Na czym polega ochrona przedemerytalna?
Kogo dotyczy ochrona przedemerytalna?
Ochrona przedemerytalna w praktyce oznacza, że pracodawca nie może wypowiedzieć pracownikowi umowy o pracę ani obniżyć wynagrodzenia. Dotyczy ona osób, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakuje nie więcej niż 4 lata, pod warunkiem, że spełniają one wymóg okresu zatrudnienia, który umożliwia uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku. W Polsce obowiązujący obecnie wiek emerytalny wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Standardowo więc, przy spełnieniu wymogu dotyczącego długości okresu zatrudnienia, ochrona przedemerytalna dotyczyć będzie kobiet, które ukończyły 56 lat i mężczyzn, którzy ukończyli 61 lat. Ponadto ochrona przedemerytalna nie dotyczy osób, które zatrudnione są w inny sposób niż na podstawie umowy o pracę. Jeśli dana osoba w kilku miejscach jest zatrudniona na umowę o pracę, ma zagwarantowaną ochronę w każdym z nich, niezależnie od wymiaru etatu, na jaki jest zatrudniona. Przepisów o ochronie przedemerytalnej nie można zastosować w przypadku umów na czas określony, taki rodzaj stosunku pracy siłą rzeczy wygasa bowiem z dniem wygaśnięcia umowy.
Kiedy pracodawca może wręczyć wypowiedzenie?
Niestety, w praktyce pracodawca może wręczyć wypowiedzenie umowy o pracę nawet na dzień przed rozpoczęciem się okresu ochronnego. Liczy się bowiem data, w której wypowiedzenie zostało wręczone. W tej sytuacji pracownik nie jest chroniony przepisami Kodeksu pracy. W trakcie trwania już okresu ochronnego istnieją dwa wyjątki od zakazu złożenia wypowiedzenia. Pierwszym z nich jest złożenie wypowiedzenia zmieniającego, które jest konieczne przez wzgląd na wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników lub konkretnej grupy, do której należy pracownik. Drugi przypadek ma miejsce, gdy u pracownika w orzeczeniem lekarskim stwierdzono utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy lub też gdy doszło do niezawinionej przez pracownika utraty uprawnień niezbędnych do wykonywania dotychczasowej pracy.
W sytuacji zwolnień grupowych pracodawcy zatrudniający co najmniej 20 pracowników nie mają możliwości wypowiedzenia umowy osobom objętym ochroną przedemerytalną, ale mają prawo wypowiedzieć warunki pracy lub płacy.
Ponadto istnieje możliwość wypowiedzenia umowy o pracę w sytuacji, gdy pracownik dopuścił się ciężkiego naruszenia swoich obowiązków, popełnił przestępstwo, zawinił i na skutek tego utracił uprawnienia. W takich przypadkach pracodawca wciąż posiada prawo do dyscyplinarnego zwolnienia pracownika.
Ochrona przedemerytalna nie obowiązuje również w przypadku długotrwałej nieobecności pracownika, gdy jego niezdolność do pracy w skutek choroby trwa:
dłużej niż 3 miesiące, jeśli pracownik zatrudniony był u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy,
dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące, gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową,
w razie usprawiedliwionej nieobecności pracownika z innych przyczyn, jeśli trwa dłużej niż 1 miesiąc.
Co, jeśli pracodawca zwolni osobę objętą okresem ochronnym?
W takiej sytuacji pracownik może dochodzić swoich praw przed sądem pracy i żądać odszkodowania lub przywrócenia na dotychczas zajmowane stanowisko.
Co z pracownikami na emeryturze?
Zdobycie przez pracownika uprawnień emerytalnych nie może być dla pracodawcy powodem do zwolnienia tej osoby. Ma on jednak prawo do zwolnienia takiego pracownika w przypadku, gdy np. nieodpowiednio wykonuje on swoje obowiązki, często korzysta ze zwolnienia L4 lub gdy jego stanowisko pracy ma zostać zlikwidowane.
