biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Lech Wałęsa
05.11.2025 18:15 Lech Wałęsa o zarobkach w USA. Odpowiedź zaskoczy niejednego. "Nic mi nie zostało"

Lech Wałęsa powrócił do Polski po trwającym od 31 sierpnia do 30 października 2025 roku tournée wykładowym po Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. W rozmowie z “Faktem” odpowiedział na pytanie dotyczące zarobków w USA. Intensywny grafik, obejmujący łącznie 29 spotkań, szybko odbił się na zdrowiu byłego prezydenta. Niedługo po wylądowaniu w kraju, pierwszy przewodniczący „Solidarności” trafił do szpitala.

kasjerka
05.11.2025 12:13 Kasjer pyta, czy może być winny grosika. Prawo jasno precyzuje zasady

"Mogę być winna grosika?" - taka scena to klasyk polskiego handlu. Płacąc gotówką, milionom Polaków zdarzyło się usłyszeć w trakcie codziennych zakupów. Zazwyczaj machamy ręką, ale bywają sytuacje, które wywołują w konsumentach skrajną reakcję. W sieci zawrzało po historii klienta, który wdał się w spór z kasjerem o wydanie reszty. Co jednak na ten temat mówi prawo? Wątpliwości rozwiał znany prawnik.

Eurojackpot
05.11.2025 11:17 Fortuna w Eurojackpot dla Polaków. Zgarnęli potężną sumę, choć nie rozbili banku

Wtorkowe losowanie Eurojackpot, które odbyło się 4 listopada 2025 roku, znów rozgrzało emocje graczy w całej Europie, w tym w Polsce. Chociaż nikomu nie udało się rozbić gigantycznej kumulacji i zgarnąć głównej nagrody, dwóch szczęśliwców z Polski ma ogromne powody do otwierania szampana. Poprawnie wytypowane liczby zapewniły im wygrane warte setki tysięcy złotych, udowadniając, że nie trzeba trafić wszystkiego, by radykalnie odmienić swoje życie.

NBP
04.11.2025 21:18 Nowy banknot w Polsce już od 5 listopada. Tak będzie wyglądał, NBP podał szczegóły

Do sprzedaży trafi nowy banknot poświęcony jednemu z kluczowych wydarzeń w dziejach państwowości. Oprócz warstwy edukacyjnej projekt wyróżniają zaawansowane zabezpieczenia i przemyślana ikonografia. Co konkretnie znajdzie się na banknocie i jaka będzie jego wartość?

szklanki
04.11.2025 17:22 W PRL-u używał każdy, dzisiaj warte są fortunę. Przeszukaj piwnicę, na pewno masz je w kartonach

Metalowe koszyczki na szklanki – niegdyś nieodłączny element domowych herbat – przez dekady leżały zapomniane w piwnicach i kredensach. Dziś wracają w wielkim stylu jako gadżet retro, a kolekcjonerzy gotowi są zapłacić za nie setki, a nawet tysiące złotych. Sprawdź, jak odróżnić prawdziwy skarb od pospolitej masówki i gdzie szukać najcenniejszych egzemplarzy.

Komornik
04.11.2025 16:15 Tego komornik nie będzie mógł zająć w 2026 roku. Dłużnicy muszą wiedzieć

Rok 2026 ma przynieść fundamentalne zmiany w systemie egzekucji komorniczej, których celem jest lepsza ochrona osób najmniej zarabiających. Zgodnie z informacjami Ministerstwa Sprawiedliwości i prognozami legislacyjnymi, kluczowe dla tych regulacji jest powiązanie kwoty wolnej od zajęcia ze spodziewanym wzrostem płacy minimalnej.

Urząd Skarbowy
04.11.2025 15:30 Od stycznia 2026 r. skarbówka zyska nowe uprawnienia. Te transakcje trafią pod lupę fiskusa

Coraz bardziej zacieśniająca się kontrola nad przepływami finansowymi to wyraźny trend ostatnich lat, a polski fiskus konsekwentnie poszerza swoje uprawnienia w walce z tzw. szarą strefą oraz ukrywaniem dochodów. Jedna z największych zmian w tym zakresie wejdzie w życie już 1 stycznia 2026 roku. Od tej daty skarbówka zyska jeszcze skuteczniejsze narzędzie do monitorowania płatności bezgotówkowych.

senior
04.11.2025 13:16 Te osoby mogą mieć wcześniejszą emeryturę. Muszą spełnić kilka warunków

Osoby urodzone w latach 1949–1968 mogą skorzystać z możliwości przejścia na emeryturę przed osiągnięciem ustawowego wieku. Nie wystarczy jednak data urodzenia – konieczny jest odpowiedni staż oraz udokumentowana praca w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Sprawdź, kto ma realną szansę i jak przygotować wniosek, by uniknąć odrzucenia.

Park rozrywki
04.11.2025 10:58 "Polski Disneyland"? Holendrzy postawią tu wielki park rozrywki. Wkrótce przyciągnie tłumy

Gospodarka doświadczeń nie jest niczym nowym, a Polacy od lat wolą wydać pieniądze na rozrywkę, zamiast na przedmioty. To między innymi z tego powodu te olbrzymie inwestycje cieszą się tak dużym zainteresowaniem. Już wkrótce w na terenie kraju powstanie nowy obiekt, który przyciągnie masę turystów. Wiadomo, na kiedy planowane jest otwarcie.

pieniądze
04.11.2025 09:25 Wystarczyło raz w miesiącu zainwestować 1 złotówkę. Dzisiaj byłbyś milionerem

Wielu z nas marzyło, by pewnego dnia zobaczyć na swoim koncie kwotę z sześcioma zerami. Jak się okazuje, nie trzeba do tego wygranej na loterii. Z analizy ekonomisty Bartosza Turka przygotowanej dla Polskiego Radia 24 wynika, że osoba, która od stycznia 2011 roku konsekwentnie kupowałaby bitcoina za 1 zł miesięcznie, mogłaby dziś dysponować majątkiem przekraczającym milion złotych. To efekt regularności i długoterminowego podejścia do inwestowania, a nie szczęśliwego zbiegu okoliczności. 

Pieniądze
04.11.2025 08:25 Dobre wieści dla seniorów. Ta grupa może liczyć na 500 plus, ZUS wyjaśnia

Osoby, które spełnią określone warunki, mogą liczyć na comiesięczne wypłaty świadczenia, potocznie nazywanego „500 plus dla seniorów”. Niektórzy będą otrzymywać dodatek nawet dożywotnio. Gdzie należy złożyć wniosek, aby móc skorzystać z takiej formy wsparcia?

PRL, banknoty
03.11.2025 18:30 Stare banknoty z PRL-u mogą być warte fortunę. Koniecznie przeszukaj szuflady

W domowych zakamarkach mogą leżeć prawdziwe skarby. Stare banknoty i monety z czasów PRL-u osiągają dziś zawrotne ceny, a kolekcjonerzy polują na nie z niesłabnącym zapałem. Wystarczy drobny szczegół, by zwykły banknot nabrał ogromnej wartości. Niektóre egzemplarze potrafią zaskoczyć nie tylko wyglądem, ale i ceną. Koniecznie przeszukaj wszystkie szuflady.

świadczenie honorowe ZUS
03.11.2025 13:22 Dodatkowe pieniądze z ZUS, prawie 7 tys. złotych. Zyskają konkretne roczniki

ZUS przygotował dla najstarszych seniorów wyjątkowe świadczenie honorowe, które od marca 2025 roku wynosi 6 589,67 zł brutto. To kwota, która nie tylko robi wrażenie, ale może realnie poprawić codzienne życie stulatków. Najpiękniejsze w tym wszystkim jest to, że pieniądze trafiają niemal automatycznie, bez zbędnych formalności, a świadczenie jest przyznawane dożywotnio.

Pieniądze, bon ciepłowniczy
03.11.2025 09:19 3 listopada rusza nabór wniosków. Polacy mogą zyskać nawet 3,5 tys. zł na rachunki

Ruszył sezon grzewczy 2025/2026, a w związku z tym wiele gospodarstw domowych mierzy się z wysokimi kosztami za ciepło. Rachunki są wysokie, a rządowe tarcze wygasły. W ich miejsce pojawiła się zupełnie nowa forma wsparcia, choć nie jest dostępna dla każdego. Od poniedziałku 3 listopada można już składać wnioski o przyznanie bonu ciepłowniczego. Kto ma szansę na pozytywne rozpatrzenie?

Jarmark bożonarodzeniowy
03.11.2025 08:22 All inclusive na jarmarku świątecznym. Polacy często tam bywają, padła cena wizyty

Jarmarki bożonarodzeniowe w zachodniej Europie mają długą tradycję, a ta powoli wkradła się również do Polski. Dla wielu okres od połowy listopada do końca grudnia wiąże się nierozerwalnie z odwiedzinami na miejskich deptakach i zapachem grzanego wina. W jednym miejscu wejście jest biletowane, turyści doświadczą jarmarcznego all inclusive.

piwnica
02.11.2025 17:00 Tych przedmiotów lepiej nie trzymać w piwnicy. Grozi za to nawet 5000 zł kary

Polacy od lat traktują piwnice jak magazyn na wszystko — od starych mebli po sprzęt, który „może się jeszcze przyda”. Tymczasem przepisy jasno wskazują, że nie wszystko można tam trzymać. Co dokładnie grozi za złamanie zasad i które przedmioty mogą kosztować nawet 5 tys. zł kary? Warto sprawdzić, zanim rutynowa kontrola zamieni się w kosztowną niespodziankę. Niektóre rzeczy, choć z pozoru niewinne, mogą stać się poważnym zagrożeniem dla całego budynku.

Mieszkanie z PRL
02.11.2025 15:10 W PRL-u były w każdym domu, dziś mają zawrotne ceny. Te filiżanki to łakomy kąsek dla kolekcjonerów

Wielki powrót PRL-owskiego wzornictwa to nie tylko chwilowa moda, ale już ugruntowany trend, który widać na targach staroci i aukcjach internetowych. Rosnący sentyment do minionej epoki sprawia, że przedmioty codziennego użytku, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu zalegały w kredensach naszych babć, dziś stają się obiektami pożądania kolekcjonerów i miłośników stylu vintage. Szczególnie porcelana i ceramika przeżywają drugą młodość, a niektóre filiżanki z tych czasów biją rekordy cenowe.

Biedronka
02.11.2025 13:21 Polacy rzucą się na hity z Biedronki. Takie ceny to rzadkość, przed zimą każdy chce mieć w domu

Nowa gazetka „W Domu” zapowiada szturm na dział tekstyliów w Biedronce. Od poniedziałku, 3 listopada, w sklepach pojawi się komplet bawełnianej pościeli w cenie, jakiej sieć nie oferowała od miesięcy. Wraz z nim do sprzedaży trafią prześcieradła, koce i większe zestawy, które pozwolą odświeżyć sypialnię bez nadwyrężania domowego budżetu.

ZUS
02.11.2025 12:50 ZUS przeliczy emerytury na nowo. Te roczniki dostaną zaległe pieniądze nawet za 3 lata wstecz

Zakład Ubezpieczeń Społecznych musi ponownie przeliczyć emerytury tysięcy Polaków. Choć ustawowe, automatyczne przeliczenie tych świadczeń przez ZUS ma nastąpić dopiero 1 stycznia 2026 roku, część seniorów nie czekała na systemowe rozwiązanie. Coraz więcej z nich wygrywa w sądach, wymuszając na ZUS nie tylko wyższą bieżącą wypłatę, ale także jednorazowe wyrównania, sięgające nawet trzech lat wstecz.

pieniądze
02.11.2025 06:18 Komu należy się odprawa pośmiertna? Taka kwota trafia do rodziny lub spadkobierców

Śmierć pracownika to tragedia dla rodziny, ale także nagłe wyzwanie formalne dla pracodawcy. Zgon podwładnego automatycznie kończy stosunek pracy. To jednak nie zamyka wszystkich obowiązków firmy. Poza kwestiami formalnymi, jak wyrejestrowanie z ZUS, pojawia się prawo do specjalnego świadczenia. Jest nim odprawa pośmiertna, ale jej wypłata nie zawsze jest oczywista.

górnictwo, Ministestwo Energii
01.11.2025 19:33 Rząd będzie zamykał kopalnie. Takie odprawy dostaną górnicy. Do tego kilkuletni urlop

Polski rząd zatwierdził projekt, który może zmienić życie tysięcy pracowników i przyspieszyć transformację jednej z najbardziej strategicznych gałęzi gospodarki. Decyzja dotyczy branży górniczej, w której od lat toczy się spór o przyszłość i bezpieczeństwo miejsc pracy. Nowe przepisy mają zapewnić nie tylko bezpieczeństwo finansowe, ale też wprowadzić nietypowe formy wsparcia, które mogą zaskoczyć opinię publiczną. Co dokładnie zaplanowano – i kto skorzysta najwięcej?

cmentarz
01.11.2025 17:58 Te opłaty cmentarne są bezprawne. Polacy mogą domagać się zwrotu tysięcy złotych

Od lat tablice z cennikami przy bramach cmentarzy wywołują spory, a wielu Polaków nie ma świadomości, że część z tych opłat – jak potwierdził sąd – nie ma żadnych podstaw prawnych. Przełomowe orzeczenia mogą przynieść prawdziwą rewolucję i otworzyć drogę do zwrotu pieniędzy.

testament
01.11.2025 16:15 Spadek bez spisanego testamentu. Polacy nie wiedzą o tej opcji, dzięki niej mogą domagać się majątku

Większość osób planujących dziedziczenie myśli o wizycie u notariusza lub dokumencie holograficznym. Prawo przewiduje jednak sytuacje wyjątkowe. W ekstremalnych okolicznościach możliwe jest przekazanie majątku poprzez testament ustny. Nie jest to jednak forma dostępna dla każdego.

Cmentarz WŚ
01.11.2025 14:32 Opłata za wstęp na słynny cmentarz, w Polakach się zagotowało. Spoczywają tam znane osobistości

To właśnie dziś, 1 listopada, Polacy tłumnie ruszają na cmentarze, aby uczcić pamięć swoich bliskich. To dobry moment na zauważenie, że w niektórych miastach nekropolie cieszą się dużym zainteresowaniem. Wszystko przez to, kto na nich spoczywa. W tym mieście za wejście na teren trzeba zapłacić, w sieci zawrzało.

Autka
01.11.2025 10:43 Te zabawkowe auta dziś są na wagę złota. Lepiej przeszukaj stare pudła, kolekcjonerzy płacą krocie

Nie od dziś wiadomo, że kolekcjonowanie jest popularną rozrywką dla wielu osób, w tym Polaków. Strychy i piwnice są pełne przedmiotów, które po latach zyskują na wartości. W tym gronie znajdują się też zabawki, a konkretniej dziecięce autka. Można zarobić na nich krocie, licytacje sięgają setek złotych.

Cmentarz
01.11.2025 08:15 Te kradzieże to plaga 1 listopada. Da się przed nimi uchronić, są proste sposoby

To proceder, który co roku ma miejsce w całej Polsce. 1 listopada, w Uroczystość Wszystkich Świętych, na nekropoliach pojawiają się liczne wiązanki, często warte nawet kilkaset złotych. Okazja kusi złodzieja, wiele kwiatów znika z grobów, aby na przykład ponownie trafić do sprzedaży. Są sposoby, aby się przed tym uchronić.

None
31.10.2025 17:04 Polacy wolą wydawać niż oszczędzać. To błąd, który zemści się na emeryturze

Ponad połowa Polaków nie ma żadnych oszczędności. Żyjemy „od pierwszego do pierwszego”, choć – jak pokazują dane – nasza skłonność do konsumpcji często wygrywa z rozsądkiem. W dyskusji o finansach osobistych ścierają się psychologia i twarda matematyka, a eksperci alarmują, że brak nawyku odkładania pieniędzy to prosta droga do finansowej katastrofy na emeryturze. O tym, dlaczego wolimy wydawać i jak przełamać ten impas, mówił Artur Jaśkiewicz z Banku Pekao S.A.

Grzejnik
31.10.2025 17:00 Mieszkańcy bloków robią to nagminnie. Szykują się zmiany, będzie nowa opłata

Sezon grzewczy 2025/2026 już trwa, a Polacy wyczekują na pierwsze rachunki za ciepło. Jak co roku, tak i tym razem pojawia się temat nieuczciwych praktyk, na których traci cała rzesza mieszkańców budynków wielorodzinnych. Szykują się zmiany, które mają ukrócić ten proceder. Nie każdy będzie z tego zadowolony, pojawi się nowa opłata.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: