biznes finanse technologie praca handel Eko Energetyka polska i świat
Obserwuj nas na:
BiznesINFO.pl > Pieniądze

Pieniądze

Pieniądze – czym są i skąd się biorą?

Choć mówi się, że „pieniądze to nie wszystko”, to jednak trudno jest im odmówić kluczowej roli w życiu każdego z nas. Pieniądze to prawnie zaaprobowany środek płatniczy, stosowany w obrocie handlowym pomiędzy uczestnikami gospodarki. Jego wartość zwykle określana jest na zasadzie umowy społecznej. Niemal każde państwo na świecie dysponuje własną walutą, bezpośrednio kontrolując jej ilość w obrocie gospodarczym, a pośrednio – wartość. Odbywa się to pod kontrolą rządu i odpowiedniej instytucji. W Polsce jest to Narodowy Bank Polski.

Przez lata pieniądze funkcjonowały w różnej formie. Najpopularniejszą z form w dzisiejszych czasach są pieniądz zdawkowy, czyli popularna gotówka (papierowe banknoty i metalowe monety). W niektórych państwach, na przykład Australii, funkcjonują pieniądze plastikowe. Wraz z postępującą cyfryzacją, coraz większą popularnością cieszy się także pieniądz bezgotówkowy, a więc taki, którego wartość wyrażona jest wyłącznie na rachunku bankowym.

Dla ułatwienia przeprowadzanych w obrocie gospodarczym niektórych transakcji, pieniądz jako narzędzie do wyrażenia wartości, może przybierać inne formy. Do najpopularniejszych, z wyłączeniem gotówki i pieniądza elektronicznego, należy weksel, czek, bon, czy obligacja.

Najważniejsze funkcje pieniądza

Skuteczna i satysfakcjonująca wymiana handlowa pomiędzy zainteresowanymi stronami stanowi jeden z podstawowych warunków dla przetrwania cywilizacji i jednostki. Żeby fakt ten mógł mieć miejsce, pieniądz jako środek płatniczy, musi spełniać pewne określone funkcje, dzięki czemu handel będzie prostszy, wygodniejszy i mniej ryzykowny.

Ewolucja pieniądza pokazuje, że najważniejsze funkcje pieniądza to: jednolitość i rozpoznawalność, stabilność wartości, wygoda użytkowania, trwałość, podzielność i powszechna akceptacja pieniądza jako obowiązującego środka płatniczego.

„Kto wymyślił pieniądze”, czyli krótka historia pieniądza

Czym płacono w dawnych czasach? Historia pieniądza to zasadniczo historia relacji międzyludzkich. Pierwszą z form wymiany handlowej był barter. Barter to handel wymienny, gdzie jedna ze stron w zamian za towar lub usługę, oferowała drugiej inny towar lub usługę, o wartości umownie zbliżonej. Pieniądze w formie jaką znamy dziś stworzono dla wygody – początkowo rolę waluty pełniły kamienie, koraliki, sól czy muszelki. Dopiero później ich miejsce zajęły metale szlachetne.

Wartość pieniądza w dzisiejszych czasach określa umowa społeczna (stąd nazwa „pieniądz fiducjarny”, od łacińskiego słowa „fides”, oznaczającego „wiarę”), jednak nie zawsze tak było. Przez znaczną część historii ludzkości, pieniądz znajdował pokrycie w metalach szlachetnych (na przykład złocie czy srebrze), skąd brała się faktyczna wartość pieniądza.

Wraz z postępem technologii zmienia się nie tylko forma pieniądza, ale również pochodzenie jego wartości. Jednym z bieżących trendów jest kontynuacja polityki kreacji pieniądza przez zcentralizowane instytucje i zwiększenie nacisku na jego digitalizację. Prądem konkurencyjnym mogą być kryptowaluty, takie, jak na przykład Bitcoin, gdzie środek płatniczy emitowany jest metodą kryptograficzną i pośrednio stąd bierze swoją wartość. 

Pokaż więcej

Para młoda
08.05.2025 11:01 Pary młode oszalały na punkcie tej nowej atrakcji. Kosztuje 1400 zł i bije na głowę nawet fotobudkę

Organizacja wesela to dla wielu osób jedno z najważniejszych przedsięwzięć w życiu. Kolejne atrakcje zyskują na popularności, a ich koszt potrafi przyprawić o zawrót głowy. Tę aktywność okrzyknięto już hitem sezonu, a kolejne pary zamawiają ją na potęgę. O takiej pamiątce marzy coraz więcej nowożeńców.

Brak pieniędzy
06.05.2025 06:00 Przetrwali recesję, teraz chcą pomóc. Radzą młodym jak przygotować się na najgorsze

Dla jednych był to czas bezrobocia i testerów z drogerii, dla drugich - epoka luksusowych rolek z koncertów Taylor Swift. Millenialsi, zahartowani kryzysem z 2008 roku, udzielają młodszemu pokoleniu rad na czasy, które - jak ostrzegają ekonomiści - mogą być znacznie trudniejsze, niż się wydaje.

Książki z piwnicy
05.05.2025 08:22 Sprawdź strych i piwnicę. Za te książki kolekcjonerzy zapłacą górę pieniędzy

Zalegające w piwnicach i na strychach skarby mogą mieć wyjątkowo wysoką wartość. W tym gronie są również książki, które po zakończeniu edukacji odrzuciliśmy w kąt lub chcieliśmy zachować dla kolejnych pokoleń. Okazuje się, że są konkretne wydania, które mogą znacznie pogrubić nasze portfele. Warto wiedzieć, jak je zidentyfikować i zarobić fortunę.

Matura
04.05.2025 13:47 Dostęp do arkuszy maturalnych za zdjęcie w durszlaku. CKE apeluje o ostrożność

Egzaminy maturalne to jeden z najważniejszych momentów w życiu ucznia. W akcie desperacji wielu z nich poszukuje uniwersalnych odpowiedzi na pytania, które mogą znaleźć się w arkuszach, za pośrednictwem sieci. To może się jednak bardzo źle skończyć. Eksperci apelują o ostrożność i zwracają uwagę na złe praktyki.

Narodowy Fundusz Zdrowia
04.05.2025 11:19 Ta usługa NFZ jest całkowicie darmowa. Pozwala na zaoszczędzenie olbrzymich kwot

Nad Narodowym Funduszem Zdrowia już od dłuższego czasu zbierają się ciemne chmury. Wszystko ze względu na problemy z dziurą budżetową, do której doprowadził szereg kłopotów. Niewiele osób pamięta jednak, że NFZ wciąż oferuje darmową usługę, która pozwala na duże oszczędności. W ten sposób można się uchronić przed gigantycznymi wydatkami.

fotowoltaika, energia odnawialna
02.05.2025 21:03 90-latek zamontował fotowoltaikę i szybko pożałował. Zamiast oszczędności, jest rozczarowanie

Miała być oszczędność, a jest wielkie rozczarowanie. Zainstalowanie fotowoltaiki miało przynieść 90-letniemu panu Marianowi wiele korzyści, ale rzeczywistość okazała się zupełnie inna. Senior przeznaczył na ten cel gigantyczną kwotę. W liście do redakcji wyborcza.biz z rozgoryczeniem przyznał, że przy takim rozliczeniu montaż fotowoltaiki zupełnie się nie opłaca. Przedstawiamy szczegóły.

Lotto, Totalizator Sportowy
02.05.2025 19:25 W majówkę rozbił bank w Lotto. Polska ma nowego milionera

Kolejny Polak dołączył do grona Lotto-milionerów. W majówkę graczowi udało się poprawnie wytypować wszystkie sześć liczb i dzięki temu rozbił bank. Wiadomo, jakie liczby padły w czwartkowym losowaniu Lotto. Na konto zwycięzcy wpłynie teraz gigantyczna kwota. Przedstawiamy szczegóły.

Wybory prezydenckie
02.05.2025 15:13 Tyle zarobi członek komisji wyborczej. To szansa na podreperowanie domowego budżetu

Pierwsza tura wyborów prezydenckich zaplanowana jest na 18 maja 2025 roku, a ich prawidłowy przebieg nadzoruje Państwowa Komisja Wyborcza. Udział w organizacji głosowania to szansa na dodatkowy dochód i wzmocnienie domowych finansów. Jakie stawki przewidziano dla członków komisji wyborczych na różnym szczeblu w 2025 roku? Wyjaśniamy.

Biedronka
02.05.2025 12:30 W Biedronce zacznie się po majówce. Klienci będą zachwyceni, czeka ich lawina niskich cen

Majówka wciąż trwa, ale sieć Biedronka nie zwalnia tempa i ponownie zaskakuje klientów atrakcyjną ofertą promocyjną. W najnowszej gazetce, obejmującej przyszły tydzień, pojawiły się propozycje, które z pewnością przypadną do gustu zarówno pasjonatom ogrodnictwa, jak i entuzjastom domowego majsterkowania. Na co warto zwrócić podczas zakupów?

Obóz letni
02.05.2025 11:55 Nawet 1200 zł na wczasy. Wiadomo, komu należą się pieniądze. Jeszcze można złożyć wniosek

W tym roku wakacje mogą być tańsze. Istnieje sposób, by tuż przed urlopem otrzymać dodatkowe środki z funduszu socjalnego. Poza wynagrodzeniem za czas urlopu można starać się o tzw. wczasy pod gruszą – popularną formę dofinansowania wypoczynku, nawet jeśli spędza się go w domu, a także do kolonii dla dzieci czy pobytu w sanatorium. Ile wynosi “grusza” w 2025 roku i jakie warunki należy spełnić?

Sinsay
01.05.2025 11:43 Sinsay bije na alarm. Pod żadnym pozorem tego nie kupuj. Polacy tylko stracą pieniądze

Atrakcyjne oferty za mniej niż 10 złotych i zagadkowe paczki z odzieżą to pułapka, w którą wpada wielu internautów, kończąc z utratą pieniędzy. Polska sieć Sinsay alarmuje: trwa akcja oszustów podszywających się pod oficjalny sklep marki. Ryzyko jest większe niż tylko utrata symbolicznej “dychy”.

Wykonywanie przelewu
01.05.2025 06:16 Bank zablokuje Twój przelew, jeśli użyjesz tych słów. Brzmią niewinnie, ale zwiastują kłopoty

Nie od dziś wiadomo, że niektóre frazy nie powinny znaleźć się w tytułach przelewów, nawet jeśli są tylko niewinnymi żartami. To może poskutkować bardzo poważnymi konsekwencjami, a autor nazwy może zostać poważnie ukarany. Nie każdy jednak zdaje sobie sprawę, że nawet tak proste słowo może sprawić, że przelew zostanie wstrzymany. Jedna z Polek mogła się o tym przekonać.

rząd
01.05.2025 06:10 "Prezent" od rządu na 1 maja: po reformie Polacy będą zarabiać poniżej płacy minimalnej

Projektowana od sierpnia ustawa o płacy minimalnej miała przynieść koniec chaosu, na jaki pozwalają obowiązujące regulacje. Jednym z kluczowych elementów była likwidacja fikcji, jaką obrosła płaca minimalna – w Polsce nic bowiem nie stoi na przeszkodzie, by pracować na pełen etat i zarabiać poniżej wynagrodzenia minimalnego. Niestety, rząd zmienia zdanie, co Norbert Kusiak z OPZZ nazywa dla BiznesINFO "zaprzepaszczeniem szansy na realną poprawę sytuacji pracowników".

hołownia
30.04.2025 11:00 Taki majątek ma Szymon Hołownia. Oszczędności w dolarach i ikona warta 20 tys. to dopiero początek

W przeciwieństwie do dużej części polskiej sceny politycznej Szymon Hołownia ma doświadczenie pracy w warunkach rynkowych. Owocuje to w sprawności jego wystąpień publicznych, ale czy wpłynęło na strukturę jego majątku? Aby odpowiedzieć na to pytanie, zestawiamy oświadczenia majątkowe Marszałka Sejmu i sprawdzamy, jak na jego stanie posiadania odbiła się kariera polityczna.

Dyskont Action
30.04.2025 07:00 Action zaszleje na majówkę. Od środy ustawią się kolejki: są cztery hity

Niezwykłe promocje w znanych dyskontach są śledzone przez znakomitą część Polaków. Również i tym razem, przed majówką, w Action zaproponowano szereg produktów, które przydadzą się w różnych dziedzinach życia. Już od środy 30 kwietnia pojawią się specyficzne okazje, których ceny wielu klientów mogą zachęcić do wizyty w sklepach.

szkoła
29.04.2025 16:29 Od czerwca zmiany w wypłatach 800+. Rodzice wybranych dzieci stracą prawo do świadczenia, inni muszą pilnować terminu

Nadchodzą dwa ważne terminy związane z wypłacaniem świadczeń 800+. Po pierwsze nadchodzi nowy okres świadczeniowy i bez dopełnienia formalności zachodzi ryzyko utraty ciągłości wypłat. Po drugie zmienią się warunki przyznawania świadczeń, niestety na niekorzyść wielu dotychczasowych beneficjentów.

prezenty komunijne, pieniądze
29.04.2025 12:19 Prezenty komunijne pod okiem fiskusa. W 2025 roku od niektórych trzeba będzie zapłacić podatek

Już niebawem w Polsce rozpocznie się sezon komunijny. Przyjęcie przez dziecko sakramentu wiąże się z wieloma kosztami i obowiązkami dla rodziców. Okazuje się, że powinni zwrócić szczególną uwagę na prezenty, które dostaną ich pociechy. Od niektórych komunijnych upominków trzeba będzie bowiem zapłacić podatek. Przedstawiamy szczegóły.

Pierwsza komunia święta
28.04.2025 08:35 Dubajska czekolada to nie wszystko, oto hit komunijny w tym sezonie. Cena z kosmosu

Trendy komunijne niezmiennie dziwią i zaskakują wielu Polaków, szczególnie tych, którzy właśnie przygotowują własne dziecko do sakramentu. Aby zdążyć za modą, warto rozeznać się w sytuacji, bowiem choć do przyjęć pozostał miesiąc, to dużą popularność osiągnęła nowa forma celebracji tego wyjątkowego dnia. Za taki luksus trzeba jednak niemało zapłacić.

ZUS
27.04.2025 18:28 Jest czas tylko do 20 maja. ZUS upomina Polaków. Lepiej się nie spóźnić

Wielkimi krokami zbliża się ważny obowiązek dla przedsiębiorców i nie tylko. ZUS przypomina o rocznym rozliczeniu składki zdrowotnej, a spóźnienie może mieć poważne konsekwencje. Rozliczenie na czas dla wielu oznacza natomiast dodatkowy zastrzyk gotówki. Kto może liczyć na zwrot pieniędzy?

Emerytura waloryzacje
27.04.2025 16:18 Seniorów czeka wielkie rozczarowanie. Chodzi o kolejną waloryzację emerytur. Padła kwota

W marcu każdego roku świadczenia emerytalne dotyka waloryzacja, która ma sprawić, że kwoty będą odpowiednio wysokie, biorąc pod uwagę inflację i funkcjonujące średnie wynagrodzenie. Właśnie pojawiły się najnowsze informacje na jej temat. Polscy seniorzy nie będą zadowoleni, rozczarowanie samo maluje się na twarzy. Te kwoty nie są zachęcające.

Wrocław rynek
27.04.2025 14:50 Koniec po 20 latach. Legendarna kawiarnia kończy działalność. Wraz z nią ginie kawałek historii

To nie pierwsza taka sytuacja w Polsce, kiedy niewielkie lokale, które pokochała społeczność, muszą ustąpić miejsca sieciówkom. Już wkrótce kultowa kawiarnia mieszcząca się na wrocławskim rynku również zakończy swoją działalność. Bywały w niej znamienite postaci polskiej kultury. Po długiej historii pozostanie jeden ważny ślad.

Banknoty w kopercie
27.04.2025 08:25 Samochód za gotówkę to już przeszłość. Unia Europejska wprowadzi limity płatności

Choć można śmiało powiedzieć, że płatności bezgotówkowe zdominowały transakcje dokonywane w Polsce, to wciąż jest duża grupa osób, która korzysta niemal wyłącznie z gotówki. Już wkrótce może to ulec znaczącej zmianie. Wszystko przez regulacje Unii Europejskiej, które zakładają nałożenie limitów na płatności za pomocą banknotów i monet. Nie każdy będzie z nich zadowolony.

Muzeum PRL
26.04.2025 14:28 Przeszukaj piwnicę. Te porcelanowe cudeńka z PRL są warte majątek. Kolekcjonerzy tropią je na aukcjach

Porcelanowe figurki z czasów PRL zyskują na wartości, stając się pożądanymi artefaktami wśród kolekcjonerów i miłośników vintage. Wytwórnie takie jak Ćmielów, Chodzież i Bogucice wyprodukowały wówczas unikatowe dzieła sztuki użytkowej, które dziś osiągają imponujące ceny na rynku wtórnym.​

ZUS
26.04.2025 13:14 ZUS nie rozpatrzy takiego wniosku. Emerytów czeka rozczarowanie

Zakład Ubezpieczeń Społecznych zajmuje się obliczaniem i wypłacaniem emerytur osobom, które są do nich upoważnione. W niektórych sytuacjach seniorzy mają okazję na złożenie specjalnego wniosku, który może zmienić oblicze całego świadczenia. Okazuje się jednak, że nie zawsze zostanie on rozpatrzony. ZUS ostrzega emerytów.

emerytura, ZUS
25.04.2025 16:38 Emeryci w szoku. Maj przyniesie nieoczekiwane cięcia w dochodach

Początek maja to dla wielu seniorów czas odpoczynku i rodzinnych spotkań. Jednak w tym roku nie wszyscy będą mieli powody do zadowolenia. Na kontach części emerytów pojawią się inne kwoty niż w kwietniu, co może wzbudzić pytania, a nawet niepokój. Dlaczego taka sytuacja ma miejsce i czy oznacza ona problemy z wypłatami z ZUS?

Lotto
25.04.2025 14:49 Padła kolejna "szóstka" w Lotto, Polska ma nowego milionera. Wiemy, gdzie gracz nabył kupon

Los znów uśmiechnął się do gracza Lotto. Zaledwie kilka dni temu padła “szóstka” , a teraz kolejnemu graczowi udało się poprawnie wytypować sześć liczb na kuponie. Na konto zwycięzcy wpłynie gigantyczna kwota. Jakie liczby padły w losowaniu Lotto oraz Lotto Plus w czwartek (24 kwietnia)? Wiemy też, w jakim polskim mieście gracz nabył zwycięski los. Przedstawiamy szczegóły.

emerytura, system emerytalny
24.04.2025 22:10 Ukryta szansa w systemie emerytalnym. Dzięki temu emerytura rośnie

Choć wydaje się to nieprawdopodobne, polskie prawo emerytalne skrywa furtkę, z której część kobiet może skorzystać. To nie jest znany sposób – dlatego nie każdy o nim słyszał. Kto może przejść na emeryturę dwa razy i dlaczego? Odpowiedź może zaskoczyć.

Zasiłek pogrzebowy
23.04.2025 22:10 Zasiłek pogrzebowy może wzrosnąć i to niemal dwukrotnie. Resort wskazał przewidywany termin

Po kilkunastu latach w końcu czekają nas zmiany w wysokości zasiłku pogrzebowego. Świadczenie długo wywoływało szereg kontrowersji, co nie umknęło uwadze całego społeczeństwa oraz branży funeralnej. Rząd posuwa prace nad nowelizacją do przodu, wiadomo, kiedy zmiany w prawie mogą wejść w życie. Już wkrótce zajdą poważne modyfikacje.

BiznesINFO.pl
Obserwuj nas na: