokości pięciu tysięcy złotych brutto miesięcznie staje się dla Polaków coraz większym wyzwaniem. Eksperci wyliczyli, że aby je osiągnąć, dzisiejsi pracownicy muszą mierzyć się z bardzo wysokimi progami zarobkowymi, które są szczególnie wyśrubowane w przypadku kobiet. Tak znaczące różnice nie wynikają z przypadkowych kalkulacji, lecz są bezpośrednią konsekwencją obowiązujących przepisów, a zwłaszcza długości życia zawodowego.
Wiosna 2025 roku przyniosła zaskakujący zwrot na polskim rynku. Rodzima marka specjalizująca się w wyrobach skórzanych z segmentu premium złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości. Okoliczności, które doprowadziły do tej decyzji, rzucają cień na kondycję całego sektora, jednak werdykt sądu w tej sprawie jest daleki od typowego finału bankructwa.
IKZE pozwala legalnie zapłacić mniej podatku i jednocześnie odkładać pieniądze na przyszłą emeryturę. Mimo to wielu inwestorów wciąż z niego nie korzysta — często tracąc realne tysiące złotych rocznie. Sprawdzamy, jak działa ta podatkowa tarcza i kiedy naprawdę się opłaca.