biznes finanse video praca handel Eko Energetyka polska i świat O nas
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

IKE
18.12.2025 13:50 5 powodów, dla których warto zacząć inwestować w IKE. To naprawdę się opłaca

Państwowa emerytura coraz częściej przestaje być gwarancją finansowego bezpieczeństwa. W 2026 roku Polska nadal będzie zmagać się z problemami demograficznymi – liczba osób w wieku produkcyjnym spada, a prognozowana stopa zastąpienia dla dzisiejszych 20–40-latków może wynieść zaledwie 25–35 proc. ostatniego wynagrodzenia.W praktyce oznacza to jedno: bez dodatkowych oszczędności trudno będzie utrzymać obecny standard życia. Jednym z najskuteczniejszych narzędzi do budowania kapitału na przyszłość pozostaje Indywidualne Konto Emerytalne (IKE) – filar III systemu emerytalnego, który łączy inwestowanie z realnymi ulgami podatkowymi.Kto zyska najwięcej, zaczynając już dziś?

kupon lotto
18.12.2025 12:16 Czy wygraną na loterii trzeba się dzielić z mężem? Prawniczka nie ma wątpliwości

Marzenie o wielkiej wygranej w lotto lub na zdrapkach towarzyszy tysiącom Polaków. Regularne wizyty w kolekturze, szybkie skreślanie liczb i nadzieja, że tym razem los się uśmiechnie. Mało kto jednak myśli o tym, co stanie się z pieniędzmi, gdy na koncie faktycznie pojawią się miliony. Zwłaszcza jeśli jest się w małżeństwie. Znana w sieci adwokat Katarzyna Bielecka z profilu „Prawnicza Para” rozwiewa wszelkie wątpliwości.

eurojackpot
18.12.2025 10:22 Rozbił bank w Eurojackpot tuż przed świętami. Polska ma nowego milionera, takie liczby wylosowano

Od lat wiele osób stara się pomóc szczęściu i próbuje swoich sił w różnego rodzaju loteriach. W ostatnich dniach los uśmiechnął się do jednego z graczy w polskim mieście. Kwota, którą zgarnął, robi duże wrażenie. Jest czego pozazdrościć.Polacy próbują szczęścia w EurojackpotLosowanie Eurojackpot 17 grudniaWiadomo, gdzie padła wygrana

Tankowanie
18.12.2025 08:11 Ceny paliw przed świętami. Kierowców czeka niespodzianka, ale nie wszyscy się ucieszą

Grudniowy szał zakupowy zazwyczaj kojarzy się z drenażem domowego budżetu, jednak tegoroczne prognozy dla zmotoryzowanych napawały optymizmem. Na większości stacji przy polskich drogach widać, co ciekawe, spadki, a to w okresie wzmożonych wyjazdów do rodzin jest informacją na wagę złota.Globalna sytuacja sprzyja benzynie i dieslowiŚwiątecznie tankowanie zaskoczy kierowcówWzrost cen LPG przed samymi świętami

500 plus
17.12.2025 20:58 Zapadła decyzja ws. "500 plus" dla małżeństw. Wiadomo, co z dodatkowymi pieniędzmi

Listopad 2025 roku przyniósł przełomowe rozstrzygnięcia w sprawie, która przez blisko dwa lata elektryzowała miliony polskich seniorów oraz budziła ożywione dyskusje o roli państwa w nagradzaniu trwałości więzi rodzinnych. Choć idea finansowego wsparcia dla par z wieloletnim stażem wydawała się wielu obywatelom sprawiedliwym zwieńczeniem dekad wspólnego życia, brutalna rzeczywistość budżetowa oraz negatywne analizy kosztów położyły kres tym nadziejom. Decyzja Senatu zamyka istotny etap w polityce społecznej, zostawiając po sobie niedosyt i pytania o alternatywne formy docenienia najstarszych obywateli, którzy zamiast gotówki muszą zadowolić się dotychczasowymi, czysto symbolicznymi dowodami uznania.

pieniądze
17.12.2025 20:04 Skarbówka odda pieniądze seniorom. Niektórzy dostaną nawet 800 zł, rekordowe zwroty

Wypłata dodatkowych świadczeń pieniężnych dla najstarszych Polaków zawsze budzi emocje, jednak prawdziwa niespodzianka czeka ich dopiero przy rozliczeniu rocznym. Rok 2026 przyniesie wielu seniorom zastrzyk gotówki, o który nie muszą nawet wnioskować. Fiskus przygotowuje się do wielkiej akcji zwrotów nadpłaconego podatku, która obejmie miliony osób pobierających świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

pilot
17.12.2025 15:03 Pilot ujawnia przykrą prawdę. Tyle trzeba wydać, żeby zdobyć licencję

W mediach społecznościowych coraz częściej pojawiają się nagrania, w których piloci – zarówno amatorzy, jak i zawodowcy – dzielą się swoimi doświadczeniami z drogi do „nieba”. Ostatnio wideo opublikowane na Facebooku przez Kubę Kucharskiego zdobyło uwagę tysięcy widzów. I dobrze, bo porusza temat, o którym rzadko mówi się otwarcie: ile naprawdę kosztuje zostanie pilotem.Doświadczony pilot , którego o to zapytano, nie owija w bawełnę. Jego przekaz jest prosty: zdobycie licencji to nie przygoda, lecz finansowy maraton.

bankomat euronetu
17.12.2025 14:30 Czy Euronet Worldwide zniknie z polskich ulic? Biznes, który umiera na naszych oczach

Model biznesowy oparty na gotówce coraz wyraźniej trafia na ścianę. Euronet Worldwide – globalny gigant rynku bankomatów – stoi dziś przed wyzwaniem, które jeszcze dekadę temu wydawało się odległe. Spadająca popularność gotówki, rosnące koszty operacyjne i niezmieniane od lat prowizje sprawiają, że klasyczne bankomaty przestają się opłacać. Choć firma zarządza siecią blisko 57 tys. urządzeń w ponad 100 krajach, musi coraz intensywniej szukać cyfrowych źródeł przychodów.

inwestowanie w ETF
17.12.2025 14:16 „ETF-y były naturalnym wyborem” – ekspert o inwestowaniu przy dużej rodzinie

Współczesne wyzwania związane z posiadaniem dużej rodziny coraz częściej redefiniują podejście do zarządzania finansami osobistymi i strategii inwestycyjnych. Zmiana priorytetów, ograniczona dostępność czasu oraz rosnące zobowiązania sprawiają, że wielu inwestorów musi na nowo poukładać swoje cele i sposób ich realizacji. O tym, jak posiadanie czwórki dzieci wpłynęło na jego decyzje finansowe – od rezygnacji z aktywnego inwestowania na rzecz ETF-ów, po podejście do złota – opowiedział Artur Wiśniewski z Atlas ETF, jeden z czołowych ekspertów w dziedzinie inwestowania pasywnego. Materiał powstał na podstawie wywiadu przeprowadzonego przez Macieja Wapińskiego (BiznesInfo.pl).

ZUS
17.12.2025 13:19 Najpierw obniżyli emeryturę o 800 zł, później chcieli prawie 100 tysięcy zwrotu. Za to ZUS ukarał seniorkę

Przejście na zasłużony odpoczynek dla wielu Polaków nie oznacza definitywnego pożegnania z rynkiem pracy. Chęć podreperowania domowego budżetu lub po prostu pozostania aktywnym zawodowo może jednak przynieść skutki drastycznie odmienne od zamierzonych. Historia pani Anny, której świadczenie nagle stopniało o 800 złotych, a urzędnicy zażądali zwrotu astronomicznej kwoty, to sygnał alarmowy dla tysięcy osób.Składki z ZUS pod lupą kontrolerówDorabianie do emerytury stało się pułapkąRzecznik Praw Obywatelskich o działaniach ZUS

Pieniądze
16.12.2025 18:21 Rozszerzenie renty wdowiej? Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej zabrało głos

Wokół renty wdowiej od lat narasta debata, koncentrująca się głównie na wieku osób uprawnionych do jej pobierania. Ostatnie petycje i apele o złagodzenie wymogów wiekowych ponownie wywołały dyskusję, zwłaszcza w kontekście finansowej stabilności młodszych wdów i wdowców. Pytanie, czy świadczenie to zostanie wkrótce rozszerzone na osoby w wieku 50 lat i młodsze, staje się coraz bardziej palące.

PRL pieniądze
16.12.2025 14:35 Te monety i banknoty z PRL-u są warte fortunę. Koniecznie przeszukaj szuflady

Wielu z nas przechowuje na strychach pamiątki z czasów PRL. Często traktujemy te przedmioty z sentymentem, rzadko jednak myślimy o nich w kategoriach stricte inwestycyjnych. Tymczasem wyceny rzadkich egzemplarzy osiągają coraz wyższe pułapy. Okazuje się, że wyjątkowo zachowane monety i banknoty mogą być dziś warte pokaźne sumy.

Segregacja odpadów
16.12.2025 14:18 Opłaty za śmieci. W tym przypadku nie trzeba płacić za dziecko, Polacy nie mają o tym pojęcia

Koszty utrzymania nieruchomości w Polsce wciąż rosną, co dla części gospodarstw domowych pozostaje wyzwaniem. Właściciele domów i mieszkań z niepokojem obserwują kolejne podwyżki. W gąszczu zobowiązań łatwo przeoczyć furtkę prawną, która pozwala na legalne obniżenie jednej z bardziej uciążliwych danin. Tak Polacy zapłacą mniej za odpady.

NFZ koszty
16.12.2025 11:30 Tyle kosztuje leczenie jednego pacjenta w Polsce. NFZ podało kwotę

Często żyjemy w błędnym przekonaniu, że ochrona zdrowia w Polsce jest darmowa, a wizyta u specjalisty to świadczenie, za które nie wystawia się rachunku. W rzeczywistości wszystko ma swoją konkretną cenę, a Narodowy Fundusz Zdrowia właśnie odkrył karty. Najnowsze dane pokazują, jak drastycznie rosną koszty leczenia jednego pacjenta.

Auto kierowca kary
16.12.2025 09:22 Od 1 stycznia 2026 r. wyższe kary dla kierowców. Nawet 1920 zł za jeden dzień spóźnienia

Posiadanie samochodu w Polsce coraz częściej przypomina luksus, a koszty eksploatacji to nie tylko paliwo i serwis. Nadchodzący 2026 rok przyniesie kierowcom podwyżki kar, które mogą zrujnować domowy budżet. Wystarczy jednodniowe opóźnienie, żeby portfel znacząco się uszczuplił. Od stycznia lepiej nie przekraczać terminów.

senior
15.12.2025 20:19 Zniżki na zakupy przed Bożym Narodzeniem. Dzięki tej karcie seniorzy po 60-tce zapłacą mniej

Sezon świątecznych zakupów już tuż, tuż, a widmo rosnących cen spędza sen z powiek wielu polskim rodzinom. Czy da się w tym roku zorganizować godne święta, nie robiąc jednocześnie wielkiej „dziury budżetowej”? Okazuje się, że dla sporej grupy Polaków klucz do oszczędności leży w portfelu, a dokładnie w pewnej karcie.

Karta Dużej Rodziny
15.12.2025 08:30 Nowe przywileje dla posiadaczy Karty Dużej Rodziny. Nie każdy o tym wie

Bycie członkiem tego popularnego programu kojarzy się głównie z tańszymi przejazdami koleją czy rabatami w sklepach. Tymczasem nowe przepisy wprowadzają istotną zmianę, która może okazać się kluczowa w momencie utraty stabilności finansowej. Posiadacze Karty Dużej Rodziny zyskali właśnie potężny atut w walce o bezpieczeństwo socjalne.

PIT
15.12.2025 08:10 Nowa ulga podatkowa w 2026 r., dokument już w Sejmie. Pieniądze dla ponad pół miliona Polaków

W polskim systemie podatkowym, choć istnieją mechanizmy wsparcia rodzin, takie jak ulga prorodzinna czy zwolnienie z PIT dla rodzin wielodzietnych (ulga 4+), wciąż pojawiają się propozycje poszerzenia katalogu preferencji. Niedawno do Sejmu wpłynęła petycja, która proponuje wprowadzenie nowej ulgi podatkowej, mającej na celu bezpośrednie wsparcie finansowe rodzin w pokryciu kosztów związanych z rozwojem osobistym najmłodszych.

Weterynarz, pies
14.12.2025 19:27 Nadchodzą zmiany w cennikach u weterynarzy. Właściciele psów i kotów nie będą zadowoleni

Wydatki na utrzymanie czworonożnych członków rodziny stają się coraz większym wyzwaniem, a koszty wizyt u weterynarza od dłuższego czasu dynamicznie pną się w górę. Presja cenowa jest odczuwalna i jak zaznacza Prezes Krajowej Rady Lekarsko-Weterynaryjnej Marek Mastalerek w rozmowie z PAP, właściciele zwierząt domowych powinni nastawić się na dalszy wzrost opłat za leczenie i profilaktykę. Ile trzeba będzie zapłacić za weterynarza w 2026 roku?

Sejm
14.12.2025 14:50 Rząd forsuje nowy podatek w Polsce. Pieniądze za szkody popłyną wartkim strumieniem

Polska szykuje się do wprowadzenia nowego obciążenia fiskalnego, które ma uderzyć w globalne koncerny technologiczne. Mowa o tak zwanym podatku cyfrowym, który ma wyrównać szanse rodzimych przedsiębiorstw w starciu z międzynarodowymi gigantami. Wicepremier i minister cyfryzacji Krzysztof Gawkowski zapowiedział, że projekt ustawy ujrzy światło dzienne już na przełomie 2025 i 2026 roku.

lekarz
14.12.2025 13:36 Tyle kosztuje Polaków świąteczna wizyta u prywatnego lekarza. Lista specjalistów

Grudzień to czas podsumowań i wzmożonych wydatków świątecznych, ale dla wielu Polaków jest to również moment na "przegląd zdrowia" i rutynowe badania. Rosnące koszty prywatnej opieki medycznej, którą coraz częściej wybieramy, stanowią jednak poważne wyzwanie dla domowych budżetów. Zanim zdecydujemy się na serię wizyt u specjalistów, warto zorientować się, ile taki "zdrowotny prezent" nas wyniesie i jakie czynniki wpływają na ostateczny koszt usługi.

fajerwerki
14.12.2025 12:10 Surowa grzywna za petardy nawet w Sylwestra. Wielu Polaków wciąż nie ma pojęcia

Sylwestrowa noc od lat kojarzy się ze spektakularnym świętowaniem, którego nieodłącznym elementem są fajerwerki i pokazy pirotechniczne. To dla wielu symboliczny sposób na pożegnanie starego roku i przywitanie nowego. Jednak to, co ma być formą radosnej celebracji, coraz częściej budzi poważne kontrowersje, a nieznajomość przepisów regulujących użycie materiałów pirotechnicznych może skutkować wysokim mandatem, nawet w Sylwestra i Nowy Rok.

ogród, zima
14.12.2025 10:48 Lepiej pozbądź się takich ozdób świątecznych z ogrodu. Kara może być surowa

Grudzień to czas przedświątecznego szaleństwa, którego nieodłącznym elementem jest dekorowanie domów, mieszkań, a także balkonów i ogrodów. Należy jednak zachować ostrożność - w niektórych przypadkach świąteczne dekorowanie może zakończyć się poważnymi konsekwencjami. Na to Polacy powinni uważać podczas przystrajania ogrodu na Boże Narodzenie.

pieniądze
14.12.2025 09:27 Tyle gotówki można trzymać w domu. Przepisy są jasne, Polacy muszą wiedzieć

Temat ograniczeń w obrocie gotówkowym od lat wywołuje w Polsce skrajne emocje, podsycane zmianami w prawie i rosnącą popularnością bankowości elektronicznej. W kontekście zapowiedzi „społeczeństwa bezgotówkowego”, wokół którego narosło wiele mitów, Polacy zadają fundamentalne pytania. Czy musimy przygotować się na limity pieniędzy, które można przechowywać w domu? Wyjaśniamy.

kartki z PRL-u
14.12.2025 08:34 Kartki z PRL-u są dziś warte krocie. Kolekcjonerzy ich poszukują, koniecznie sprawdź szuflady

Niepozorne kawałki papieru, które w PRL-u decydowały o dostępie do podstawowych produktów, zyskują dziś kolekcjonerską wartość. Zapomniane kartki na żywność stają się poszukiwanym towarem. Ich ceny na aukcjach potrafią zaskoczyć, a kompletne zestawy osiągają sumy, które znacznie przekraczają symboliczną wartość historyczną. Nadszedł czas, aby dokładnie przejrzeć pamiątki po dziadkach i odnaleźć te niepozorne, ale potencjalnie cenne relikty minionej epoki.

Majątek
14.12.2025 06:20 Ten Polak ma dopiero 36 lat i majątek wart 3,9 mld zł. Zainwestował w polską specjalność

Jeszcze dwie dekady temu portret polskiego milionera był dość przewidywalny. Najczęściej był to biznesmen, który zbił fortunę na fali transformacji ustrojowej. Dziś ta układanka wygląda zupełnie inaczej, a na szczyty list wdziera się nowe pokolenie. Liderem tego pokoleniowego przewrotu jest 36-letni Sebastian Jabłoński. Na czym zgromadził majątek opiewający na kwotę 3,9 mld zł?

telefon
14.12.2025 05:51 Absolutnie nie odbieraj tych połączeń w grudniu. Zrujnują ci święta i wyczyszczą konto

W trakcie grudniowego zamieszania związane­go z przygotowaniami do świąt jesteśmy szczególnie narażeni na działania oszustów. Dbając o swoje finanse i świąteczny spokój, trzeba przestrzegać podstawowych zasad cyberbezpieczeństwa. Przestępcy nieustannie modyfikują swoje metody, a odbiór telefonu od nieznanego numeru może skończyć się dużymi stratami. Których połączeń lepiej nie odbierać?

Pieniądze MOPS
13.12.2025 14:21 MOPS lub GOPS daje 215 zł co miesiąc, nie patrząc na dochód. Mało Polaków wie o tym zasiłku

Życie z chorobą przewlekłą to nieustanne wyzwanie logistyczne i finansowe. Koszty zakupu leków i sprzętu potrafią znacząco obciążyć domowy budżet. W gąszczu przepisów łatwo przeoczyć świadczenia, które należą się pacjentom niezależnie od ich statusu majątkowego. O tym konkretnym wiele osób zapomina, wiadomo, jak się o nie starać.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: